Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе мемлекеттік университеті

«Жалпы тіл білімі» пәні бойынша 050205 – Филология: ағылшын филологиясы мамандығы 2-курсына арналған мемлекеттік аралық бақылау тест материалдары

(екінші басылым /қосымша толықтырулар/)

Құрастырған:

Филология ғылымдарының кандидаты,

Доцент М.Т.Күштаева

Ақтөбе .

1.Артикль, предлог, шылау көмекші сөздерінің ең толық анқтамасы:

1. Лексикалық мағынасынан гөрі грамаматикалық мағынасы басым, грамматикалық қызмет атқарады

2. Синтаксистік сөз тіркесінің сыңары бола алмайды

3. Лексикалық мағынасы күңгірттеніп кеткен

4. Сөйлемде өздігінен дербес мүше бола алмайды

5. Байланыстыру қызметін атқарады

2. Тілдік универсалийге жатпайтын морфема:

А) Префикс, инфикс

В) Жұрнақ

С) Суффикс

Д) Қосымша

Е) Түбір

3. Сөдердің мағынасын, олардың өзгеруін зерттейтін тіл білімінің саласы:

А) Семасиология.

В ) Семиотика.

С ) Сема.

Д ) Сегментация.

Е )Семантика.

4. Туыс тілдердің шығуын танытатын тіл:

А) Ата тіл

В) Мета тіл

С) Этимон

Д) Эталон тіл

Е) Tertium comporations

5. <<Тіл–халықтың рухы>> тұжырымдамасының авторы:

А) В.Гумбольдт.

В) В.Виноградов.

С) И.Сталин.

Д) І.Кеңесбаев

Е) Ф.де Соссюр

6. <<Когнитивизм>> сөзінің беретін мағынасы

А) Таным

В) Қабылдау

С) Сөйлеу

Д) Ойлау

Е) Көру

7 . Сөйлеу мен түсінік жататын психолингвистиканың аспектісі:

А) Сөйлеу іс әрекет

В) Ономасеология

С) Гносеология

Д) Когнитивтік пиихология

Е) Тілдік жүйе

8. Аморфты (даралаушы) типтің белгісі:

А) Түбір өзгереді

В) Синтетикалық тәсіл басым

С) Сөз тудырушы аффикстік қызметі үлкен

Д) Грамматикалық мағына аффикс арқылы жасалады

Е) Синтаксистік қатынастар сөздердің орын тәртібі , көмекші сөздер және интонация арқылы беріледі. Сөз тудырудың тәсілі ретінде біріктіру тәсілі қолданылады.

9. Жалпы тіл білімінің негізін қалаған ғалым:

А) Ф. Де Соссюр

В) И.Бодуэн де Куртенэ

С) В.фон Гумбольдт

Д) Э. Сепир

Е) Ф. Бопп

10. Тіл дыбыстарын арнайы аспаптармен зерттейтін әдіс:

А) Эксперименттік

В) Диахрониялық

С) Синхрониялық

Д ) Генетикалық

Е) Типологиялық

11. Тілдік құбылыстарды тарихи даму тұрғысынан қарастыру:

А) Диахрония

В) Синхрония

С) Синтагматика

Д) Парадигматика

Е) Иерархия

12. Синхрониялық лингвистиканың зерттеу нысаны:

А) Тілдің белгілі бір дәуірдегі қалпын, құрылымын, жүйесін зерттейді

В) Белгілі бір тілге тән үлгілер бойынша қолданыстағы сөздер

С) Тұрақты сөз тіркестері туралы ғылым

Д) Тілдердің дыбыстық жүйесін зерттейтін ғылым

Е) Жазу жүйесі туралы ғылым

13. Таңбалар жүйесінің ең төменгі элементі:

А) Фонема

В) Сөз

С) Морфема

Д) Сөйлем

Е) Сөз тіркесі

14. Коммуникативтік таңбаға:

А) Сөйлем жатады

В) Сөз

С) Фонема

Д) Морфема

Е) Сөз тіркесі

15. Лексикалық мағына компоненттері:

А) Денотат, сигнификат, коннотат

В) Синоним

С) Антоним

Д) Полисемия

Е) Омоним

16. Қазақстанағы қазіргі қостілділік жағдай:

А) Функционалды қос.к

В) Тарихи қостілділік

С) Діни

Д) Әлеуметтік

Е) Этикалық

17. “Мәдени (культурный) шок ” дегеніміз:

А) Бір елдің мәдениетін басқа елдің мәдениетімен салыстыру

В) Басқа елдің мәдениетімен танысу барысында өз мәдениетін ұмыту

С) Басқа елдің мәдениетімен танысу

Д) Басқа елдің мәдениетін игеру барысында абдырау

Е) Басқа тілде сөйлеу

18. <Концепт> дегеніміз:

А) Оқиғаның бір бөлшегі

В) Тілдік ойлау жүйесі

С) Мағына беру

Д) Тілді меңгеру

Е) Көріністің бір бөлшегі

19. Генеалогиялық классификация бойынша қазақ тілі енетін тілдер тобы:

А) Түркі

В) Үнді еуропа

С) Славян

Д) Роман

Е) Фин-угор

20. Жеңген тілдің құрамында сақталып қалған жеңілген тілдің іздері:

А) Субстрат

В) Диалект

С) Суперстрат

Д) Интерстрат

Е) Адстрат

21. Этностың рухани мәдениетін танытатын аталымдарын зерттеу нысанына ететін ғылым саласы:

А) Лингвомәдениеттану

В) Психолингвистика

С) Фонология

Д) Лексикология

Е) Грамматика

22. Ана текті есімдерді зертейтін ономастика саласының бір бөлігі:

А) Матроним

В) Патроним

С) Фитоним

Д) Гидроним

Е) Топоним

23. Тіл біліміндегі конвергенция ұғымын қалыптастырған ғалымдар

А) Е.Поливанов, Р.Якобсон

В) Ю.Степанов, В.Маслова

С) Э.Сепир, Б. Уорф

Д) Я.Гримм, Р.Раск

Е) Ф де Соссюр, В.Гумбольдт

24. Норма ұғымының мәні:

А) Тілдік формаларды пайдаланудың қалыптасқан, реттелген үлгісі

В) Сөйлеу мәндері

С) Сөйлеу ерекшелігі

Д) Тіл қолдану ерекшелігі

Е) Жеке адамның сөйлеу ерекшелігі

25. Сөйлемде айтылуға тиісті негізгі хабарды білдіретін, бастауыш тобының қызметін атқаратын сөйлемнің негізгі өзекті мүшесінің бірі:

А) Тема

В) Рема

С) Морфема

Д) Сема

Е) Фонема

26. Тіл білімінің дамуына әсер ететін ішкі факторлар:

А) интралингвистикалық

В) экстралингвистикалық

C) психолингвистикалық

Д) қоғамдық

Е) социолингвистикалық

27. Елім, жер-тұлғалары енетін парадигма:

А) меншік категориясы

В) рай категориясы

С) жақ категориясы

Д) шақ категоиясы

Е) септік категориясы

28. Тіл атаулыға ортақ, өзекті мәселе

А) сөз және оның мағынасы, түрленуі

В) қосымшаның инфикс түрі

С) түбірдің дыбыстық құрамының өзгеруі

Д) дауысты дыбыстың көп болуы

Е) дауыссыз дыбыстың көп болуы

29. Семасиологияның объектісіне кіретін ұғым:

А) сөз мағынасы

В) сөз тіркесі

С) жалғау

Д) сөз

Е) жұрнақ

30. Әлеуметтік лингвистиканың зерттеу нысаны:

А) тіл мен қоғам арасындағы байланыстарды және өзара әсерлесуін

В) белгілі бір тілдегі сөздердің этимологиясын

С) сөздердің құрылысын,сөз таптарын,сөйлем мүшелерін зерттейді

Д) тілдің шығу тарихын және оның арғарай дамуын

Е ) тілдің құрылымы мен жүйесі

31. «Тіл мен мәдениет» арақатынасын зерттейтін тіл ғылымының саласы:

А) лингвомәдениеттану

В) когнитивистика

С) әлеуметтік лингвистика

Д) психолингвистика

Е ) этнолингвистика

32. Психолингвистика ғылымының пәні

А) сөйлеу мен психиканың байланысы

В) объектілердің деректі жүйесі

С) танымдық жүйе

Д) болмыс жайлы ұғыну

Е) объектілердің деректі дерексіз жүйесі

33. Аглютинативті типтің ерекшелігі:

А) сөзжасам және грамматикалық мағына аффикстер жалғану арқылы жүзеге асады,түбір өзгермейді

В) грамматикалық мағына ішкі флексия арқылы беріледі

С) грамматикалық мағына сөздердің орын тәртібі арқылы жасалады

Д) байланыстыру тәсілі-қабысу

Е) сөзжасамның басты тәсілі-біріктіру

34. Дәстүрлі лингвистика ұғымының түсінігі:

А) тілдің салаларға бөлінуі

В) әр халықтың дәстүрі мен тілін біріктіріп зерттейтін ағым

С) дәстүр мен қоғам байланысын зерттейтін лингвистикалық ағым

Д) тілді тарихи тұрғыдан зерттеу

Е) бұл тілдік компоненттердің ішкі байланысын ғана емес, керісінше, тіл мен ойлау, қоғам мен тілдіің байланысын өзара тығыз қарастыратын және күннен күнге дамып жаңа ғылыми ойлармен толықтырылып отыратын лингвистика ғылымы

35. Ішкі және сыртқы лингвистиканың зерттеу нысанын айқындаған ғалым:

А) Ф.де Соссюр

В) Э.Сепир

С) К.Фослер

Д) В.Радлов

Е) Г.Шухардт

36. Фонема түсінігі және теориясын жасаған ғалым

А) Бодуэн де Куртенэ

В) Д.Бонфанте

С) К.Фослер

Д) В.Радлов

Е) Г.Шухардт

37. Полисемияның омонимнен негізгі айырмашылығы

А) полисемия сөз мағынасын ауыстыру заңдары арқылы жасалады

В) ұқсас екі не бірнеше зат,құбылыс бір атаумен аталады.

С) әр түрлі сөз табына тән

Д) айтылуы, жазылуы жағынан омонимге ұқсас

Е) полисемияда мағыналық шектестік сақталады, бір сөз табына тән болады

38. Абсолюттік универсалийге жатпайтын тілдік категория:

А) род категориясы

В) морфема

С) сөйлем

Д) дыбыс

Е) сөз тәркесі

39. Сөз мағынасын зерттейтін тіл білімінің саласы

А) семасиология

В) ономастика

С) фразеология

Д) диалектология

Е) лексикография

40. Дифференциация терминінің мазмұны

А) біртұтас тілдің іштей диалектілерге,тілдерге бөліну процесі

В) тілдердің бір-біріне әсер етуі

С) тілдердің бірігу процесі

Д) тілдік құбылыстардың жақындап бірігуі

Е) тілдік одақ

41. Койненің франк лингвасынан айырмасы

А) әлеуметтік функциясы мен этондиалектілік базасында

В) өте қысқа түрде берілуінде

С) айырмасы жоқ

Д) таралу территориясында

Е) диалектілік негіздің көп болуында

42. Лингвомәдениеттану ғылымының негізгі зерттеу нысаны:

А) лингвокультурема

В) этнографизм

С) этнодиалектизм

Д) графема

Е) этносемантика

43. Прагматикалық, мәдени-әлеуметтік, психологиялық,т.б. экстралингвистикалық факторлармен, шындық өмір уақиғасымен байланысты нақты мәтін:

А) дискурс

В) мәнмәтін

С) дилема

Д) абзац

Е) ұғым

44. Зерттеу пәніне байланысты лингвистикалық типология бөлінеді:

А) төрт

В) үш

С) екі

Д) бес

Е) бір

45. Қазақ тіліндегі «жүрек+і=жүрегі» сөзіндегі өзгеріс түсінігі:

А) кейінді ықпал

В) тоғыспалы ықпал

С) ілгерінді ықпал

Д) сингармонизм

Е) буын үндестігі

45. Құрылымдық лингвистика:

А) ) Тілдік жүйедегі ішкі қарым – қатынастар және байланыстарды өз зерттеу аясының нысанасы етіп алатын тіл білімінің бір саласы.

В) Структурализм ұғымына қарама – қарсы құбылыс.

С) Тіл білімінің сөз тіркестері мен сөйлемдерді зерттейтін саласы.

Д) Тілді қоғаммен, ойлау жүйесімен байланыстыра зерттейтін тіл білімінің бір саласы.

Е) Бұл тек қана тілдік компоненттердің ішкі байланысын ғана емес, тіл мен ойлау, қоғам мен тілдің байланысын өзара тығыз қарастыратын және күннен күнге дамып жаңа ғылыми ойлармен толыықтырылып отыратын лингвистика ғылымы.

46. Теңестіруші қызметі басым таңба:

А) Фонема

В) Сөз тіркесі

С) Сөйлем

Д) Грамматикалық морфема

Е) Сөз

47. Функционалдық стильдер қатарына жатпайтын стиль түрін көрсетіңіз:

А) Тұрмыстық стиль

В) Көркем әдеби стиль

С) Ғылыми стиль

Д) Публистикалық стиль

Е) Ресми – іскерлік стиль

48.Когнитивтік психология дегеніміз:

А) Бұл психологияның саласы, әлем туралы адамдар білім алып, сол алған білімдер біздің санамыз бен мінез – құлқымызға қалай әсер ететіні жайлы сөз ету.

В) Бұл психологияның саласы, жеке адамның эмоция, ерік қуаттарын зерттейді.

С) Бұл психологияның жалпы мәселелері.

Д) Бұл психологияның саласы, танымдық жан қуаттарын зерттейді.

Е) Бұл психологияның саласы, адамның психикалық ерекшеліктерін зерттейді.

49. Тіл мен ойлаудың байланысы:

А) Тіл ойды қалыптастырып жарыққа шығарады

В). Тіл ой – санасыз өмір сүре алмайды.

С) Тіл мен ойлаудың арасында ешқандай жақындық жоқ.

Д) Тіл мен ойлау тепе – тең бірлікте.

Е) Тіл мен ойлау өте жақын.

50. Мағыналық, құрылымдық жағынан бірыңғай болып келетін тұлғалар, біртектес элементтерінің аталуы

А) Морфема.

В) Сегмент.

С) Парадигма.

Д) Иерархиялық қатынас.

Е) Синтагма.

51.<<Семиотика>> деген грек сөзінің мағынасы:

А) Белгілі.

В) Таңба.

С) Сигнал.

Д) Белгісіз.

Е) Симбол.

52.Семантика дегеніміз:

А) Тілдік элементтердің мағыналық жағы

В) Тілдің танымдық қасиеттері.

С) Сөйлеу мен ойлаудың қарым – қатысы.

Д). Тілдің сыртқы дыбыстық жағы.

Е) Тіл мен ойлаудың қарым – қатынасы.

53.Тілдің дамуы туралы көзқарастардың дұрысын көрсетіңіз:

А) Ол сатылардың әрқайсысы белгілі қоғамдық формацияға сәйкес келеді.

В) Тіл өзінің элеметтерін бірте – бірте дамыту, жетілдіру (эволюция) жолымен дамиды.

С) Тіл дамуының әртүрлі сатысы бар.

Д) Тіл тірі организм сияқты туады, өседі, қартаяды, ақырында өледі.

Е) Тіл дамуының өсімдіктер мен хайуанаттардың өсіп дамуынан ешқандай айырмашылығы жоқ.

54. Этнолингвистикаға қатысты термин:

А) ) Этномағына

В) Фразема

С) Графема

Д) Фонема

Е) Граммема

55. Фин – угор тілдері неше топқа бөлінген:

А) Екі .

В) Бір.

С) Үш.

Д) Төрт.

Е) Бес.

56. Тіл біліміндегі <<вибрант дыбыс>> терминінің түсінігі:

А) Діріл дыбыс

В) Шұғыл дыбыс

С) Ызың дыбыс

Д) Ұяң дыбыс

Е) Үнді дыбыс

57. Ф.де Соссюрдің синхрония туралы көзқарасындағы қайшылық:

А) Синхронды лингвистика диахронды лингвистикадан маңыздырақ

В) Ішкі жүйені зерттейді

С) Тілдің ішкі механизмі

Д) Тілдің белгілі дәуірдегі күйі

Е) Синхрония тілдік жүйенің сырын ашады

58. Энциклопедиялық сөздіктің мақсаты:

А) Қазіргі ғылыми саладағы білім жайынан қысқаша мәлімет беру

В) Сөздің дұрыс жазылуын көрсету

С) Сөздің шығу тегін табу

Д) Диалектілердің мағынасын түсіндіру

Е) Сөздің дұрыс айтылуын көрсету

59. Орфоэпиялық сөздіктің мақсаты:

А) Сөздің дұрыс айтылуын көрсету

В) Сөз төркінін көрсету

С) Тарихи сөздерді түсіндіру

Д) Фразеологизмдердің мағынасын түсіндіру

Е) Терминдердің мағынасын түсіндіру

60. Аталымдық қызмет атқаратын тіл құрылымындағы элемент:

А) Сөз

В) Фонема

С) Морфема

Д) Сөйлем

Е) Сөз тіркесі

61. Коннотат терминінің түсінігі:

А) Қосымша мағына

В) Негізгі мағына

С) Сөйлеу қызметі

Д) Хабарлау мазмұны

Е) Ереже

62. Этнолингвистика саласын және оған қатысты ғылыми қағидаларды ұстанушы және негізін салған ғалым:

А) И.Г.Гердер.

В) Г.Шумахер.

С) Л.Вайсбергер

Д) Ф.Бопп.

Е) К.Фосслер.

63. Тілдің ауызша формасының ерекшелігі:

А) Мимика, жест, үнемдеу, интонация басым

В) Жергілікті ерекшеліктерден тұрады

С) Әдеби норма қатаң емес

Д) Құрмалас сөйлем көп

Е) Әдеби норма сақталады

64. Глосса дегеніміз:

А) Түсініксіз сөздерге анық беру

В) Сөз

С) Түбір

Д) Мағына

Е) Жұрнақ

65. Герман тілдеріне тән умлаут құбылысын түсіндіріңіз:

А) Дауысты дыбыстардың жіңішке айтылуы

В) Дауыссыз дыбыстардың палатализациясы

С) Көп буынды сөздер

Д) Дыбыстардың үндесуі

Е) Сөздердің қатаң дыбысталуы

66. Жасанды тілдің түрі:

А) Эсперанто

В) Идо

С) Сленг

Д) Койно

Е) Интерлингва

67. Тілдердің тоғысуы дегеніміз:

А) Қарым – қатынасқа түсу нәтижесінде араласып кетуі

В) Аударма сөздіктер жасау.

С). Көркем әдебиеттің аударылуы.

Д) Араласу нәтижесінде бір тілдің жеңуі.

Е) Бір тілдің жеңуі.

68. Фондық білімге тән белгі:

А) Құрылымдылық

В) Бөліну

С) Өзгеру

Д) Мағыналық

Е) Тұтастық

69. Тілді ақиқат дүние туралы санада ақпарат жинау құралы ретінде зерттейтін тіл білімінің саласы:

А) Когнитивистика

В) Лингвомәдениеттану

С) Психолингвистика

Д) Әлеуметтік лингвистика

Е) Этнолингвистика

70. Таңбалар жүйесін зерттейтін тіл білімінің саласы

1. Лингвосемиотика

2. Лингвоэпистемология

3. Прагмалингвистика

4. Лингвопраксеология

5. Нейролингвистика

70. Лингвосемиотиканың зерттеу нысаны

1. Тілдің таңбалық сипатын зерттеу

2. Тілдің шығу тегін зерттеу

3. Тілдердің ұқсастығын зерттеу

4. Тілдің семантикалық қырын зерттеу

5. Тілдің прагматикалық қолданысын зерттеу

70. Сөз құрмандағы буындардың біреуінің басқа буындаран айырықша күшті айтылуы арқылы ажырытылатын екпін түрі

1. Динамикалық екпін

2. Тоникалық екпін

3. Квантативті екпін

4. Фразалық екпін

5. Логикалық екпін

70. Тілдерге типологиялық /морфологиялық / классификация жасау қай ғасырда басталды?

1. 19 ғ.

2. 16 ғ.

3. 17 ғ.

4. 18 ғ.

5. 20 ғ.

70. Роман тілі

1. Испан тілі

2. Неміс тілі

3. Ағылшын тілі

4. Шор тілі

5. Араб тілі

70. Кемінде екі сөздің тіркесуінен жасалынған, құрылымы мен құрамы тұрақты, идиоматикалық единица

1. Фразеологизм

2. .Неологизм

3. Варваризм

4. Арготизм

5. Дисфемизи

70. «Опыт словаря тюркских наречий» сөздігінің авторы

1. В.Радлов

2. Д.Ушаков

3. В.Даль

4. М.Смотрицкий

5. М.Ломоносов

70. Фрикатив –

1. Ызың дыбыс

2. Мұрынжолды дыбыс

3. Шұғыл дыбыс

4. Қатаң дыбыс

5. Үнді дыбыс

70. Ф де Соосюр, Ш.Балли, А.Сеше қай лингвистикалық мектпетің өкілдері?

1. Женева лингвистикалық мектебі

2. Қазан лингвистикалық мектебі

3. Москва лингвистикалық мектебі

4. Ленинград лингвистикалық мектбі

5. Лондон лингвистикалық мектебі

70. Ең ірі фонетикалық единица

1. Фраза

2. Такт

3. Буын

4. Дыбыс

5. Фонема

70. Қоғамдық функциялардың көпшілігінде қолданылатын, белгілі бір территорияға таралған және құқықтық мәртебеге ие болған (заңдастырылған) тіл

1. Мемлекеттік тіл

2. Ресми тіл

3. Әлем тілдері

4. Бағдарламалау тілдері

5. Аралас тілдер

81. Әдепсіз айтылатын, дөрекі , тұрпайы сөздер мен сөз тіркестері

1. Вульгаризм

2. Жаргонизмдер

3. Варваризмдер

4. Арабизмдер

5. Архаизмдер

82. Георафиялық атау, жер, су атауы. Онимдер разряды

1. Топоним

2. Этноним

3. Астроним

4. Зооним

5. Менсоним

83. Дүние жүзіндегі алғашқы лингвистикалық мектеп, дәстүр

1. Үнді лингвистикалық дәстүрі

2. Араб лингвистикалық мектебі

3. Қытай лингвистикалық дәстүрі

4. Қазан лингвистикалық мектебі

5. Антика лингвистикалық дәстүрі

84. Айтылу нормаларын зерттейтін тіл білімінің бір саласы

1. Орфоэпия

2. Диалектология

3. Орфография

4. Стилистика

5. Лексикография

85. Көптілділік –

1. Билингвизм

2. Монолингвизм

3. Мультилингвизм

4. Неолингвизм

5. Биолингвизм

86. Тілдің ең кіші мағыналы бөлшегі, түбір мен аффикстердің жалпылауыш ұғымы

1. Морфема

2. Фонема

3. Лексема

4. Синтаксема

5. Семема

87. Сөздердің дыбыстық құрылысы мен олардың жазылуы туралы мағұлмат беретін сөздіктер

1. Фонетикалық сөздік, орфографиялық сөздік

2. Этимологиялық сөздік, тарихи сөздік

3. Түсіндірме сөздік, аударма сөздік, диалектологиялық сөздіке

4. Энциклопедиялық сөздік, илюстративті сөздік

5. Жиілік сөздік

88. Эсперанто, Идо, Окциденталь –

1. Жасанды тілдер

2. Өлі тілдер

3. Халықаралық тілдер

4. Әлем тілдері

5. Ресми тілдер

89. Салыстырмалы-тарихи әдістің негізін салушы ғалым –

1. Ф.Бопп

2. В.Радлов

3. Е.Поливанов

4. В.фон Гумбольдт

5. А.Мейе

90. Ежелгі үнділердің ата тілі

1. Санскрит тілі

2. Самоди тілдері

3. Сардин тілі

4. Сабир тілі

5. Семит тілі

91. Бояумен жазылған көне суретті жазу

1. Пиктография

2. Иероглиф

3. Идеография

4. Руника

5. Идеограмма

92. Басқа сөз табының етістікке өтуі

1. Предикаттану

2. Субстантивтену

3. Прономиналдану

4. Атрибуттану

5. Адъективтену

93. Бүкіл дүние жүзі тілдерін флектив тілдер және аффикстендірілуші тілдер деп екіге бөлген неміс лингвисі

1. Ф.Шлегель

2. Э.Сепир

3. В.фон Гумбольдт

4. Ф. Де Соссюр

5. А.Шлейхер

94. Фортран, Кобол, Алгол, Паскаль, Бейсик тілдері –

1. Программалау тілдері

2. Халықаралық тілдер

3. Өлі тілдер

4. Әлем тілері

5. Ресми тілдер

95. «Орыс тіл білімінің» негізін салушы

1. М.Ломоносов

2. В.Богородицкий

3. Б.Успенский

4. Р.Будагов

5. Ф.Буслаев

96. Славян және балтық тілдерінде екпіннің сөз басынан сөз соңына ауысу заңы

1. Фортунатов-Соосюр заңы

2. Иллич-Свитьч-Дыбо заңы

3. Щербаның грамматикалық концепциясы

4. Шахматов заңы

5. Виноградовтың грамматикалық ілімі

97. Лингвистикалық семиотиканың негізгі объектісі

1. Субституттық таңба

2. Графикалық таңба

3. Сигнал таңба

4. Затық таңба

5. Символ таңба

98. Тілдердің жалғамалы типі

1. Аглюнатив тілдер

2. Қопармалы тілдер

3. Флектив тілдер

4. Аморфты тілдер

5. Синтетикалық тілдер

99. Қысқарған сөздер. Сөз тіркестерінің бастапқы элементтерінен не сегментерінен қысқартылып жасалған сөз

1. Аббревиатура

2. Аблаут

3. Вербализация

4. Инлаут

5. Умлаут

100. Жалпы, әрі кең ауқымды қолданыстағы халықаралық тілдер

1. Әлем тілдері

2. Бағдарламалау тілддері

3. Араласм тілдері

4. Ресми тілдері

5. Мемлекеттік тіл

101. Эстетикалық мектеп өкілі

1. К.Фосслер

2. В.Виноградов

3. А.Щербак

4. В.Богородицкий

5. В.фон Гумбольдт

102. Мәскеу лингвистикалық мектебінің өкілі –

1. Ф.Фортунатов

2. Б.Успенский

3. Е.Поливанов

4. Ф.Буслаев

5. Р.Будагов

103. Панин грамматикасының негізгі зерттеу нысаны

1. Морфология

2. Семантика

3. Түбір мен қосымша

4. Тілдің құрылымы

5. Тілдің дамуы

104. Музыкалық /тоникалық/ екпінге ие тіл

1. Корей тілі

2. Неміс тілі

3. Орыс тілі

4. Қазақ тілі

5. Түрік тілі

105. Тілдің ең негізгі қызметі

1. Коммуникативтік

2. Экспрессивтік

3. Когнитивтік

4. Номинативтік

5. Конструктивтік

106. Фунционалды тіл білімімен айналысқан лингвистикалық мектеп

1. Прага лингвистикалық мектебі

2. Эстетикалық мектеп

3. Мәскеу лингвистикалық мектебі

4. Қазан лингвисикалық мектеп

5. Ленингард лингвистикалық мектебі

107. Ленинград фонологиялық мектебінің негізін салушы ғалым

1. Л.Щерба

2. Е.Поливанов

3. А.Щербак

4. Ч.Фергюсон

5. В.Богородицкий

108. Орыс тілінен енген және өзге бөтен тілдік элемент ретінде танылатын сөз немесе сөз қоланыстары /тіркестер/

1. Русизмдер

2. Славянизмдер

3. Арабизмдер

4. Түркизмдер

5. Германизмдер

109. Қазақ –

1. Этноним

2. Топоним

3. Астроним

4. Ойконим

5. Антропоним

110. Ертіс өзені

1. Гидроним

2. Астроним

3. Зооним

4. Антропоним

5. Этноним

111. Кез келген жалқы есімді зерттейтін лингвистикалық пән

1. Ономастика

2. Семасиология

3. Этимология

4. Фонологшия

5. Семиотика

112. Тілдің атауыштық қызметі

1. Номинативтік

2. Когнитивтік

3. Коммуникативтік

4. Экспрессивтік

5. Конструктивтік

113. Басқа сөз таптарынан зат есімге өтуі

1. Субстантивтену

2. Атрибуттану

3. Предикаттану

4. Адъективтену

5. Прономиналдану

114. Б.д.д. 1 мыңжылдық шамасында Солтүстік Үндістанда кеңінене таралған көне үнді тілдерінің бірі

1. Санскрит тілі

2. Самоди тілдері

3. Сардин тілі

4. Сабир тілі

5. Семит тілі

115. Динамикалық екпінге тіл

1. Орыс тілі

2. Қытай тілі

3. Жапон тілі

4. Литва тілі

5. Серб тілі

116. Фонологияның термині:

1. Фонема

2. Графема

3. Лексема

4. Фразема

5. Синтагма

117. Грамматиканың зерттейтін мәселесі:

1. Сөйлем, түрлері

2. Сөз мағынасы

3. Сөздік қор

4. Дыбыстар жүйесі

5. Орфоэпия

118. Психолигвистикаға ең бірінші анықтама берген, американднық психолингвистика негізін қалаушы ғалым:

1. Ч.Осгуд

2. В.Гумбольд

3. Г.Пауль

4. А.Потебня

5. А.Шлейхер

119. Үндіеуропа тілдеріне енетін топ:

1. Герман тобы

2. Монғол тілдері

3. Семит тілдері

4. Фин тілдері

5. Дағыстан тобы

120. Орфография дегеніміз –

1. Жазу ережелерінің жүйесін зерттейтін сала

2. Айтылу нормаларын зерттейтін сала

3. Тілдің дыбыстық құрылымын, оның функционалдық заңдылықтарын зерттейтін сала

4. Пунктуациялық заңдылықтар жүйесін зерттейтін сала

5. Тыныс белгілер жүйесі

121. Фунционалды синтаксистегі басты санат:

1. Контекст

2. Сөйлем мүшесі

3. Форма

4. Қиысу

5. Бірқұрамды сөйлем

122.Франк лингвасы деп қандай тілдерді атайды?

1. Генетикалық жағынана алшақ халықтардың саудада қолданатын тілдері

2. Жаргон мен аргосы мүлде жоқ тілдер

3. Еліктеуішілер тілі

4. Ұрылардың тілдері

5. Агглютинативті тілдер

123. Этнос болмысын оның тіл әлемі арқылы танытатын ғылым:

1. Этнолингвистика

2. Лексикология

3. Психология

4. Нейролингвистика

5. Фонология

124. Аморфты, агглютинативті, флективті, инкорпоративті тілдер деп бөлінуде принципке сүйенетін классификация:

1. Типологиялық

2. Ареалдық

3. Географиялық

4. Генеалогиялық

5. Фунционалдық

125. Тілдер арасында сирек ұшырасатын көмекші морфема:

1. Инфикс

2. Аффиус

3. Флексия

4. Суффикс

5. Префикс

126. Типіне қарай жартылай екіжақты таңба:

1. Сөз

2. Сөйлем

3. Сөз тіркесі

4. Фонема

5. Морфема

127. Пиджин дегеніміз не?

1. Сауда және өзге шаруа қатынасындағы ауызекі тіл

2. Эсперонтоның ізімен жалған тіл

3. Көпұлтты саяхатшыларының тілі

4. Құпия тіл

5. Теңізшілер тілі

128. Тілдегі тұрқты тіркестерді зерттейтін тіл білімінің саласы:

1. Фразеология

2. Диалектология

3. Морфолдогия

4. Дериватология

5. Антропонимика

129. Фунционалды грамматиканың негізгі бағыты:

1. Морфемадан түбірге

2. Пішіннен мазмұнға

3. Құралдан қызметке

4. Қызметтен құралға

5. Дыбыстан фонемаға

130. Белгілі этностың ана тілі қызметіне айналған пиджин:

1. Креол

2. Жаргон

3. Арго

4. Лингва-франка

5. Койне

131. Тілдің әсер ету қызметі:

1. Коммуникативтік

2. Кумулятивтік

3. Экспрессивтік

4. Номинативтік

5. Танымдық

132. Ішкі лингвистика нысаны:

1. Фонология

2. Тіл жіне қоғам

3. Тіл және мәдениет

4. Тілдік жағдаят

5. Билингвизм

133. Тілдер туыстығын айқындауда басшылыққа алынатын басты белгі:

1. Генетикалық ортақтық

2. Терииториялық ортақтық

3. Универсалийлердің болуы

4. Изоморфизм

5. Тілдердің құрылымы мен типтеріндегі ортақтық

134.»Тіл мен мәдениет» арақатынасын зерттейтін тіл ғылымының саласы:

1. Лингвомәдениетттану

2. Психолингвистика

3. Этнолингвистика

4. Әлеуметтік лингвистика

5. Когнитивистика

135. Тілдердің типологиясын жасауда сүйенетін негіз:

1. Грамматикалық құрылымдағы ұқсастық пен айырмашылық

2. Шығу тегіне

3. Географиялық орналасуына

4. Ата тегі

5. Қолдану аясына

136.Тілді өмір сүріп тұрған қалпы тұрғысынан қарастыратын тіл білімі.

1. Синхрониялық

2. Когнитивті

3. Тарихи

4. Диахрониялық

5. Салыстырмалы

137. Тілдің дамуын оның тарихымен байланыстыра зерттейтін лингвистика:

1. Тарихи-салыстырмалы

2. Компаратвистика

3. Диахронды

4. Синхронды

5. Салыстырмалы -тарихи

138. Тарихи даму негіізінде тілдердің бір-біріне алғаш жақындасуы

1. Интеграция

2. Интеркаляция

3. Адстарт

4. Перстарт

5. Интерференция

139. Тілдің күрек тіске тиюі арқылы жасалатын дауыссыз дыбыстардың артикуляциялық атауы:

1. Денталь дыбыстар

2. Палаталь дыбыстар

3. Мұрын жолды дыбыстар

4. Лабиаль дыбыстар

5. Альвеол дыбыстар

140.Диахрониялық лингвистиканың түсінігі:

1. Тілдің шығуы мен тарихи даму тұрғысынан зерттеу

2. Бейвербалды қатынас құралдарын зерттейтін ғылым

3. Сөйлеу механизмдерін психикалыө процестермен байланысты зерттейтін ғылым

4. Тілдің сөздік қорын зерттейтін тіл білімінің саласы

5. Жалқы есімдерді қарастыратын бөлім

141.Тұрақтылық, табиғидық, коммуникативтік, экспрессивті-эмоционалдық және жалпы халықтық қасиеттер:

1. Лингвистикалық

2. Жасанды

3. Акустикалық

4. Көмекші

5. Физикалық

142. «Коммуникация» терминінің бастапқы мағынасы:

1. Қатынас

2. Ереже

3. Жол

4. Сөз

5. Құрмалас

143.Көмекші таңбалардың түрлері:

1. Гарфикалық, акустикалық, заттық

2. Теориялық, практикалық

3. Фонемалық,морфемалық

4. Материалдық, материалдық емес

5. Сұрау, хабарлау таңбалар

144. Лексикалық мағына дегеніміз:

1. Әр сөздің өзіне тән атауыштық мағынасы

2. Тілдің бейнелеуіштік, коммуникативтік сипаты

3. Қосымша, үстеме мағына

4. Тіл дыбыстарының мағынасы

5. Ауыспалы, келтірінді мағына

145.Шындықтың адам санасындағы зат түріндегі бейнесі:

1. Денотат

2. Ауыспалы мағына

3. Сигнификат

4. Коннотат

5. Эмотив

146. Қазір анықталған пиджин саны

1. 6

2. 100-ге тарта

3. 17

4. 50-ден жоғары

5. 31

147.Тілдің өмір сүру формасы:

1. Сөйлеу

2. Фонема

3. Дыбыс

4. Сөз

5. Сөз тіркесі

148.Тілді этнос мәдениетімен байланыстыра зерттейтін ғылым саласы:

1. Лингвомәдениеттану

2. Психолингвистика

3. Лингвоелтану

4. Социолингвистика

5. Когнитивтік лингвистика

149.Адамдардың бір-бірімен ой, идея, көңіл-күйімен алмасуы баса көрінетін тілдесімнің түрі:

1. Эмоционалдық

2. Ықпалдық

3. Әлеуметтік

4. Қабылдамалық

5. Информациялық

150. Тілдерді типологиялық жақтан топтастырғанда қатаң ескерілетін жағдай:

1. Құрылымдық ұқсастығы

2. Ұқса жаргон болуы

3. Ұқсас орта болуы

4. Территориясы

5. Туыстығы

151.Ментальдық лексикон дегеніміз:

1. Сөздер, олардың мағынасы, бір-бірімен байланысы туралы адамдардың жалпы білімі

2. Берілген тілдегі афоризмдерді қарастырады

3. Тілдің сөз байлығын зерттейді

4. Сөйлеу жүйесін реттейді

5. Сөздің тура және ауыспалы мағынасы

152.Туыс тілдер тобының шығуына негіз болған тіл:

1. Ататіл, тектіл

2. Эталон тіл

3. Метатіл

4. Этимон

5. Көне тіл

153. Алғашқы жасанды тіл:

1. Эсперанто

2. Койне

3. Воляпюк

4. Креоль тілі

5. Офендер тілі

154. Аффикстер, көмекші сөздер арқылы жасалатын мағына:

1. Грамматикалық мағына

2. Сөздік мағына

3. Фразеологиялық мағына

4. Лексикалық мағына

5. Атауыштық мағына

155. Сигналдық таңбаға:

1. Фонема жатады

2. Сөз

3. Морфема

4. Сөйлем

5. Сөз тіркесі

156. «Таңбалаушы», «таңбалауншы» терминдерін енгізген ғалым:

1. 18 ғасыр Ф де Соссюр

2. Ежелгі дәуір Аристотель

3. 17 ғасыр Дж Локк

4. 19 ғасыр Г.Штейнталь

5. 20 ғасыр В.Гумбольдт

157. Тілдік байланыстарды зерттеуге математикалық әдістемелердің қалай әсер етуін зерттейтін тіл білімінің бір саласы:

1. Математикалық лингвистика

2. Этнолингвистика

3. Психолингвистика

4. Паралингвистика

5. Дискриптивті лингвистика

158. Психолингвистиканың зерттеу нысаны:

1. Сөйлеу әрекеті

2. Тіл мен бейвербалды амалдар

3. Тілдің тіл иесінің мәдениетімен байланысы

4. Тіл және ойлау

5. Тіл мен қоғам арақатынасы

159. Сөйлемге тән басты белгі:

1. Предикаттық

2. Екі сөзден кем болмауы

3. Тыныс белгісін қою

4. Сөз тіркесі түрінде келуі

5. Сөздердің тіркесіп келуі

160. Морфологияның зерттейтін мәселесі:

1. Сөздердің өзгеру, түрлену жолдары

2. Сөз тіркесі

3. Сөздік қор

4. Орфография мәселесі

5. Сөйлем

161. Сөз бен сөздің ілік септігі мен тәуелдік жалғаулары арқылы байланысуы:

1. Матасу

2. Жанасу

3. Қиысу

4. Қабысу

5. Меңгеру

162. Мағыналық, құрылымдық жағынан бірыңғай болып келетін тұлғалар, біртектес элементтердің аталуы:

1. Морфема

2. Синтагма

3. Парадигма

4. Иерархиялық қатынас

5. Сегмент

163. Семиотиканың бір бөлігі прагматика ұғымының негізін салған ғалым:

1. Ч.Моррис

2. Р.Якобсон

3. Е.Поливанов

4. Я.Гримм

5. Р.Раск

164. Тіл білімінде конвергенция ұғымын қалыптастырған ғалымдар:

1. Е.Поливанов, Р.Якобсон

2. Э.Сепир, Б,Уорф

3. Я.Гримм, Р.Раск

4. Ю.Степанов, В.Маслова

5. Ф де Соссюр, В.Гумбольдт

165. Тілді адаммен және қоршаған орта, дәстүр мен мәдениет ұғымдарымен ұштастыра зерттейтін лингвистиканың саласы:

1. Этнолингвистика

2. Когнитивті лингвистика

3. Дескрептивті лингвистика

4. Әлеуметтік лингвистика

5. Психолингвистика

166. Этнолигвистика байланысатын ғылым саласы

1. Этнография

2. Экология

3. Математика

4. Психология

5. Нейролингвистика

167. Коннотаттық мағынаға ие бола алатын атау:

1. Есек, шошқа

2. Су

3. Шөп

4. Терезе

5. Ағаш

168. Грамматикалық деңгейдегі ең шағын бірлік \единица\:

1. Граммема

2. Грамматология

3. Графити

4. Графема

5. Грамматикалық форма

169. Сөйлемді басқа тілдік құбылыстардан ажырататын белгі:

1. Предикативтік қатынас

2. Номинативтік қызмет

3. Пысықтауыштық қатынас

4. Варваризм

5. Анықтауыштық қатынас

170. Сөз тіркесіне тән басты белгі:

1. Ең кемі екі сөздің мағыналық, тұлғалық жақтан бағына байланысуы

2. Тіркес тиянақтылығы

3. Морфологиялық тұтастық

4. Жеке түрленеді

5. Мағына тұтастығы

171. Түсіндірме сөздіктің мағынасы:

1. Әдеби тілде жиі қолданылатын сөздердің нақты, ауыс, фразеологиялық мағыналарын талдап түсіндіру

2. Сөздің дұрыс айтылуын көрсету

3. Сөздердің ережеге сай жазылуын көрсету

4. Диалектілік ерекшеліктердің мағыналарын таладап түсіндіру

5. Сөздің шыққан тегін түсіндіру

172. Генеалогиялық классификацияның объектісі:

1. Туыстас тілдерді зерттеу

2. Бүкіл халыққа ортақ тіл жасау

3. Өте алшақ тілдерді бір қалыпқа түсіру

4. Бір тілді диалектілік ерекшелігіне байланыты бөлшектеу

5. Тілдерді туыстығына байланыысыз зерттеу

173. «Таңбаланушы» деген:

1. Семиотиканың теориялық тұжырымдары

2. Белгілі бір нәрсені білдіруші таңбаның мағынасы

3. Таңбаларды зерттейтңн ғылым саласы

4. Сөйлеу мүшелерінің артикуляциясы

5. Шартты белгілердің жиынтығы

174. Диалектілік қөбылыстардың таралу деңгейін зертейтін диалектология:

1. Лингвистикалық география

2. Диалектология

3. Статистикалық лингвистика

4. Этнолингвистика

5. Паралингвистика

175.Функциолнаьды-семантикалық санатқа жатады:

1. Модальділік

2. Баяндауыш тұлғасы

3. Қиысу

4. Зат есім

5. Интонация

176.Тілдік мағынаны зерттейтін сала:

1. Лингвистикалық семантика

2. Фоносемантика

3. Этносемантика

4. Синтаксистік семантика

5. Морфемдік семантика

177. Жеке аламның сөйлеу ерекшелігі:

1. Жаргон

2. Арго

3. Социолект

4. Диалект

5. Идиодиалект

178. Тілдік жағдаят мәселесін зерттейтін тіл білімінің саласы:

1. Әлеуметтіік лингвистика

2. Ареалдық лингвистика

3. Диалектология

4. Прагмалингвистика

5. психолингвистика

179.Тілдік жағдаят түсінігі:

1. Белгілі аймақта, әлеуметтік ортада бірнеше тілдің қатар өмір сүруі:

2. Интеграция

3. Диференцциация

4. Тілдердің әсері

5. Тілдердің дамуы

180. Лингвистикалық типология:

1. Тілдің құрылымдық және функционалдық сипаттарын олардың арасындағы генетикалық байланыстардан тыс зерттейтін ғылым

2. Тілдердің сипаттарын генетикалық байланысқа қатысты зерттейтін ғылым

3. Тілдердің жиынтығы

4. Тіл біліміне мүлдем қатысы жоқ

5. Тілдердің өзіне тән ерекшелігі

181.Ат қою немесе атау теориясы:

1. Зат атауларының пайда болу себептерін түсіндіретін теория

2. Тіл ңылымының даму кезеңі

3. Ежелгі дәуір тіл бңлңмң туралы теория

4. Лингвистикаға қатысты ой-пікірлердің бастамасы

5. Тіл білімінің алғашөы ірге тасы саналатын теория

182. Сөздердің жалғаусыз, шылаусыз, қатар тұрып, орын тәртібі арқылы байланысуы:

1. Қабысу

2. Қиысу

3. Жанасу

4. Меңгеру

5. Матасу

183. «Таңбалаушы» деген:

1. Хабарлау қызметін атқарушы материалдық көрсеткіш-таңба

2. Таңбалардың материалдық белгісі

3. Сөйлеу әрекетінің элементі

4. Таңбалардың атқаратын қызметі

5. Білдіретін хабардың мазмұны

184.Орфография дегенііміз:

1. Жазу ережелерінің жүйесін зерттейтін сала

2. Тілдің дыбыстық құрылымын, оның функционалдық заңдылықтарын зерттейтін сала

3. Пунктуациялық заңдылықтар жүйесін зерттейтін сала

4. Тыныс белгілер жүйесі

5. Айтылу нормаларын зерттейтін сала

185.Тіл мен сөйлеудің аражігін алғаш айқындаған ғалым:

1. Ф де Соссюр

2. В фон Гумбольдт

3. И.А.Бодуэн де куртено

4. Ф.Фортунатов

5. Э.Сепир

186. Қазақ тілінде «құралдық септік» аталатын септік:

1. Көмектес

2. Атау

3. Ілік

4. Табыс

5. Барыс

187.Тілдік таңбаның мазмұндық, идеялық жағы:

1. Мағына

2. Графика

3. Форма

4. Пунктуация

5. Таңба

188. Метафора, метонимия арқылы жасалатын мағына:

1. Ауыспалы, бейнелі

2. Терминдік

3. Тура

4. Атауыш

5. Түркі

189.Тілдердің бірігу процесі:

1. Интеграция

2. Дифференциация

3. Интерференция

4. Синкретизм

5. Дивергенция

190.Типологиялық классификация бойынша қазақ тілі енетін тілдер тобы:

1. Агглютинативті

2. Биологиялық

3. Тарихи

4. Полисинтетикалық

5. Флективті

191. Француз тілі енетін үнді-европа тілдік семьясының тобы:

1. Роман тобы

2. Славян тобы

3. Балтық тобы

4. Кельт тобы

5. Герман тобы, галло-герман топшасы

192. «Жалпы тіл білімі» пәнінің зерттеу нысаны толық көрсетілген тұжырым:

1. Адам баласы тілінің ортақ заңдылықтарын зерттейтін ғылым

2. Тіл теориясының даму тарихын зерттейтін ғылым

3. Тіл туралы ғылымның тарихын зерттейтін ғылым

4. Туыс тілдерді зерттейді

5. Туыс емес тілдерді зерттейді

193. Дескриптивті лингвистика (Америкалық стурктурализм) нені зерттейді?

1. Тілдің құрылымы

2. Тілдік процестің қоғамға әсерін

3. Мәдениет пен тұрмыстық жағдайдың тілге әсерін

4. Тілдің пайда болуын

5. Екі тілдің өзара байланыстарынан туындайтын белгі

194. Тілдің экспрессивті-эмоционалды қызметі;

1. Әсер ету

2. Қатынас орнату, жалғастыру

3. Мәдени байлықты сақтап жеткізу

4. Ойды қалыптастырып жарыққа шығару

5. Атауыштық

195. Тілдік жүйе құрайтын кесек элеметті атаңыз:

1. Сөз

2. Лексика

3. Сөз тіркесі

4. Сөйлем

5. Дыбыс

196. Ішкі лингвистиканың нысаны:

1. Тіл бірліктерінің субстанционалды қасиеті

2. Этнос мәдениеті

3. Тілдің өмір сүру формасы

4. Тілдік жағдаят мәселесі

5. Этнос тарихының деректері

197. Сөйлеушінің көзқарасы берілетін форма енетін парадигма

1. Рай категориясы

2. Жақ категориясы

3. Септік категориясы

4. Шақ категориясы

5. Меншік категориясы

198. Сингорманизм дегеніміз:

1. Сөздің бірыңғай жуан, не бірыңғай жіңішке айтылуы

2. Түбір мен қосымшаның аралығындағы үндесу

3. Ерін үндестігі

4. Түбірдің соңғы дыбысы мен қосымшаның бірінші дыбысының үндесімі

5. Дауыссыздардың үйлесімі

199. Интеграция терминінің мазмұны:

1. Тілдердің жақындасу, бірігу процесі

2. Тілдердің бір-біріне әсері

3. Тілдердің ыдырап бөлінуі

4. Тілдік қатынас

5. Тілдердің оқшаулануы

200. Суперстрат дегеніміз:

1. Жеңілген тілдің жеңген тілдегі ізі

2. Жаңадан тіл пайда болу

3. Бүкіл халықтың ортақ тілде сөйлеуі

4. Жеңген тілдің жеңілген тілдегі ізі

5. Бір тілдің жойылып кетуі

201. Ішкі лингвистикаға тән бірлік:

1. Лексема

2. Дискурс

3. Линговкультурема

4. Концепт

5. Тілдік жағдаят

202. Тіл білімі ғылымы нешінші ғасырларда қалыптаса бастады:

A) XVIII ғ

.B) XVIII ғ. I жарт.

C) XIX ғ.

D) XIX ғ. I жарт.

E) XIX ғ. II жарт.

203. «Интралингвистика» терминінің беретін мағынасы қандай:

A) Ішкі лингвистика.

B) Сыртқы лингвистика

C) Жарты лингвистика.

D) Ойлау лингвистикасы.

E) Ақыл лингвистикасы.

204. «Экстралингвистика» терминінің беретін мағынасы қандай:

A) Сыртқы лингвистика.

B). Ішкі лингвистика

C) Жарты лингвистика.

D) Ойлау лингвистикасы.

E) Ақыл лингвистикасы.

205. «Веда» тілінің 5 томдық сөздігін жазып, оған түсінік берген кім:

A) Яски.

B) Панини.

C) Конфуций.

D) Бодуэн де Куртэнэ.

E) Аристотель.

206. Қытай тіл білімінің тарихын үш дәуірге бөлген лингвист:

A) Ван Ли.

B) Конфуций.

C) Сюнь Куан.

D) Сюй Шэнь.E) Лю Си.

207. Қытай тілінің алғашқы түсіндірме сөздігі:

A) Эря.

B) Фан янь.

C) Шо Вэнь.

D) Сюньгу.

E) Чунь Гюй

208. Стоиктер мектебі қай елде қалыптасты:

A) Египет.

B) Иран.

C) Греция.

D) Үндістан.

E) Қытай

209. Б.д.д. 518 жылы Грецияда грамматикалық мағына мен логикалық мағына арасына шек қойған ғалым:

A) Парменид.

B) Протагор.

C) Продик.

D) Кратил.

E) Анаксимен

210. Б.д.д. Үғ. Сөйлем есімдер мен етістікті байланыстырады деген грек ғалымы:

A) Кратил.

B) Парменид.

C) Аристотель.

D) Платон.

E) Анаксимен.

211. Ежелгі Грецияда сөз мағынасы мен мәнін айырып беруші:

A) Продик.

B) Парменид.

C) Анаксимен.

D) Протагор

E) Платон.

212. . Б.д.д. 130-30жж. Рим тіл білімінің ең ірі өкілі:

A) Марк Теренций Варрон.

B) Гай Юлий Цезарь.

C) Лукреций Карр.

D) Элий Стилон.

E) Марк Тулий Цицерон.

213. Түркі тілдері типологиялық тұрғыдан қай түрге жатады:

A) Агглютинативті.

B) Түбір.

C) Флективті.

D) Аморфты.

E) Полисинтетикалы

214. . Сөздік құрамындағы сөздер қолданылу жиілігіне қарай қалай бөлінеді:

A) Актив және пассив сөздер

B) Жаңа сөздер, бір қолданар сөздер.

C). Көнерген сөздер, тарихи сөздер.

D) Термин сөздер, кәсіби сөздер.

E) Диалектизмдер, жаргон сөздер.

215.. Тілдің шығуын «дыбысқа еліктеу теориясымен» байланыстырушы:

A) Ж.Ж. Руссо.

B) Д.Дитро.

C) Г.Лейбниц.

D) И.Гердер.

E) В. Гумбольдт.

216. Қайта өрлеу дәуірінің лингвистикасы қай ғасырларды қамтиды:

A) ХҮ-ХҮІІІ

B) ХІХ-ХХ

C) ХХ

D) ХІ

E) ІХ

217 . Г.Лейбниц тілдің пайда болуын қандай теориямен ұштастырады:

A) Дыбысқа еліктеу теориясы.

B) Әлеуметтік шарттасу теориясы.

C) Одағай.

D) Марр теорисы.

E) Грамматика теориясы.

218. Пор-Рояль грамматикасының негізін салушылар:

A) А..Арно, К.Лансло.

B) И.Гердер, Ф.Бекон

C) Фараби, Ибн Сина.

D) Д.Дидро, Ж.Руссо

E) Плотон, Сократ.

219. Типология-морфологиялық принцип бойынша классификациялаудың түрі:

A) Аморфты b) Ареалдық.

C) Синхрония.

D) Акустикалық.

E) Физикалық.

220. Салыстырмалы-тарихи тіл білімі деп қай ғасырды атайды:

A) ХІХ.

B) ХХ.

C) ХҮІІІ.

D) ХҮІІ.

E) ХҮ.

221. Салыстырмалы әдістің Даниядағы ірі өкілі:

A) Расмус Раск.

B) В.Гумбольдт.

C) Якоб Гримм.

D) А.Шлегель.

E) Т.Томсен

222. Тіл антиномиясы дегеніміз не:

A) Тілдің қайшылықты қасиеттерінің бірлігі, яғни тіл диалектикасы.

B) Тілдің шығу теориясы.

C) Тілдің таңбалық сипаты.

D) Тілдің табиғаты.

E) Тілдің жалғамалылығы.

223. Тіл біліміндегі натуралистік бағыттың негізін салушы:

A) А.Шлейхер.

B) А.Потебня.

C) Гегель.

D) В.Гумбольдт.

E) Аристотель.

225. Үндіевропа тілдері семьясының туыстық, генетикалық классификациясын жасауды ұсынған алғашқы лингвист:

A) Я.Гримм

B) А.Шлейхер

C) Г.Штейнталь.

D) А.Потебня.

E) В.Вундт

226. Лингвистикадағы психологизм бағытының ірі өкілдері:

A) Г.Штейнталь. В.Вундт. А.Потебня.

B) А.Потебня. А.Шлейхер.

C) Ибн Сина, Фараби.

D) А.Мейе. А.Потебня

E) Плотон. Сократ.

227. «Тіл білімі және халықтар психологиясы» журналын ұйымдастырушылар:

A) Ф.Бекон. Ж.Руссо.

B) Ф. Бопп. Декарт.

C) В.Гумбольдт. А.потебня.

D) Ж.Руссо. М.Лацарус.

E) Г.Штейнталь, М.Лацарус.

230. Жас грамматистер сөйлеу механизмін қалай бөліп қарастырды:

A) Психикалық.

B) Әлеуметтік.

C) Физикалық

D) Жалғамалы.

E) Дауысты, дауыссыз.

231. Москва лингвистикалық мектебін негіздеушілер.

A) Ф.Фортунатов, А.Шахматов, А.Пешковский, М.Покровский.

B) А.Пешковский, М.Покровский, Ш.Балли.

C) Ф.Фортунатов, А.Шахматов, В.Матезиус.

D) А.Шахматов, А.Пешковский, Б.Ельцин.

E) М.Покровский, Ф.Фортунатов, А.Пушкин, Н.Некрасов.

232. Этимология терминін морфология деп атап, грамматиканың негізгі бір саласы ретінде қарастыруды алғаш ұсынушы:

A) Ф.Фортунатов.

B) А.Шахматов.

C) А.Пешковский.

D) М.Покровский.

E) А.Пушкин.

233. Қазан лингвистика мектебін алғаш негіздеуші:

A) Бодуэн де Куртене.

B) Ф. де Соссюр.

C) Л.Щерба.

D) Е.Поливанов.

E Н.Крушевский

234. «Исследования о первоначальной системе гласных в индоевропейских языках» атты еңбектің авторы кім:

A) Ф.Буслаев.

B) Бодуэн де Куртене.

C) А.Шахматов

D) Ф. де Соссюр.

E) А.Пушкин.

235. Қазақ тілінің тұңғыш ғылыми грамматикасының басылу кімнен басталады:

A) Қ.Жұбанов.

B) А.Құнанбаев.

C) М.Жұмабаев.

D) Ж.Аймауытов.

E) А.Байтұрсынов.

236. Қазақтың ана тілінде оқу құралын жазған және сол ана тілінде алғаш оқытқан кім:

A) Ы.Алтынсарин.

B) Ш.Уалиханов.

C) М.Жұмабаев.

D) А.Құнанбаев.

E) Бұқар жырау.

237. Ы.Алтынсаринның «Қазақ хрестоматиясы» қай жылы жарық көрді:

A) 1877.

B) 1879.

C) 1898.

D) 1889.

E) 1877.

238. Сөздер мен заттар бағытын негіздеуші:

A) Г.Шухардт.

B) А.Мейе.

C) Ы.Алтынсарин.

D) Қ.Жұбанов.

E) Б.Кроче.

239. Тілді эстетикалық бағыт тұрғысынан түсіндіріп, негіздеуші:

A) К.Фосслер

B) А.Мейе.

C) А.Құнанбаев.

D) А.Потебня.

E) Н.Николский.

240. Ареалдық тіл білімінің отаны:

A) Италия

B) Ресей.

C) Қазақстан.

D) Түркия.

E) Египет.

241. Ареалдық тіл білімін негізін қалағандар:

A) Д.Бертони, М.Бартоли

B) Б.Кроче, А.Потебня.

C) Бодуен де Куртене, Ш.Балли.

D) Фердинанд де Соссюр, Сэше.

E) В.Пизани, Я.Гримм.

242. Итальян лингвисі Г.И.Асколи тілдердің араласу, тоғысу теориясын қалай қарастырады:

A) Субстрат, суперстрат, адстрат.

B) Суперстрат, адстрат, тезис.

C) Субстрат, суперстрат, полистрат.

D) Субстрат, адстрат, монострат.

E) Полистрат, монострат, макрострат.

243. Чех германисі Вилем Матезиус негізін салған мектеп:

A) Прага лингвистикалық мектебі.

B) Структуралық тіл білімдері.

C) Копенгаген лингвистикалық мектебі.

D) Сөздер мен заттар бағыты мектебі.

E) Ареалдық тіл білімі

244. ХХ ғасырдың 40 жылдары тіл білімі тарихында социолингвистиканың қалыптасуы, функционалдық грамматика, контекстуалды грамматика, текст лингвистикасы мәселелерінің қалыптасуына ерекше үлес қосқан қай мектеп өкілдері:

A) АҚШ –ғы структуралық мектеп.

B) Прага лингвистикалық мектебі.

C) Ареалдық тіл білімі.

D) Лондон структуралық мектебі.

E) Копенгаген мектебі.

245. Фонологиялық мектептің негізін салушы:

A) Бодуен де Куртене.

B) М.Пешковский.

C) А.Потебня

D) Фердинанд де Сосюр.

E) Балли.

246. Фонеманың лингвистикалық табиғатын адамның сөйлеу әрекетімен байланыстыра қарайтын мектепті ата:

A) Москва фонологиялық мектебі.

B) Прага лингвистикалық мектебі.

C) Ленинград фонологиялық мектебі.

D) Ареалдық тіл білімі.

E) Копенгаген мектебі.

247. «Дыбысқа еліктеу» теориясы тілдің қай шығуы жөніндегі бағыттардың қайсысына жатады:

A) Қоғамдық.

B) Биологиялық.

C) Әлеуметтік.

D) Танымдық.

E) Психологиялық.

248. Классикалық санскрит тілінің грамматикасын жазған лингвисті көрсет:

A) Панини.

B) О.Бетлинг.

C) әл-Фараби.

D) Э.Сепир.

E) А.Байтұрсынов.

249. . Қытай лингвисі Ван Ли Қытай тіл білімінің тарихын неше дәуірге бөледі:

A) 1.

B) 2.

C) 3.

D) 4.

E) 5.

250. Зат пен атау бірлікте, атау затқа міндетті түрде сәйкес келеді деген тұжырым айтқан қытай философ-лингвисі көрсет:

A) Конфуций.

B) Даос.

C) Куан.

D) Ли.

E) Сюнь.

251. Қытай тілінің алғашқы түсіндірме сөздігін ата:

A) «Эр я».

B) «Фан янь».

C) «Сюнь».

D) «Шо Вэнь».

E) «Сюй Шэнь».

252. Алғашқы араб грамматикасының «әл-Кітаптың» авторы:

A) Сибаваихи.

B) әл-Фараби.

C) Джинни.

D) әл-Фарахиди

E) Ибн Сина.

253. «Металингвистика» терминінің беретін мағынасы қандай:

A) Ішкі лингвистика.

B) Сыртқы лингвистика.

C) Жарты лингвистика.

D) Ойлау лингвистикасы.

E) Ақыл лингвистикасы.

254. «Менталингвистика» терминінің беретін мағынасы қандай:

A) Ойлау, ақыл лингвистикасы.

B) Сыртқы лингвистика.

C) Жарты лингвистика.

D) Ойлау лингвистикасы.

E) Ақыл лингвистикасы.

255. «Ат қою» теориясы алғаш қай елден бастау алады:

A) Қытай.

B) Үндістан.

C) Египет.

D) Греция.

E) Рим.

256. «Ат қою» теориясының негізін салушы:

A) Конфуций..

B) Яски.

C) Панини

D) Бодуэн де Куртэнэ.

E) Аристотель.

257. Рим тіл білімінің көрнекті өкілі кім:

A) Варрон.

B) Яски.

C) Конфуций.

D) Бодуэн де Курртэнэ.

E) Аристотель.

278 . Араб лингвисі әл-Фируза-бади еңбегінің аты:

A) Хамус..

B) Нахв

C) Ал китаб.

D) Сарф.

E) Таджуид.

279. Уильям Джонның 1786 ж. жарияланған еңбегі қалай аталады:

A) Азиялық зерттеулер.

B) Шығыс зерттеулері.

C) Үнді зерттеулері.

D) Ежелгі Рим зерттеулері.

E) Славяндық зерттеулер.

280. Ф. Бопптың «Үнді Еуропа тілдерінің салыстырмалы грамматикасы» атты еңбегі қай жылдар аралығында жарық көрді:

A) 1833-1849.

B) 1859-1869.

C) 1843-1959.

D) 1859-16-963.

E) 1833-1959.

281. М. Қашқаридің ХІ ғ. түркі тілдерін неше топқа бөліп зерттеді:

A) ) Үш і.

B) Бес.

C) Төрт.

D. Ек

E) Жеті.

282. «Көне исланд тілдерінің шығу тегін зерттеу» еңбегінің авторы:

A) Расмус Раск.

B). Якоб Гримм

C) Франс Бопп.

D) Вильгельм Гумбольдт.

E) Август Шлейхер.

283. «Неміс тілі грамматикасы» еңбегінің авторы кім:

A) Якоб Гримм.

B) Кристиан Раск.

C) Франс Бопп.

D) Вильгельм Гумбольт.

E) Август Шлейхер.

284. Натурализм бағытының көрнекті өкілі кім:

A) Август Шлейхер.

B) Расмус Раск.

C) Франс Бопп.

D) Вильгельм Гумбольт.

E) Якоб Гримм.

285. Қазан лингвистикалық мектебі нешінші ғасырда қалыптасты:

A) ) XIX ғ. II жарт.

B) XVIII ғ. I жарт.

C) XIX ғ.

D) XIX ғ. I жарт.

E ) XVIII ғ.

286. «Сөздер мен заттар» мектебінің көрнекті өкілі:

A) Гуго Шухардт.

B) Карл Фосслер.

C) Бодуэн Де Куртэнэ.

D) Л. В. Щерба.

E) В. Гумбольдт.

287. «Эстетизм» мектебінің өкілі кім:

A) Карл Фосслер.

B) Гуго Шухардт

C) Бодуэн Де Куртэнэ.

D) Л. В. Щерба.

E) В. Гумбольдт.

288. «Эстетизм және неолингвизм» бағыттары қай ғасырда пайда болды:

A) XХ ғ. I жарт

B) XХ ғ.

C) XIX ғ.

D) XIX ғ. I жарт.

E) XIX ғ. II жарт.

289. «Неолингвизм» мектебі қай елде қалыптасты:

A) Италия.

B) Рим.

C) Германия

D) Дания.

E) Франция.

290. «Әлеуметтік бағыттың» Франциядағы көрнекті өкілін атаңыз:

A) Поль Лафарг..

B) Карл Фосслер.

C) Бодуэн Де Куртэнэ.

D) Гуго Шухардт

E) В. Гумбольдт.

291 Ф. де. Соссюр қай бағыттың көрнекті өкілі:

A) Социологиялық бағыттың.

B) Эстетизм бағытының.

C) Неолингвизм бағытының

D) «Сөздер мен заттар» бағытының.

E) Психологиялық бағыттың.

292. Ф. де Соссюрдың «Жалпы лингвистикалық курс» атты еңбегі неше бөлімнен құралған:

A) Бес.

B) Екі

C) Төрт.

D) Үш.

E) Жеті.

293. «Прага мектебі» қай жылы үйірме ретінде алғаш рет қалыптасты:

A) 1926.

B) 1928.

C) 1925.

D) 1924.

E) 1927.

294. «Структуралық бағыттың» көпшілікке танылған неше мектебі болды:

A) Үш

B) Бес.

C) Төрт.

D) Екі.

E) Жеті.

295. «Глоссематикалық бағытты» қалыптастырған көрнекті ғалым:

A) Луи Ельмслев.

B) Н. Трубецкой.

C) В. Метезиус.

D) . Р. Якобсон

E) Б. Трнка.

296. «Тіл құралы» еңбегінің авторы:

A) А. Байтұрсынов.

B) Ы. Алтынсарин

C) С. Аманжолов.

D) С. Торайғыров.

E) Ж. Аймауытов.

297. Ф.Де. Соссюр тіл ғылымын неше салаға бөлген:

A) Екі.

B) Бес.

C) Төрт.

D) Үш.

E) Жеті.

298. Қытай жазба ескерткіштері б.з.б. нешінші ғасырда пайда болған:

A) XV ғ..

B) XІV ғ.

C) XVI ғ

D) XIX ғ.

E) XVIІ ғ.

299. Үнділердің «Веда» атты жазба ескерткіші қай ғасырда белгілі болды:

A) VI ғ.

B) ІV ғ.

C) V ғ.

D) ІІ ғ.

E) VIІ ғ.

300. Үндістан тіл білімінде морфологиядан кейінгі мол зерттелген сала:

A) Фонетика.

B) Синтаксис.