- •Қазақстан республкасының білім және ғылым министрлігі
- •1.2 Құрылыс алаңның инженерлік – геологиялық мәліметтер және топырақтың физика – механикалық қасиеттері:
- •3. Табиғи негіздіктегі таяз іргетасты жобалау
- •3.2 Іргетастың табанының алаңын анықтау
- •3.3 Іргетас табанының астындағы топырақтың есептік кедергісін анықтау
- •3.4 Іргетас табанындағы қысымдарды (кернеулерді) анықтау
- •3.5 Іргетасты есептегенде төмендегі шарттар тиісті қанағаттану керек:
- •3.6 Іргетастың шөгуін есептеу
3. Табиғи негіздіктегі таяз іргетасты жобалау
Іргетастың салынатын тереңдігі төмендегі факторларға байланысты анықталады:
– ғимараттар және имараттардың құрылымдық ерекшеліктері
– құрылыстық алаңының инженерлік – геологиялық жағдайы
– топырақтардың мезгілдік тоңу тереңдігі
Топырақтардың нормативтік тоңу тереңдігі мына формуламен анықталады:
dfn = d0 (3.1)
dfn = 28 = 137,17 см
Мұндағы: – коэффициент, аудандық климатына байланысты, тапсырмада берілген.
d0 – тоңу тереңдігі, см, топырақтардың түріне байланысты қабылданады. d0 =28
Саздақтар мен саздарға – 23
Құмдақтар, ұсақ және шаңды топырақтарға – 28
Гравийлі, ірі және ірілігі орташа құмдарға – 30
Ірі сынықты топырақтарға – 34
Топырақтардың мезгілдік тоңуында есептік тереңдігі мына формуламен анықталады:
df = kn * dfn (3.2)
df = 0,6 ∙ 137,17 = 82 см
Мұндағы: kn – коэффициент, үйлердің, ғимараттардың және имараттардың жылулық режиміне байланысты қабылданады, kn = 0,6
Топырақтардың мезгілдік тоңуына байланысты іргетастың табанының орналасу тереңдігін мына формуламен қабылдаймыз:
d = df + 0,25 м (3.3)
d = 82+ 25 = 107 см = 1,07 м
3.2 Іргетастың табанының алаңын анықтау
Жүктелген іргетастың алаңы мына формуламен анықталады:
А = (3.4)
А = = 6,7 м2
Мұндағы: N0 –іргетас кесіндісіне тік түсетін есептік жүктеме (күш),
N0 =1100 кН;
R0 – іргетас табанының астындағы топырақтың есептік шартты кедергісі, R0 =200 кПа;
γорт – орташа меншікті салмағы (іргетас пен оның кемеріндегі топырақтың), кН/м3, γорт = 20 кН/м3;
d – іргетас табанының орналасу тереңдігі, м, ( жер бетінен деңгейінен немесе планировка жасалған белгісінен), d =1.8м;
Ұстын астындағы жеке іргетас үшін: А = b (b – іргетастың ені)
Ұстын (тіректер) астындағы шаршы іргетас үшін: b = l = ( l – іргетас ұзындығы) А = b b= = =2.6 м
Төртбұрышты іргетасқа: b = , мұнда kn = .
3.3 Іргетас табанының астындағы топырақтың есептік кедергісін анықтау
Негіздіктегі топырақтың есептік кедергісі, кПа, мына формуламен анықталады:
R = ( Mγ ∙ b ∙ γ ∙ Kz + Mq ∙ d ∙ γ’ + Mi ∙ c) (3.5)
R = ( 1,55 ∙ 2,6 ∙ 19,9+ 7,22 ∙ 1,8 ∙ 19,9 + 9,22∙ 5) = 385 кПа
А = = 3,15 м2
b= = = 1,6 м
Мұндағы: γс1, γс2, k, Kz – коэффициенттер = ;
Mγ, Mq, Mi – коэффициенттер, топырақтың ішкі үйкеліс бұрышына(φ) байланысты, кесте (3.3 – тен) қабылданады.
b – іргетас табанының ені, b=2.6 м;
γ – іргетас табанының астындағы топырақтың меншікті салмағының мағынасы, γ =19.9кН/м3;
γ’ – іргетас табанының үстіндегі топырақтың (d аралығында) меншікті салмағының мағынасы, γ’=19.9 кН/м3;
с – іргетас табанының астындағы топырақтың тұтасуы, c=5кПа;
Кесте – 3.3
φ, град |
Mγ |
Mq |
Mi | ||
32 |
1,34 |
6,34 |
8,55 | ||
33 |
1,44 |
6,76 |
8,88 | ||
34 |
1,55 |
7,22 |
9,22 | ||
35 |
1,68 |
1,71 |
9,43 | ||
36 |
1,81 |
8,24 |
9,47 | ||
37 |
1,95 |
8,81 |
10,37 | ||
38 |
2,11 |
9,44 |
10,8 |
φ=34 град болғанда, Mγ= 1,55; Mq= 7,22; Mi = 9,22.