- •Методыка выкладання літаратуры як навуковая дысцыпліна, яе месца сярод дысцыплін літаратуразнаўчага і педагагічнага цыклаў.
- •Беларуская літаратура як вучэбны прадмет. Адукацыйны стандарт вучэбнага прадмета “Беларуская літаратура”.
- •9) Адукацыйны стандарт вучэбнага прадмета “беларуская літаратура” (I–XI класы)
- •1. Мэта вывучэння прадмета
- •2. Задачы вывучэння прадмета
- •3. Змест адукацыі па вучэбным прадмеце “беларуская літаратура”
- •4. Патрабаванні да ўзроўню падрыхтоўкі вучняў
- •3) Этапы станаўлення і развіцця методыкі выкладання беларускай літаратуры.
- •Якуб Колас
- •Іван Іванавіч Замоцін
- •8) Канцэпцыя літаратурнай адукацыі ў Рэспубліцы Беларусь: асноўныя палажэнні. Канцэпцыя вучэбнага прадмета “Беларуская літаратура”.
- •Мэты і задачы літаратурнай адукацыі
- •Прынцыпы літаратурнай адукацыі
- •Адзінства і цэласнасць літаратурнай адукацыі
- •1. Уводзіны
- •2. Зыходныя метадалагічныя перадумовы і прынцыпы пабудовы зместу вучэбнага прадмета
- •3. Дыдактычныя асновы, прынцыпы і крытэрыі адбору ў канструяванні зместу літаратурнай адукацыі
- •4. Мэты вучэбнага прадмета
- •5. Агульная характарыстыка і асаблівасці пабудовы зместу літаратурнай адукацыі па ступенях навучання
- •6. Састаў і структура вучэбна-метадычнага комплексу
- •11) Школьныя праграмы па беларускай літаратуры, асаблівасці іх пабудовы. Агульная характарыстыка.
- •17) Характарыстыка школьных падручнікаў па беларускай літаратуры. Параўнальны аспект (на прыкладзе 1 – 2 паралеляў).
- •14) Агульнадыдактычныя прынцыпы выкладання літаратуры. Прынцыпы літаратуразнаўчага аналізу.
- •Прынцыпы літаратуразнаўчага аналізу на ўроках літаратуры
- •15) Метады і прыёмы выкладання літаратуры. Разнастайныя прынцыпы класіфікацыі метадаў.
- •23,24,25) Тыпы і віды ўрокаў літаратуры, іх класіфікацыя. Адыход ад традыцыйнай структуры ў сучаснай практыцы выкладання (нетрадыцыйныя ўрокі, сучасныя адукацыйныя тэхналогіі).
- •Арганізацыйныя патрабаванні да ўрока
- •Дыдактычныя патрабаванні да ўрока
- •Гігіенічныя патрабаванні да ўрока
- •Метадычныя патрабаванні да ўрока
- •Літаратуразнаўчыя патрабаванні да ўрока
- •Патрабаванні да сучаснага ўрока літаратуры:
- •На кожным уроку павінны быць вытрыманы агульнаадукацыйныя прынцыпы:
- •Класіфікацыя ўрокаў у залежнасці ад падыходаў:
- •1. Найбольшае распаўсюджванне атрымала класіфікацыя, якая адлюстроўвае этапы вывучэння літаратурнага твора (в. Галубкоў):
- •2. Вылучаецца тып урокаў у залежнасці ад роду, жанру твора:
- •3. Тып уроку абумоўліваецца спосабам яго правядзення, формай падачы матэрыялу:
- •Традыцыйная структура ўрока:
- •Нетрадыцыйныя ўрокі па літаратуры
- •Vі клас
- •Этапы работы над праектам
- •12) Вучань як чытач. Асаблівасці ўспрымання школьнікамі мастацкіх твораў на розных узроставых ступенях.
- •13) Настаўнік беларускай літаратуры як арганізатар вучэбна-выхаваўчага працэсу. Дэкрэт Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 17.07.2008 года №15 “Аб асобных пытаннях агульнай сярэдняй адукацыі”.
- •7) Прынцыпы дзяржаўнай палітыкі ў галіне адукацыі Рэспублікі Беларусь і іх рэалізацыя пры выкладанні літаратуры.
- •Декрет № 15 от 17 июля 2008 г.
- •30) Падрыхтоўка вучняў да першага знаёмства з мастацкім творам (змест і методыка правядзення ўступных заняткаў). Чытанне мастацкага твора.
- •31) Вывучэнне чытацкага ўспрымання твора вучнямі.
- •33) Аналіз мастацкага твора. Прынцыпы аналізу.
- •Шляхі аналізу мастацкага твора ў школе.
- •35) Заключныя (абагульняючыя) заняткі ў сістэме вывучэння літаратурнага твора.
- •39) Вывучэнне вуснай народнай творчасці ў школе.
- •Спецыфіка вывучэння лірычных твораў у сярэдніх і старшых класах.
- •Сучасная методыка назапасіла багаты арсенал шляхоў, форм, метадаў і прыёмаў работы па вывучэнні лірычных твораў. Выпрацавана схема парадку працы над лірычным творам.
- •Вывучэнне эпічных твораў: шляхі і прыёмы аналізу.
- •Асаблівасці ўрокаў па вывучэнню драматычных твораў. Улік спецыфікі драматычнага роду і драматычных жанраў.
- •Урокі па вывучэнні аглядавых і манаграфічных тэм у гісторыка-літаратурным курсе старшых класаў, іх асаблівасці і методыка правядзення.
- •Урокі па вывучэнні жыццёвага і творчага шляху пісьменніка, іх спецыфіка ў сярэдніх і старшых класах.
- •Тэорыя літаратуры ў школьным вывучэнні.
- •Агульны стан вуснага маўлення ў школе і сістэма работы па яе развіцці на ўроках літаратуры.
- •Інструкцыя аб парадку фарміравання культуры вуснай і пісьмовай мовы ў агульнаадукацыйных установах Рэспублікі Беларусь
- •Глава 1 агульныя палажэнні
- •Глава 2 патрабаванні да правядзення навучальных і кантрольных работ, якія праводзяцца ў пісьмовай форме
- •Прыкладны аб’ём пісьмовага выказвання па вучэбным прадмеце ”Замежная мова“ вызначаецца згодна з дадаткам 7.
- •Глава 3 прыкладная колькасць і прызначэнне вучнёўскіх сшыткаў
- •Глава 4 парадак афармлення I вядзення сшыткаў, афармлення экзаменацыйных работ
- •(Подпіс) у.В.Пракаповіч глава 5 парадак праверкі навучальных, кантрольных, экзаменацыйных работ і работ над памылкамі
- •Глава 6 патрабаванні да афармлення рэферата
- •Глава 7 патрабаванні да афармлення класнага журнала
- •Кантрольная работа ”… “ Дыктант ”…“
- •Дыктант
- •§ 14, Стар. 24 – 25
- •§ 15, 16, Стар. 34 – 39
- •Паўтарэнне. Правапіс о, а, э. Пр. 116
- •Глава 8 патрабаванні да вядзення і афармлення дзённіка
- •67. У агульнаадукацыйных установах выкарыстоўваюцца дзённікі адзінага ўзору, рэкамендаваныя Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь. Дзённік вучань пачынае весці з трэцяга класа.
- •68. Усе запісы ў дзённіках павінны весціся з захаваннем наступных патрабаванняў:
- •Узоры афармлення надпiсу на вокладцы сшытка
- •Колькасць кантрольных работ на I ступені агульнай сярэдняй адукацыі, іх віды і прыкладны аб’ём
- •Колькасць кантрольных работ на II і III ступені агульнай сярэдняй адукацыі, іх віды
- •Прыкладны аб’ём кантрольных работ на II і III ступені агульнай сярэдняй адукацыі
- •Урокі па развіцці пісьмовага маўлення вучняў. Методыка навучання сачыненням у школе.
- •Развіццё маўлення лагічнага тыпу
- •Алгарытм працы над рэфератам
- •Алгарытм напісання даклада
- •Унутрыпрадметныя сувязі
- •Міжпрадметныя сувязі
- •Пазакласная праца па літаратуры – арганічная частка навучальна-выхаваўчага працэсу ў школе.
- •Урокі пазакласнага чытання, іх змест і методыка правядзення.
- •Літаратурнае краязнаўства ў школе як культуралагічная праблема.
- •Факультатыўныя заняткі па літаратуры: мэта, структура, формы навучання.
- •1. Уводныя.
- •2. Паглыбляючыя.
- •3. Развіваючыя курсы.
- •Педагагічная мэтазгоднасць выкарыстання тсн на ўроках літаратуры. Методыка прымянення нагляднасці.
- •Дамашняе заданне па літаратуры. Улік і ацэнка ведаў і ўменняў пры вывучэнні літаратуры.
- •Ацэнка вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў па вучэбным прадмеце “Беларуская літаратура”
- •Ацэнка вуснага і пісьмовага выказвання
- •Ацэнка выразнага чытання на памяць
- •Планаванне навучальнай працы настаўніка літаратуры. Віды планаў.
- •Этапы планавання ўрока і падрыхтоўкі да яго
- •Памятка ўрок
- •Тэхналагічная карта ўрока
- •Асноўныя стадыі развіцця беларускай літаратуры і культуры
- •Асноўныя стадыі развіцця літаратуры і мастацкія сістэмы
- •Адукацыйныя мэты і задачы:
- •Развіццёвыя мэты і задачы:
- •Выхаваўчыя мэты і задачы:
- •Віды вусных і пісьмовых работ па літаратуры:
- •Асноўныя патрабаванні да эсэ
Алгарытм працы над рэфератам
1. Выбар тэмы.
2. Вызначэнне мэты, задач, аб’екта і прадмета даследавання.
3. Збор інфармацыі па тэме.
4. Афармленне бібліяграфічнага спісу.
5. Афармленне цытат (тэзісаў, канспектаў) з кніг і артыкулаў.
6. Напісанне ўступа, кожнага раздзела асноўнай часткі, заключэння.
7. Рэдагаванне.
8. Напісанне паведамлення на 5—7 хвілін.
Звычайна рэфераты ацэньваюцца па наступных асноўных крытэрыях:
— актуальнасць тэмы і зместу, тэарэтычны ўзровень, глыбіня і паўната аналізу фактараў, з’яў, праблем, якія адносяцца да тэмы;
— навуковая абгрунтаванасць і ступень рэалізацыі пастаўленай мэты даследавання;
— завершанасць і поўнасць рашэння ўсіх задач, пастаўленых аўтарам у працы;
— інфармацыйная насычанасць, навізна, арыгінальнасць выкладу матэрыялу;
— навуковасць выкладу матэрыялу;
— структурная арганізаванасць, лагічнасць, граматычная правільнасць і стылістычная выразнасць;
— пераканаўчасць, аргументаванасць, практычная значнасць і тэарэтычная абгрунтаванасць высноў, зробленых у рэфераце;
— якасць афармлення работы.
Падставай для зніжэння адзнакі можа служыць:
— нядбайнае афармленне працы;
— павярхоўны разгляд тэарэтычных пытанняў (занадта абмежаваная колькасць крыніц, неразуменне сутнасці навуковай праблемы, адсутнасць уласнага меркавання);
— слабая сувязь паміж раздзеламі працы;
— павярхоўны аналіз рэальнай сітуацыі.
Даклад — від самастойнай навукова-даследчай працы, у якой аўтар даследуе сутнасць пэўнай праблемы; прыводзіць розныя пункты гледжання, а таксама ўласныя погляды на яе.
Пры напісанні даклада спалучаюцца тры якасці даследчыка: уменне даследаваць матэрыял, фармуляваць высновы і кваліфікавана адказаць на пытанні. Даклады могуць насіць праблемны (“Дабро i Зло як два палюсы жыцця ў апавяданнях Анатоля Казлова”), абагульняльны (“Беларуская ваенная проза як адметная з’ява сусветнай лiтаратуры другой паловы ХХ стагоддзя”), параўнальны (“Праблема вiны i пакаяння ў творах Васiля Быкава i Генрыха Бёля”), даследчы (“Творчасць Васiля Быкава i экзiстэнцыялiзм: фiласофскiя i эстэтычныя перасячэннi”) характар.
Адметнымі рысамі даклада з’яўляюцца: навуковы стыль выкладання; актуальнасць тэмы; змястоўнасць, глыбіня як адлюстраванне якасці ўспрымання і разумення праблемы; дакладнасць; самастойнасць высноў і палажэнняў.
Навуковы стыль — гэта спецыфічны спосаб падачы тэкставага матэрыялу пры напісанні навуковых работ, асноўнымі прыкметамі якога з’яўляюцца наступныя:
— сказы могуць быць доўгімі і складанымі;
— могуць дастаткова шырока ўжывацца словы іншамоўнага паходжання і тэрміны;
— ужыванне ўстаўных канструкцый тыпу “магчыма”, “на наш погляд”;
— аўтарская (даследчыцкая) пазіцыя павінна быць “завуаляванай”, не ўжываюцца займеннікі “я”, “мой (пункт гледжання)”.
Структура даклада можа быць наступнай:
1) тэма даследавання (яна павінна быць не толькі актуальнай, але і арыгінальнай);
2) актуальнасць даследавання (чым цікавы напрамак даследавання, у чым заключаецца яго важнасць, якія навукоўцы працавалі ў гэтым напрамку, якім пытанням у дадзенай тэме надавалася недастатковая ўвага, матывы выбару тэмы);
3) мэта працы (у агульных рысах адпавядае фармулёўцы тэмы даследавання і можа ўдакладняць яе);
4) задачы даследавання (канкрэтызуюць мэту працы, “раскладваючы” яе на часткі);
5) гіпотэза (навукова абгрунтаваная думка аб магчымых выніках даследчай працы, фармулюецца ў тым выпадку, калі праца носіць эксперыментальны характар);
6) аб’ект і прадмет даследавання;
7) уласныя разважанні — сістэма тэзісаў і аргументаў, падмацаваных прыкладамі з мастацкага тэксту і цытатамі з крытычнай літаратуры;
8) вывады даследавання, сфармуляваныя ў абагуленай, канспектыўнай форме, па магчымасці пранумараваныя (не больш за 4—5).
Калі даклад прысвечаны творчасці пісьменніка, то ў ім павінна знайсці адлюстраванне даследаванне наступных аспектаў: агульная характарыстыка творчасці пісьменніка; біяграфічныя дадзеныя, уплывы; пісьменнік і яго эпоха, яго пазіцыя (сябры); асноўныя тэмы творчасці (творы, праблематыка); ацэнкі, значэнне яго творчасці.
Патрабаванні да афармлення даклада такія самыя, як і пры напісанні рэферата. Даклад складаецца з тытульнага ліста; зместу (у ім паслядоўна паказваюцца назвы пунктаў даклада, а таксама старонкі, з якіх пачынаецца кожны пункт); уступу (фармулюецца сутнасць праблемы даследавання, абгрунтоўваецца выбар тэмы, вызначаюцца яе значнасць і актуальнасць, паказваюцца мэта і задачы, аб’ект і прадмет даследавання, даецца характарыстыка выкарыстанай літаратуры); асноўнай часткі, якая складаецца з раздзелаў (кожны раздзел доказна раскрывае тэму, мэту і задачы даследавання); заключэння (высновы або абагульненне па тэме даклада); бібліяграфічнага спісу; дадаткаў (схемы, табліцы, ілюстрацыі і інш.).