2. 2 Шаруашылықтың ұйымдастыру және өндеуге құрылымы

«Ақмола-Феникс» АҚ Ақмола облысы Целиноград ауданы Ақмол ауылында Астана қаласының әкімшілік шекарасынан 12 км жерде орналасқан. «Ақ­мола-Феникс» АҚ 1996 жылы Целиноград құс өндірістік одағы­ның базасында құрылған. Өндірісте 800 ге жуық жұмысшылар бар: құс шаруашылығында -400 жұмыскер, егіншілікте -60 жұмыскер, қайта өңдейтін кәсіпорындарда -90, шеберханармен басқа да бөлімшелерде – 200 жұмыскерлер.

Негізгі бағыттары:

Егін шаруашылығы. Кәсіпорында 29698 га ауыл шаруашылық жерлер баланста, бұдан басқа Целиноград ауданның 12400 га фермерлердің жерлерің өндеп отырады, жыл сайын 2-3 мың га көбейіп отырады. Шаруашылықтың жер пайдалану жағдайы (3-сурет).

Құс шаруашылығы. 2013 жылы барлығы 57,7 млн дана жұ­мырт­қа өндіріп, сатқан кәсіпорын Астана қаласының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге үлесін қосып отыр. Қазіргі кезде фабриканың барлық нысан­дарында жетекші еуропалық өн­діру­шілердің құрал-жабдықтары­ның монтажы жүріп жатыр. Ин­вестиция көлемі 12 млрд тең­гені құраған. Болашақта мұзда­тыл­ған құс етін Ресей нары­ғына шығару да жоспарда бар. Әзірге кәсіпорында 400-ге жуық жұмыс орны ашылған. Ал брой­лерлі бала­пандарға арналған қора­ларды, құс сою цехтарын, құрама жем зауытын және жаңа инку­батор­ды пайдалануға берген соң, тағы да қосымша жұмыс орындары ашылады.

Диермендік кешен; лимонад, тігін, мамық өндейтін, шұжық цехтары; асхана, наубайхана орындары жұмыс істеп жатыр.

Жер бедері негізінен жазық. Батысы — борпылдақ жыныстан түзілген сәл белесті жазық, шығысы — ұсақ шоқылы белесті-төбелі жазық. Кен байлықтарынан силикаттық бұйымдар жасайтын құм, кірпіш шикізаты, отқа төзімді саз, минералдық бояу, құм, қиыршықтас, т.б. кездеседі.

3 Жобаланатын саланың казіргі жағдайы

3. 1 Шаруашылықтың қазіргі жағдайы

Сурет 3. 2014 жылғы «Ақмола-Феникс» АҚ-ның жер пайдалану жағдайы (жерлерді мемлекеттік есептеу деректері бойынша)

Шаруашылықта жалпы жер көлемі 40250,1 га, оның жыртынды жерлері 31047 гектарды құрайды, осыған шаруашылықтың мәдени дақылдары бойынша жаздық бидайдың егіс көлемі 16 000 га, арпа 15 000 га, 4 500 га ас бұршақ, 700 га ноқат, 10 га қытай бұшақ құрайды.

Шаруашылық жылда машина-трактор паркін жаңартып отырады, биылғы жылы Балзер Джон Дир бункердің 3 данасын сатып алды (2-кесте).

кесте 2

2014 жылы «Ақмола-Феникс» АҚ-ның бар техника саны және онымен қамтамасыз етілуі

№		Машиналар мен құралдар	Саны
I		Тракторлар, барлығы оның ішінде маркалары бойынша:
1		K-701	5
2		K-700	4
3		ДT-75	4
4		МТЗ-80	8
5		Т-4	12
6		Т-25	1
2-кестенің жалғасы
1		2	3
7		Т-4 АС С-4	4
8		Т-70	1
9		К-744 Р2	3
Барлығы			45
II		Комбайндар, оның ішінде маркалары бойынша :
1		Енисей	10
2		«Вектор»	9
3		Вектор РСМ-101	3
4		Acros-530 РСМ-142	5
5		РСМ-101 Вектор -410	5
Барлығы			32
III		Кешендер, оның ішінде маркалары бойынша :
1		Buhler Versatite 2375	2
2		JONN DEERE	2
3		Кешенді КУЗБАС	3
Барлығы			7
IV		Ауыл шаруашылық машиналары мен құралдары, оның ішінде маркалары бойынша:
1		Тұқымсепкіш СТС-6	11
2		СТС-6-12	11
3		СТС-2	2
4		СЗС-2,1	4
5		Moris Maxim	2
6		СТС-12В	1
7		ОСТ-12	1
8		СЗТ-6	1
9		Тырма БИГ-3А	25
10		3ПГ-24	1
11		Культиватор КПШ-9	2
12		ПТС-10	1
14		Дестелегіш жатка ЖВР10/20	3
15	ЖВЗ-10,7		3
16	Сыдыра жыртқыш ПГ3		2
17	ПГ-5		3
18	ПГ-3,5		2
19	ГУН-4		2
20	Агрегат АКП «Лидер-4»		3
21	АБ-24		2
2-кестенің жалғасы
1	2		3
22	АДД-4004		1
23	Дестелегішті тасымалдауға арналған арба		5
24	Бүріккіш ОП-2000		1
25	Эксковатор ЕК 14-20		1
26	Тіркеме 2ПТС-12		13
27	2ПТС-9		3
28	2ПТС-10		3
29	2ПТС-4		4
30	2ПТС-4 887-Б		2
31	2ПТС-4887		2
32	2ПТС-13		1
33	2ПТС-4793		1
34	ПТС-10		1
35	ПТС-13		1
36	ПТС-9		1
37	ПТС-12		2
38	3ПТС-12		1
39	3ПТС-13		1
40	3ПТС-14		1
41	3ПТС-15		1
42	ГКБ-819		1
43	8551		1
44	03 ТП-9554		1
45	03 ТП-8572		1
Барлығы			131

Шетелде жасап шығарылған жер өңдеуші құралдар мен заманауи агрегаттарға ие. Шаруашылықта тракторлар саны 42, оның ішінде К-701 - 5, К-700 - 4, ДТ-75 - 4, МТЗ-80 – 8, Т-4 – 12, Т-4 АСС-4 – 4, Т-25 – 1, К 744-Р2 – 3. Кешендер 7, оның ішінде: Buhler Versatite 2375 – 2, JONN DEERE – 2, Кешенді КУЗБАС – 3, ауыл шаруашылық машиналары мен құралдары 131, оның ішінде тұқымсепкіштер 30, тырма 26, культиватор 4, дестелегіш жатка 5, сыдыра жыртқыш 9, бүріккіш 1, экскаватор 1, тасымалдауға арналған арба 5, тіркемелер 42.

Шаруашылықтағы көліктердің көбісі «Глонасс» спутниктік байланысы және навигациясы бойынша, «Автограф» бағдарламасының көмегімен тәулік бойы GPS мониторинг жүргізіледі, өткізіліп жатқан далалық жұмыстардың есебі де (га, км, жанар-жағар май шығыны, әр жұмыс түріне хронометраждар) осы ақпараттық-сандық технологиялардың көмегімен жасалады.

«Ақмола-Феникс» АҚ-ның шаруашылығында дақылдардың өнімділігі былтырғы жылмен салыстырғанда аздау берді, себебі жоспарланған себу мерзімі бойынша жүзеге аспады. Биылғы жылы бидай өнімділігі алғашқы айдағы мәліметтер бойынша гектарына 10 ц, арпа 11 ц көрсетіп отыр (3-кесте).

кесте 3

Жыртынды жерлер, егістік аумағы, негізгі ауыл шаруашылық дақылдарының

өнімділігі мен жалпы түсімі

Атаулары	Га	Өнімділігі, ц/га		Жалпы түсім, т
		2013	2014	2013	2014
Жыртынды жерлер аумағы, барлығы	40250,1	-	-	-	-
Оның ішінде: егістік аумағы	36200	-	-	-	-
Дәнді дақылдар, барлығы	31000	-	-	-	-
оларда: бидай	16000	12,2	10	29700	16000
арпа	15000	12	11	6000	16500
Дәнді бұршақ дақылдары, барлығы	5200	-	-	-	-
Оның ішінде: ас бұршақ	4500	9	9	2250	4050
ноқат	700	3,7	4	817	2800

«Ақмола-Феникс» АҚ-да 2014 жылғы орташа бидай өнімділігі 10 ц/га, жалпы аумағы 16000 га жерді алып жатыр, ал арпа 11 ц/га, 15000 га жерге себілген, ал ас бұршақтың өнімділігі 9 ц/га, жер аумағы 4500 га жер.