Экология тест

1. «Экология» түсінігін ғылымға кім, қай уақытта енгізген? Экология терминін ғылымға енгізген Э.Геккель (1866).

2.«Экология» пәнінің негізгі мақсаты не? Экология пәнінің негізгі мақсаты ғаламдық проблемаларды бақылай отырып ондағы тіршіліктің тұрақтылығын сақтау.

3.Аутэкология нені зерттейді?

Аутэкология дегеніміз – ағзалар экологиясы. Бұл жеке ағзалардың қоршаған ортамен байланысын зерттейді.

4.Биотикалық факторлар құрамы нелер кіреді?

Биотикалық факторлар – бұл тірі  денелердің бір–біріне  тигізетін әсерлері. Биологиялық орта — қарастырылатын организм (дарақ) немесе объект жүйесіндегі тірі организмдер.

5.Абиотикалық факторлар дегеніміз не? Мысал келтіріңіз

Абиотикалық факторларға  айналадағы ортаны, яғни өлі табиғатты құрайтын жеке құрамды бөліктері жатады. Мысалы: климаттық факторлар (ауаның ылғалдылығы, жауын-шашын мөлшері, ауаның t⁰ –сы, жарық мөлшері, күн мен түннің ұзақтығы, желдің әсері, ауа қысымы, ауа құрамы);    Топырақтың әсері (химилялық құрамы, физикалық және химиялық ерекшеліктері); гидрологиялық факторлар(судың тұнықтылығы, күн сәулесінің түсуі, құрамы, қысымы, ластануы т.б.); жер бедерінің әсері.

6.Экожүйе дегеніміз не?

Экожүйе дегеніміз – зат, энергия және ақпараттар алмасу нәтижесінде біртұтас ретінде тіршілік ететін кез келген өзара әрекеттесуші тірі ағзалар мен қоршаған орта жағдайларынының жиынтығы. 1935 жылы А.Тенсли ұсынған «Экожүйе» ұғымына жақын.

7.Биоценоздың құрамына нелер кіреді?

Биоценоз құрамы фитоценоздан зооценоздан микроценоздан микробиоценоздан тұрады

8.Барлық тірі ағзалардың тіршілік ортасы-табиғаттың өзгеруіне әкеліп соғатын адамның әртүрлі әрекеті қалай атайды?

Антропогендік факторлар - адамның ағзаларға тікелей әсер ететін немесе ағзалардың тіршілік ортасын өзгеруіне әкеліп соғатын әрекеттері.

9.Биосфера туралы ілімнің негізін қалаған ғалым кім?

Биосфера туралы тұтас ілімнің негізін салған көрнекті орыс ғалымы, геохимик  В.И.Вернадский (1863 – 1945) болды

10.Тірі ағзаға тікелей немесе жанама әсер ете алатын ортаның кез келген жағдайы қалай атайды?

Қоршаған ортаның экологиялық факторлары

11.Бір ағзаның екіншісінің өміріне әсерлерінің жиынтығы қалай аталады?----------------

12.Популяциялардың, қауымдастықтардың және экожүйелердің арақатынасын зерттейтін экология бөлімі қалай атайды?---------

13.Ағзалар тікелей немесе жанама арақатынаста болатын табиғи күштер мен құбылыстар қалай атайды?----------

14.Биогеоценоздың құрамына нелер кіреді?

Биогеоценоздың негізін продуценттер, консументтер, редуценттер құрайды.

15.Бірге тіршілік ететін әр алуан ағзалар түрлері мен олардың күнелту жағдайларының жиынтығын қалай атайды?-------

16.Ақпарат тарату және зат пен энергия айналымы қай деңгейде жүреді?--------

17.Экотоп дегеніміз не?

Экотоп - Экожүйенің жансыз бөлігі или Тірі организмдер тіршілік ететін табиғи орталар жиынтығын экологияда экотоп деп атайды

18.Ағзалар тіршілігінің абиотикалық жағдайларының жиынтығын қандай орта деп атайды?-------

19.Синэкология нені зерттейтін экология бөлімі?

Синэкология (грекше syn — бірге және экология) — популяцияның, табиғи бірлестіктердің және экожүйенің бір-бірімен және қоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттейтін экология бөлімі.

20.Құрамында ағза немесе дарақ болатын тірі ағзалар жүйесін қандай орта деп атайды?--------------

21.Биосфера дегеніміз не?

Биосфера (гр. биос—тіршілік, өмір, гр. сфера — шар) — жердің тіршілік қабаты. Биосфераны ғылымға 1875ж Зюсс енгізді.

22.Тірі ағзалар тобынан биомасса түзетіндері атаңыз?-----

23.Экологиялық апаттың себебі нелер?

 Мысалы, климаттың ғаламдық жылынуы, Әлемдік мұхиттардыңластануы, озон қабатының (озонсфера) жұқаруы, қышқылды жаңбырдың жаууы, т.б. 

24.Экологиядағы популяциялық көзқарас неге негізделген?-------

25.Ағзалар арасындағы және олардың табиғатпен қатынасын зерттейтін ғылым қалай аталады?------

26.Ноосфера дегеніміз не?

Ноосфера – сана, ақыл-ой қабаты. Ал «ноосфера» деген терминді ең алғаш 1927 ж. ғылымға енгізген фрранцуз математигі, философ, палеонтолог және антрополог Эдуард Леруа болды.

27.Биокостық зат дегеніміз не?

Биокостық зат – тірі ағзалар мен ортаның бейорганикалық қосылыстарының бірлесуі нәтижесінде пайда болған заттар (топырақ).

28.Биосфера құрылымы қандай болады?

 Географиялық қабық-литосфера, гидросфера, атмосфера, биосфераның өзара әрекеттесуі. 

29.Демэкология нені зерттейді?Демэкология - популяциялар мен оларды қоршаған орта арасындағы қарым-қатынастарын зерттейтін экологияның бөлімі.

30. Популяцияның статикалық көрсеткіштері қайсылар?

Статикалық көрсеткіш популяцияның қазіргі уақыттағы күйін сипаттайды, оған: популяцияның саны, тығыздығы және құрылымдық көрсеткіштер. 

31.Аумағында осы түр шексіз ұзақ күнелете алатын орта факторлары мәнін қалай аталады?-----

32.Гететорфты ағзалар дегеніміз не?

Гетеротрофтар- организмдер жасап шығарған дайын органикалық заттармен қоректенетін организмдер.Бұған: адам, жануарлар, кейбір өсімдіктер, көптеген бактериялар, саңырауқулақтар жатады.

33.Экожүйенің трофикалық құрылымының графиктік бейнесі қалай аталады?------

34.Экожүйе құрауыштары дегеніміз не?------

35.Популяцияның негізгі динамикалық көрсеткіштері болып келетіндерін атаңыз?-------

36.Автотрофты ағзалар дегеніміз не?

Автотрофтар - көмір қышқыл газы, су және минералдық тұздардан органикалык заттарды синтездейтін организмдер.

37.Продуценттер дегеніміз не?

Продуценттер (ағылш. to produce - өндіру) – бейорганикалық заттардан органикалық заттарды өндіретін организмдер. фотоавтотрофтар –өсімдіктер.

38.Редуценттер дегеніміз не?

Редуценттер - органикалық заттарды жай минералдық заттар: су, көмірқышқыл газы, күкіртсутек және түрлі түздарға дейін ыдырататын гетротрофты организмдер (бактериялар мен саңырауқүлақтар).

39.Прокариоттар дегеніміз не?

Прокариоттар — Прокариоттарға микроорганизмдер мен көк-жасыл балдырлар жатады.

40. Ағзалар тіршілігінің абиотикалық жағдайларының жиынтығын қандай атайды?-----

41.Түрлерлдің қоршаған ортамен жеке байланыстарын зерттейтін экология бөлімі қалай аталады?------

42.Биосфераның жоғарғы шегі жер бетінен қандай биіктікте (км.):

Атмосферадағы биосфераның жоғары шегі 20 км биіктікке дейін жетеді. Литосферадағы биосфераның төменгі шегі 2000 – 3000 м-ге дейін тереңдікке жетеді. Гидросферадағы биосфераның шегі 11 км-ге дейінгі тереңдікке жетеді. 

43.«Биологиялық сағат» дегеніміз не?

Биологиялық сағат – жануарлар мен адамның уақыт өлшемін бағдарлау қасиеті. Ол жасушалардағы физикалық-химиялық және физиологиялық процестердің белгілі бір уақытта қайталанып отыруына (биологиялық ырғақ) негізделген.

44.Барлық қалған ағзалар қорек ететін заттарды өндіретіндер қалай аталады? Автотрофты (кажется)

45.Әр алуан түрлер арасындағы теріс арақатынастар қалай аталады?-----

46.Гететорфты ағзаларға нелер кіреді?

Гетеротрофтар- организмдер жасап шығарған дайын органикалық заттармен қоректенетін организмдер.Бұған: адам, жануарлар, кейбір өсімдіктер, көптеген бактериялар, саңырауқулақтар жатады.

93.Ғаламшардың генетикалық қоры

адамзат үшін фактілі немесе болжамды құндылығы бар, және тектіліктің функционалды бірліктері бар, өсімдіктен, жануардан, микробтан немесе басқадан пайда болған биологиялық материалды білдіретін генетикалық материал».

94.Қоршаған табиғи ортада орманның атқаратын ролі мынадай.

Қоршаған ортаның кисларод цехі,өкпесі,орман ауаны шаң мен тозаңнан қорғайтын фильтр

95.Қоршаған ортаның биологиялық ластаушылары:

Биологиялық ластаушылар - экожүйеде бұрын болмаған немесе мөлшері қалыпты жағдайдан аспаған организмдер түрлері. Микрорганизмдермен ластануды бактериологиялық ластану деп атайды. Әсіресе кейбір елдердің қарулы күштерінің лабораторияларында жасалатын арнайы немесе кездейсоқ ауру тудырғыш микроорганизмдердің штаммдарымен атмосферанын ластануы өте қауіпті.

96.Табиғи қордың сапасы мен санын,тұтынушылардың құрамы мен категориясын сипаттайтын экономикалық,экологиялық,ұйымдастырушылық және техникалық көрсеткіштер жиынтығын қалай атайды:

Класификация

97.Тұрақты даму концепциясы нелердің арасындағы гармонияға қол жеткізуге бағытталған:

табиғаттағы қалыптасқан тепе-теңдікті бұзбай, миллиардтаған адамдарды жерде қоныстандыру және олардың барлық қажеттіліктерін қамтамасыз ету

98.Табиғи ортаны сақтау және қалпына келтіру үшін жузеге асырылатын негізгі шаралар:

қоршаған ортаның сапасын басқару жүйесін оңтайландыру;

-табиғатты пайдалануды басқаруда экожүйелік көзқарасты пайдалану;

-мемлекеттік, өндірістік және қоғамдық бақылау жүйесін, сондай-ақ экологиялық аудитті жетілдіру;

-қоршаған ортаға мониторинг жүргізу жүйесін дамыту;

-жер және су ресурстары тозуының, ластануының, әуе алабының ластануының алдын алу;

-Жердің озон қабаты мен климатқа антропогендік әсерді азайту;

-биологиялық әралуандықты сақтау және орнықты пайдалану;

99.Экологиялық білімдерді,машықтарды мақсатты ұйымдастырып,жоспарлар және жүйелеп меңгеру үрдісі-ол...

100.Қазақстанның «Қызыл кітабы» қай жылы басылды?

Алғашқы басылым 1978,екінші басылым 1991,үшінші басылым 1996 да шыққан!!!

101.Эрозия түрлері:

Жел не дефляция,жазықтық,сызықтық.жылдам,қалыпты,ирригациялық,өндірістік,абразия,механикалық

102.ҚР заңның Қоршаған ортаны қорғау туралы ХІ тарауы қалай аталады?

 11 тарау. Экологиялық сараптама

103.Экология ғылымының зерттеу нысаны:

Экология ғылымының зерттеу нысаны - биологиялық жəне географиялық микро жəне макроэкожүйелер (түр, популяция, биоценоз, экожүйелер, т.б.) мен оның уақыт пен кеңістікке қатысты тіршілік ырғағы (динамикасы)

104.Дербес ғылым ретінде экология шамамен қаншасыншы жылы қалыптасты?

1900

105.Бәсекелестік дегеніміз не?

 туыстық жағынан жақын бір немесе әр түрге жататын организмдердің тірі қалу мүмкіндігі үшін бір-бірімен күресу

106.Жер климатын құрастыратын атмосфера қабаты:

Тропосфера

107.Халықаралық деңгейінде орындалатын мониторинг:

қоршаған табиғи орта жағдайының антропогендік факторлардың әсер-ықпалынан өзгеруін болжау мен бағалаудың, бақылаудың кешенді жүйесі.

108.Табиғатты қорғау дегеніміз:

 қазіргі кезде өмір сүрушілер ғана емес сондай-ақ, болашақ ұрпақтардың да денсаулығы мен хал-жағдайы дұрыс және өз уақытындағы шешімдерге тәуелді болатын қазіргі кездегі мәселелердің бірі.

109.Тірі және өлі табиғат элементтері арасындағы өзара тұрақты қарым-қатынас негізінде бірыңғай тұтастық құрайтын тірі ағзалар мен олардың мекендеу ортасының қауымдастығы:

Табиғи орта немесе табиғи жүйе

110.Бір организмдер жиынтығының екінші организмдер жиынтығын белгілі бір реттілікпен алмастыру:

Аменсализм

111.Су ресурстарына жатады:

Жалпы планетарлық деңгейде су сарқылмайтын ресурстарға жатады. Өйткені оның жалпы планетадағы мөлшері мұхит, атмосфера және құрылықта үнемі жүріп отыратын су айналымы нәтижесінде толықтырылып отырады. Су планетамыздың 70,8% бөлігін алып жатыр. Бүкіл су қорының 97% Әлемдік мұхиттың үлесіне тиеді. Тұщы сулардың көпшілігі (70%) қар және мұздықтар түрінде. Жер асты сулардың еншісіне тұщы су қорларының 23% тиеді.

112.Энергия пирамидасы нені анықтайды?

Энергия пирамидасы- (Дж/м² жыл)-қоректік деңгейдегі энергия ағынының немесе "өнімділігінің" шамасын көрсетеді

113.Қышқыл жауын-шашынның пайда болуының негізгі себебі:

Өнеркәсіп орындарының күкірт оксиді,азот оксиді сияқты қосылыстарымен атмосфераны ластануына байланысты пайда болады,бұлзаттар атмосферада су буларымен қосылып,күкірт,азот қышқылдарын түзеді де, олар жаун-шашынмен бірге жерге түседі

114.Экожүйенің органикалық заттарды түзушілер:

фотосинтезді жүзеге асыратын автотрофты өсімдіктрер(негізінен алғанда жоғары сатыдағы өсімдіктер). Қалған ағзалардың барлығы ағзалық заттарды өсімдіктерден және басқа автотрофты ағзалардан алады.

115.Экологиялық факторлар:

Экологиялық фактор – кез келген орта жағдайына тіршілік иелерінің бейімделу қабілетімен жауап қайтара алуы.

 Абиотикалық факторлар, Биотикалық фактор, Антропогендік фактор

116.Туған және өлген дара саны бірдей болған популяция:

Қалыпты популяция

117.Популяция мөлшерінің азаю салдары:

 өлім-жітім

118.Түраралық бәсекелестің мысалы болып табылады:

бұл әр алуан түр дарақтарының арасындағы тіршілік үшін күрес.

Түр аралық бәсекелекстік нәтижесінде экологиялық қуыстың бөлінуі құбылысы «экологиялық диверсификация» деп аталады.

119.Иесін мекен ететән ағзалар қалай аталады?

Паразиттер

120.Сандық пирамидада ережесі бойынша қоректік тізбектегі даралардың саны әрбір буын сайын қалай өзгереді:

Экологиялық пирамида ережесі – экожүйедегі консументтер, продуценттер және редуценттер арасындағы олардың массасыменөрнектелген арақатынас заңдылықтары. Экологиялық пирамида ережесі көбіне бағана түріндегі сызбанұсқалар арқылы беріліп, табиғи бірлестіктердің белгілі бір өнімділігі арқылы ерекшелінеді. Ол массалық не энергиялық өлшем бірлігі арқылы өлшенеді. Экологиялық пирамида ережесі биомасса, энергия және сан пирамидасы болып үш топқа бөлінеді.

121.Төмендегі ағзалардың ішіндегі консументке жатпайтынын атаңыз:

Консументтер (лат. consumo – тұтынамын), тұтынушылар – қоректік тізбекте фотосинтез немесе хемосинтез жүргізетін өндіргіштер (продуценттер) түзетін дайынорганикалық заттарды пайдаланатын организмдер.

122.Өлі табиғаттың тірі ағзаларға әсер ету формасы қандай факторға жатады?

Абиотикалық  факторлар

123.Антропогенді фактор дегеніміз?

Антропогендік фактор (грек. anthropos – адам, genos – тегі, пайда болуы, лат. factor – іс-әрекет) – адамның барлық тірі организмдердің мекен ортасы ретіндегі табиғатты өзгертуіне әкеп соғатын немесе олардың тіршілігіне тікелей әсер ететін сан алуан әрекеттері

124.Минимум заңын ашқан ғалым?

Либих

125.Экологиялық факторлар жиынтығында неғұрлым төзу шегіне жақын факторлар күштірек әсер етеді.Бұл заң қалай аталады?

126.Оптимум заңы былай айтылады?

Шелфорд ашқан

организмге қатысты факторлардың әсерінен бірнеше жалпы заңдылықтарды бөліп көрсетуге болады. Ондай заңдылықтарға оптимум ережесі, шектеулі факторлар ережесі, факторлардың өз ара әсері ережесі және т.б. жатады. Оптимум ережесі.Кез-келген фактордың организмге оң әсер ететін шектері болады

127.Биогеоценоз ұғымын алғаш рет ұсынған ғалымды ата?

Биогеоценоз (био..., гео... және гр. koіnos — жалпы) — тіршілік ету жағдайлары ұқсас, белгілі аумақта өсетін өзара байланысты түрлердің (популяциялардың) тыныс-тіршілік ортасы.

Биогеоценоз терминін 1940 ж. орыс ғалымы В.Н. Сукачев ұсынған.

128.Зат

және энергия айналымы жүретін,барлық организмдер бірге қызмет ететін,бір-бірімен және қоршаған ортамен әрекеттесетін орта қалай аталады:

Ареал

129.Бейорганикалық заттардан органикалық заттар синтездейтін ағзалар:

Автотрофты ағзалар

130.Дайын органикалық заттармен қоректенетін ағзаларды қалай атайды?

 Гетеротрофты ағзалар

131.Шіріген органикалық заттарды минералды заттарға дейін ыдырататын ағзалар қалай аталады?

Редуценттер

132.паразитизм дегеніміз не

Паразитизм (грек тілінен аударғанда parasitus – арамтамақ). Бір түр (паразит) екіншісінің (иесі) денесінің ішіне не бетіне бекініп, иесінің есебінен тіршілік ететін түрарлық қарым-қатынастарды паразитзм деп атайды. Адам тамаққа шикі немесе шала піскен етті пайдалану нәтижесінде сиырдың таспа құрттарын жұқтырады. Адамның ас қорыту жолына түскен құрттар ересек таспа құртына айналып, сорғыштарымен ішек қабырғасына бекінеді. Адамның ішектері құртты сумен, қорекпен және жылы ортамен қамтамасыз етеді.

133.Популяцияның статикалық сипаттамалары

Р

популяция өзіне ғана тән статиктикалық сипаттамалары (саны, тығыздығы, ареалы, орналасуы, жас ерекшелігі, жыныстық құрамы)

134.популяцияның динамикалық сипаттамалары

Популяцияның маңызды қасиетінің біріне оның динамикасы жатады. Ол особьтар санының ауытқуы жағымсыз салдарды туғызады. Соған байланысты популяцияның адаптациялық механиздері пайда болады.

135.Бір тіршілік иесінің екінші тіршілік иесін жоюға бағытталған әрекеті

Жыртқыштық

136.Бәсекелестік дегеніміз не?

туыстық жағынан жақын бір немесе әр түрге жататын организмдердің тірі қалу мүмкіндігі үшін бір-бірімен күресу

137.Симбиоз дегеніміз не?

Симбиоз дегеніміз — әр түрге жата даралардың екі жақты пайдалы бірігіп тіршілік етуі. Жануарлардағы симбиозға мысал – шаян мен актинияның бірігіп тіршілік етуі жатады. 

138.Экожүйедегі қоректік (трофтық) тізбек-бұл:

Экожүйеге ағзалардың қоректену кезіндегі органикалық заттардың,қозғалысы мен олардан алынатын энергия ағымын көрсететін ағзалар тізбегі

139. Биосфера туралы ілімнің негізін қалаушы В.И.Вернадский 140. Биосфера бұл- тірі ағзалар өмір сүретін жер қабаты. 141. Ноосфера бұл- зат пен энергия алмасу табиғи үрдістерін қоғам қадағалап отыратын орта. 142. Қазақстанның барлық жер қоры ауданы неше гектар жерді құрайды? 272млн490мың 143. «Sustainable development» - сөзінің мағынасы? тұрақты даму 144. Стратосфераның орташа қалыңдығы, км. (50-55) 45-55км 145. Суға әр түрлі механикалық қоспалардың, сондай-ақ қатты қалдықтардың, сумен ағаш тасымалданғандағы қалдықтар түсуімен сипатталатын ластану? механикалық ластану 146. Әлемде барлық құрлықта неше гектар жер шөлейттенуге ұшыраған? 1млрд га 147. Адамның шаруашылық іс-әрекетіне қолданылатын жер мен оған жақын космос аймағы? табиғи ресурсты потенциал 148. Әуенің жоғарғы шегі жер бетінен қанша км биіктікке дейін таралады? 20000км 149. Қазақстанда 2006 жылғы есеп бойынша егістік жерлер неше гектар құрайды? 23,2 млн. Гектарды 150. ҚР-ң қоршаған ортаны қорғау туралы заңы қай жылы қабылданды? 1997ж 151. Рим клубын кім құрған? Аурелио Печчеи 152. Мезосфераның жоғарғы жиегінде температура қанша км-ге дейін жетеді? -90 153. Табиғи сулардың жылыған жерүсті және технологиялық сулармен аралысып кетуімен сипатталатын ластану? жылулық ластану 154. Қазақстанда эрозиядан келетін зиян нешеге тең? 779 млн долларға 155. Адамзат баласының табиғи қор көзінен шикізаттың бір немесе бірнеше түрін өзінің өңдеу, пайдалану барысының сатысындатасымалдауы, оларды өзгеріске ұшыратуы? қордың айналымы 156. Әуенің негізгі қабатының қалыңдығы қанша? 2000-3000км 157. Жер бетінің ауданының әлемдік мұхиты қанша млн. км² алып жатыр? 361 млн.км² 158. Қазақстанның жер қоры 2006 жылғы есеп бойынша, неше гектар жері ауыл шаруашылығы алқаптарын алып жатыр? 222,6 млн. Гектарды 159. ҚР-ң экологиялық кодексі қашан қабылданды? 2007ж. 9 қаңтар 160.Минимум заңын ашқан ғалым? Либих 161. Рим клубы қашан құрылды? 1968 жылы 162. Термосферада температура қанша градусқа дейін жетеді? +1500-2000⁰C 163. Судың сапасы дегеніміз –судың халық шаруашылығында пайдаланылу мақсаттарын (ауыз су ретінде ішуге, тамақ, қағаз, тоқыма, былғары өнеркәсіптерінің техникалықкалық су ретінде, ауыл шаруашылығы дақылдарын суаруға және т.б.) ескере отырып, оның физикалық, химиялық және бактериологиялық көрсеткіштеріне қойылатын талаптар жиынтығы 164. Елімізде орман қоры неше гектар құрайды? 23,4 млн га 165. Мөлшеріне қарай табиғи ресурстар? сарқылатын 166. Жер бетінен алыстаған сайын ауа қысымы не істейді? Төмендейді 167. Жер бетінің ауданының әлемдік мұхиты қанша пайызын алып жатыр? 71% 168. Қазақстанда 2006 жылғы есеп бойынша тыңайған жерлер неше гектар құрайды? 5,4 млн. Гектарды 169. Максимум және толеранттылық заңын В. Шелфорд қай жылы ашты? 1913ж 170. Дамудың тежеуші факторы болып экологиялық факторлардың минимуммен қатар максимумы бола алады, ал олардың аралығы-диапазоны факторға организмнің төзімділігін, толеранттық шамасын анықтайды. Бұл қай заң? Толеранттылық 171. Рио-де-Жанейродағы БҰҰ-ның қоршаған ортаны қорғау және даму бойынша конференциясы қай жылы болды? 1992 жылы 172. Газдар атмосфераға негізгі неше жолмен бөлінеді? 2 173. Суды ластаушы заттар мыналар: химиялық, биологиялық және физикалық 174. Қазақстанда жалпы неше гектар жер игерілген? 25 млн га 175. Өзінің бастапқы күйін қайта қалпына келтіре алатын табиғи қорларды? Салыстырмалы қалпына келетін қорлар 176. Әуенің жалпы массасы? 5*10¹⁰ 177.178. БҰҰ мәліметтері бойынша XXI  ғасырда ғаламдық жылынудан гөрі ненің жетіспеуі өткір мәселе болып табылады? судың жетіспеуі 179. Қазақстанда 2006 жылғы есеп бойынша шабындық жерлер неше гектар құрайды? 5,5 млн. Гектарды 180. Антропогенді фактор деніміз не? организмдердің қоршаған ортаға әсері 181. Өлі табиғаттың тірі организмдер формасына әсер етуі қалай аталады? Абиотикалық 182.Өркениеттің өндірістік шаруашылық қызметі биосфералық табиғаттың әлеуметтік тұтынуын көбейтуге емес, оның тиімділігіне қарай бағыттайтын фактор? Экономикалық 183. Табиғи жолмен пайда болатын газдар неше түрге бөлінеді? 3 184. ҚР  экологиялық апат аймағы? Арал теңізі

186. Өсімдіктер мен жануарлар қай қорға жатады? Қалпына келетін

187. Суды ластаушы заттар мыналар: химиялық, биологиялық және физикалық

188. Әуеның төменгі қабатының 50% канша км? 5 км

189. Қазақстанда 2006 жылғы есеп бойынша жайылымдар неше гектар құрайды: 189 млн. гектарды

190. Мебиустың енгізген термині? Биоценоз

191. Биогеоценоз ұғымын ең алғаш енгізген қай ғалым? Сукачев

192. Тұрақты даму факторы: экологиялық,әлеументтік,экономикалық

193. Табиғи жолмен пайда болатын газдар неше түрге бөлінеді: 2

194. Жел эрозиясы деп нені айтамыз: топырақтың жоғарғы құнарлы қабатының желмен бұзылуын

195. Тұрақты даму жобаны іске асыру аясында ҚР Үкіметінде ҚР тұрақты даму кеңесінің 1-ші отырысы қашан болды? 2005 жылы 8 желтоқсан

196. Табиғатты қорғау дегеніміз не? шара

197. Әуенің төменгі қабатының 75% қанша км? 10 км

198. Антропогенді жолмен газдардың шыңуы қай ғасырларда айқын байқала бастады? XVII-XVIIIғғ

199. Қазақстанда 2006 жылғы есеп бойынша көпжылдық екпелер егілген жерлер неше гектар құрайды? 115,5 мың гектарды

200. Зат және энергия айналымы жүретін, барлық организмдер бірге қызмет ететін, бір-бірімен және қоршаған ортамен әрекеттесетін орта қалай аталады? Экожүйе

201. Продуценттерге келесілер жатады: өсімдіктер жиынтығы

202. ҚР – ның тұрақты дамуға көшу тұжырымдамасы қай тілде қарастырылды? қазақ, орыс тілінде

203. Табиғи жолмен пайда болатын газдардың түрін ата?

204. Жылына әлемде неше тонна пестициттер өндіріледі? 1 млн тоннадан көп

205. Тұрақты даму үшін қоршаған орта жүйесін күшейту жобасының эксперименттік қатысуы кезінде қандай Бассейіндік Кеңесі (БК) құрылды? Балқаш-Алакөл БК

206. Адамзаттың пайдалану барысында қайта пайда болмайтын немесе қайта қалпына келуі өте ұзаққа созылатын? қалпына келмейтін

207. Әуенің төменгі қабатының 95% канша км? 20 км

208. Әлемде 1гектар жерге қанша кг химиялық заттар енгізіледі?

209. Дайын органикалық заттармен қоректенетін ағзаларды қалай атайды? консументтер

210. Биосфера ілімінің негізін қалаушы? В.И.Вернадский

211. Тұрақты даму бойынша Қазақстан делегаттарының Комиссиясы қатысқан нешінші отырыста эксперименттік және техникалық қолдау көрсетілді? 12-13 отырыста

212. Антропогенді жолмен газдардың шығуы қай ғасырларда айқын байқала бастады? XVII-XVIIIғғ

213. Солтүстік Қазақстанда щшаңды борандар қандай? 20-30м/сек асады

214. ҚР президенті экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамасына қашан қол қойды? 1996ж 30 сәуір

215. Дақылдар егіліп, өнім алынатын жер қыртысының беткі бөлігі топырақ Салыстырмалы қалпына келетін қорлар

216. Қышқыл жаңбыр дегеніміз не? азот, көміртегі, көміртек тотықтардың атмосферадағы ерітіндіс

217. Биосферадағы тірі заттың атқаратын қызметін түсіну үшін аса маңызды болып келетін «биогеохимиялық принциптер» қай ғалымдікі болып саналады? В.И.Вернадский

218. Биосфера – бұл жердің тіршілік қабаты

219. Тұрақты даму үшін қоршаған орта жүйесін күшейту жобасының іске асылылуы мерзімі? 2003-2005 жылдар

220. Әуенің сыртқы ыдыраңқы қабаты не деп аталады? Экзосфера

221. Топырақта көп мөлшерде болған химиялық қосылыстар тіршілік ететін ағзаларға қалай әсер етеді? Теріс

222. Киото хаттамасы дегеніміз не?

223. Атмосферадағы ауа, жел энергиясы, жауын-шашын қай қорға жатады? Ауа-райы қорларына

224. Тропосфера қалыңдығы қанша,км? 8-10 км

225. Ұзақ тіршілік ете алатын радиоактивті элементтердің суға өтіп кетуін радиоактивтілік ластану д.а

226. Су эрозиясы деп нені айтады? топырақтың құнарлы жоғарғы қабатымен төсеніштік жыныстардың сумен бұзылуын

227. Биосфера құрамына енетіндер? озон қабатына дейінгі атмосфера бөлігі, гидросфера және литосфераның жоғарғы бөлігі

228. Тұрақты даму жобаны іске асыру аясында ҚР Үкіметіне ҚР тұрақты даму мақсатында не құрылды? Кеңес

229. Экзосфераның тұрақты жоғары температурасы қандай болып келеді? +2000⁰

230. Нитраттың мөлшері адам ағзасында нешеге тең болғанда денесі уланады? 50 мг/л-ден көп