2 Бөлім Әлеуметтік-экономикалық статистика

11-тақырып. Әлеуметтік-экономикалық статистиканың ғылыми негіздері

Әлеуметтік-экономикалық статистика пәні. Статистикалық бақылау объектілері. Әлеуметтік-экономикалық статистика әдістері. Әлеуметтік-эеономикалық статистиканың басқа ғылымдармен өзара байланысы. Қазақстанда статистиканы ұйымдастыру. БҰҰ-ның ұлттық есеп жүйесіне көшу жағдайындағы әлеуметтік-экономикалық статистиканың міндеттері.

Әлеуметтік-экономикалық статистикада қолданылатын негізгі жіктеулер мен топтасытрулар. Халықаралық сатандартты салалық жіктеу. Экономикалық іс-әрекеттерді негізгі, көмекші, қосалқы іс-әрекетке жатқызу критерийі. Кәсіпорын түрлерінің, меншік нысандарының жіктеулері.

ҰЕЖ – статистикалық есепті ұйымдастырудың халықаралық әдістемесіне негізделген, елдің экономикалық дамуын макро деңгейде жан-жақты көрсететін үлгі. ҰЕЖ-ң даму тарихы және оны Қазақстан Республикасының статистикалық практикасында қолдану. ҰЕЖ-ң макростатистикалық үлгі ретіндегі артықшылығы.

ҰЕЖ-ң негізгі ұғымдары: сектор, институционалдық бірлік, резидент, трансферт, ішкі экономика, ұлттық экономика, экономикалық аумақ, анклафтар, т.б. Экономикалық операцияларды топтастыру.

Әлеуметтік-экономикалық статистиканың көрсеткіш жүйесі, оның маңызы және республиканың даму заңдылықтарын зерттеудегі ролі. Статистикалық көрсеткіштер жүйесін халықаралық статистикалық практика талабына сай жетілдіру.

12-тақырып. Әлеуметтік-экономикалық потенциал статистикасы

Халық, еңбекке жарамды халық, еңбек пготенциалы, еңбек ресурстары ұғымдары.

Халық саны мен құрамы. Халықтың табиғи және механикалық қозғалысының көрсеткіштері. Халықтың орташа санын есептеу әдістері.

Халық санағында қоладнылатын халықтың негізгі категориялары. Қазақстандағы халықтың көші-қон мәселесі. Халық санына болжам жасаудың статистикалық әдісьері. Халық туралы ақпарат көздері.

Еңбек ресурстары мен халықтың жұмыспен қамтылуының статистикасы. Еңбек ресурстары статистикасының міндеттері, көрсеткіштер жүйесі. Еңбек ресурстарының балансы. Еңбек ресурстарының санын зерттегенде қолданылатын топтастырулар. Еңбек ресурстарының ұдайы өндірісінің көрсеткіштері. Экономикалық белсенді халықтың жіктемесі. Халықтың жұмыспен қамтылу дәрежесін және жұмыссыздық дәрежесін есептеу.

Жұмыс күші – еңбек потенциалының бір бөлігі. Жұмыс күшінің құрамы, пайдалану көрсеткіштері. Жұмыс уақыты қорын зерттеу. Жұмыс уақытының құрылымы, пайдалану көрсеткіштері. Еңбек өнімділігі. Еңбек өнімділігінің индекстері. Еңбекақы, оның құрамдас бөліктері.

4 Тәжірибелік, зертханалық сабақтардың тақырыбы

1 Бөлім Статистиканың жалпы теориясы

Тәжірибелік сабақ жоспары:

1. Статистика туралы жалпы түсінік және оның даму процестері.

2. Статистика пәні қоғамдық ғылым саласы.

3. Статистикалық әдістер және оның зерттеу кезеңдері.

4. Статистиканың теориялық негіздері және оның басқа ғылымдармен байланыстылығы.

5. Статистиканың зерттеу тәсілдері туралы қазіргі көзқарастар.

2-тақырып. Статистика агенттігінің ұйымдастырылуы және оның зерттеу міндеттері

Тәжірибелік сабақ жоспары:

1. Статистиканың қоғамдағы атқаратын орны, негізгі міндеттер.

2. Статистика органының Қазақстанда ұйымдастырылуы.

3. Халықаралық статистика ұйымы. Қазақстан Республикасының “Мемлекеттік статистика” туралы заңы.

3-тақырып. Статистикалық бақылау

Тәжірибелік сабақ жоспары:

1. Статистикалық бақылау формалары, әдістері және тәсілдері.

2. Статистикалық бақылау жоспарын құру.

3. Статистикалық мәліметтердің қатесін тексеру.

4-тақырып. Статистикалық мәліметтерді жинақтау, топтау және кесте құру

Тәжірибелік сабақ жоспары:

1. Топтастыру жүргізу

2. Топтастыру түрлерін анықтау

3. Таратпалы қатарларды құру

4. Есептер шығару

5-тақырып. Абсолютті және қатысты шамалар. Статистикадағы графиктік әдіс

Тәжірибелік сабақ жоспары:

1. Табиғи көрсеткіштерді шартты табиғи өлшемдермен есептеу.

2. Қатысты шамалардың түрлері және оларды есептеу

3. Есептелген қатысты шамалардың негізінде диаграммалар құру.

6-тақырып. Орташа шамалар және вариация көрсеткіштері

Тәжірибелік сабақ жоспары:

1. Орташа шамалардың маңызы, түрлері, есептеу тәсілдері.

2. Жай және салмақталған арифметикалық орташа шамаларды есептеу.

3. Арифметикалық орташа шаманың математикалық қасиеттері.

4. Жай және салмақталған гармониялық орташа шамаларды есептеу.

5. Дискретті және интервалды таратпалы қатардың мәліметтері бойынша құрылымдық орташа шамаларды есептеу.

7-тақырып. Ішінара бақылау

Тәжірибелік сабақ жоспары:

1. Ішінара бақылауды ұйымдастыру.

2. Ішінара бақылау кезіңдегі іріктеу қателерін есептеу.

3. Ішінара жиынтық бірліктерінің санын есептеу

8-тақырып. Өсіңкілік (динамикалық) қатарлар

Тәжірибелік сабақ жоспары:

1. Динамиканың аналитикалық көрсеткіштерін базалық және тізбектік әдістермен есептеу

2. Динамиканың орташа көрсеткіштерін есептеу.

3. Қоғамдық құбылыстардың динамикасын талдаудың және болжаудың негізгі әдістері.

4. Маусымдық индекс және оны есептеу жолдары.

5. Маусымдық ауытқуды график арқылы көрсету.

9-тақырып. Индекстер

Тәжірибелік сабақ жоспары:

1. Индекстердің түрлері

2. Жеке және жалпы индекстерді есептеу

3. Орташа индекстерді есептеу

4. Факторлық индексті талдау

10-тақырып. Қоғамдық құбылыстардың өзара байланыстылыған сататистикалық зерттеу. Статистикалық мәліметтерді талдау зерттеудің соңғы сатысы

Тәжірибелік сабақ жоспары:

1. Қоғамдық құбылыстар арасындағы өзара байланыстарды зерттеу әдістері (аналитикалық топтастыру әдісі, баланстық әдіс, графикалық әдіс, индекстік әдіс және т.б.)

2. Байланыстардың корреляциялық регрессиялық теңдеулерін құру.

3. Сызықтық корреляция коэффициентін есептеу.

4. Байланыс тығыздығын бағалау.