- •Металлургиялық кешеннің жалпы сипаттамасы және оның ұлттық экономикадағы орны
- •Дәріс жоспары
- •Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі:
- •Кәсіпорынның экономикалық тиімділігі Экономикалық тиімділік негізі және критерийлері
- •Дәріс жоспары
- •Негізгі өндірістік қорлардың құрылымы мен құрамы.
- •Негізгі өндірістік қорларды бағалау тәсілдері. Негізгі өндірістік қорлардың тозуы. Негізгі қорларды қолданудың көрсеткіштері.
- •Айналмалы қорлардың құрамы мен құрылымы. Айналмалы құралдардың пайда болу көздері.
- •Айналмалы қорлардың шеңбер айналысы.
- •Айналмалы құралдарының қолдану көрсеткіштері.
- •Айналымдылықты жылдамдату жэне айналмалы құралдардың қолданылуын жақсарту жолдары.
- •1.2.1. Теміркенді өнеркәсіп
- •1.2.2. Марганецкенді өнеркәсіп
- •1.2.3. Хромкенді өнеркәсіп
- •1.2.4. Болат балқыту өндірісі
- •1.2.5. Ферроқорыту өндірісі
- •Негізгі және қосымша әдебиеттер:
- •Еңбек ресурстарын қолдану мәселелері Кадрлар. Еңбек өнімділігі.
- •Дәріс жоспары
- •Еңбек ақысы.Жұмысшылар еңбегі төлемдерінің формаслары мен жүйелері.
- •Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі:
- •Өнімнің өзіндік қүны көрсеткіштерінің экономикалық маңыздылығы және оның халық шаруашылығындағы қызметі.
- •Дәріс жоспары
- •Өзіндік құнды құрайтын шығындар классификациясы.
- •Калькуляциялау және оның түрлері.
- •Өнімнің өзіндік қүнының құрылымы.
- •Өзіндік құнды төмендету жолдары мен факторлары.
- •Қара металлургия өнімінің өзіндік қүнының деңгейі.
- •Негізгі және қосымша әдебиеттер:
- •Бағаның құралу мәселелері.
- •Дәріс жоспары
- •Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі:
- •Табыстар, пайда және кәсіпорынның рентабельділігі
- •Дәріс жоспары
- •Пайда түрлері
- •Табыс табудың негізгі көздері. Оны ұлғайту жолдары және факторлары.
- •Рентабельділік
- •Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі:
- •Қоғамдық өндірістің тиімділігі
- •План лекции
- •Ғылыми-техникалық прогрестің
- •Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі:
- •Өндірісті шоғырландыру
- •Өндірісті мамандандыру
- •3. Өндірісті кооперациялау
- •4. Өндірісті араластыру
- •Негізгі және қосымша әдебиеттер:
- •Шаруашылықтың нарықтық әдістеріне көшу
- •1.Нарықтық экономика жағдайындағы кәсіпорын
- •2. Нарықтың әртүрлілігі және түсінігі
- •3. Экономиканы мемлекеттік реттеудің қажеттіліктері
- •4. Экономиканы мемлекеттік реттеу формалары мен әдістері
- •Бақылау сұрақтары:
- •Глоссарий
- •Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі:
- •Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі:
- •Фирма ішіндегі жоспарлау
- •Дәріс жоспары
- •Кәсіпкерлік қызметті белгісіне қарай нысаны мен түріне классифакациялау
- •2.2 Қазақстан Республикасының нарықтық экономикаға өтуінің ерекшеліктері
- •Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі:
- •Кәсіпорынның қаржылық жоспары
- •Дәріс жоспары
- •Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі:
Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі:
Волков О.И., Скляренко В.К. «Экономика предприятия»
Москва, Изд. «Инфра-М», 2001-280с.
2. Шеденов У.К. «Общая экономическая теория»
Актобе, Изд. «А-Полиграфия», 2004-568с.
3. Оразбек Калдыбеков, Абдикарим Темирбаев «Экономика предприятия»
Алматы, Изд. «Санат», 1997-206с.
4. Скляренко В.К., Прудников В.М. «Экономика предприятия»
Москва, Изд. «Инфра-М» 2003-527с.
5. Кантора Е.Л. «Экономика предприятия»
Питер, Изд. «Юнити», 2003-352с.
Дәріс 8
Табыстар, пайда және кәсіпорынның рентабельділігі
Дәріс мақсаты: кәсіпорын табыстар түсінігін қарастыру. Табыстың пайда болуын білу. Пайданы меңгеру. Рентабельділік мағынасын ашу. Жалпы және есептік рентабельділік.
Дәріс жоспары
Табыстар туралы түсінік.
Табыс түрлері.
Пайда табудың негізгі көздері, факторлары және оны ұлғайту жолдары.
Рентабельділік.
Кілт сөздер: табыстар, пайда, рентабельділік, кәсіпорын, көздер, факторлар.
Кәсіпорының табысы өнімді жүзеге асырып сатқаннан түскен түсімнен қалыптасады. Түсім – тиеліп тасылған өнімдер үшін кәсіпорынның есептік шотына түсетін ақшалай қаржы. Түсім мөлшері екі факторларға тәуелді: өндірілген және сатылан өнімнің көлемі мен кәсіпорын қоятын баға. Сатылатын баға өнімнің өзіндік құны мен түсім негізінде салынатын салыққа негізделеді.
Жүзеге асырылмайтын табыстар – кәспорынның негізгі қызметінен тыс алатын табыстары, мысалы, алынған айыппұлдар, бағалы қағаздар дивиденттері,т.б.
Кейде табыстарды пайдамен теңдестіреді. Бұл дұрыс емес. Қысқаша айтқанда, пайда – кәсіпорынның өнімді өндіру барысында жіберген шғындар мен түсім арасындағы айырмашылық болып табылады. Пайда баланстық, таза және салық салынатын болып жіктеледі.
Баланстық пайда дегеніміз – өнімдерді сатудан, сатудан тыс шаралардан, осы шараларға азайтылған шығындар суммасынан келетін пайда түрі. Баланстық пайда кәсіпорын қаамағындағы жылжымайтын мүлікке салынатын салықты төленетін пайдаға ажыратылады. Салық салынатын мүлікті таңдаған кезде баланстық пайда таңдалынады.
Пайда тек қана бюджетке түсетін пайда мен өндірісті кеңейту болып табылмайды. Ол сонымен қатар берілген кәсіпорынның тиімділігінің көрсеткіші болып табылады. Бірақ бұл қасиеті тек бір ғана кәсіпорынға қатысты алынуы мүмкін.
Әр түрлі кәсіпорындар пайдасының мөлшерін салыстыруға болмайды, себебі кәсіпорындардың техникалық және материалдық базасы әр түрлі болып келеді. Бұндай салыстыру жұмыстарына басқа қаржылық көрсеткішті, яғни пайданың шығынға қатыстылығын көрсететін рентабельділікті қолдануға болады. Өндіріс рентабельділігі және өнімнің рентабельділігі есепке алынады.
Баланстық пайда және одан шығатын таза және салық салынатын пайданы анықтау бухгалтерлік есептеу жүйесіне тәуелді болып келеді. Социалистік елдерде бухгалтерлік есептеудің негізі ретінде жоспарларды орындалу барысын қадағалау мен шаруашылыққа жұмсалатын қаражатты қадағалауға алынатын болса, ал өндірістік дамыған елдерде бухгалтерлік есептеудің негізгі мақсаты болып капитал айналымын анықтау болып табылады. определение кругооборота капитала.