Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Гордобаева, Парыгина и др. Математика. Школа

.pdf
Скачиваний:
24
Добавлен:
22.03.2015
Размер:
498.19 Кб
Скачать

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Продолжение

1

2

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

c

 

 

 

 

 

 

 

 

 

b

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

11

log9 81d

,

если

5 × logb2

 

,если loga b = 3

 

 

 

 

 

log9 c = 5,

log9 d = 7

 

 

 

 

a

 

a

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

log 5

( 1 )10 , если

(log

 

 

 

1 - log53 3

 

 

 

 

 

12

 

8 p

 

 

 

 

3 + log

 

5 +1) × log

5

 

 

 

 

 

log8 p = − 5

 

 

 

 

5

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

5 3

 

 

 

 

13

lo g 8 7

-

 

1

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

32log7 3 ×3log328 -

 

7 ×8log38 +(

3)log3 25

 

 

 

lo g 8 4

lo g 2 8 4

 

 

 

 

14

log 4 384

-

log 4 192

log 175 56 ,если log 147 = a,log 145 = b

 

 

log1,5 4

 

log 3 4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

15

log 3

36

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

20

2 log81 5

 

×

0, 25

2 log81 5

 

 

 

 

 

 

 

6

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(1 )log 25 , (

 

2

log15 75 + log225 15 + log15 45 +

 

 

 

16

5)log 95

+ 4 × log

 

 

 

128 × log32 27 +

log2 49

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

3

3

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

log

3 log 1

1

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

17

125

1,52 log5 3 − log5 4

+11×8log27 3

 

 

 

 

 

 

 

 

5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Задания

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

b

+ logb a (a b ) +

1

5

 

 

 

 

 

 

 

 

log a

 

 

 

 

 

4 log

a

для са-

18

log12 5 × log25 12

 

b a2

 

3 a

мостоя-

 

 

 

 

 

 

 

если loga b = 1

 

 

 

 

 

тельной

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

работы

 

log a 81, если

log

 

250

 

 

log

 

10

 

 

 

 

 

19

5

-

5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

log 9

a = 2

 

log50 2

 

log1250 5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

20

6log3 2 × log4 3 × log5 4 ´

(log3 2 + log2 81 + 4) (log3 2 − 2log18 2) ×

 

´ log6 5 × log7 6 × log8 7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

´ log2 3 - log3 2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

21

log3 5

-

 

 

1

log22 14 + (log2 14) × (log2 7) - 2log22 7

 

 

log 3 2

2 × log80 2

 

 

 

 

 

 

 

log2 14 + 2log2 7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

22

(42−log2 6 + 2 × 3− log3 36 )−1

7log2 7 × 4log42 6 - 4 × 6log4 6 + ( 3 5 )log3 27

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

21

Окончание

1

2

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

1

log2 4

+ 25

log

 

8

 

× 49

log 2

 

23

4

 

 

 

 

 

 

81

 

 

 

 

2 log4 10

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

125

 

 

7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

24

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

2 lg 2 + lg 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

64

3 log27 8

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Задания

 

 

 

 

 

lg 48 - lg 4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

для до-

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

25

103−lg 4 - 49log7 15

 

 

 

log 275 60 ,если log12 5 = a, log12 11 = b

машней

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

работы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

- 4 × log

2

 

+ 3

× log2 18 + 6 × log2 3

 

26

log2 2 × log2 3 × log5

3

 

 

 

log2 18

2 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

log2 18 + 2 × log2 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

28

 

log3 27

 

-

 

log3 216

 

 

log2

25

 

log2 400

 

 

 

 

 

 

 

 

 

log72 3

 

log8 3

 

 

log100 2

log6,25 2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. Логарифмические уравнения

Пример 1.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x − 2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

log

 

 

 

= 1.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

x + 3

Решение: ОДЗ:

 

x − 2

> 0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x + 3

 

 

 

 

 

 

+ __

+

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x (− ; − 3) (2; + )

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

х

 

 

 

-3

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

log

 

x − 2

=1; log

 

 

x − 2

= log

 

 

3;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 x + 3

3 x + 3

 

3

 

 

 

 

x - 2

= 3;

x - 2

- 3 = 0;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x + 3

 

 

x + 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x - 2 - 3×( x + 3)

= 0;

x - 2 - 3x - 9

= 0;

 

 

 

 

 

 

 

x + 3

 

 

 

 

 

x + 3

 

-2x -11

= 0; - 2x -11 = 0;

x = -5,5

 

x + 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

22

Корень удовлетворяет ОДЗ. Ответ: {−5, 5} .

Пример 2.

log0,5 (2x −1) = x −1.

 

 

 

 

Решение:

ОДЗ: 2х −1 > 0;

 

 

 

 

 

2х > 1;

2х

> 20 ; т.к. основание а = 2 >1, тогда х > 0 x ( 0; + ∞ ) .

log0,5 (2x −1) = x −1;log0,5 (2x −1) = log0,5 0,5x−1;

 

 

 

2x −1 = 0,5x−1;

2x −1 = (2−1 )x−1;

2x −1 = 21−x ;

 

 

 

Пусть

 

2x = t,

t > 0, тогда

 

 

 

 

 

t −1 =

2

;

 

t 2 t − 2

= 0;t 2 t − 2 = 0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

t = −1

t

 

 

t

= 2(t > 0), следовательно

2x = 2;

x = 1

 

или t

2

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Корень удовлетворяет ОДЗ.

 

 

 

 

 

Ответ:

{1} .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пример 3.

lg 2 x = lg1000x 2

 

 

 

 

 

Решение: ОДЗ: x > 0 x (0; + )

 

 

 

 

lg2 x = lg1000x2

 

 

 

 

 

lg2 x = lg1000 + lg x2

 

 

 

 

 

lg2 x − 2lg x − 3 = 0.

 

 

 

 

 

Пусть lg x = t,

тогда t 2 − 2t − 3 = 0, t

= −1 или

t

2

= 3,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

lg x = −1 или

lg x = 3, x =

1

или x = 1000.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10

 

 

 

 

 

Так как x > 0, то lg x2 = 2lg x

 

 

 

 

 

Корни удовлетворяют ОДЗ.

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

Ответ:

 

 

; 1000 .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10

 

 

 

 

 

 

 

 

23

Задание 2. Вычислите.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Вид за-

 

 

 

1 уровень

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 уровень

 

 

 

 

даний

п/п

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x − 2

 

 

 

 

 

log5 (log2 x) = 1

 

 

 

 

 

 

 

1

log3 x + 3 =1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

log 2 x+3 1 = -2

 

 

 

log3 log9 x + 1 + 9x

= 2x

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

Задания

3

log0,5 (2x -1) = x -1

 

 

 

lg2 (10x) + lg(10x) = 6 - 3log 1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x

для ра-

4

2log4 (4 − x) = 4 − log2 (−2 − x)

 

logх

5х × log5 x = -1

 

 

боты у

 

 

 

доски

5

2log3 ( x - 2)

+ log3 ( x -

4)

2

= 0

lg

4

( x -1)

2

+ lg

2

( x -1)

3

= 25

 

 

 

 

 

 

 

6 lg2 x - 3lg x + 2 = 0

 

 

 

4lg x+1 - 6lg x - 2 ×3lg x2 +2

= 0

 

 

7

log3 x + log x

1 =1

 

 

 

10 × x2 lg2 x

= x3 lg x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9

 

 

 

 

 

x3

 

 

10

 

 

 

 

 

 

8

log 3

 

1

 

= -1

 

 

 

xlg x−3

= 0,01

 

 

 

 

 

 

 

 

2x +1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Задания

9

x + log2 (2x - 31) = 5

 

 

 

3lg x2 - lg2 (-x) = 9

 

 

 

 

для са-

 

log9 (2x

2

+ 9x + 5) +

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x2

 

 

 

 

 

мостоя-

10

 

 

 

 

log

2

4x + log2

= 8

 

 

 

 

тельной

+ log1 (x + 3) = 0

 

 

 

0,5

 

8

 

 

 

 

работы

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

11

5 - log1 x +

1 + log1 x =1

 

 

1 + 2logx 2 × log4

(10 - x) =

 

 

 

log4 x

 

 

 

3

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Задания

12

log3

x − 2 =1

 

 

 

x2 lg x -10x = 0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

x + 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

для до-

13

lg(3x − 7) + lg 2 =

 

 

 

log3x

3 - log32 x =1

 

 

 

 

машней

= lg(x + 3) + lg(x - 3)

 

 

 

 

 

 

 

работы

 

 

 

 

 

 

 

x

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3x -log6 8x =log6 (33x +x2 -9)

 

 

14 2log32 x - 7 log3 x + 3 = 0

 

 

 

 

24

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тема 4

ТРИГОНОМЕТРИЯ

Соотношение между градусной и радианной мерами угла

1° = π рад ≈ 0,017рад

180

1рад = 180° ≈ 57°

π

Определения тригонометрических функций

Тригонометрические функции острых углов можно определить как отношение длин сторон прямоугольного треугольника.

Синус: sin α = противолежащий катет. гипотенуза

Косинус: соs α = прилежащий катет. гипотенуза

Тангенс: tg α =

противолежащий катет

.

 

 

 

прилежащий катет

Котангенс: ctg α =

прилежащий катет

.

 

 

 

противолежащий катет

Синус и косинус определены для любого угла α . Тангенс опре-

делен для всех значений угла α , кроме π + π n , котангенс опреде- 2

лен для всех значений угла α , кроме π n , где n – любое целое число.

25

Секанс: sec a =

1

 

,

a ¹ π + pn, n Î Z.

cos α

 

 

 

2

Косеканс: cosec a =

 

1

,

a ¹ pn, n Î Z.

sin α

 

 

 

 

Периодичность тригонометрических функций

Функции sin, cos, sec, cosec

имеют период – , а функции

tg, ctg – период π :

 

 

 

 

sin (α + 2πn) = sinα, сos(α + 2πn) = cosα,

seс(α + 2πn) = seсα, сosec(α + 2πn) = cosecα,

tg(α +πn) = tgα,

сtg(α +πn) = ctgα, n Z.

Формулы приведения

Вычисление значений тригонометрических функций любого угла сводится к вычислению значений тригонометрических функций острого угла по следующим правилам:

Аргумент

 

 

Функции

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

sin

cos

tg

ctg

sec

cosec

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

−α

−sinα

cos α

−tg α

−ctg α

sec α

−cosec α

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π ± α

cos α

sinα

ctg α

tg α

cosec α

sec α

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π ± α

sinα

− cos α

±tg α

±ctg α

−sec α

±cosecα

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

± α

− cos α

±sinα

ctg α

tg α

±cosecα

−sec α

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2π − α

−sinα

cos α

−tg α

−ctg α

sec α

−cosec α

 

 

 

 

 

 

 

 

 

26

Некоторые значения тригонометрических функций

 

 

α

 

sinα

 

cos α

tg α

 

ctg α

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

0

 

 

 

 

0

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

6

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

0

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

3

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

−1

 

 

−1

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

6

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π

 

 

 

0

 

 

 

 

 

 

 

 

−1

 

 

0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

6

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

−1

 

 

 

0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

0

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

3

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

−1

 

 

−1

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

11π

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

6

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

0

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

 

 

 

 

 

 

 

0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

27

Тригонометрический круг

Основные тригонометрические тождества

 

sin2a + cos2a = 1,

tg a =

sin α

=

1

,

cos α

ctg α

 

 

 

 

1 + tg2a =

1

= sec2a,

 

 

 

 

cos2a

 

 

 

 

 

 

tg a × ctg a = 1,

 

 

 

ctg a =

cos α

=

 

 

1

,

 

 

tg α

 

sin α

 

1 + ctg2a =

1

 

 

= cosec2a.

 

 

 

 

sin2 a

 

 

 

 

28

Четность и нечетность тригонометрических функций

Функции cos,sec – четные,

sin, tg, ctg, cosec – нечетные:

sin (−α) = −sinα,

сos(−α) = cosα,

tg(−α) = −tgα,

сtg(−α) = −ctgα,

seс(−α) = seсα, сosec(−α) = −cosecα.

Тригонометрические функции суммы и разности углов

sin (a ± b) = sina × сosb ± сos a × sin b, сos(a ± b) =сosa × сosb sin a × sin b,

tg(a ± b) = tg α± tg β , 1 tg tgb

(a ± b) = ctg a ×ctgb 1 ctg ctg ctgb .

Выражение sinα, cosα, tgα через tg(α/2)

 

2 tg α

 

1 - tg2 α

 

2 tg α

sin a =

2

, cos a =

2

, tg a =

2

.

1 + tg2 α

1 + tg2 α

 

 

 

 

1- tg2 a

 

2

 

2

 

2

 

29

Тригонометрические функции двойных, тройных и половинных углов

sin 2a =2 sin сos a,

сos 2α =сos2α− sin2α =1−2sin2α = 2 сos2α −1,

tg 2α =

 

2 tg α

,

ctg 2α =

ctg2 α −1

,

 

− tg2 α

2ctg α

1

 

 

 

sin 3α =3sin α − 4sin3α, сos3α = 4 сos3α −3сosα,

tg 3α =

3tg α − tg3 α

,

 

 

ctg 3α =

ctg3 α − 3ctg α

,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 − 3tg2 α

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3ctg2 α −1

sin α = ±

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

cos α = ±

 

 

 

 

 

 

 

 

,

 

 

1− cos α

,

 

 

 

1+ cos α

 

2

 

 

 

 

2

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

tg α = ±

 

 

 

 

 

 

 

 

 

sin α

=

1− cos α

,

 

1− cos α

 

=

 

1+ cos α

 

 

 

 

 

2

 

 

 

1+ cos α

 

 

 

 

 

 

sin α

ctg α = ±

 

 

 

 

 

 

 

sin α

 

=

1+ cos α

.

 

 

1+ cos α

 

 

=

 

 

 

1− cos α

 

 

1− cos α

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

sin α

30