- •Метрология және өлшеу
- •5В070200 – Автоматтандыру және басқару
- •Мазмұны
- •1 Дәріс. Метрология – өлшеулер бірлігін қамтамасыз етудің Мемлекеттік жүйесінің ғылыми негізі (мөж)
- •2.1 Сурет - Өлшеу процесінің сұлбасы
- •3 Дәріс. Өлшеулер қателігі
- •3.1 Кездейсоқ шаманың таралу заңдары
- •3.1 Сурет – Таралудың қалыпты заңының сызбасы
- •3.2 Сурет – Таралудың теңестірілген заңының сызбасы
- •4 Дәріс. Өлшеулер қателігі (жалғасы)
- •4.1 Дәл өлшеулер қателіктерін бағалау және есептеу
- •4.2 Техникалық өлшеулердің қателіктерін есептеу және бағалау
- •4.3 Өлшеу құралдарын және өлшеу дәлдігін арттыру әдістері
- •5 Дәріс. Өлшеу құралдары туралы негізгі мәліметтер
- •5.1 Өлшеу құрылғыларының статикалық сипаттамалары
- •5.1 Сурет - Өлшеу құрылғысының статикалық сипаттамасы
- •6 Дәріс. Өлшеу құралдарының негізгі метрологиялық сипаттамалары
- •6.1 Дәлдік класы мен жіберілетін қателіктер
- •7 Дәріс. Токтар күштерін және кернеулерді өлшеу
- •8 Дәріс. Токтар күшін және кернеулерді өлшеу құралдары
- •8.1 Тұрақты токтар және кернеулер өлшеу құралдары
- •8.2 Айнымалы токтар және кернеулерді өлшеу құралдар
- •9 Дәріс. Қуат, энергия және электр мөлшерін өлшеу
- •9.1 Қуат, энергия, электр мөлшері және оларды өлшеу эдістері
- •9.2 Тұрақты және айнымалы бірфазалы токтың қуатын және энергиясын өлшеу құралдары
- •9.3 Электр мөлшерін өлшеу құралдары
- •10 Дәріс. Жиілік, уақыт интервалдарын және фазаны өлшеу
- •11 Дәріс. Тұрақты ток тізбектерінің параметрлерін өлшеу
- •12 Дәріс. Өлшеу ақпараттық жүйелер
- •12.2 Сурет – Тізбектелген (а), радиалды (б) және магистралды (в) өаж құрылымы
- •А қосымшасы
- •Б қосымшасы
- •Б.1 сурет–Өлшеулер классификациясы
- •Б.2 сурет–Өлшеулер әдістерінің классификациясы в қосымшасы
А қосымшасы
АО
Б Б ОМ ОМ ВП ЕА ЕА А Ц Т Э Е М Ц
А Т АР АР ММ
СӘ
Шикізат
А.1
сурет –
ТП
БАЖ құрылымдық сұлбасы
Б қосымшасы
|
|
|
ӨЛШЕУЛЕР |
|
|
| ||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||||
ӨШ уақыт тәуелділігі бойынша |
|
ӨШ жиынтығы бойынша |
|
Дәлдігін анық- тау шарттары бойынша |
|
Нәтижеге жету үшін өлшеулер саны бойынша |
|
Нәтижеге жету тәсіл- дері бойынша (түрі бойынша) |
| |||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||||
|
статика-лық |
|
|
электрлік |
|
|
max мүмкін дәлдігі |
|
|
бірреттік байқау (кәдімгі) |
|
|
тура |
| ||||||||
|
динами-калық |
|
|
механика- лық |
|
|
зертханалық |
|
|
|
|
|
жанама |
| ||||||||
|
|
|
|
жылутех-никалық |
|
|
техникалық |
|
|
Көпреттік байқау (статистика-лық) |
|
|
жиынтық бірлесе |
| ||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Б.1 сурет–Өлшеулер классификациясы
|
|
ӨЛШЕУЛЕР ӘДІСТЕРІ |
|
|
| |||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||||||||
|
Тікелей баға беру әдісі |
|
|
Өлшеуішпен салыстыру әдісі |
|
| ||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||||||||
Шкаламен санау |
|
Шкаламен және нониуспен санау |
|
Нөлдік |
|
Дифференциалды | ||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
Қарама-карсы қою |
|
|
Қарама-қарсы қою | ||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
Ауыстыру |
|
|
Ауыстыру | ||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
Түйісу |
|
|
Түйісу |
|