- •Мова і соцыум. Функцыі мовы ў грамадстве.
- •Гістарычныя этапы развіцця беларускай мовы.
- •Лексіка паводле паходжання. Асноўныя прыкметы іншамоўных слоў.
- •Агульнаўжывальная лексіка і лексіка абмежаванага ўжывання (дыялектызмы, прафесіяналізмы, тэрміны, жарганізмы).
- •Спецыяльная лексіка. Адрозненне тэрміналагічнай і прафесійнай лексікі. Тэрміналогія.
- •Прадуктыўныя спосабы словаўтварэння тэрмінаў.
- •Характарыстыка тэрмінаў паводле паходжання.
- •З гісторыі развіцця і фарміравання беларускай навуковай тэрміналогіі.
- •Нормы беларускай літаратурнай мовы.
- •Новае ў правапісе галосных (гл. §§ 3, 4, 6, 9)*.
- •Новае ў правапісе літар а, о, э і е, ё, я ў складаных словах .
- •Новае ў правапісе зычных (гл. §§ 13, 15, 16)*.
- •Новае ў правапісе абрэвіятур і правілах скарачэння, а таксама пераносу слоў.
- •Новае ў правапісе некаторых прыставак і суфіксаў (гл. §§ 22, 23)*.
- •Новае ў правапісе вялікай і малой літар (гл. §§ 26, 28, 29, 32, 33)*.
- •Фанетычныя асаблівасці беларускай мовы.
- •Паняцце моўнай інтэрферэнцыі. Віды інтэрферэнцыі (фанетычная, акцэнталагічная, лексічная, марфалагічная, сінтаксічная).
- •Канчаткі назоўнікаў II скланення адзіночнага ліку ў родным склоне.
- •Лічэбнік. Асаблівасці ўжывання лічэбнікаў з назоўнікамі.
- •Скланенне лічэбнікаў.
- •Дзеепрыметнік. Утварэнне і ўжыванне дзеепрыметнікаў.
- •Дзеепрыслоўе. Утварэнне і ўжыванне дзеепрыслоўяў.
- •Класіфікацыя функцыянальных стыляў. Публіцыстычны стыль і яго асаблівасці.
- •Навуковы стыль і яго лексічныя, марфалагічныя і сінтаксічныя асаблівасці.
- •Жанры навуковай літаратуры (артыкул, даклад, рэферат, анатацыя, рэзюмэ); агульныя патрабаванні да іх напісання і афармлення.
- •Кампазіцыя пісьмовага навуковага тэксту. Цытаты і спасылкі, іх афармленне (гл. §§ 62, 64, 65, 66)*.
- •Афіцыйна-справавы стыль і яго асаблівасці.
- •Віды афіцыйна-справавых тэкстаў (заява, дакладная запіска, кантракт, справавыя лісты і інш.); агульныя патрабаванні да іх напісання і афармлення.
- •Падрыхтоўка да публічнага выступлення. Маўленчы этыкет і культура зносін.
-
Агульнаўжывальная лексіка і лексіка абмежаванага ўжывання (дыялектызмы, прафесіяналізмы, тэрміны, жарганізмы).
Лексіка сучаснай беларускай мовы паводле ýжывання падзяляецца на агульнаýжывальную і лексіку абмежаваннага ýжывання.
Агульнаýжывальную лексіку складаюць словы, што бытуюць на ýсёй тэрыторыі Беларусі. Яны ýласцівы ýсім стылям беларускай мовы: брат, сястра, год, раніца, возера, чырвоны, сіні, чытаць, глядзець, учора, заýтра, блізка, дваццаць і інш. Гэта агульнародныя словы, зразумелыя ýсім людзям.
Прафесiяналiзмы - словы, якiя ýжываюцца ý мове прадстаýнiкоý вузкіх спецыяльнасцей і прафесій. Гэтыя словы бытуюць галоýным чынам у вуснай мове людзей пэýнай прафесіі і ý большасці выпадкаý не з'яýляюцца навуковымі абазначэннямі данага прадмета або паняцця. (Напрыклад: у мове ганчароý ýжываюцца прафесіяналізмы - спадак (гатунак гліны); шамот (прымесь гліны); гловіца (верхняя частка ганчарнага кругу).
Тэрмін - гэта слова або спалучэнне слоý, прынятае для дакладнага выражэння спецыяльных паняццяý і абазначэння спецыяльных прадметаý. У адрозненне ад іншых слоý-нятэрмінаý тэрмін увогуле адназначны, не можа быць сінанімічны іншым словам. Адназначнымі, напрыклад, з'яýляюцца мовазнаýчыя тэрміны: назоýнік, выказнік, дзеепрыслоýе, дзейнік, прыназоýнік, суфікс, прыстаýка; матэматычныя тэрміны: мнагачлен, плюс, мінус, тэарэма, лічнік, сінус, тангенс, ромб, трохвугольнік.
Гаварыць аб адназначнасці тэрміна можна толькі ý межах дадзенай тэрміналогіі, у межах канкрэтнай навукі, таму што нярэдка мнагазначнае слова ý розных навуках можа мець зуcім розныя значэнні. (Напрыклад: корань у матэматыкі - велічыня, якая пры ýзвядзенні ý ступень дае пэýны лік; корань у біялогіі - падземная частка расліны, праз якую ýпітваюцца сокі з глебы; корань у лінгвістыцы - асноýная частка слова без прыставак і суфіксаý, якая заключае ý сабе агульнае лексічнае значэнне слоý аднаго словаýтваральнага гнязда.
Дыялектызмы - гэта словы мясцовых гаворак, якія, будучы ýжытымі ý мастацкім творы, значэннем, граматычнай будовай ці гучаннем адрозніваюцца ад слоý агульнанародных, літаратурных. Дыялектызмы не ýваходзяць у склад лексікі літаратурнай мовы. Багатая дыялектная лексіка беларускай мовы была і працягвае заставацца крыніцай папаýнення слоýніка літаратурнай мовы. У мове мастацкай літаратуры і публіцыстыкі дыялектызмы шырока выкарыстоýваюцца як сродак моýнай характарыстыкі персанажаý, як неабходны элемент стылізацыі пры апісанні звычаяý, штодзённага побыту і жыцця людзей пэýнай мясцовасці.
Жаргон – мова людзей, аб'яднаных сацыяльнымі, прафесійнымі, бытавымі інтарэсамі, якою яны карыстаюцца замест агульнанародных слоý. Існуюць асобныя жаргонныя словы вучняý, ствудэнтаý, салдат, матросаý, карцёжнікаý: кол, пара, зубрыць, зрэзацца, салага, хвост, стыпуха. Жаргонныя словы засмечваюць літаратурную мову, робяць яе непрыгожай, малазразумелай, а таму не маюць права на існаванне ý ёй. Жарганізмы зрэдку выкарыстоýваюцца пісьменнікамі ý творах мастацкай літаратуры для характарыстыкі пэýных асоб і таго асяроддзя, у якім яны знаходзяцца: Не крычыце чайкі, не завіце ý мора, я ж не салажонак, ведаю ваш нораý. Наýрад ці знойдзецца хто з былой бражкі, пазашываліся, як і ён, у норы.