Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Хрестоматия.doc
Скачиваний:
36
Добавлен:
18.03.2015
Размер:
1.02 Mб
Скачать

Тексты De domo Romānā (II)

Focus atrii locus sacer putātus erat. Familia Romāna in eum locum deis domestĭcis sacrificātum veniēbat. Atrium majōrum clarōrum imaginĭbus, e cerā factis, atque deōrum simulacris ornātum est. Tectum a columnis suspensum erat. Cubicǔla et triclinia cenātum circum atrium posĭta sunt.

De Prometheo (II)

A Vulcāno jussu Jovis in monte Caucăso ferreis catēnis ad saxum Prometheus alligātus erat. Cotidie aquĭla jecur Promethei devorābat. Jecŏris pars, quam aquĭla interdiu devoravĕrat, noctu crescēbat. Ita dolōres ingentes a Prometheo tolerabantur. Postea Hercŭles aquĭlam sagittā necāvit Prometheusque liberātus est.

Греческий художник Паррасий51 славился не только своим искусством, но и жестокостью. Для того чтобы правдоподобно изобразить на своей картине “Прометей пригвожденный” страдания мифологического героя, он купил, по свидетельству Сенеки Старшего, пленного старика и приказал пытать его. Глядя на лицо несчастного, Паррасий рисовал лицо страдающего Прометея.

Aenigma

Tárda, grádu lentó, specióso práedĭta dórso;

Dócta quidém studió, sed sáevo pródĭta fáto

Víva níhil dixí; quae síc modo mórtua cánto52.

De Domo Aureā (II)

In cetĕris partĭbus cuncta auro lita, distincta gemmis unionumque conchis erant; cenatiōnes laqueātae cum tabŭlis eburneis versatilĭbus sparsum flores et unguenta fuĕrant. Praecipua cenatiōnum rotonda erat, quae perpetuo diēbus et noctĭbus vice mundi movĕrat. Balnea cum marīnis et albŭlis aquis fuĕrant (Suet.).

Когда дворец был закончен и освящен, Нерон сказал, что только сейчас он начинает жить по-человечески. Процесс для него оказался важнее результата, и похвала грандиозному сооружению была более чем скромной.

Cruenti proelii descriptio

(ex poēmăte “Bellum Prutēnum”)

Vúlnĕra vúlnerĭbús gemĭnánt sternúntque vicíssim

Córpŏra múlta virúm,53 crudéli mórte necáta.

Úndĭque cóncurrúnt aciés, fluit úndĭque sánguis;

Hí pereúnt jacŭlís, illí stridéntǐbus hástis

Súccumbúnt, anĭmásque suás sub Tártǎra míttunt.

Sáxa volánt et téla pluúnt per núbǐla múndi

Férrea, létifĕrís jacŭlís nigréscit et áēr

Néc locus ést telís in térrā; vúlnĕra férrum

Ómne fovént (Visl.).

De homǐne, operarios in vineam conducente

Евангелист Матфей передает притчу, рассказанную Учителем. Один человек решил нанять работников в свой виноградник. Часть из них он нанял рано утром, других – в три часа, третьих – в шесть, четвертых – в девять, наконец, последних – в одиннадцать. С наступлением вечера хозяин заплатил каждому работнику по динарию. Нанятые утром стали роптать на хозяина, говоря, что они работали больше всех, а получили столько же, сколько и нанятые вечером…

At ille respondens uni eōrum dixit: “Amīce, non facio tibi injuriam. Nonne ex denario convenisti mecum? Tolle, quod tuum est, et vade. Volo autem et huic novissǐmo dare sicut et tibi. Aut non licet mihi, quod volo, facĕre? An ocŭlus tuus nequam est, quia ego bonus sum?” Sic erunt novissǐmi primi et primi novissǐmi, multi sunt enim vocāti, pauci autem electi.

Тема 13

Infinitīvi (§ 43). Accusatīvus/nominatīvus cum infinitīvo (§ 58-60). Упражнения

І. 1.Переведите предложения. Преобразуйте оборот accusatīvus cum infinitīvo в оборот nominatīvus cum infinitīvo и наоборот:

a) Romānos Gallos victūros esse Caesar nuntiat.

б) Leo rex ferārum esse, rosa autem florum regīna esse a poētis putātur.

в) Artem solam et species artis plurĭmas esse antīqui existimābant.

г) Tradĭtur a scriptorĭbus Alexander Magnus regiōnes multas cepisse.

2. Определите значение каждой латинской лексемы, проанализировав значения восходящих к ней дериватов:

Linga Latīna

Русский язык

Français

English

Deutsch

сornu, us n

корнишон

cornier f угловой

сorner угол

Kornett n

корнет (муз.)

сura, ae f

маникюр,

педикюр

curedent m

зубочистка

security

безопасность

Kur f курс (лечения)

epistŭla, ae f

эпистолярный

epistolaire

эпистолярный

epistole

послание

Epistel f

проповедь

faber, bri m

фабрика,

полуфабрикат

fabriquer

производить

fabric

материя, изделие

fabrizieren

мастерить

genus, ĕris n

генерация,

генеральный, жанр

general общий, главный

generic

родовой, общий

Generation f поколение

gratia, ae f

грация

gracieux

милостивый

gracious

добрый, любезный

gratulieren

поздравлять

ІІ. Переведите на русский язык:

1. Romāni intellegēbant urbes, prope vias bonas posĭtas, florēre. 2. Scimus tem­po­rĭbus antīquis mercatūram cum latrocinio implicātam esse. 3. Thales philosŏphus Graecus docēbat omnia ex aquā constāre. 4. Constat rosam esse florem Venĕris sacrum propter odōrem et pulchritudĭnem. Sed fama est eam olim fuisse candĭdam, traxisse autem purpurĕum colōrem ex sanguĭne deae (Aus.). 5. Scriptōres vetĕres Romam a Romŭlo et Remo condĭtam esse tradunt. 6. Notum est multas urbes Galliae a Caesăre expugnātas esse. 7. Graeci sperābant Trojam captum iri. 8. Alexander Magnus, audiens Darēum, Persārum regem, innumera­bĭ­les parāre milĭtum copias, – “Unus, – inquit, – lupus non timet multаs oves”. 9. Socrătes putābat se esse civem totīus mundi (Cic.). 10. Adulescens sperat se diu victūrum esse; senex potest dicĕre se diu vixisse (Cic.). 11. Constat aedificia, velut homĭnes, in monētis efficta, a poētis canta et a rerum scriptorĭbus descripta esse. 12. In tabŭlā Eurōpae geographĭcā Italiam calĭgae formam habēre vidēmus. 13. Scio me nihil scire (перевод слов Сократа, приводимых вАпологии Сократау Платона). 14. Popŭli antīqui putābant Oceănum terram cingĕre. 15. Nihil sub sole novum, nec valet quisquam dicĕre esse hoc recens; jam enim praecessit in saecŭlis, quae fuērunt ante nos (Eccl.). 16. Solus cum sola, in loco remōto, non cogita­buntur orāre “Pater noster”. 17. Quem defendis, sperat se absolūtum iri (Cic.). 18. Demosthĕni fur quidam rem pretiōsam rapuit, qui captus ita se defendĕre studēbat: “Nesciēbam id tuum esse”. Cui Demosthĕnes: “At id tuum non esse sciēbas”. 19. Consuetūdo et mos vim legis videntur habēre. 20. Ante omnia necesse est se ipsum aestimāre, quia saepe nobis vidēmur plus posse, quam possŭmus (Sen.). 21. Constat ad salūtem civium inventas esse leges (Cic.). 22. Quae autem divīna sunt? Vigēre, sapĕre, invenīre, meminisse. Ergo anĭmus divīnus est (Cic.). 23. Scelus est odisse parentem (Ov.). 24. Qui timēre desiĕrint, odisse incipient (Tac.).