3-й семестр / Лекции / 15 - презентация
.pdfЛекция 15
Тема 6. Вычеты функций
6.1.Вычет функции в изолированной особой точке
6.2.Вычет функции в бесконечно удаленной точке
6.1. Вычет функции в изолированной особой точке
Рассмотрим точку 0 − Тогда существует R: разложима в ряд Лорана:
изолированную |
особую точку функции ( ). |
||
в кольце 0 < | − 0| < |
( ) − аналитична, |
||
( ) = ∑+∞ |
|
( − ) , |
|
=−∞ |
|
0 |
|
где = |
1 |
|
( ) |
|
|
||
|
2 |
( − ) +1 |
|
|
|
||
|
|
|
0 |
, = 0, ±1, ±2, …,
C – любой замкнутый контур, принадлежащий кольцу 0 < | − 0| < . Определение 1. Вычетом аналитической функции ( ) в изолированной
особой |
точке |
0 называется |
комплексное число, |
обозначаемое |
||||
( |
) = |
|
( ) |
и |
определяемое |
равенством |
||
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
( ) = |
1 |
( ) , |
|
|
|
||
2 |
|
|
|
|||||
0 |
|
|
|
|
|
|
где – любой контур, лежащий в области аналитичности функции( ), содержащий внутри себя единственную особую точку 0 функции ( ).
Замечание 1. Если точка 0 − правильная, то интеграл в правой части определения равен нулю (по теореме Коши), следовательно, вычет функции в правильной точке равен нулю.
1 ( ) Замечание 2. Так как = 2 ( − 0) +1 ,
| =−1 = −1 = 21 ( ) = ( 0), то есть ( 0) = −1.
Определение 2. Вычетом аналитической функции ( ) в изолированной особой точке 0 называется коэффициент при ( − 0)−1 в разложении ( ) в ряд Лорана в окрестности точки 0.
Формулы для вычисления вычетов функции ( ):
1.Если 0 – правильная точка функции ( ), то ( 0) = 0.
2.Если 0 – устранимая особая точка функции ( ), то ( 0) = 0 (в ряде Лорана нет главной части, −1 = 0).
3.Если 0 – простой полюс, то ряд Лорана имеет вид:
( ) = |
с−1 |
+ ∑∞ |
|
|
( − |
) |
||
|
|
|||||||
|
− 0 |
=0 |
|
|
0 |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( )( − ) = с |
−1 |
+ ∑∞ |
|
( − ) +1 |
||||
0 |
|
|
|
=0 |
|
0 |
lim → 0 ( )( − 0) = −1, ( 0) = lim → 0 ( )( − 0)
4. Если ( ) |
в окрестности точки 0 |
представима как частное двух |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
аналитических функций |
|
( ) = |
( ) |
, |
причем |
|
( |
|
) ≠ 0, |
( |
) = 0, |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( ) |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
0 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
′( |
) |
≠ 0, т.е. |
|
– простой полюс функции ( ), |
|
|
= |
Н(0) |
= П(1), то |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
Н(1) |
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
( |
|
|
) = |
|
( ) |
= |
|
lim |
|
( ) |
( − ) = |
lim |
|
|
|
|
( ) |
|
= |
( ) |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( ) − ( |
) |
′( ) |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
0 ( ) |
|
|
|
→ 0 |
|
( ) |
|
|
|
0 |
→ 0 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
0 |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 0 |
|
|
|
|
||||
5. Если 0 – полюс порядка функции ( ), то ряд Лорана имеет вид: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
( ) = |
|
|
− |
|
+ + |
|
с−1 |
|
+ ∑∞ |
( − ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
( − ) |
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=0 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( )( − ) |
= |
|
+ + с |
−1 |
( − ) −1 + ∑∞ |
|
( − ) + |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
0 |
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
=0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|||||||
−1 |
[ ( )( − |
) ] = ( − 1)! с |
|
|
|
+ ! с ( − ) + , при → |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
−1 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
−1 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
с = ( |
) = |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
[ ( )( − ) ]. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
( −1)! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
−1 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
→ 0 −1 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. Если точка 0 – существенно особая точка функции ( ), то для нахождения необходимо найти коэффициент −1 в лорановском разложении функции ( ) в окрестности точки 0 ( ( 0) = −1).
Примеры. Найти вычеты функции в ее особых точках.
1) |
( ) = |
1 |
= |
1 |
. |
|
|
||||
− 3 |
(1− )(1+ ) |
Особыми точками функции ( ) являются точки 1 = 0, 2 = 1, 3 = −1, это простые полюса.
В точке 1 = 0
( ) = →0 |
( ( ) ∙ ) = |
1 |
|
|
= 1, |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
(1− )(1+ ) |
|
|
|
|
|
||||||||
=0 |
→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
В точке 2 = 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( ) = →1 |
( ( ) ∙ ( − 1)) = |
−1 |
= − |
1 |
, |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
=1 |
|
→1 |
(1+ ) |
|
|
|
2 |
|
|
||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
В точке 3 = −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( ) = →−1( ( ) ∙ ( + 1)) = |
|
|
1 |
|
= − |
1 |
. |
||||||
(1− ) |
|
||||||||||||
=−1 |
|
→−1 |
|
|
|
2 |
|||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−1 2). ( ) = 2(−)
Особыми точками функции ( ) являются точки 1 = 0, 2 = . В точке = 0
( ) = |
− 1 |
= |
−2 |
= |
1 |
. |
||
2( − ) |
22( − ) |
2 |
||||||
→0 |
→0 |
→0 |
|
|
Следовательно, = 0 – устранимая особая точка и ( ) = 0.
|
|
|
|
|
=0 |
|
|
|
|
В точке = имеем полюс первого порядка. Тогда |
|
|
|
||||||
( ) = |
( − 1)( − ) |
= |
−1 − 1 |
= − |
2 |
. |
|||
2( − ) |
|
2 |
|
|
|||||
= |
→ |
|
|
2 |
3) |
( ) = |
2 |
3+1 |
Особые точки функции ( ) – нули знаменателя, т.е. корни уравнения3 + 1 = 0. Решая это уравнение, получим
|
|
|
|
|
( +2 ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
, = −1,0,1, |
|
|
|
|
||||||
|
3 |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
= − |
( = −1), |
|
|
( = 0), |
|
= |
( = 1) – нули |
||||||
т.е. |
|
|
|
= |
|
|
|
|||||||
3 |
|
3 |
||||||||||||
1 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
3 |
|
|
первого порядка знаменателя, т.е. полюса первого порядка функции
( ).
( ) = |
2 |
= |
1 |
, |
||
|
|
|= |
|
|||
3 |
2 |
3 |
||||
|
|
|
|
|
||
= |
|
|
|
|
|
т.е. вычеты по всех особых точках функции равны 13.
4
4) ( ) = 4+1.
Особые точки функции ( ) – нули знаменателя, т.е. корни уравнения
4 + 1 = 0. Решая это уравнение, получим |
|
( +2 ) |
|
= |
|
|
|
4 |
|||
|
|
|
|
, = 0,1, 2, 3,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
т.е. = |
|
|
|
( = 0), = |
|
( = 1), |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
4 |
4 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
= |
5 |
( = 2), |
|
|
= |
7 |
|
( = 3) |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
4 |
|
4 |
– нули первого порядка знаменателя, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Н(0) |
|
||||
т.е. полюса |
|
|
|
|
первого порядка |
функции ( ), |
= |
= П(1). |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Н(1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Воспользуемся формулой из п.4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
( ) = |
|
|
4 |
|
| |
|
|
|
|
= |
|
, т.е. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
3 |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
= |
|
4 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
( ) = |
√2 |
+ √2, |
( ) = − |
√2 |
+ √2, |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
= |
8 |
|
|
|
|
8 |
|
= |
|
|
8 |
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
( ) = − |
√2 − |
√2, ( ) = |
√2 − √2. |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
8 = |
|
|
8 |
8 |
|
|
|
|
||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5) ( ) = |
|
|
|
|
|
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
5+4 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Особые точки |
|
|
функции |
находятся |
|
из |
|
уравнения |
5 + 43 = 0 или |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
3( + 2)( − 2) = 0. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
1 = 0 – полюс третьего порядка, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
2,3 = ±2 – полюса первого порядка. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
Найдем вычеты по формуле (5.7) в точках 2, |
|
|
|
3 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
( ) = →2 |
|
|
|
|
|
|
|
( −2 ) |
= |
|
|
|
1 |
|
|
= |
|
1 |
|
, |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
3 |
( +2 )( −2 ) |
|
|
3 |
4 |
32 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
=2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(2 ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
( ) = →−2 |
|
|
|
|
|
( +2 ) |
|
|
|
= |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
= |
1 |
, |
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
( +2 )( −2 ) |
|
|
|
|
3 |
(−4 ) |
32 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
=−2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(−2 ) |
|
|
|
||||||||||||||||||
и в точке 1 |
по формуле вычисления вычета в полюсе 3-го порядка: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
( ) = |
|
1 |
|
|
→0 |
|
2 |
|
[ |
1 3 |
] = |
1 |
→0 |
|
|
|
|
[− |
|
2 |
] = |
|||||||||||||||||||||||
2! |
2 |
3( 2+4) |
2 |
|
|
( 2+4)2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
=0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
= − →0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= − →0 |
−3 2+4 |
= − |
|
1 |
|
. |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
( 2+4)2 |
|
( 2+4)3 |
16 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6) |
|
( ) = |
|
2 |
= |
|
2 |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
3− |
|
|
2 |
|
|
|
2( − |
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
4 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Особые точки функции ( ) – |
= 0, |
= |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
2 |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
1 = 0 является нулем второго порядка для знаменателя. |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Рассмотрим числитель: 2| |
= 0, ( 2)′ = 22| |
|
= 0, |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=0 |
|
|
|
|
|
( 2)′′ = 22 − 2 ∙ 2 (−2)| |
= 2 ≠ 0, следовательно, |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
числителя точка 1 = 0 является также нулем второго порядка. |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
Итак, = |
Н(2) |
= УОТ – устранимая особая точка. ( ) = 0. |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
Н(2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1=0 |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|= |
|
|
2 = |
|
является нулем первого порядка для знаменателя, |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
4 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Н(0) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
следовательно, |
|
|
= |
= П(1) – полюс первого порядка. |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
Н(1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
( ) = lim |
|
|
|
( ) ( − |
|
) = lim |
2 |
= |
16 |
|
2 |
. |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
2 |
|
→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
16 |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
→4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
для
≠ 0,