Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Башҡорт халыҡ ижады.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
894.54 Кб
Скачать

9А Ҡарынығыҙ инде һеҙҙең асҡан сығыр,

Йыуынығыҙ инде, тамам ҡуйып һүҙҙе.

Шәһәрҙән йәрегеҙҙе әҙләп ҡарай,

Ҡай ерҙә ғәрцц булһа, шунан һорай,

Йәрегеҙ был шәһәрҙән табылмаһа,

Берәүегеҙ беҙҙең өйгә ҡайтып урай.

209

Шәһәргә бисаралар керҙе, тине,

Алланың ярлығына күнде, тине.

Бер күтәнең * эсендә йөрөн иңе.

Ҡырҡ ҡыҙ бара ятыр, күрҙе, тине.

Егеттән ҡыҙҙар борон күргән икән, Күшәлә ике ғәрип йөргән икән. Батшаның ҡыҙының күҙе тошон,

Артынан бер аҙ ҡарап торған икән:

Уай, ҡыҙҙар, ул ғәрип кем булаҙы? һәр ергә ҡарап тороп эйләпәҙе. һөйөнсө, йәрем булһа, бирер инем,

Ул ғәрипте күргөле кем бараҙы?

Хан ҡыҙының ҡ ы ҙ ҙ а р ғ а йырлап әйткәне:

Батыр ирҙән — йорешо,

Батша улындай — торошо,

Күргән тоштоң тураһы Бөгон килгән булмаһын.

Ҡылдан пәрҙә, башында,

Юлдашы бар ҡа ш ында й,

Ҡайғы төшөп йәшендә,

Йәр эҙләүсе булмаһын.

Фнҙа ҡылып малдарын,

Ҡорбан ҡылып йәндәрен,

96 Барып һораң хәлдәрен,

һүҙ һораусы булмаһын.

Төштә күргән йәребеҙ,

Уға ҡорбан барыбыҙ,

Кондоҙ-төндә эарыбыҙ,

Йәр әҙләүсе булмаһын.

Барып йоҙон күреңдәр,

Әҙәп һаҡлан тороңдар,

Бер аҙ ҡарай тороңдар,

Ил әҙләүсе булмаһын.

Барып хәбәр алыңдар,

Йөҙон ҡарап күреңдәр,

Ҡайғы-моңон һорацдар,

Йәр эҙләүсе булмаһын.

Унан хәбәр алғанға, һөйөнсө хәбәр һалғанға Алтын йоҙөк, гәүһәр таш һөйөнсөгә бирермен.

Хан ҡыҙы ғашиҡ йәреп белде, тине, Ҡыҙҙарға йәрен әйтеп көлдө, [тине],

210

/

Ҡырҡ ҡыҙҙай ике ҡыҙ юлдаш алып,

Был егетте күрголе килде, [тине].

Күшәнән * ҡыҙҙар эҙләп тапмай ҡалды, Был ғәрип * ул ерҙән кнтеп ҡалды. Ҡыҙҙар килеп ҡараһа, дәнәмә * юҡ, һәр ерҙәп ҡарап тороп әйләпәҙе.

Ханшаға ҡыҙҙар килеп хәбәр бирҙе, Юлаусы икән, уларың кпен * ҡайтты.

Хан ҡыҙы күп ҡыҙҙарға һүҙ әйтәҙе:

«Йәрем булһа, ул шщә кпен ҡайтты?» Буҙйегет юлдашы мән кәңәшәҙе, һәр ерҙәп муйын һоноп ҡарашаҙы. Шәһәрҙән туны йыртыҡ ғәрпп күрһә, Ил-йортоноң мәнеһен һорашаҙы.

«Йәребеҙ бармы, юҡмы,— бер ацлале, Айнаҡтан *, ҡыҙҙар белмәҫ, бер тыцлале; Был шәһәрҙән йәребеҙ табылмаһа, Юлаусының яптығын * уңдасале».

Был ғәрип хан ҡыҙын күңелгә алды,

«Йә алла»,— тип, үҙҙәрен юлға һалды. Бер һарайҙың эсендә ут янаҙы,

Апнаҡтап былар килеп ҡолаҡ һалды.

Күп ҡыҙҙар ой эсендә һүҙләп ятыр,

Хан ҡыҙы, йәрен юҡтап, илап ятыр; Ғашиҡ йәрем йөҙөп бер күрһәм тип, Хоҙайҙан налиш * ҡылып, илап ятыр.

Ҡыҙҙың ө й эсендә әйткән һүҙе:

Ете йылдан булдым зар,

Мин йөҙөңә интизар;

Ғашиҡ булған йәремә Ҡушыр микән бер вә бар *.

Йәпец йәнгә ҡушылған,

Бер йорор кон булырмы?

Күкрәктәге күп ҡайғы Ҡотолор көн булырмы?

Киләмен тип әйтеп ппсң,—

Вәғ(ә)ҙәлорең ялғандай.

[Күиме] һаҡлап килмәнең,

Бүтән йәрҙе алғандай.

Алла ҡушҡан йәр инең,

Йәрецәй вафа* ҡылманың.

Ете йылдан оноңдан — һис урыныңдан торманың.

Хан ҡыҙы илай инде, йырып бүлде,

Егеттең күкрәгенә ҡанғы тулды,

Ғашиҡ йәре икәнен белгәндән һуң,

Йырын пырлап, айпаҡтан хәбәр һалды:

Уай, йәрем, беҙ сығырбыҙ ғашиҡ йәрең, Ете йылдан һаҡлаған интизарыц.

Эҙләгәнең беҙ булһаҡ, ғашиҡ йәрем, һүҙемә ҡолаҡ һалың пнде барың!

Дүрт йыл булды юлыңда йөр(ө)гән йәрең, Вәғ(ә)ҙә ҡылып, тошоңдә күргән йәрең. Эҙләгән ғашиҡ йәрең килеп тормин,

Ишек ас, ысын булһа интизарыц.

һеҙҙе бында яратты,

Беҙҙе унда яратты.