
Математика.-3
.pdfТеперь первообразная по y и формула Ньютона-Лейбница применяется в этой скобке именно к y .
1 |
|
|
|
|
|
|
y |
|
2 |
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
xy |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
= x |
|
|
dx . А теперь уже обычный определѐнный |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
4 |
|
|
0 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
x2 x |
|
|
|
1 1 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
интеграл. |
x |
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
2 4 |
|
0 |
|
|
2 4 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
Ответ. |
|
3 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
x |
|
xy |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Задача 86. Вычислить тройной интеграл |
dx dy |
(x3 y3 z)dz . |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
0 |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
x |
|
|
xy |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
x |
|
|
|
|
3 |
y |
3 |
z |
2 |
|
xy |
1 |
x |
x |
5 |
y |
5 |
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx dy (x |
3 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
y |
|
z)dz = dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dy = dx |
|
|
|
|
dy |
= |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
0 |
0 |
|
|
|
|
||||||||||||
1 |
5 |
|
6 |
|
x |
|
|
|
|
|
1 |
|
11 |
|
|
|
|
|
|
|
x |
12 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
y |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
x |
|
|
|
|
|
|
dx |
= |
|
|
|
dx |
= |
|
|
|
|
= |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
12 |
|
|
|
|
|
12 |
|
144 |
|
|
144 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Ответ. |
|
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
144 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задача 87. Найти объѐм тела, ограниченного поверхностями:
y x, y x 2 , z 0, z x 2 y 2 .
Решение. Метод построения 3-мерного чертежа: сначала выбрать все те уравнения, которые не содержат z , и построить плоскую проекцию
(вид сверху) этой фигуры. Строим графики y x, y x 2 .
61

Теперь видно, |
что x [0,1] , а при каждом фиксированном x , |
y [x 2 , x] . |
y x, y x 2 в плоскости это - уравнения кривых, но |
Вообще, |
для пространства это уравнения поверхностей. Отсутствие z означает, что z любое, то есть к прямой и параболе присоединены вертикальные образующие. Представьте, что один вертикально поставленный лист ровный, а второй изогнут по параболе. Внутри такой узкой «шахты» как раз и располагается искомая фигура.
А теперь определим границы по высоте, чтобы окончательно построить чертѐж. Для каждой точки, взятой на плоскости в том основании, которое показано на предыдущем чертеже, высота
меняется |
от z 0 до |
z x 2 y 2 , эти |
линии отмечены зелѐным |
цветом. |
Эллиптический |
параболоид |
пересекается с каждой из |
указанных ранее вертикальных стенок, пересечения показаны красным цветом.
62

Самая верхняя точка (1,1,2). Итак, изобразим каркас этой фигуры:
Так как вычисляется объѐм, то надо полагать |
|
f 1 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
x x2 |
y2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 y2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
y |
2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
1dz dy dx = |
|
|
|
z |
0 |
|
dy |
dx = |
|
|
x |
|
|
|
dy dx = |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
0 x |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
3 4 |
|
|
|
3 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
4 |
|
|
|
|
6 |
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
x |
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
4 |
x |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
0 |
|
x y |
|
|
|
2 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
x |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
x x |
|
|
dx |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
3 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
0 3 |
|
|
|
3 |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
x4 |
|
|
|
|
x5 |
|
|
|
|
x7 |
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
35 21 5 |
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
= |
|
|
. |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
3 |
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
21 |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
5 |
|
|
21 |
|
|
105 |
|
|
|
|
|
|
|
|
105 |
|
|
|
|
35 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
Ответ. |
|
|
V |
|
3 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
35 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задача Д-24. Найти объѐм тела, ограниченного поверхностями
y x , y 2
x , z 0, z 6 x . Ответ. 485
6 .
Двойные интегралы в полярных координатах.
Задача 88. Вычислить интеграл xdxdy по полукругу радиуса 1 в
D
правой полуплоскости.
Решение.
Алгоритм: 1) определить границы интегрирования по , . 63

2) пересчитать x, y в функции через , , используя x cos , y sin .
3) домножить на определитель Якоби, который равен .
Так как полукруг именно в правой полуплосости, то учитываются 4-я и 1-я четверти, то есть угол от -90 до 90 градусов.
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
( cos ) d d |
= |
|
( |
cos)d d = |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
2 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
3 |
|
1 |
|
|
1 |
2 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
cos |
|
|
|
d |
= |
cos d |
= |
sin |
|
2 |
= |
(1 |
( 1)) = |
. |
|||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
3 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
2 |
3 |
|
|
3 |
|
||||
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
2 |
|
2 |
. |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Ответ. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задача 89. Вычислить |
|
xy5 dxdy , где D - четверть круга радиуса 2 (в |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
D |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
первой координатной четверти). |
|
Решение. Заменим x cos , |
y sin , а также умножим на |
якобиан . |
|
2 |
2 |
|
|
|
|
|
5 |
|
|
cos( sin ) |
d d |
|||
|
||||
0 |
0 |
|
|
2 |
2 |
|
|
|
|
||
|
|
|
5 |
|
7 |
|
|
= |
sin |
cos |
d d = |
||||
|
|
||||||
0 |
|
0 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
8 |
|
2 |
|
2 |
8 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
sin |
5 |
|
||
sin |
|
cos |
|
|
|
|
d = |
|
|
|
cos d = |
||
|
8 |
|
|
2 |
3 |
|
|||||||
0 |
|
|
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
64

|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
= |
321 sin 6 |
= 32 |
= 16 . |
Ответ. |
16 . |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
32 sin 5 d (sin ) |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
0 |
|
6 |
|
3 |
|
|
3 |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Задача 90. Вычислить |
x9 ydxdy , где D - четверть круга радиуса 1 (в |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
D |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
первой координатной четверти). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
2 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 1 |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
9 |
|
|
|||||||
( cos) |
|
( sin ) d |
d = |
|
|
cos |
sin d d = |
|||||||||||||||||||
0 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|||||
2 |
|
|
|
|
|
12 |
|
1 |
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
cos sin |
|
|
|
|
d = |
|
|
cos |
sin d |
|
|
|
|
|||||||||||||
12 |
|
12 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Дальше остаѐтся интеграл от одной переменной, там можно применять обычный способ, подведение под знак дифференциала.
|
1 |
2 |
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
cos9 |
sin d = |
cos9 ( sin d ) = |
|
|
|
|
|||||||||||||
12 |
12 |
|
|
|
|
||||||||||||||
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
1 1 |
|
2 |
|
1 |
|
|
1 |
|
|||
|
cos9 d (cos ) = |
|
|
cos10 |
= |
(0 1) = |
|
. |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
12 |
0 |
|
|
|
|
12 10 |
|
0 |
|
120 |
|
120 |
|
||||||
|
|
|
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Ответ. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
120 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Площадь поверхности (с помощью двойного интеграла).
Задача 91. Найти площадь поверхности z x 2 y 2 (z 1) .
Физический смысл задачи: сколько металла потребуется на изготовление параболической антенны.
Решение. Найдѐм интеграл S 1 f x 2 f y 2 dxdy где D
D |
|
окружность радиуса 1. Здесь f x 2x , |
f y 2 y . |
65

S 1 4x2 4 y 2 dxdy , перейдѐм к полярным координатам.
D
2 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
4 d |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 4 8 d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
d |
= |
|
8 |
|
|
|
|
d = |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
1 |
|
2 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 4 |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 4 |
|
2 |
d (1 4 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
8 |
|
|
|
d (1 |
|
) |
d = |
8 |
|
|
|
|
|
) d = |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
1 |
|
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
1 |
|
|
|
|
1 2 |
2 |
|
|
3 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
1 4 2 |
2 |
|
|
d |
= |
|
|
|
|
5 |
2 |
1 |
2 |
d |
= |
1 |
|
5 3 |
1 |
|
d |
= |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
8 |
|
0 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
8 3 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
5 5 1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
1 |
2 = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Ответ. |
|
|
5 |
5 1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задача 92. Записать в полярных координатах двойной интеграл по треугольнику с вершинами (0,0), (1,0), (1,1).
Решение.
1 |
x |
|
|
|
|
|
|
В декартовых координатах интеграл был бы в виде: |
f (x, y)dy dx . |
||
0 |
|
0 |
|
Границы изменения угла от 0 до 45 градусов. Определим верхнюю границу роста радиуса в зависимости от угла поворота. Для этого нужно задать линию x 1 в полярных координатах. Подставим
66

выражение x через полярные координаты в уравнение этой линии,
получим cos 1 , тогда
|
|
1 |
4 |
|
cos |
Ответ. |
|
f ( cos, |
0 |
|
0 |
1 . cos
sin ) d d .
Как видим, полярные координаты можно применять далеко не только в случае круговых областей, однако большого преимущества здесь это уже не даѐт, пределы внутреннего интеграла здесь тоже зависят от внешнего.
Тройной интеграл в цилиндрических и сферических координатах.
Задача 93. Вычислить массу шара радиуса 1, если плотность равна квадрату расстояния от центра шара.
Решение. Функция |
f (x, y, z) x 2 |
y 2 |
z 2 , это равно 2 , так как |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
x2 y2 z 2 . Кроме этого, умножим на определитель Якоби |
|||||||||||||||||||||||||
сферических координат, то есть 2 sin . |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
Радиус равен 1, так что очевидно, 0,1 . |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
[0, ], |
[0,2 ) , [0,1] . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
1 |
|
|
|
||||
Итак, d d |
2 ( 2 sin )d = |
d d |
4 sin d = |
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
0 |
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
0 |
|
|
0 |
|
|
|
||||
2 |
|
|
|
5 |
|
1 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
d sin |
|
|
|
|
|
|
d |
= d |
1 |
sin d |
= |
1 |
|
d cos |
|
0 |
= |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
5 |
|
|
|
|
|
||||||
0 |
|
2 |
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
0 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
1d = |
|
. |
|
|
|
Ответ. |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
5 |
|
5 |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задача 93Б (вариант). Если плотность вещества равна расстоянию от начала координат.
Решение.
67

2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
sin d d |
d |
||
|
|||||
0 |
0 0 |
|
|
|
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
= |
|
sin d d |
d = |
||
|
|||||
0 |
0 0 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
4 |
|
1 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
||||
|
|
sin |
|
|
|
|
|
|
|
d d = |
|
|
|
sin |
d d |
= |
|
|
( cos |
) |
|
d = |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
0 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
0 0 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
0 |
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
2 |
2 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d = |
2 |
= . |
Ответ. |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
4 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задача Д-25. Вычислить массу 1/8 шара радиуса 1 в первом октанте, если плотность равна квадрату расстояния от центра шара.
|
|
|
|
Если часть шара только в 1 октанте, то 0, |
|
, 0, |
. |
|
2 |
|
2 |
В конце решения задачи задачи 93 тогда получилось бы так:
1 |
2 |
|
|
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
d |
cos |
0 |
2 |
= |
|
d = |
|
|
. Ответ. |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
5 |
0 |
|
|
|
|
|
5 |
0 |
10 |
|
10 |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задача 94. Найти объѐм тела, ограниченного конусом z 2 x 2 y 2 и сферой радиуса 2 .
Решение. Чертѐж:
Конус пересекается со сферой радиуса 2 на высоте z 1.
68

Отклонение угла достигает от 0 до 45 град, чтобы пересечение луча с фигурой существовало. Любой отрезок, проведѐнный из начала координат (если он упирается в сферу, находится внутри этой
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
фигуры) имеет длину |
|
|
2 . Итак, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
4 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
d d |
2 sin d |
= d sin d 2 d = |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
2 cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
2 |
|
2 2 |
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
4 |
|
|
|
|
|
= |
2 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
= 2 |
|
= |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
3 |
2 |
3 |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
1 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 1 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
2 2 |
|
|
= |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ответ. 43 2 1 .
Задача 95. Вычислить объѐм тела, ограниченного цилиндром
x2 y 2 1 и двумя плоскостями |
z 0, z x в цилиндрических |
координатах. |
|
Решение. На чертеже показано строение фигуры: 2 среза из цилиндра, один с помощью горизонтальной плоскости z 0 , другой с помощью наклонной плоскости z x . Зелѐным закрашено основание этой фигуры, а именно, полукруг в правой полуплоскости.
69

Для того, чтобы точка в плоскости находилась в основании этой
фигуры, требуется |
|
|
, |
|
|
, |
[0,1] . Определим теперь |
|
|
|
|
||||
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|
границы последнего из вложенных интегралов, самого внутреннего, который по переменной z . Если z [0, x] , от горизонтальной до
наклонной плоскости. При этом, x нужно выразить в цилиндрических координатах, ведь границы интегрирования внутреннего интеграла должны зависеть от внешних переменных Поэтому
z [0, cos ] . Функция тождественная 1, чтобы вычислить объѐм, но
при этом не забываем домножить на
координат, то есть на . Итак, получается
якобиан цилиндрических
2 |
|
1 |
|
cos |
|
|
|
|
|
|
dz d d . |
||
|
|
0 |
|
0 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
Вычислим этот интеграл. Сначала в самом внутреннем из них применяется формула Ньютона-Лейбница по переменной z .
|
|
|
|
|
|
|
2 |
1 |
|
|
|
cos |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
0 |
||
2 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
1 |
2 |
|
|
= |
|
|
cos d d |
||
d d |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
0 |
|
|
Теперь уже остался не тройной, а двойной интеграл. Во внутренней скобке применяется формула Ньютона-Лейбница по .
2 |
|
|
3 |
|
1 |
|
2 |
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
cos |
|
|
|
|
d = |
|
|
cos d |
= |
|
sin |
||
3 |
|
|
|
3 |
3 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
2 |
|
|
|
0 |
|
2 |
|
|
|
|
|
Ответ. 23 .
2
2
= 1 ( 1) 2 . 3 3
70