- •Ақпарат теориясының негізгі ұғымдары
- •Ақпарат
- •Есептеу техникасының даму тарихы
- •Энтропия үшін әрқашан h(p) 0 Егер бір оқиғаның пайда болу ықтималдығы 1-ге тең болса, онда
- •Ақпаратты эем-де көрсету тәсілдері Санау жүйесі
- •Санды бір санау жүйесінен басқа санау жүйесіне аудару
- •Шешімі: Берілген сан триадаға бөлінеді: үтірден солға, үтірден оңға.
- •6 Арифметикалық амалдар екілік жүйеде төменде көрсетілген ережелер арқылы орындалады.
- •Әдебиеттер
- •7 Ондық сандарды (цифрларды) кодтау
- •9 Логикалық элементтер
- •Оң және теріс сандарды кодтау
- •Тура кодтау
- •Қосымша код
- •9 Дюйменен- 21 дюймге дейін.
- •5. Жүйелік программалық қамтама
- •5.1 Операциялық жүйелер
- •Құрамдас бөліктері bios енгізу - шығарудың базалық жүйесі
- •Ms dos.Sys. Файлы dos – тың жоғарғы деңгейлі қызметін қамтамассыз етеді. Бұл ож- нің ядросы.
- •Windows 2000 операциялық жүйесі ұяластығы
- •Программалық сұлбалар Norton Comander программалық сұлбасы
- •Модуль 4 Утилиттер (6 часов). Лекция № 12. Ақпаратты сығу
- •Rar архиваторы.
- •Вирусқа қарсы программалар.
- •Қолданбалы программалар пакеттері Мәтіндік редакторлар және баспа жүйелері
- •Графиктік жүйелер
- •Кестелік процессор
- •Интеграцияланған пакеттер
- •Автоматтандырылған басқару жүйесі.
- •Cadvance – Isicad фирмасы,
- •Оқытушы программалық пакеттер
- •Дерекқор
- •Жасанды интеллект
- •Эксперттік жүйе
9 Логикалық элементтер
Цифрлық ЭВМ-де барлық ақпарат екілік кодты қолдану арқылы жүзеге асырылады. Яғни 0 және 1 түйінді жиынымен көрсетіледі. 0 және 1 мәндерімен түрлендірілетін кез-келген әрекеттер логикалық немесе бульдік деп аталады.
Дизьюнкция, коньюнкция, инверсия (отрицание) үш логикалық операцияны қамтитын жүйе бульдік базис деп аталады.
Дизьюнкция (логикалық қосу) және коньюнкция (логикалық көбейту) 0 немесе 1 мәнін қабылдайтын айнымалылармен орындалады. Осыған байланысты бұллогикалық немесе бульдік функция деген атқа да ие.
Төмендегі кестеде f1 - дизьюнкция
F2 – коньюнкция
дизьюнкция функциясы айнымалылардың біреуі 1 деген мәнді қабылдаса 1-ге тең.
if басқаша жағдайда . Мынадай таңбалармен белгіленеді. “V” , “+”.
if . Яғни бір айнымалы мәні 0 болса, функция 0-ге тең. Басқаша жағдайда . “*”, “&”, “” белгіленеді. .
Терістеу логикалық функциясы аргументінде бір ғана айнымалыны қамтиды.
- дизьюнкция терісі
- коньюнкция терісі.
Кесте
X1 |
X2 |
f1 |
f2 |
f3 |
f4 |
X |
F5 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
0 |
1 |
0 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
|
|
1 |
0 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
|
|
Логикалық операцияларды жүзеге асыратын элементтер логикалық дееп аталады.
Дизьюнкцияны орындаушы – Дизьюнктор (НЕМЕСЕ)
Коньюнкция орындаушы – Коньюнктор (ЖӘНЕ)
Инверсияны орындаушы – Инвертор деп аталады (ЕМЕС)
Шартты белгіленулері:
Оң және теріс сандарды кодтау
ЭЕМ-де сандарды азайту (немесе алгебралық қосу) операцияларының орындалуы олардың кодтарын арифметикалық қосуға келтіріледі, бұл арифметикалық құрылғы құрылымын ықшамдауға жеткізеді.
Ол санды тура Атура, кері Акері және қосымша Ақос кодтарда өрнектеу арқылы алынады.
Тура кодтау
Дұрыс бөлшек түрінде А саны берілсін: . Онда дұрыс бөлшектің тура кодын құру ережесі мынадай:
Атура=
Бұл жағдайда оң санның коды Атура=, ал теріс санның кодыАтура=болып жазылады. Бүтін санның тура коды мына ережемен алынады:
Атура=А, егер А болса,
2N-А, егер А0 болса.
Мұнда n-санның өрнектелуіндегі разрядтар мөлшері.
Мысалы: А=+010111, В=-101010 бүтін сандарын тура кодта жазу керек.
Шешуі: Атура= 0.010111
Втура=1.101010
ЭЕМ-де тура код көбейту, бөлу амалдарын орындау үшін және информацияларды енгізу және шығару кезінде операндтарды әртүрлі машина жадында сақтау үшін пайдаланылады. Таңбалары әртүрлі сандарды қосу және азайту операцияларын орындау үшін ЭВМ-де кері және қосымша кодтар қолданылады. Бұл кодтарды қолдану азайту операциясын қосу операциясына келтіруге мүмкіндік береді.
Кері код
Теріс екілік бөлшектің кері кодын мына формула бойынша аламыз:
Акері=2 – 2-N+А , мұнда N- мәнді екілік цифрлар саны.
Формуладан байқалып тұрғандай теріс екілік бөлшектің А теріс кодын алу үшін берілген бөлшекті екіге дейін толтырып, оның төменгі (кіші) разрядындағы бірді алып тастау керек. Бүтін теріс санның кері кодын алу үшін бастапқы санды төменгі разрядтағы бірсіз 2n+1 мөлшеріне дейін толықтырамыз. Акері=2n+1-I+А .
Теріс санды кері кодта түрлендіру ережесін былай тұжырымдауға болады: санның таңбалық разрядына 1 мәні меншіктеледі, ал цифрлар бөлігінде бірлер нольдермен, нольдер бірлермен алмастырылады. Мысалы: Бүтін А=-10110 санын кері кодта жазу керек. Акері=1.01001.