Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Сильченко Н.В "Агульная тэорыя права"

.pdf
Скачиваний:
95
Добавлен:
18.02.2016
Размер:
4.27 Mб
Скачать

тэхнічныя нормы заўсёды з’яўляюцца прававымі;

тэхнічныя нормы не маюць дачынення да права;

тэхнічныя нормы перасякаюцца з правам.

Пытанне 88. Якім фактары сведчаць аб тым, што тэхнічная норма стала прававой?

была замацавана ў праве;

знайшла адлюстраванне ў праве;

узята пад ахову дзяржавай;

пачала ўздзейнічаць на права;

была сфармулявана дзяржавай.

Пытанне 89. Якія з адзначаных нарматыўных рэгулятараў дзейнічаюць у сучасным грамадстве?

міф;

табу;

каляндар;

права;

мараль.

Пытанне 90. Якія з адзначаных нарматыўных рэгулятараў заўсёды дзейнічалі ў грамадстве?

міф;

табу;

каляндар;

права;

мараль.

Пытанне 91. Якія з адзначаных нарматыўных рэгулятараў з’яўляюцца універсальнымі нарматыўнымі рэгулятарамі?

міф;

табу;

каляндар;

права;

мараль.

Пытанне 92. Якія з адзначаных нарматыўных рэгулятараў звернуты да ўнутранага голасу чалавека, да яго сумлення?

– міф;

701

табу;

каляндар;

права;

мараль.

Пытанне 93. Якія з адзначаных нарматыўных рэгулятараў звернуты да знешніх форм (праяў) паводзін чалавека?

міф;

табу;

каляндар;

права;

мараль.

Пытанне 94. Якія з характарыстык ва ўзаемаадносінах паміж мараллю і правам характэрны для іх узаемадзеяння пры ўзнікненні?

мараль папярэднічала праву;

права папярэднічала маралі;

права і мараль узніклі адначасова;

права ўздзейнічала на мараль;

мараль уздзейнічала на права.

Пытанне 95. Якія з адзначаных характарыстык уласцівы прававым адносінам?

яны будуюцца на фармальных пачатках;

яны будуюцца на эквівалентных пачатках;

яны будуюцца на неэквівалентных пачатках;

яны звернуты да сумлення чалавека;

яны рэгулююць знешнія паводзіны.

Пытанне 96. Якія з адзначаных характарыстык уласцівы маральным адносінам?

яны будуюцца на фармальных пачатках;

яны будуюцца на эквівалентных пачатках;

яны будуюцца на неэквівалентных пачатках;

яны звернуты да сумлення чалавека;

яны рэгулююць знешнія паводзіны.

702

Пытанне 97. Якія з адзначаных характарыстык дакладна адлюстроўваюць узаемадзеянне права і маралі?

яны дзейнічаюць у адным сацыяльным полі;

яны дзейнічаюць у розных сацыяльных сферах;

у іх розная скіраванасць;

яны дзейнічаюць у адным кірунку;

у іх розныя «полюсы» ўзаемадзеяння.

Пытанне 98. Ці існуюць «маральныя законы»?

такія законы існуюць;

такіх законаў не існуе;

такія законы могуць існаваць;

такія законы могуць не існаваць;

такія законы існуюць вечна.

Пытанне 99. Якія з адзначаных відаў сацыяльных рэгулятараў дапамагаюць перадаваць правілы паводзін ад пакалення да пакалення?

звычаі;

мараль;

рытуалы;

традыцыі;

права.

Пытанне 100. Якія з адзначаных характарыстык адэкватна характарызуюць шкалу сацыяльнай справядлівасці ў маралі?

у маралі ёсць свая шкала справядлівасці;

гэтая шкала справядлівасці вечная і нязменная;

гэтая шкала справядлівасці мяняецца;

гэтая шкала справядлівасці тоесная шкале ў праве;

шкала прававой справядлівасці фармальная.

703

КАНТРОЛЬНЫЯПЫТАННІ

1. Прадмет агульнай тэорыі права.

2.Метадалогія і метады агульнай тэорыі права.

3.Месца і функцыі агульнай тэорыі права ў сістэме навук, якія вывучаюць дзяржаву і права.

4.Характарыстыка эканамічнай сістэмы першабытнага грамадства.

5.Сацыяльны лад першабытнага грамадства.

6.Улада і сістэма кіравання ў першабытным грамадстве.

7.Асноўныя шляхі і агульныя заканамернасці паходжання дзяржавы (дзяржаўна-арганізаванага грамадства). Прыметы дзяржавы, якія адрозніваюць яе ад улады і арганізацыі кіравання ў першабытным грамадстве.

8.Формы паходжання дзяржавы.

9.Асноўныя віды і агульныя рысы нарматыўных рэгулятараў (правілаў паводзін) першабытнага грамадства.

10.Паходжанне права. Прыметы права, якія адрозніваюць яго ад нарматыўных рэгулятараў, што былі ўласцівы першабытнаму грамадству.

11.Асноўныя шляхі і формы паходжання права.

12.Прычыны існавання мноства канцэпцый (тэорый) паходжання дзяржавы і права і іх класіфікацыя.

13.Характарыстыка тэалагічнай і патрыярхальнай канцэпцый паходжання дзяржавы і права.

14.Дагаворная і арганічная тэорыі паходжання дзяржавы і

права.

15.Тэорыя гвалту і марксісцкая («класавая») тэорыя паходжання дзяржавы і права.

16.Паняцце, сутнасць і азначэнне дзяржавы.

17.Дзяржава і дзяржаўная ўлада. Прыметы дзяржавы, якія адрозніваюць яе ад іншых відаў палітычнай улады.

18.Тыпалогія развіцця дзяржаўнасці.

19.Паняцце і азначэнне формы дзяржавы. Суадносіны сутнасці і формы дзяржавы.

20.Паняцце і азначэнне формы праўлення. Развіццё і віды формаў праўлення.

21.Паняцце і азначэнне формы дзяржаўнага ўладкавання. Развіццё і віды формаў дзяржаўнага ўладкавання.

22.Паняцце, азначэнне і віды дзяржаўна-прававога рэжыму. Суадносіны дзяржаўна-прававога і палітыка-прававога рэжымаў.

704

23.Паняцце, азначэнне і класіфікацыя функцый дзяржавы.

24.Характарыстыка ўнутраных функцый дзяржавы.

25.Характарыстыка знешніх функцый дзяржавы.

26.Формы і метады ажыццяўлення функцый дзяржавы.

27.Паняцце і азначэнне апарату (механізма) дзяржавы.

28.Паняцце, прыметы і азначэнне органа дзяржавы. Класіфікацыя і віды органаў дзяржавы.

29.Кадры апарату (механізма) дзяржавы. Бюракратыя і бюракратызм, дэмакратыя і дысцыпліна ў дзейнасці апарату дзяржавы.

30.Прынцыпы арганізацыі і дзейнасці апарату (механізма) дзяржавы.

31.Паняцце, элементы і азначэнне палітычнай сістэмы гра-

мадства.

32.Дзяржава і палітычныя партыі.

33.Дзяржава і асоба.

34.Дзяржава, грамадскія рухі і грамадскія аб’яднанні.

35.Дзяржава, працоўныя калектывы і прафесійныя саюзы.

36.Дзяржава і царква. Дзяржава свецкая і тэалагічная.

37.Дзяржава, ідэалагічная, нарматыўная і камунікатыўная часткі палітычнай сістэмы.

38.Паняцце, сутнасць і азначэнне права.

39.Функцыі і эфектыўнасць права.

40.Прынцыпы і аксіёмы права.

41. Развіццё права.Пераемнасць і абнаўленне ў праве. Рэцэпцыя права.

42.Прававая сістэма (сям’я). Віды прававых сем’яў.

43.Паняцце, прыметы і азначэнне нормы права.

44.Віды нормаў права.

45.Будова (структура) нормаў права.

46.Спосабы выкладання нормаў права ў тэксце нарматыўнаправавога акта.

47.Эфектыўнасць нормаў права.

48.Паняцце, азначэнне і віды крыніц права.

49.Прававы звычай і яго формы. Звычаевае права.

50.Прававы прэцэдэнт. Прэцэдэнтнае права.

51. Дагавор нарматыўнага зместу ў якасці крыніцы права. Унутрыдзяржаўны, міждзяржаўны і міжнародны дагавор.

52.Дактрына (навука) у якасці крыніцы права.

53.Кананічныя нормы (свяшчэннае пісанне) у якасці крыніцы права.

54.Нарматыўны прававы акт (закон) у якасці крыніцы права.

705

55.Эвалюцыя (развіццё) крыніц права.

56.Паняцце і азначэнне сістэмы і структуры права.

57.Галіновая структура права. Галіны, падгаліны і інстытуты права. Характарыстыка асноўных галін права Рэспублікі Беларусь.

58.Права прыватнае і права публічнае.

59.Права матэрыяльнае і права працэсуальнае.

60.Права рэгулятыўнае і права ахоўнае.

61. Міжнароднае і нацыянальнае права.

62.Сістэма права і сістэма заканадаўства.

63.Праваўтварэнне, праватворчасць, нарматворчасць і заканатворчасць.

64.Віды праватворчасці і нарматворчасці ў Рэспубліцы Беларусь.

65.Заканатворчы працэс у Рэспубліцы Беларусь.

66.Віды крыніц права ў Рэспубліцы Беларусь. Нарматыўны прававы акт і дагавор нарматыўнага зместу – асноўныя крыніцы права ў Рэспубліцы Беларусь.

67.Класіфікацыя і віды нарматыўных прававых актаў у Рэспубліцы Беларусь.

68.Паняцце, асноўныя рысы і віды законаў у Рэспубліцы Бе-

ларусь.

69.Характарыстыка нарматыўных прававых актаў Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь.

70.Нарматыўныя прававыя акты Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь.

71.Ведамасныя нарматыўныя прававыя акты.

72.Нарматыўныя прававыя акты мясцовых органаў кіравання

ісамакіравання.

73.Лакальныя нарматыўныя прававыя акты.

74.Нарматыўныя прававыя акты кааператыўных і грамадскіх арганізацый.

75.Нарматыўныя акты Вярхоўнага і Вышэйшага Гаспадарчага Суда Рэспублікі Беларусь.

76.Парадак апублікавання нарматыўных прававых актаў, афіцыйныя крыніцы апублікавання.

77.Канстытуцыйны Суд Рэспублікі Беларусь.

78.Дзеянне нарматыўных прававых актаў у часе. Зваротная сіла і перажыванне нарматыўнага прававога акта.

79.Дзеянне нарматыўнага прававога акта ў прасторы.

80.Дзеянне нарматыўнага прававога акта па колу асобаў.

81. Асаблівасці імплементацыі нормаў міжнароднага права ў прававую сістэму Рэспублікі Беларусь.

706

82.Сістэматызацыя крыніц права (нарматыўных прававых актаў) і яе віды.

83.Юрыдычная тэхніка. Юрыдычныя прэзумпцыі і фікцыі.

84.Паняцце, азначэнне і віды рэалізацыі права.

85.Паняцце, азначэнне і віды прымянення права.

86.Стадыі прымянення права.

87.Паняцце, віды і акты тлумачэння права.

88.Паняцце, прыметы, змест і віды актаў прымянення права.

89.Структура (будова) і асноўныя патрабаванні да актаў прымянення права.

90.Прабелы ў праве і іх прычыны. Спосабы запаўнення і ліквідацыі прабелаў права.

91.Паняцце, азначэнне, прыметы, віды і склад прававых ад-

носінаў.

92.Суб’екты (удзельнікі) прававых адносін.

93.Змест прававых адносін.

94.Аб’екты прававых адносін.

95.Юрыдычныя факты.

96.Паняцце, азначэнне і віды правамерных паводзін.

97.Паняцце, прыметы, азначэнне і віды правапарушэнняў.

98.Юрыдычны склад правапарушэння.

99.Прычыны правапарушэнняў. Шляхі і сродкі ліквідацыі правапарушэнняў.

100.Паняцце і азначэнне, асноўныя прыметы, мэты, функцыі

іпрынцыпы юрыдычнай адказнасці.

101. Падставы юрыдычнай адказнасці і падставы вызвалення ад юрыдычнай адказнасці. Прэзумпцыя невінаватасці.

102. Віды юрыдычнай адказнасці. Адрозненне юрыдычнай адказнасці ад маральнай і палітычнай адказнасці, іншых мер юрыдычнага прымусу.

103. Паняцце і азначэнне правасвядомасці, яе месца сярод іншых формаў свядомасці.

104. Структура (будова) правасвядомасці.

105. Паняцце, азначэнне, элементы і паказчыкі прававой культуры. 106. Прававое выхаванне.

107. Паняцце, азначэнне і віды сацыяльных нормаў. Нормы сацыяльныя і тэхнічныя.

108. Суадносіны нормаў права і іншых відаў сацыяльных нормаў. 109. Праявы ўзаемаадносін паміж дзяржавай і правам.

110. Прыметы прававой дзяржавы і вопыт яе фармавання ў Рэспубліцы Беларусь.

111. Дзяржава прававая, сацыяльная і эфектыўная.

707

ЗМЕСТ

 

Тлумачальная запіска .......................................................................

3

1. Тэматычны план ...........................................................................

5

2. Змест дысцыпліны .......................................................................

7

Планы семінарскіх заняткаў .........................................................

22

Тэмы кантрольных работ для студэнтаў спецыяльнасці

 

«Правазнаўства» завочнай формы навучання .............................

50

Тэмы кантрольных работ для студэнтаў спецыяльнасці

 

«Правазнаўства» завочнай формы навучання

 

(скарочаны тэрмін навучання) ......................................................

60

Тэмы кантрольных работ для студэнтаў спецыяльнасці

 

«Эканамічнае права» завочнай формы навучання ......................

70

Тэмы кантрольных работ для студэнтаў спецыяльнасці

 

«Эканамічнае права» завочнага аддзялення

 

(скарочаны тэрмін навучання) ......................................................

79

Тэмы кантрольных работ для студэнтаў спецыяльнасці

 

«Правазнаўства» завочнай формы навучання

 

(2-я вышэйшая адукацыя) ..............................................................

89

Тэматыка дыпломных і курсавых работ ......................................

99

Тэматыка рэфератаў .....................................................................

170

Тэксты лекцый ..............................................................................

253

Тэма 1. Агульныя рысы першабытнага грамадства .........

253

Тэма 2. Паходжанне дзяржавы ...........................................

261

Тэма 3. Паходжанне права...................................................

280

Тэма 4. Асноўныя канцэпцыі (тэорыі) паходжання

 

дзяржавы і права ..................................................................

291

Тэма 5. Паняцце, сутнасць і азначэнне дзяржавы ............

302

Тэма 6. Форма дзяржавы .....................................................

314

Тэма 7. Функцыі дзяржавы .................................................

327

Тэма 8. Апарат (механізм) дзяржавы .................................

342

Тэма 9. Паняцце, сутнасць і азначэнне права....................

353

Тэма 10. Норма права...........................................................

379

708

Тэма 11. Крыніцы права ......................................................

398

Тэма 12. Крыніцы права ў Рэспубліцы Беларусь ..............

423

Тэма 13. Сістэма права ........................................................

452

Тэма 14. Дзеянне права і яго крыніц ..................................

474

Тэма 15. Праваўтварэнне, праватворчасць,

 

нарматворчасць і сістэматызацыя крыніц права ...............

505

Тэма 16. Рэалізацыя, прымяненне і тлумачэнне права.....

520

Тэма 17. Правасвядомасць, прававая культура

 

і прававое выхаванне ...........................................................

535

Тэма 18. Прававыя адносіны...............................................

547

Тэма 19. Правамерныя паводзіны, правапарушэнне

 

і юрыдычная адказнасць .....................................................

560

Тэма 20. Права і іншыя сацыяльныя рэгулятары .............

573

Тэма 21. Прававая дзяржава: гісторыя, тэорыя, практыка ...

585

Тэставыя заданні № 1 ..................................................................

595

Тэставыя заданні № 2 ..................................................................

620

Тэставыя заданні № 3 ..................................................................

641

Тэставыя заданні № 4 ..................................................................

662

Тэставыя заданні № 5 ..................................................................

683

Кантрольныя пытанні ..................................................................

704

709

Вучэбнае выданне

Сільчанка Мікалай Уладзіміравіч

АГУЛЬНАЯТЭОРЫЯПРАВА

Вучэбна-метадычны комплекс

Здадзена ў набор 03.04.2008. Падпісана да друку ..2008. Фармат 60х84/16. Папера афсетная Друк афсетны. Гарнітура Таймс.

Ум.друк.арк. 41,20. Ул.-выд.арк. 45,08. Тыраж 750 экз. Заказ .

Установа адукацыі «Гродзенскі дзяржаўны універсітэт імя Янкі Купалы».

ЛВ № 02330/0133257 ад 30.04.2004. Зав. Тэлеграфны, 15а, 230023, Гродна.