Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
meteo.doc
Скачиваний:
8
Добавлен:
19.11.2018
Размер:
1.66 Mб
Скачать

Такім чынам, пры праходжанні сонечнымі промнямі m мас колькасць прамой радыяцыі каля паверхні Зямлі складзе

Sm = Sо рm (4.6)

Атрыманае ўраўненне называецца формулай Бугера і выражае закон аслаблення сонечнай радыяцыі ў атмасферы.

Каэфіцыент празрыстасці залежыць ад колькасці ўтрымання ў атмасферы вадзяной пары і аэразолей: чым іх больш, тым менш каэфіцыент празрыстасці. Для ідэальнай атмасферы, пазбаўленай вадзяной пары і аэразолі, каэфіцыент празрыстасці абазначаецца q і роўны 0,915. У рэальных атмасферных умовах каэфіцыент празрыстасці змяняецца ад 0,6 да 0,85.

З павялічэннем шыраты каэфіцыент празрыстасці ўзрастае ў сувязі з памяншэннем колькасці вадзяной пары і запыленасці атмасферы ў высокіх шыротах. Каля экватара каэфіцыент роўны ў сярэднім 0,7, а пад шыратой 75º - 0,8.

4.8. Фактар мутнасці

Для характарыстыкі аслаблення радыяцыі ў атмасферы карыстаюцца паняццем фактара мутнасці Т. Фактар мутнасці паказвае колькасць ідэальных атмасфер, якую патрэбна ўзяць для таго, каб атрымаць такое аслабленне радыяцыі, якое выклікае рэальная атмасфера.

Фактар мутнасці характарызуе замутненасць (мутнасць) атмасферы. Фактар мутнасці заўжды больш адзінкі і залежыць ад утрымання ў паветры аэразолей і вадзяной пары. Сярэднія значэнні фактара мутнасці назіраюцца на раўнінах умераных шырот – яны блізкі да 3. З памяншэннем шыраты фактар расце, а з павялічэннем – змяншаецца. У вялікіх гарадах, дзе паветра забруджана, фактар мутнасці перавышае 4. Зімой ён менш, летам больш, а ў гарах змяншаецца да 2.

З улікам фактара мутнасці формула Бугера набывае наступны выгляд:

Sm = Sо qmТ (4.7)

4.9. Сумарная радыяцыя

Сумарная радыяцыя – гэта сума прамой і рассеянай радыяцыі, якая паступае на зямную паверхню:

Q=S sin h+D (4.8)

дзе S sin h – энергетычная асветленасць прамой радыяцыі на гарызантальнай паверхні; D – энергетычная асветленасць рассеянай радыяцыі; h – вышыня Сонца.

Сумарная радыяцыя мае добра выражаны сутачны і гадавы ход. Колькасць сумарнай радыяцыі залежыць ад вышыні Сонца, празрыстасці атмасферы і воблачнасці. Пры адкрытым дыску Сонца і наяўнасці воблачнасці сумарная радыяцыя павялічваецца за кошт павялічэння рассеянай радыяцыі. Аднак, калі воблакі поўнасцю закрываюць дыск сонца, сумарная радыяцыя істотна змяншаецца і складаецца толькі з рассеянай радыяцыі.

4.10. Адбітая і паглынутая сонечная радыяцыя

Сумарная радыяцыя, якая паступае на зямную паверхню, часткова паглынаецца і пераходзіць у цяпло, а часткова адбіваецца. Суадносіны паміж паглынутай і адбітай радыяцыяй залежаць ад фізічных уласцівасцей падсцілаючай паверхні: колеру, шурпатасці і ўвільготненасці. Тая частка сумарнай радыяцыі, якая паглынаецца зямной паверхняй, называецца паглынутай радыяцыяй. Другая частка, якая адбіваецца ад паверхні, называецца адбітай радыяцыяй Rк.

4.11. Альбеда Зямлі

Для характарыстыкі адбівальнай здольнасці падсцілаючай паверхні карыстаюцца паняццем альбеда А. Яно паказвае адносіны колькасці адбітай радыяцыі Rk да агульнай колькасці сумарнай радыяцыі Q, якая падае на дадзеную паверхню. Гэтыя адносіны выражаюцца ў працэнтах ці ў частках адзінкі:

(4.9)

Калі (S sin ho+D) – агульны паток сумарнай радыяцыі, а А – альбеда паверхні, то (S sin ho+D – адбітая радыяцыя, а (S sin ho+D)(1-А) – паглынутая зямной паверхняй радыяцыя. Паглынутая радыяцыя пераўтвараецца ў цяпло, якое расходуецца нерадыяцыйным шляхам на выпарэнне, награванне паветра, глебы і вады, а таксама на фотасінтэз. Адбітая радыяцыя, якая паступіла ў атмасферу, дадаткова рассейваецца, павялічваючы інтэгральную рассеяную радыяцыю.

Шурпатыя глебы цёмнага колеру адбіваюць менш, чым светлыя і гладкія. Вільготныя глебы адбіваюць менш, чым сухія, таму што яны маюць больш цёмны колер. Найбольшай адбівальнай здольнасцю валодае снег (А>90%). Асушаныя і ўзараныя тарфянікі маюць альбеда каля 8 %. Альбеда расліннага покрыва змяняецца ад 10 да 25 %, а светлых пясчаных глебаў ад 25 да 45 % (табл. 4.3)

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]