Үш фазалы тізбектегі синусоидалдық емес режим.

Ток пен кернеуге жоғарғы гармониканың әсерін қарастырайық. Егерде , үш фазалы жүйеде ЭҚК жоғарғы гармоникасы пайда болса, симметриялы көп фазалы тізбекке жазылған байланыстар орындалмайды. Синусоидалды емес ЭҚК әрекет ететін симметрияны үш фазалы жүйені қарастырайық.

Үш фазалы генераторда симметриялы құрылғылар болады, оның ЭҚК қисығы абсцисс өсіне қатысты симметриялы, қатарда тек тақ гармоникалар , ал фазалы ЭҚК бір біріне қатысты үш кезеңге жылжыған. ЭҚК мұнда былай жазуға болады: Сонда бірінші гармоникаға қатысты ЭҚК-нің формуласын жазып көрейік:

Едігі, ЭҚК В және С фазалары үшін алмастыру жасайық синус аргументы бойынша, жәнедеп

ыңғайлы мәнде аламыз.

Үш фазалы тізбектегі нөлді жалғасқан тоқ пен кернеу іс –әрекетінің ерекшеліктері бар, барлық фаза тоқтары мен кернеулер лездік мағынасының жиыны, кез келген уақытта нөлге тең емес.

Үш еселі гармоника ерекшеліктерін нақты мысалдарда қараймыз.

Генератордың фазалы ЭҚК-сы, бірінші гармоникадан, басқаларында жоғарғы гармоникада қатары бар. Үш еселі емес барлық гармоника фазалы ЭҚК лездік мағыналар жиыны, нөлге тең:

Үш еселі ЭҚК гармоникалар фаза бойынша теңеседі, және олардың қосындысы нөлге тең емес:

Симметриялы генератор мен жүктемені жұлдызша қосса бейтарап сымсыз, үш еселі гармоника тоқтары сызықты сымнан өте алмайды. Жүктеме мен генератордың бейтарап нүктелер арасында үш еселі гармоника кернеуі болуы мүмкін.

Бұл кернеудің әсерлі мағынасы:

Жұлдыз – бейтарап сымы бар жұлдызша қосылған симметриялы генератор мен жүктемесі бар, тізбекті қарастырамыз. Сымдарда барлық жалғасқан тоқтар гармоникалары бар, ал бейтарап сымда үш еселі гармоника тоқтары болуы мүмкін:

Лездік мағыналары:

,

әсерлік мағыналары:

Сонымен, нөлді жалғасқан тоқтың алмастыру сұлбасы тікелей және керісінше жалғасып қосылған тоқтың алмастыру сұлбасынан өзгеше. Үш фазалы тізбекткгі жоғарғы гармоникалар, электр машиналардың тиімді пайдалануын төмендетеді.

Кері жалғасты тоқ пен пайда болатын магнит алаңы, тежеуіш уақыт туғызады және қозғалтқышта қосымша жоғалу болады.

Берілген ЭҚК үшін А фазасындағы Фурье қатарын мына түрде жазамыз :

Берілген ЭҚК үшін В фазасындағы Фурье қатарын мына түрде жазамыз:

Берілген ЭҚК үшін С фазасындағы Фурье қатарын мына түрде жазамыз:

Тізбектің желілік кернеуінің әсерлік мәні (вольтметрV₁ көрсетуі)

А фазасы бойынша тоқтың мәні:

Номинал тоқтың лездік мәнін есептеу:

Номиналды тоқтық әсерлік мәнін есептеу:

Номиналды кернеудің лездік мәнін есептеу:

Номиналды кернеудің әсерлік мәнін есептеу:

Қортынды

Бұл курстық жұмыстың негізгі мақсаты периодтық синусоидал емес ЭҚК-і бар сызықтық тізбектерді есептеу еді. Сонымен қатар схемадағы барлық тармақтардағы тоқтардың лездік мәндерін, актив, реактив және толық қуат коэффиценттерін есептедім.Қуаттар баланысының ара алшақтығы 0,5% құрады. Жалпы есептеу барысында тақырыпқа байланысты есептеулерді терең түсіне бастадым. Егер тоқ көзі тұрақты немесе бірнеше элементтері уақытқа байланысты периодты түрде өзгерсе, электр тізбектері синусоидал емес.

Периодтың ЭҚК-не кернеулеріне және тоқтарына талдау жасағанда, жасанды түрде қарастырылатын қисықтарды Фурьенің тригонметриялық қатарларына жіктеуді орындаған тиімді екен.

Үш фазалы тізбектегі жоғарғы гармоникаларды есептеп үйрендім. Режимде симметриялық гармониканың фазалық тоқтардың қосындысы нөлге тең болды. Үш фазалы жүйеде тоқтардың жоғары гармоникадағы лездік, әсерлік және номинал дәрежелерін есептедім, сонымен қатар кернеудің де осы мәндерін есептеп шығардым. Берілген ЭҚК үшін әр фазаға Фурье қатарына байланысты теңдеулер құрастырдым. Тәжірибеде кернеу мен тоқтар қисығының формалары кейбір себептермен, синусоидалдан өзгеше. Электрбайланыс тізбектерінде, электронды және жартылай, өткізгіш құрылғыларында, синусоидалды формадан өзгешелігі, құрылғылардың жұмыс үдерісіне байланысты. Жалпы берілген тапсырманы, рет- ретімен орындап шықтым. Сөзімді қорыта келе айтарым, ЭТН курсының білімін осы жұмыс арқылы ойыма бекіттім және синусоидалды есепті шығаруды үйрендім.