3. Мурышто икгай член-влакым кучылталтмаш.

Икгай подлежащий-влак

Кок але утларак подлежащий ик сказуемый дене кылдалтыт але подлежащий-влакым кылдыше ик общий второстепенный член уло гын, подлежащий-влак икгай лийыт.

Подлежащий-влак ик сказуемый дене кылдалтыт:

Икгай сказуемый-влак

Сказуемый икгайлан шотлымаште икмыняр шонымаш уло.

1. Ик подлежащий денне кылдалтше кок але утларак сказуемый, кеч

могай морфологический форман лийышт, икгай улыт.

2. Сказуемый-влак икгай лийыт, кунам:

а) подлежащийын ик турло палыжым утверждений але отрицаний

семын ончыктат:

б) ик реальный жапым ончыктат:

Икгай второстепенный член-влак

Главный член-влак нерген ойлымо годым «ик член дене кылдалтыт» (1-ше синтаксический функций) манме чылт чын огыл, чынже тыге каласыман: ик главный членже уке годым вес главный членже-влаклан общий второстепенный член лиеш.

Второстепенный член-влак ик член (але грамматический негыз) дене кылдалтыт.

Икгай второстепенный член-влак, икгай главный член-влак дене танастарымаште, соподчиненный улыт: шке коклаштышт сочинений, а рашемдыме мутышт дене подчинений йо дене кылдалтыт.

Икгай определений-влак

1. Семантический принцип дене определений-влак икгай лийыт,

кунам:

1. Предметым ик могыр гыч палемдат:

Чевер, мотор олманаже

Шочеч мемнан садыштат.

2. Смысловой градацийым ыштат:

2. Художественный эпитет семын кучылталтше определений-влак

икгай лийыт:

3. Икгай морфологический форма дене каласалтше определений-влак

икгай лийыт (мут сочетанийыште грамматически вуйлатыше мутшо ик форман):

Морфологический форма турло гын, определений-влак икгай огыт лий:

Пале мут да вес луман ойлымаш ужаш:

Качественный ден относительный пале мут:

Олмештыш мут да вес луман ойлымаш ужаш:

Мемнан колхоз председатель

Шыл лектыш верч чот «тырша»:

Кум ий годсек сосна фермым

Кагаз дене ямдыла.

Мемнан илыме планетыже

Кече йырет саврна.

Мемнан элысе айдемыже

Вашке тылзыш чонешта.

Причастий да вес луман ойлымаш ужаш:

Вуеш пидме ош шовычем

Умыр мардеж тарвата.

Кушно койшо чолга шудыржо

Шергаш лийын вочшо ыле.

Турло срчетаний-влак:

Тоай-торай тор алаша

Торта коклаш ок шынал.

Предметым турло могыр гыч палемдат гын, ик морфологический форман определений-влак икгай огыт лий.

Зенгар тусан ош колялукем

Кусеныште киен шемемын.

Икгай умыландарыше член-влак

Икгай член-влакын палышт кокла гыч умыландарыше членлан кумытшо эн кулешан: ик мут (член) дене кылдалтмаш, ик йодышлан вашмутым пуымаш, ик семантический группышко пурымаш (кузе лийме, вер, жап, т.м.). ик морфологический форма дене каласалтме обязательный огыл.

Икгай умыландарыше член-влак икгай морфологический форма дене каласалтыт:

4. Мурышто вашлиялтше ойыралтше член-влак (обращений, причасный, деепричастный оборт да т.М.)

Ойыртемалт шогышо член-влак

Мо тугай ойыралт шогышо член? Значений да интонаций шотышто второстепенный член маныт.

Главный член-влак предложенийын предикативный негызшым ыштат, садлан нуно ойыралт шогышо лийын огыт керт. Второстепенный член-влак гына ойыралтше лийыт.

Второстепенный членным ойырымо годым кум аспект шотыш налатеш:

1. Предложенийын структурыжо ойыралтше членын верже;

2. Ойыралтше членын функцийже;

3. Ойырымо йон-влак: кутырымаште фонетический йон, возымаште –

графический.

Ойыралт шогышо член кутырымаште интонаций дене ойыралтеш,

возымаште – препинаний знак дене.

Второстепенный членным ойыраш общий условий-влак уло:

1. Мут радам;

2. Второстепенный членын шарлымыже;

3. Второстепенный членын смысловой нелытше (ойыралтше член

утларак самостоятельный значениян);

4. Второстепенный членын ешарен умылтарыме значенийже.

Общий условий деч посна, второстепенный член-влакын кажныжын ойыралтме палыже уло.