11.1 Ld релелі диаграммалар тілі

Релелі немесе релелі – контактілі сұлба тілі – электрлі тізбектердің құрылымын іске асыратын графикалық тіл.

• Графикалық тіл

• Программа сұлбалардан тұрады

• Барлық ПЛК бағдарламалау үшін қолданған

• Логикалық өрнектерді программалау үшін ыңғайлы

• FBD және LD арасында ауыстырып/қосу

Сол жақтан кез келген тізбек АҚИҚАТ немесе ЖАЛҒАН логикалық мәндерге сәйкес, солдан оңға қарай “ON” немесе “OFF” күйін жіберетін контактілер жинағымен басталады. Егер айнымлалыда АҚИҚАТ мәні болса, онда күй контакт арқылы беріледі.

11.1 – сурет. LD тізбегінің мысалы

Контакт

Контактілер екі параллель сызықтармен | | белгіленеді және “ON” немесе “OFF” күйде болады. Бұл күйлер АҚИҚАТ немесе ЖАЛҒАН мәндеріне сәйкес. Әрбір контактіге логикалық айнымалы сәйкес. Егер айнымалы мәні АҚИҚАТ болса, онда контакт тұйықталған.

Контактілер параллель қосылуы мүмкін, онда тармақтың біреуі ғана “ON” болса, онда қосылуы “ON” күйінде болады.

Егер контактілер тізбектей қосылып, қосылу “ON” болса, онда екі контактіде “ON” болуы тиіс.

Контакт терістелген болуы мүмкін. Ондай контакт |/| симол көмегімен белгіленеді және “ON” күйінде болады, егер айнымалы мәні ЖАЛҒАН болса.

Реле

Сұлбаның оң жақ бөлігінде ( ) жақшамен белгіленетін реленің кез келген саны болуы мүмкін. Олар тек параллель ғана қосылуы мүмкін. Реле қосылу мәнің оңнан солға қарай береді және оны сәйкес логикалық айнымалыға көшіреді.

Тізбек толығымен тұйықталған (ON), немесе тұйықталмаған (OFF) болуы мүмкін. Бұл реледе бейнеленуі және (АҚИҚАТ/ЖАЛҒАН) реленің логикалық айнымалысына сәйкес болуы мүмкін.

Реле сондай-ақ теріс болуы мүмкін. Егер реле теріс болса (реле (/) символымен белгіленсе), онда сәйкес логикалық айнымалыға теріс мән көшірілінеді.

LD функционалды блоктар

Контактілер және релелерден басқа LD –да функционалды блоктарды және програмаларды қолдануға болады. Оларда логикалық кіріс және шығыстары болады және контактілер сияқты қолданылуы мүмкін.

SET және RESET реле

Релелер SET және RESET типтерінің өзіндікбелгілеумен «самофиксация» болуы мүкін. SET типті реле (S) жақшаның ішінде «S» әрпімен белгіленеді. Егер осы релеге сәйкес айнымалы АҚИҚАТ мәнің қабылдаса, онда ол әрқашан (R «сброс» бастапқы күйге келтіруге дейін) оны сақтайды.

RESET типті реле R әрпімен белгіленеді. Егер сәйкес айнымалы ЖАЛҒАН мәнің қабылдаса, онда ол әрқашан (S қоңдырғанға дейін ) оны сақтайды.

Негізгі әдебиет:8[96-110]

Қосымша әдебиет: 9[156-170]

Бақылау сұрақтары:

1. Үзу опреациялары және олардың түрлері?

2. Цикл және олардың құрылымы?

3. Көптік таңдау құрылымы?

4. ST тілі және олардың операторы?

5. ST тілінде программаны дұрыс жазу ?

6. ST тілінде өрнек және оларды дұрыс жазу?

13-дәріс тақырыбы. Мәліметтер пішіні. Есте сақтау аймақтары және олардың функциялары.

13.1 Бір немесе қос сөзбен мәліметтер объектісі ретінде жұмыс

Егерде сіз идентификатор операнда ( бұл операнда сіздің программаланатын логикалық контроллердің есте сақтау аймағын белгілейтін) командасымен және бір сөз немесе қос сөз күйіндегі мәліметтер объектісімен жұмыс істесеңіз, онда сіз есте сақтау адресін әр уақытта байт адресі ретінде көрсетілетіні туралы білу тиіссіз. Бұл байт адресі ең үлкен байттың, сөздің немесе қос сөздің номері болып табылады. Мысалы 13.1 суретте көрсетілген операнда операторы, 10 (МВ10) байтынан басталатын және 13(МВ13) байтымен аяқталатын бірінің артынан бірі орналасатын келесі 4төрт байтқа байланысты қарастырылады.

13.1 – сурет. Байт адресі ретінде қарастырылатын есте сақтау адресіне мысал

13.2 – суретте мәліметтер объектісінің келесі өлшемдері көрсетілген:

Қос сөз: Есте сақтаудың қос сөзі MD10

Сөз: есте сақтау сөздері MW10, MW11 және MW13

Байт: есте сақтау байттары MB10, MB11, MB12 және MB13

Егерде сіз сөз немесе қос сөз болатын обсалютті операнданы қлдансаңыз, онда түрлі сөздердің байтқа ауыстырылуына сенімді болуы титіссіз.

13.2 – сурет. Есте сақтау адресін байттық адрес ретінде қарастырылуы

13.2 есте сақтау аймақтары және функциялары

AWL- дағы операндтардың көбісі есте сақтау аймақтарына сүйенеді. Келесі кестеде есте сақтау аймақтары және әр аймақтың финкциялары көрсетілген.

2–11 кестеде максималды адрес диапазондарының түрлі есте сақтау аймақтарын көрсетеді. Сіздің CPU-гі мүмкін болатын адрестер диапозонын сіз CPU-гі техникалық мәліметтерінен таба аласыз. 2-10 кестесінде есте сақтау аймағының функцияларын түсіндіреді.

Негізгі әдебиеттер: 3[123-130]

Қосымша әдебиеттер: 6 [45-65]

Бақылау сұрақтары:

1. Деректер форматтарының түрлері?

2. Функциялар типтері?

3. Жады облыс түрлері және олардың функциялары?

4. Адрес байты дегеніміз не?

5. Абсолютті операнд дегеніміз не?