
- •1. Негізгі анықтамалар
- •Ашық кілтті асимметриялық криптожүйенің ықшамдалған сұлбасы.
- •Симметриялық криптожүйелер. Алмастырулар
- •2.3. Аналитикалық өзгерулердің көмегімен шифрлеу
- •Ауыстырымдылық жүйесі. Шифрлеудің бір ретті жүйесі.
- •1. Тұйықтық.
- •2. Ассоциативтілік.
- •3. Бірыңғай элементтің бар болуы.
- •4. Кері элементтердің болуы.
- •Шифрлеудің бір ретті жүйесі (Вернам шифры)
- •Гаммирлеу әдісімен шифрлеу. Ағындық шифрлер.
- •Ағындық шифрлар (синхронды и өздігінен синхрондалатындар)
- •Тұрғызу принциптері және жалған кездейсоқ кодтар генераторларының қасиеттері
- •Ашық кілтті криптожүйелер (асимметриялы жүйелер – аж). Сандар теориясына кіріспе
- •Кері шамаларды табудың негізгі тәсілдері
- •Диффи-Хеллман алгоритмі. Rsa алгоритмі
- •Rsа криптожүйесінде шифрлеу және шифрдің мағынасын ашу процедуралары
- •. Хэш-функциясы. Қолданушының аутентификациясы. Аутентификациялар протоколдары
- •Субъектілер және объектілер аутентификациясы. Негізгі түсініктер
- •Білімнің нольдік жариялануының дәлелдемесі
- •Хабарлар аутентификациясы.
- •Дәріс 10. Эль-Гамали алгоритмінің негізіндегі электронды қолтаңба
- •Сандық сигнатураның сұлбасы
- •1. Кілттер генерациясы
- •Ansi x9.17 стандартына сәйкес Ri кездейсоқ сеанстық кілтінің генерациясы
- •Генерация сызбасы:
- •2. Кілттерді сақтау
- •3. Кілттерді тарату
- •Вирустардан қорғау.
- •1.1 Компьютерлік вирустардың өмірлік циклі
- •1.2 Компьютерлік вирустардың классификациясы
- •1.2.1 Тіршілік ортасын зақымдау тәсілдері:
- •1.2.2 Вирустарды активтеу тәсілдері
- •1.3 Вирустардың деструктивті әрекеттері
- •1.4 Вирусты маскировкалау тәсілдері
- •1.5 Вирустардың бар болу белгілері
- •1.6 Macro-вирустар
- •1.7 Басқа қауіпті программалар
- •2) Троянды программалар
- •3) Хакерлік утилиттер және басқа зиянды программалар
- •2 Антивирустық құралдар классификациясы
- •2.1 Арнайы программалық антивирустық құралдардың классификациясы
- •2.1.1 Вирус-фильтр
- •2.1.2 Детектор
- •2.1.3 Дезинфектор
- •2.1.4 Иммунизатор
- •2.1.5 Төмен деңгейлі редакторлар
- •2.1.6 Кодтың эвристикалық анализаторлары
- •2.2 Компьютерлік вирустан қорғаудың алдын алу шараларын ұйымдастыру
- •Программалық қамтаманы рұқсатсыз қатынаудан қорғау
- •Тесқ шығу мерзімі мен бақылау қосындысын тексеру
- •Дискідегі файлдың орналасу орнын тексеру
- •Аппараттық құралдар құрамын тексеру
- •Программаның жасырын бөліктерін қолдану және ақпаратты физикалық тасушылардың ерекшеліктері
- •Операциялық жүйелердегі ақпаратты қорғау
- •1. Операциялық жүйелерге типтік шабуылдар
- •2. Қорғалған операциялық жүйелер түсінігі
- •3. Ож қорғау құралдарын аппаратты қамтамасыздандыру
- •4. Операциялық жүйені қорғаудың ішкі жүйесінің типтік архитектурасы
- •4.1 Операциялық жүйе объектілеріне қатынауды шектеу
- •4.2 Қатынауды шектеу ережелері
- •4.2.2. Жекеленген (тұйық) программалық орта
- •4.2.3. Ақпараттық ағындарды бақылаусыз өкілетті (мандатты) қатынау шегі
- •4.2.4. Ақпараттық ағындарды бақылаумен өкілетті (мандатты) қатынау шегі
- •Келтірілген шектеулі модельдердің салыстырмалы талдауы
- •Компьютерлер мен желілердегі ақпаратты қорғаудың ұйымдық және техникалық құралдары
- •Дәріс 14. Операциялық жүйелердегі ақпаратты қорғау
- •1. Операциялық жүйелерге типтік шабуылдар
- •2. Қорғалған операциялық жүйелер түсінігі
- •3. Ож қорғау құралдарын аппаратты қамтамасыздандыру
- •4. Операциялық жүйені қорғаудың ішкі жүйесінің типтік архитектурасы
- •4.1 Операциялық жүйе объектілеріне қатынауды шектеу
- •4.2 Қатынауды шектеу ережелері
- •4.2.2. Жекеленген (тұйық) программалық орта
- •4.2.3. Ақпараттық ағындарды бақылаусыз өкілетті (мандатты) қатынау шегі
- •4.2.4. Ақпараттық ағындарды бақылаумен өкілетті (мандатты) қатынау шегі
- •Келтірілген шектеулі модельдердің салыстырмалы талдауы
- •Дәріс 15. Компьютерлер мен желілердегі ақпаратты қорғаудың ұйымдық және техникалық құралдары
- •Диффи-Хеллман алгоритмі. Rsa алгоритмі
- •Rsа криптожүйесінде шифрлеу және шифрдің мағынасын ашу процедуралары
- •Хабарлар аутентификациясы.
- •Дәріс 10. Эль-Гамали алгоритмінің негізіндегі электронды қолтаңба
- •Сандық сигнатураның сұлбасы
- •1. Кілттер генерациясы
- •Ansi x9.17 стандартына сәйкес Ri кездейсоқ сеанстық кілтінің генерациясы
- •Генерация сызбасы:
- •2. Кілттерді сақтау
- •3. Кілттерді тарату
Шифрлеудің бір ретті жүйесі (Вернам шифры)
Абсолютті сенімді шифр болып табылады Вернам 1926ж: m-разрядты кез келген екілік тізбек құрылады – хабарды алушыға және жіберушіге белгілі шифр кілті. Жіберуші
кілттің
және келтірілген хабарға
,
(мұндағы
негізгі
хабардың, кілттің және шифрленген
хабардың кезекті i-ші биті, m – ашық
мәтіннің биттер саны) сәйкес m-разрядты
екілік тізбектің бит бойынша көбейтуді
алады.
Шифрлеуді
ашу процесі
шифрленген мәліметтерге түйінді
тізбектің жиналуына әкеледі.
Егер кілт біркелкі тарату заңдылығы бар ақиқат кездейсоқ екілік тізбек фрагменті болса, сонымен бірге кілт ұзындығы бастапқы хабардың ұзындығына тең болса және бұл кілт бір рет қолданылып, одан кейін жойылса – бұл шифр абсолютті берік болатынын К. Шеннон дәлелдеген.
Бір рет қолданылатын кілттің сызбасы
Кемшіліктер:
1) алушыға жіберу күрделілігі жіберушідегі кілттер тізбегі тәрізді;
2) жіберуші мен алушыдағы ұқсас кілттер тізбегін қауіпсіз сақтау қажеттілігі.
Негізгі әдебиет: 5нег[37-75]
Қосымша әдебиет:
Бақылау сұрақтары:
1. Біралфавитті ауыстырымның қандай кемшіліктері бар.
2. Моноалфавитті ауыстырымдар, олардың артықшылықтары.
3. Вернам шифрлеуінің бір ретті жүйесін сипаттаңыз, жетістіктері мен кемшіліктерін көрсетіңіз.
4 лек
Гаммирлеу әдісімен шифрлеу. Ағындық шифрлер.
Гаммирлеу деп – жалған кездейсоқ кодтардың генератордан шығу тізбегінің кірістік ақпараттық тізбекке жиналу процедурасын айтады (шифр гаммалары).
Шифрленбес
бұрын ашық мәліметтер бірдей ұзындықтағы,
әдетте 64 бит, То(i)
блоктарға бөлінеді. Шифр гаммасы ұқсас
ұзындықтағы блоктар тізбегі түрінде
беріледі.
Шифрлеудің теңдеуі:
Тш(i) – шифромәтіннің i-ші блогі;
Гш(i) – шифр гаммасының i-ші блогі;
То(i) – ашық мәтіннің i-ші блогі;
М – ашық мәтіннің блоктар саны.
Шифрді ашу процесіі:
Мысал:
Шифрланген мәтін Б 000001 (1)
У 010011 (13)
Д 000100 (4)
Ь 011010 (26)
Гамма белгілері 7 1 8 2 Шифр қойылған
мәтін 000111
000110 000001
010010 001000
001100 000010
011000
Егер
белгілерді шифрлеу үшін қолданылатын
жиындар бинарлы
ерекше алфавит болған жағдайда, мысалы
- орыс әріптері және бос орын, оның
символдары мен гамма символдары N модулі
бойынша қосылатын цифрлы эквиваленттермен
ауыстырылатын болса:
мұндағы
Ci,
,i
– бастапқы хабарға, гаммаға және
шифромәтінге сәйкес кезекті i–ші белгі;
N – алфавиттегі символдар саны,
m – ашық мәтіннің белгілер саны.
Гаммирлеу және басқа логикалық операцияларда қолданылуы мүмкін.
Ағындық шифрлар (синхронды и өздігінен синхрондалатындар)
Блоктық әдістердің кемшіліктері: ашық мәтіннің бірдей блоктарына шифромәтіннің бірдей блоктары сәйкес келеді.
Ағындық шифрлар мәліметтер ағынының әр элементін криптожүйеде тоқтаусыз жүзеге асырады.
Ағындық шифрлердің жетістігі: түсу жылдамдығымен өлшенетін шифрлеудің жоғары жылдамдығы болып табылады. Қолданылуы – аудио- және бейнеақпараттарды шифрлеу.
Скремблирлеу – скремблер көмегімен өзгеру процесі.
Скремблирлер – LFSR (Linear Feedback shift Register) сызықты кері байланыспен N – разрядты жылжу регистрі негізінде жүзеге асатын, ЖККГ-ын қолданумен синхронды және өздігіненсинхрондалатын шифрлеудің қарапайым құрылғылары.
Практикада келесі принциптердің біреуін қолданатын, шифрлеудің аралас әдістері кең тараған:
«блоктардың бірігуі»
блоктық шифрды шифрлау функциясы қолданатын кері байланыс функциялары ретінде жалған кездейсоқ кодтардың генераторлары (ЖККГ) көмегімен кілттер ағынын (шифрлер гаммасы) құрастыру.
Негізгі әдебиет: 5нег [73-82], 2нег[26-30], 4нег[208-217]
Қосымша әдебиет:
Бақылау сұрақтары:
Гаммирлеу әдісінің мәні неде?
Ағындық шифрға анықтама беріңіз, оның жетістігі неде?
Скремблирлеу деген не?
5лек