3.4 Жарықтандыру есебі

Дұрыс орындалған жарықтандыру жүйесі өндірістік зақымдануды азайтуға едәуір септігін тигізеді. Ол көптеген өндірістік факторлардың потенциалды қаупін азайтады, көру мүшелеріне қалыпты жұмыс жағдайын жасайды және адам ағзасының жалпы жұмыс қабілеттілігін арттырады.

Өндірістік жағдайларда жарықтың үш түрі қолданылады: табиғи, жасанды және біріктірілген (тәуліктің жарық кезінде жасанды мен табиғи жарықтың қоса қолданылуы).Табиғи жарық адам ағзасына кері әсерін тигізбейді сондықтан жоғары мөлшерде қолданылуы тиіс. Табиғи жарық терезеден түседі, яғни бөлмеге күндізгі жарық сыртқы қабырғадағы саңылаулар арқылы енеді.

Табиғи жарықтандыру № 227 6 наурыз 2008ж. бастап «Өндірістік орынның қауіпсіз жабдықталуы» туралы техникалық регламентіне сәйкес жүргізіледі. Табиғи жарықтар жетпейтін жерлерге, сол сияқты түнгі уақытта кеңселерді жарықтандыру үшін өндірістік және тұрмыстық кеңселерде жасанды жарықтандыру қолданылады. Шамшырақтарды қыздыру немесе газбөлгіш шамшырақтар жарық көзі ретінде қолданылады. Жалпы жарықтандыру шырақтарынан құралған жұмыстық беттің жарықтануы нормативті құжат бойынша 10% құрау керек. Максималды жарықтандырудың минималды жарықтандыруға қатынасы люминесцентті шамшырақтарда 1,4 –тен және басқаларда 2 – ден аспауы керек.

8 х 6 х 3м өлшемдегі офистік кеңсені жасанды жарықтандырумен жалпы қамтамасыз ету жүйесін есептеу жобасы.

Е_қажет = 200Лк

Шамшырақ пен жарықтандырғыш беттің тік арақашықтығын анықтау:

Н = Н_кеңсе – Н_орт. – Н_шамш. = 3 – 0.7 – 0.1 = 2.2 м. (3.2)

Кеңсенің ауданын анықтау:

S = 8 х 6 = 48 м² . (3.3)

Кеңсенің индексін анықтау:

I = S/ H(A +B) = 48/ 2.2(8+6) = 48/ 30.8 = 1.46. (3.4)

Артықшылық коэффициенті К = 1.4.

Төбе мен қабырғадан жарық өтуінің шағылысу коэфициентін анықтаймыз:

Р_т =40%, Р_қ = 40%.

Жарық өтудегі қолдану коэффициентінің кестелік мәнін анықтаймыз: η=33%.

К_н = 1,14 жарықтың теңсіздік коэффициенті.

Шамшырақтың санын есептейміз:

N = (E_кер ∙ S ∙ K_н ∙ k)/ (Ф_n ∙ η ∙ n) . (3.5)

мұндағы n – шамшырақтағы шырақ саны, n = 2.

N = (200∙48∙1.14∙1.4)/(4240∙0.33∙2) = 16460/2804 = 6.

Жауабы: барлығы 6 дана шамшырақ керек.

Күндізгі жарықтың қарқындылығын сипаттау үшін жасанды жарық қабылданған. Жасанды жарық бөлмелерді электр жарық көзі арқылы жарықтандырады. Цехтық бөлмелер жалпы электр жарығымен қамтамасыз етілген, себебі барлық бөлмелер төбесінен бірыңғай жарықталған. Жөндеу цехындағы жарықтану нормативті талаптарға сай болады.

3.4.1 Өрт қауіпсіздігі есебі

Мұнай және газ ұңғыларын бұрғылауда қауіпті факторлардың бірі жарылыс және өрт қаупі жоғары болады. Өрт бола қалған жағдайдың өзінде оның адамға қауіпсіз таралу аймағын анықтайық.

Кептіргіш пен бұйымды күйдіру үшін пеште отын ретінде табиғи газ қолданылды, ол өрт жарылысқа қауіпті зат болып саналады (табиғи газдың негізгі құраушысы СН₄метан болып табылады). Табиғи газдың жану өнімдері (СО және NО₂газдары) зиянды заттар.

Есептің тапсырмасы:

30×20 метр² ағаш ғимарат жанғанда оның адам денсаулығы мен қоршаған ортаға қауіпсіз таралу аймағын анықтау керек. Өрттің жану жылуы 260 кДж/м²·с. 4.8-кестеден өрттің үдеу температурасы адам үшін 1,26 кДж/м²·с, ағаш үшін 14 кДж/м² ·с; Метан - түссіз және иіссіз газ, ауадан шамамен екі есе жеңіл, тез жанғыш және өрт жарылысқа қауіпті, жарылыста қатысу коэффиценті 0,5. Жылулық түзілуі - 74,8 кДж/моль, жану жылуы - 802 кДж/моль, өздігінен жану температурасы – 537^оС.