223. Қоректік қарым-қатынастардың ғылымда аталуы –

А) абиотикалық факторлар

224. Суыққа төзімді бактериялар -

А) психрофилдер

225. Тұзға төзімді бактериялар -

А) галофилдер

226. Анорганикалық заттарды пайдаланылатын бактериялар -

А) хемотрофтар

227. Энергия алу үшін күн сәулесін пайдаланылатын бактериялар -

А) фототрофтар

228. Топырақтың және жер қыртысының минералдарын ыдыратып синтездейді -

А) ұсақ ағзалар

229. Орман, батпақ, егіс даласы- бұлардың барлығы өсімдіктер қауымы, немесе -

А) фитоценоз

230. Фитоценология ғылымының қалыптасуы және дамуы кімнің атымен тығыз байланысты?

A) Ч.Дарвиннің

231. Геоботаника- өсімдіктер жабыны туралы ілім, ал өсімдіктер жабыны неден тұрады?

А) фитоценоздан

232. Фитоценоз, зооценоз және микробоценозбен бірге қандай жүйені құрады?

А) биоценоз

233. Консорциялар динамикасының неше формасы бар?

А) 5

234. Экотоптан және биоценоздан тұратын жүйе қалай аталады?

А) биогеоценоз

235. Фитоценоздардың кеңістіктегі шекарасы немен анықталады?

A) фитоценоздар шекарасымен

236. Географиялық терминдерден фитоценозға мәні жағынан ең жақын терминді көрсет

A) ландшафт

237. Акад. Сукачев биогеосфера деп нені атады?

A) өсімдіктер түрлерінің бір-бірімен және қоршаған ортамен байланысын

B) биогеоценоз компоненттерінің бір-бірімен зат

238. Академик Сукачев ұсынған биогеосфераның компоненттік құрылымына сәйкес кез-келген биогеоценозды екіге бөлуге болады соларды көрсетіндер

A) экотоп және эдафотоп

239. Биоценоз сыртқы ортадағы бейорганикаоық компоненттермен бірге қандай жүйе құрады?

А) биогеоценоз

240. Зат және энергия алмасуы нәтижесінде тірі және өлі компоненттерді біріктіретін жүйе-

А) биогеоценоз

241. Топырақтың құрамды бөлігі -

А) эдафотоп

242. Бұл ғылымның қалыптасуы академик В. Н. Сукачев атымен тығыз байланысты-

А) биогеоценология

243. Биосфераның ең кіші бөлшегі болып саналады -

А) биогеоценоз

244. Бұл ғылым ботаника және ормантану ғылымдарының шеңберінде пайда болды -

А) биогеоценология

245. Оларға паразиттік гүлді өсімдіктер және кейбір балдырлар жатады-

А) сапрофиттер

246. Оларға қоңыздар, өлікті жейтіндер, тері жейтіндер, қоңыз және қи қоңыздары жатады-

А) сапрофагтар

247. Фитоценоздағы экотоптын ролін көсету керек

A) биогеоценоздағы субстрат болады

248. Өсімдіктер және жануарлармен қоректенетін жануарлар

А) полифагтар

249. Фитоценоздарда негізғі және толықтырушы парцеллалардан басқа шығу тегіне байланысты парцеллаларды ажыратады, соларды көрсету керек

A) турақты, жергілікті

250. Өсімдіктермен қоректенетін жануарлар -

А) фитофагтар

251. Ол насекомдармен және өсімдіктермен қоректенеді -

А) құмырсқа

252. Биогеоценоздар динамикасында үлкен роль атқаратын омыртқасыз -

А) фитофагтар

253. Биогеоценоздың жер беті одағында үлкен роль атақаратын омыртқалы -

А) жануарлар

254. Өсімдіктер жасайтын алғашқы органикалық заттарды өзгертуші -

А) жануарлар

255. Құрылықтағы фитоценоздарда 1 гектарда балдырлар массасы шамамен қанша болуы мүмкін?

A) 10-20кг

256. Бір биогеоценоздан, екінші биогеоценозға зат және эенергияны тасымалдаушы -

А) жануарлар

257. Құрылықтағы фитоценоздарда басқа микроорганизмдер сияқты қарапайымдылар топырақта маңызды роль атқарады. Қарапаймдылар немен қоректенеді

A) жоғарғы сатыдағы өсімдіктер тамырларымен

258. Олар экскременнтер бөліп шығарады, топырақты қопсытып босатады, араластырады -

А) жануарлар

259. Құрылықтағы фитоценоздарда топырақтағы су маңызды биогеоценотикалық роль атқарады. Су топырақта әртүрлі формада бола алады солардың бірі қабыршақты формада. Сол судың қабыршақты формасын қандай организмдер пайдалана алады?

A) өсімідіктердің барлық түрлері оңай сіңіре алады

260. Тозаңдану және жемістерді тұқымдарды тараты процесіне қатысады -

А) жануарлар

261. Фитоценоздар құрамына кіретін компоненттерінің қарым-қатынасы ерекшеліктеріне байланысты қанша типке бөлінеді?

A) беске - 1) өте ыстық шөлдердегі; 2) өте суық шөлдердегі; 3) тасты биік тау беткейлеріндегі; 4) ормандардағы; 5) сортаң топырақтардағы

262. Фитоценоздарды экзогендік сукцессия тұғызатын себептеріне байланысты бірнеше типке бөледі солардың бірі климатогендік сукцессиялық өзгерістер. Сол климатогендік сукцессиялық өзгерістердің неге байланысты болатының көрсету керек

A) жер қыртыстарының тектоникалық қозғалыстары салдырынан

263. Фитоценозда өсімдіктердің түрлік құрамына, қалыптасуына, тұрақтылығына әсер етеді

А) жануарлар

264. Бір биогеоценоз ішінде бір парцелладан, екінші парцеллаға зат және энергия тасушы-

А) жануарлар

265. Топырақта бір генетикалық қабаттан екінші қабатқа заттарды және энергияны жеткізуші -

А) жануарлар

266. Олар өлі денелерді және эксременттерді пайдаланады -

А) сапрофиттер

267. Өсімдіктердің ұрық бастарының таралуының, өскіндерінің өсіп жетілуінің кездейсоқтығына байланысты теңбілділік –

A) эпизодтық

268. Ценоздардың зоокомпоненттерінің әсерінен микрорельефтің пайда болуы, ортаның өзгеруі –

A) зоогендік

269. Фитоценоздағын мозайкалылығының эпизодтық, ценобиотикалық, клоналдық формаларының бірігуі –

A) фитогендік

270. Планктон балдырлары күндіз күн сәулесі түсетін барлық қалыңдықтарда кездесуі –

A) тәуліктік

271. Консорция туралы ұғымды –

A) В.Н. Беклемишев

272. Консорцияға кіретін басты автотрофты түр –

A) консорция детерминанты

273. Консорцияның орталық өсімдігі органикалық заттарды синтез жасайтын –

A) продуценттер

274. Консорция компоненттерінің маусымдық өзгеруіне байланысты динамикасын –

A) маусымдық

275. Консорциялық орталық мүшесінің онтогенетикалық дамуына байланысты өзгерісті –

A) онтогенетикалық

276. Биосфераның басты элементтерінің бірі-

А) су

277. Су-тіршілік-

A) тірегі

278. Биология ғылымдарының қарқынды дамып келе жатқан салаларының бірі -А)экология

279. Экология термині қолданып оны ғылыми аныктамасын берді -

A) Э.Геккель

280. Ағзалардың бір - бірінен қарым -қатынастары мен айналаны қоршаған ортасын зерттейтін ғылым -

А)экология

281. Бір түрге жататын ағзалар тобы, оны табиғи ортамен байланысын зерттейді-

А) аутэкология

282. Түр мен оның популяцияларын, органикалық дүние дамуының дәрежесінде зерттейтін ғылым-

A) эйдэкология

283. Экологиялық дүниелерді биосфералық деңгейде зерттейді-

А)геоэкология

284. Бірлестіктер экологиясы ретінде әртүрлі түрлерге жататын популяциялар жиынтығын зерттейді-

A) синэкология

285. Биосфераның әлемдік экожүйелерінің ең ірісі -

А)биосфера

286. Өмір сүретін ортаның құрамы бірігей, бірыңғай бөлігі-

А)экотоп

287. Экожүйенің ең жоғарғы ұйымдасқан деңгейі-

А)биосфера

288. Экожүйелердің көлемді бөлігі-

А) экотоп

289. Тіршіліктің сұйықтық ортасы –

А)гидросфера

290. Ашық суда өмір сүретін ағзалар-

A) пелагиялық

291. Су түбінде тіршілік ететін ағзалар-

А)бентос

292. Тез қимылдап, қашық аралыктарға өз бетімен жүзіп саяхат жасай алатын ағзалар

A) нектон

293. Су ішінде қалқып жүретін, теңіз толқыны және ағыстарымен қозғалатын микроағзалар

А)планктон

294. Өсімдіктер мен жануарлар қалдықтарымен қоректенетін жануарлар тобы

A) сапрофиттер

295. Жер шарын түгелдей орап тұратын қабат-

А) атмосфера

296. Атмосфераның жер бетіне тікелей жайласқан төменгі тығыз қабаты-

А)тропосфера

297. Біртүтас бүтінді түзетін, реттелген түрде өзара эрекеттесетін және өзара байланысты компоненттер

A) жүйе

298. Тірі ағзаға әсер ететін қоршаған орта жағдайларының комплексі

A) абиотикалық факторлар

299. Бір ағзалардың тіршілік әрекетінің басқаларына тигізетін әсері –

А) биотикалық факторлар

300. Судың беткі қабатында оның ағасымен қалқып жүретін ұсақ омыртқасыз жәндіктер-

А) планктон

301. Планктондар екіге бөлінеді-

A) фитопланктон және зоопланктон

302. Фитопланктондардың су организмдері үшін маңызы зор, оларға

A) диатомды балдырлар

303. Олар бактериялар мен балдырлардан тереңдікте тірішілік етуге бейімделген-

А)зоопланктондар

304. Зоопланктондарда судың терең түбінде тіршілік ететін -

A) моллюскалар

305. Су өсімдіктерінің судағы субстраттарға бекіну рөлін атқаруға бейімделген мүшесі-

А)тамыры

306. Бұл өсімдіктердің бір ерекшеліктері жапырағының жалпақ немесе әр түрлі болуы-

A) гидатофиттер

307. Мына өсімдіктердің қайсысы су өсімдіктеріне жатады?

А)элодеи

308. Организмдер үшін күрделі езгерістер үздіксіз жүріп жататын табиғаты сан-қилы орта-

A) құрлық пен әуе

309. Экологиялық фактор ретінде тұрақты газдың құрамы арқылы сипатталады-

A) ауа

310. Өсімдіктерді тозандандыруда, тұқымдарының таралуына көп себебін тигізеді-

А) ауа

311. Фактор ретінде организмдер үшін

көбінесе қолайлы рөл атқарады-

А) қар

312. Ол белгілі бір структурамен және флоралык құрамымен сипаталады-

A) фитоценоз

313. Фитоценозды мекендейтін особьтар-

A) ценобионттар

314. Фитоценоздан, зооценоздан, микробоценоздан тұрады-

А)биоценоз

315. Тіршілігі бір келкі болып келетін аймақты мекендейтін жануарлар, өсімдіктер, микроорганизмдер бірлестігі-

А)биоценоз

316. Затжәне энергия алмасуы негізінде тірі организмдермен өлі компаненттерді біріктіретін жүйе-

А) биогеоценоз

317. Бейорганикалық немесе өлі компоненттер -

А)экотоп

318. Экотоптан және биоценоздан тұрады-

А) биогеоценоз

319. Климатоп және эдафотопқа бөлінеді-

А)экотоп

320. Тірі организмдер бірлестігінен және ортадан тұратын функционалдық жүйе-

А)экосистема

321. Жануарлар, өсімдіктер, микроорганизмдердің тіршілік орны-

А)биотоп

322. Өсімдікпен бірге оның үстінде өмір сүретін эпифиттер арасындағы қарым -қатынас-

А)симбиоз

323. Симбиоздың кең тараған түрлерінің бірі-

А) микориза

324. Табигаттағы кұбылыстарды, зандылықтарды адамның іс - әрекетімен үйлестіре отырып зерттейтін ғылым-

А)экология

325. Организмдер мен популяциялар арасындағы қарым - қатынастарды зерттейтін ғылым-

А) биология

326. Жекелеген түрлер популяциясының құрылымы мен динамикасын зерттейді-

A) дэмэкология

327. Организмдердің бір - бірімен және органикалық емес тіршілік ортасымен тығыз қарым - қатынастарын зерттейді-

A) синэкология

328. Организм мен қоршаған орта арасындағы зат - энергия алмасу нәтижесінде организмдердің түзілуі-

A) биологиялық айналым

329. Фактордың белгілі бір мәндерінде организмдердің тіршілік етуі үшін ең қолайлы аймақ-

А)оптимум

330. Өсімдіктердің арасындағы морфологиялық айырмашылықгардың ұрпақтан - ұрпаққа сакталу формалары-

А)экотип

331. Ақыл - ойдың, сананың жетілуімен ерекшеленетін эволюциялық кезең

A) ноогенез

332. Материяның өмір сүруіндегі қозғалыстың ерекше түрі-

A) тіршілік

333. Қошаған табиғи ортамен үнемі зат-энергия алмасуында болатын белокты денелердің өмір сүруі-

A) тіршілік

334. Табиғи денелер, тау - тас, орман - кел, өзен - мұхит және жаратылыста орын алатын құбылыстар-

А)орта

335. Топырақ құнарлылығы, оның физикалық және химиялық қасиеттерінің жиынтыгы-

A) эдафогенді факторлар

336. Жер қыртысының беткі топырағының негізгі де басты қасиетінін бірі оның -

A) құнарлылығы

337. Тіршілік ету барысында бір түрлі организмдердің өзге түрлі организмдерге өзара эсер етуі-

A) биотикалық факторлар

338. Тіршілікке қолайсыз жағдайлар-

A) пессимум

339. Эволюциялық даму барысында қалыптасқан тірі организмдердің экологиялық факторларға бейімделуі-

А)адаптация

340. Белгілі территория аралығында абиотикалық факторлар жиыны-

А)экотоп

341. Тірі организмдер жиынтығы-

А) биоценоз

342. Биосфераның қарапайым құрылым бірлігі-

A) биогеоценоз

343. Организмдерді горизонттық құрылым бөліктері -

А)синузия

344. Түрлер жиынын не қоғамдастығын құрауда бір турдің басымдылыгы-

А)доминант

345. Экожүйедегі әртүрлі тіршілік иелерінің өсіп - дамуына бір - бірінің әсер етуі-

A) трофиктік тізбек

346. Бір биоценоздың орнының екінші бір биоценозбен алмасуы-

А)суксессия

347. Жер кыртысының беткі қатты қабаты-

А) литосфера

348. Өмір сүретін ортаның құрамы бірегей, бырыңғай бөлігі-

A) экотоп

349. Тіршіліктің сұйықтық ортасы-

А)гидросфера

350. Бір организмнің басқа организмдер арқылы тіршілік ететін түрлері-

А) паразитизм

351. Жануардың бір - біріне зиян келтірмей, бірінен қалған жемтіктің қалдығын екіншісі жеп тіршілік ету-

А) комменсализм

352. Екі түрдің бір - бірінен селбесіп тіршілік етуі-

А)симбиоз

353. Организмдегі жұмыс параметрлерінің тұрақтылығын демейтін реттеуші үрдістер жүйесі-

А) гомеостаз

354. Қысқа мерзімді және кері айналатын морфофизикалық өзгерістер-

A) аклиматизация

355. Тұзды топырақтарды тіршілік ететін жануарлар-

A) галофилдер

356. Топырақта тұрақты тіршілік ететін, бүкіл даму процессі топырақта өтетін жануарлар-

A) геобионттар

357. Даму циклінің бір бөлігі топырақта өтетін жануарлар-

A) геофилдер

358. Топырақта уақытша баспана ретінде пайдаланатын жауарлар-

A) геоксиндер

359. Тұзды топырақтарда тіршілік ететін жануарлар-

A) галофилдер

360. Құмда өсуге бейімделген өсімдіктер-

A) псаммофиттер

361. Тұзды топырақтарда өсетін өсімдіктер-

A) галофиттер

362. Иесінің денесінің бетінде мекендейтін, сыртқы паразиттер-

A) эктопаразиттер

363. Иесінің денесінде тіршілік ететін ішкі паразиттер-

A) эндопаразиттер

364. Біртұтас бүтінді түзетін, реттелген турде өзара әрекеттесетін және өзара байланысты компоненттер-

А) жүйе

365. Бореалды қылқан жапырақты ормандар-

А) тайга

366. Тайга ормандары моно немесе олиго-

A) доминантты

367. Берілген территория немесе келем бірлігіндегі даралардың жалпы саны-

A) популяциялар саны

368. Көбею нэтижесінде уақыт бірлігінде пайда болған жаңа даралар саны-

A) туылу

369. Туылу мен өлімнің арасындағы айырма-

A) өсім

370. Белгілі - бір кезенде өлген даралардың саны-

A) өлім

371. Уақыт бірлігіндегі орташа өсім-

A) есім жылдамдығы

372. Азық, өмір сүру ортасы және басқа қажетті жағдайлар үшін даралар арасындағы кері әсерлер-

A) бәсекелестік

373. Өсімдіктер мен микроорганизмдердің улы заттарды бөліп шығаруы арқылы шекісіп калуы-

A) тікелей бәсекелестік

374. Даралар мен популяциялар арасындағы өзара әсерлердің түрлері-

A) биотикалық факторлар

375. Зат алмасудың арнаулы химиялық өнімдері арқылы ағзалардың өзара эсері-

A) аллелопатия

376. Әр түрге жататын даралардың екі жақтың пайдалы бірігіп тіршілік етуі

-А)симбиоз

377. Бір ағза екінші ағзаға зиянын келтірмей, соның есебінен тіршілік етеді-

A) коменсализм

378. Бір популяция үшін қолайсыз болып табылатын өзара қатынастар-

A) аменсализм

379. Популяциялардың біреуі екіншісіне қолайсыз әсер ете отырып пайда алады-

A) жыртқыштық

380. Экологиялық жағдайлары ұқсас екі түр ұзақ уақыт бірге тіршілік ете алмайды-

A) Гаузе принципі

381. Қоршаған ортаның бірдей жағдайында бірге тіршілік ететін тірі ағзалар популяциясының жиынтығы-

А)биоценоз

382. Бейорганикалық заттардың органикалық заттарға айналуын жүзеге асырады-

A) автотрофтар

383. Дайын органикалық заттармен қоректенеді-

A) гетеротрофтар

384. Аралас коректену әдісі тән тірі ағзалар-

A) миксотрофтар

385. Жасыл өсімдіктер, көк жасыл балдырлар-

A) фотофтрофтар

386. Фитоценоздың ішіндегі бір түрдің особьтарының жиынтығы -

A) ценопопуляция

387. Қарашірік жасайды -

А) ұсақ ағзалар

388. Ыстық бұлақтар мен бастауларда өсіп-өнеді -

A) бактериялар

389. Оның өзгеруіне байланысты организмдер өсіп дамиды -

A) температура

390. Организмдердің жеке дамуына, өсіп-өнуіне өмірінің ұзақтығына тікелей байланысты -

A) температура

391. Ненің өзгеруінен жануарлар мен өсімдіктердің бейімделушіліқ касиеті байқалады -

A) температура

392. Шөл, шөлейті аймақтарда жаздың ыстық кезінде өсімдіктердің келетін қалпы -

А)анабиоз

393. Бұл көбінесе жауын - шашынға байланысты -

A) ылғал

394. Ол аркылы су мен газ кейде аз, кейде көп алмасып отырады -

А)устьице

395. Энергия көзі, тіршіліктің тірегі –

Д) жел

396. Организмге ең алдымен спектральдік құрамы арқылы әсер етеді

А) күн

397. Ол ауаны жылытады, содан кейін температура жоғарылайды -

A) кұн

398. Маусымдық ырғақтын басты факторы -

А) күн

399. Тірі организмдердің уақыты мөлшерлеуі -

A) биологиялық сағат

400. Бір жәндікке екінші бір жәндіктің тигізетін ықпалы -

A) биотикалық фактор

401. Биосфераның әлемдік жүйелерінің ең ірісі -

А)биосфера

402. Өсімдік алғаштары, бұталар, шеп түрлері, мүктер, балдырлар, саңырауқұлақтар, қыналар бірлестігі –

А) фитоценоз

403. Күн энергиясы пайдалана көмір қышқыл газымен суда және минералдық заттардаң органикалық зат түзеді -

A) фитоценоз

404. Фаунада жақында пайда болған және басқа жерде таралмаған түрлер -

A) прогресивті эндемиктер

405. Өткен кездерде ареалы бұлкен болған, қазір тек жеке територияларда сақталып қалған жануарлар -

A) реликті эндемиктер

406. Мыналардың қайсысы реликті эндемиктер -

А)гаттерия

407. Су қабаты неше зонаға бөлінеді?

А)3

408. Судың жарық жақсы түсетін зонасы-

A) эвфотикалық

409. Судың жарық ортасына түсетін зонасы-

A) дисфотикалық

410. Судың жарық түспейтін зонасы-

A) афотикалық

411. Эфотикалық зонаның тереңдігі-

A) 0-30м

412. Дисфотикалық зонаның тереңдігі-

A) 30-200м

413. Афотикалық зонаның тереңдігі-

A) 200м төмен

414. Судағы баяу қозғалатын ұсақ организімдер-

А)планктон

415. Судағы жылдам қозғалатын ұсақ организімдер-

A) нектон

416. Судың түбіндетіршілік ететін өсімдіктер-

А) фитобентос

417. Өсімдіктерді зерттейтін ғылым-

А) ботаника

418. Су жануарларын тасымалдаушы -

A) ағыс

419. Құстардың миграциясын зерттейтін әдістің бірі -

A) сақина салу

420. Табиғаттағы тепе-теңдіктің бұзылуына себепкер-

A) адам

421. Жабайы өсімдікті мәдени жағдайға ендіру-

A) интродукция

422. Зат алмасуы, энергия алмасуы негізінде тірі организмдер мен өлі компоненттерді біріктіретін табиғи жүйе

A) биогеоценоз

423. Тіршілік жагдайлары біркелкі болып келетін жануарлар, өсімдіктер, микроорганизмдер бірлестігі -

А) биоценоз

424. Бір-бірімен және ортамен әрекеттесетін өсімдіктер жиынтығы –

А) фитоценоз