2.2. Қабаттағы көмірсутекке әсер ету әдістері

1984ж бастап 1999ж-ға дейінгі жұмыс істеп тұрған (І-ші игеру объектісіндегі) ұңғылар бойынша жұмыстың бастапқы кезінде орташа алғанда 100000000 мгаз шығынына 5 МПа-дан көп қысымның түсуі байқалады; Ұңғының жұмыстық бастапқы 4 жылында қысымның төмен түсуі байқалады-бірінші жылдың соңына қарай ол 5,49 МПа құрайды. , екінші жылдың соңына қарай – 4,55 МПа , үшінші жылдың соңына қарай – 3,87 МПа , төртінші жылдың соңына қарай –3,35 МПа.

Қысымның түсу қарқыны ұңғылардың 8 жыл жұмыс істеуінен кейін тұрақталады және 9-шы жылы 100000000 мгаз шығынына 1,98 МПа құрайды.

2000 ж кейін пайдалануға енгізілген І-ші игеру объектісінің ұңғылары бойынша ұңғыларды пайдаланудан бастап бүкіл жұмыс уақытында қысымның бір қарқынына түсуі байқалады, бұл 100000000 мгаз шығынына 1,17 МПа құрайды.

Бұл І-ші игеру объектісіндегі ұңғылардағы дренаждау зонадағы шектелгенін және бір теңсіздік дәрежесінің жоғары екенін көрсетеді.

2000ж-дан бастап енгізілген және кен орынды игеруден бастап пайдаланудағы ІІ-ші игеру объектісіндегі бойынша қабат қысымының бір қарқынды түсуі байқалады, мысалы 1984-1999ж-да уақытында ұңғылары жұмыстың І-ші бастапқы жылында ол 100000000 мгаз шығынына 1,02 МПа құрайды . Фильтрлік (сүзілу) – сиымдылық қасиеттері нашар зоналарда тұрған 106, 110, 113, 126, 145, 152, 201 ұңғыларында қысымның қалпына келуі 1-4 ж уақытталған.

Сонымен қысымның қалпына келуінің орташа мәні І-ші игеру объектісіндегі ұңғылар үшін 102 тәул/МПа құрады, І+ІІ игеру объектісіндегі ұңғылар үшін –170 тәул/МПа , І+ІІ+ІІІ игеру объектісіндегі ұңғылар үшін – 266 тәул/МПа , ІІ+ІІІ игеру объектісіндегі ұңғылар үшін –143 тәул/МПа.

Игеру обьектілері бойыншаұңғылардағы қабат депрессиясы келесідей өзгереді (Талдау көрсетіп тұрғандай , қысымдардың қалпына келу уақыты бірнеше ұңғылар бойынша (№102,103,113,116,125,126,127,146,314,322) қоршап тұрған ұңғылардың әсеріне тәуелді, яғни бұл ұңғылардың арасында гидродинамикалық байланыс бар.

№107, 118 ұңғылары бойынша қысымның қаупына келуі өте қысқа уақытта болды. 71,41 тәу/МПа және қоршап тұрған ұңғылардың орташа қысымы ұңғылардағы қысымнан әлде қайда төмен, сондықтан бұл ұңғылардың айналасуында төмен өткізілетін қабаттың қалпына келуі төмен жатқан коллектордан газдың келуінен болады.

Игеру үшін 40 пайызы газ айдаумен айырушы газ агентін таңдады. Кен орнының толық симуляциялық үлгісінде игерудің бір вариантының үлгісін жасау біршама уақытты қажет етеді. Қабатқа әсер ететін жүйе мен технологияны таңдау біршама варианттарды есептеуге сауал қояды. Ол үшін секторлық үлгі қолданылады. Бұл үлгі игеру объектісінің үлгі жасау деңгейін жеңілдеткенде бір варианттың есептеу уақытын бірнеше сағатқа дейін қысқартуға және кен орынын әртүрлі мүмкіндікте игеруіне бағалау жасауға мүмкіндік береді. Есептеуден алынған нәтижелер жоғары деңгейде салыстырылады. Бұл есептелген варианттарды маңыздылығына қарай біріктіруге және сәйкес шешім қабылдауға мүмкіндік береді. Секторлық үлгімен есптеу арқылы алынған көмірсутектерді алу коэффициентін шын нәтижеге жеттік деп қарастыра алмаймыз. Өйткені мұнда мүмкіндік шамалармен геологилық құрылымын дәріптегендіктен тым асырашылдықпен қарайды. Көбінесе мұнай жиегінің секторлық үлгісі газ бөлігінен айырылған. Сондықтан да кен орнының техналогиялық жоғары көрсеткіштерін алу үшін толық симуляциялық үлгінің варианттарын қабылдап, көмірсутектерді алу коэффициенті бойынша ең қолайлы ақырғы варианттарын қарайды.

Секторлық үлгіде горизонтальды қабаттар пайдаланылса, толық симуляциялық үлгіде геологиялық қабаттар қарастырылады. Сонымен қатар секторлық үлгіге қарағанда толық симуляциялық үлгі сазды баръермен колекторлық қасиетінің қиынырақ бөлінулерін қарастырады.

Секторлық үлгі – мұнай жиегінің оңтүстік-батыс аумағындағы горизонтальды қабаттардың коллекторлық қасиеттерімен қабаттық флюидтердің физико-химиялық қасиеттерін есептеу арқылы құрастырылған. Секторлық жүйеде ұңғымалар орналасуы 7 нүктелі жүйеде болады және осы ұңғымалар бір-бірінен 800 метр қашықтықпен орналасады.