Топырақты бөгеттің беткейіне әсер ететін күшті есептеу

Жолақ №	Sin	Cos	h табиғи, м	h қанығу, м	h келт, м	h келт * sin	h келт * cos		tg	h келт * cos * tg	C, т/м2	L, м	C*L, кН
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

Кесте 2.11-ді толтыру тәртібі төмендегідей: қарастырылып отырған жолақ үшін sin 10-ға бөлінген оның реттік санына тең. «0» - дік жолақтың сол жағына орналасқан жолақтар үшін sin -оң, ал оң жағына орналасқан жолақтар үшін sin -теріс. Бұл жағдайда sin -ның бірінші және соңғы жолақтары жолақ үлесінің оның толық еніне қатынасына байланысты қабылданады, мысалы 9-шы жолақта sin =0.82, 5-ші жолақта sin =0.43.

формуласымен анықталады

Жолақтың осі бойынша оның орташа биіктігін өлшейді. Бөгет беткейінің бетінен (АД) депрессия сызығына дейін топырақ табиғи ылғалдылық жағдайында болады. Сондықтан бұл жолақтардың орташа биіктігі h_табиғи – ды құрайды.

Депрессия сызығынан сырғу сызығына (АД) дейін топырақ сумен қаныққан, сондықтан бұл аймақтағы жолақтардың орташа биіктігі h_қанық - деп белгіленеді.

Жолақтың келтірілген биіктігін формула бойынша анықтайды:

. (7.2.)

мұнда -табиғи ылғалдылықтағы топрыақтың көлемдік салмағы, т/м³; - сумен қаныққан топырақтың көлемдік салмағы, т/м³; n = 0,35 –топырақтың салыстырмалы қуыстылығы; γ_r – топырақтың тығыздығы, топырақ түріне байланысты анықталады, т/м³; γ_В – судың тығыздығы, т/м³; К –топырақтың ылғалдылығына байланысты коэффициент (W = 12 18 % болғанда, коэффициент К = 1,12 1,18).

Егер жолақ негіздің топырағын қосатын болса, онда

; (7.3.)

мұнда Һ₀ – қиманың үстіндегі тұрған судың тереңдігі.

Ішкі үйкелу бұрышы « » мен үлесті ілігу «С» аймақ бойынша, жағдайына және топырақтың физика-техникалық сипаттарына байланысты 2.12 кестемен [5,140бет] қабылданады. Мысалы, сырғу қисығы «А» дан «М»-ге дейінгі аймақта өтсе, « » болып қабылданады: «М»-нен «К»-ға дейін « »; «К»-ден «Д»-ға дейін, , « ».

Кесте 7.3

Және с-нің рұқсатты мәндері

Топырақтар	, табиғи ылғалдылықта	, сумен қаныққанда	С,-үлесті үгілу, т/м2.
Сазды	40-45	12-18	9-10
Саздақты	35-40	19-25	2-5
Құмды	30-35	20-27	0-0,5

Сырғу қисығының доғасының ұзындығын мына формуламен есептейді:

; (7.4)

мұнда R – сырғу қисығының радиусы (сурет 2.19. қараңыз), м; - доғаның орталық бұрыштары: ЛМ, МК және RO.

2.11 кестені толтырып болған соң 5,7,11,14 графалар бойынша мәліметтерді қосу керек.

Орнықтылыққа арналған қосалқы коэффициентті анықтау үшін жойылған формула былайша болады:

; (7.5)

мұнда - үйкеліс күші; - ілігу күші; -өз салмағынан қозғалатын күш; -сүзілу ағынының гидравликалық қысымынан жылжытатын күш; r - күштерінің иықтары;

- жылжитын массивтер аймағындағы сүзілу ауданының ауданы;

J= - сол аймақтағы орташа градиент; - сол аймақтағы сүзілу ағындарының градиенттерінің параметрлері.

Одан әрі беткейдің орнықтылығы мен оның орналасуының дұрыстығы (m₂) жайлы қорытынды жасайды. Беткей орнықты деп саналады, егер

- болса (7.6)

мұнда К_Н - ғимараттың класына байланысты қабылданатын, ғимараттың жауапкершілігі бойынша сенімділік коэффициенті: I класс үшін – 1.25, II класс – 1.20, III класс – 1.15 және IV класс– 1.10; К_с – жүктеменің үйлесімділігіне байланысты коэффициент; негізгі үйлесімділік – 1.0; ерекше үйлесімділік – 0.9; құрылыс кезеңі үшін - 0.95; К_п – есептеудің қысқартылған әдісінде 0.95-ке тең және тең салмақтылық жағдайын қанағаттандыратын болса 1.0.

2-сұрақ. Майысқақ экранның орнықтылығын есептеу.

Майысқақ экраны бар бөгеттердің барлық типтері үшін, беткей орнықтылығының есебінен басқа, экранның да орнықтылығын анықтау қажет [14,159-160 бет].

Экранның орнықтылығын есептеу бөгет ұзындығының 1 метрі үшін қарастырылады. Ол экран орнықтылығының қосалқы (запас) коэффициентін анықтауға әкеліп соғады.

Майысқақ экранның орнықтылығының есептік схемасы 2.20 суретте келтірілген.