31.Кеңес Одағының батыры атанған қазақстандықтар мен жауынгерлердің ерліктерін талдаңыз

Соғыстың алғашқы күндерінен бастап ақ қазақстандықтар барлық майданға қатысты. Олар Отан үшін фашистерге қарсы бағытталған ұрысқа аянбай кірісті. Қазақстанда ұйымдастырылған көптеген әскери бөлімдер майданға жіберілді. Даңқты Брест қамалын қорғаушылардың қатарында мыңдаған қазақстандықтар болды. Олардың арасында Ғ.Жұматов, В.Фурсов, Қ.Туртиев, Ш.Шолтырев, Қ.Иманқұлов, Е.А.Кагань, т.б. жаумен алмай шайқасып, ерліктің үлгісін көрсетті.

Мыңдаған қазақстандықтар Еділ бойы мен Дон далаларында көрсеткен ерліктері үшін ордендер мен медальдармен марапатталды. Ұшқыш Нүркен Әдіровке, танкист Тимофей Позолютинке, атқыш Рияз Рамаевқа, минометші Қарсыбай Спатаевқа Кеңес одағының батыры атағы берілді. Днепрден өту шайқастарына қатысқан 73-ші гвардиялық дивизияның 210жауынгеріне, 72-ші гвартиялық дивизияның 29жауынгеріне , 8-ші гвардиялық дивизияның 46жауынгеріне Кеңес Одағының батыры атағы алынды.

Ұлы Отан соғсындағы ерліктері үшін Кеңес Одағының батыры атағын алғандар: 1.Барлығы:11600 адам; 2. Қазақстандықтар-497, оның ішінде қазақтар -97 3. Қазақ қыздары-2.

Соғыстың басынан аяғына дейін әскери бөлімдер ретінде шайқасқан 12 қазақстандық дивизияға құрметті атақтар берілді. Олардың бесеуі-бір орденмен, төртеуі-екі орденмен, екеуі үш орденмен парапатталды. 5дивизия ішінде Кеңес Одағының Батыры атанған И.В.Панфилов атындағы 8-гвардиялық дивизия гвардиялық дивизияларға айналды. Төрт қазақстандық ұшқыш Талғат Бигелдинов, Леопид Беда, Иван Павлов, Сергей Луганский. Кеңес Одағының Батыры атанғына екі рет ие болды. 1990 жылы 11желтоқсанда көрнекті қолбасшы Бауыржан Момышұлына да осы құрметті атақ берілді. 1941жылы Бауыржан Момышұлы аға лейтенант шенінде батальонды басқарып, Мәскеу түбіндегі шайқастарда өз құрамасын жау қоршауынан үш рет алып шықты. Соғысты ол аға лейтенат шенінде аяқтады. Әділеттілік тек 45 жылдан соң, қазақтың ұлттық батыры өмірден қайтқаннан кейін ғана қалпына келтірілді. «Даңқ орденінің толық иегер» атағына 110қазақстандық ие болды. 1941жылы 26маусымда әуеде 6т жолынға батып бара жатқан бомбалаушы ұшағын жау танкісі колоннасы үстіне түйілтіп, жандарын пида еткен қазақтың баһадүр ұшқышы Б.Бейсекбаев пен ұшақ экипажына 1996жылы 2мамырда Ресей Федеренциясының Батыры атағы берілді. Рейхстагқа тікелей шабуыл жасап, оғн жеңіс туын тіккендердің қатарында қазақстандықтар Р.Қошқарбаев, капитан Б.В.Чупрета, минометшң А.Бақтыгереев, пулеметші А.Е.вицко, байланысшы К.М.Волочаевтар болды.

32.Екінші дүниежүзілік соғыстың ащы қорытындылары мен тағылымды сабақтарын талдаңыз

Екінші дүние жүзілік соғыс барысында 60 млн-ға таяу адам қаза болып, оның ішінде 27млн-ға таяуы Кеңес Одағының азаматтары және 6млн адам Польша мемлекетінен еді. Ондаған миллион адам жараланда және мүгедек болды. I дүние жүзілік соғыспен салыстырғанда Iiдүниежүзілік соғыстағы адам шығыны 6 есеге , ал материалдық шығына 12есеге көп болды. Германия мемлееттіне қолға түскен 4,5 млн кеңестік әскери қызметкерлердің тек 1,8млн ғана үйіне оралған болатын. Арнайы құрылған неміс лагерінде 11млн-нан астам адамдар өлтірілді, оның ішінде 6 млн еврей халқы бар. Барлық мұхиттар мен құрлықтарды, жер шарының 4/5 бөлігін қамтыған екінші дүниежүзілік соғыс адамзат балаының тарихындағы өте өзгерісті кезеңнің бірі. Екінші дүниеежүзілік соғыстың ең маңызды қорытындысы: фашизмді жеңу болды. Фашистік және соғысқұмар басқыншы мемлекеттер Германия, Италия, Жапония және олардың одақтасары толығымен талқандалды. Соғыстың ең бір маңызды қорытындыларының бірі-тұтастай бірқатар елдердің каписталистік емес даму жолына түсуі. Соғыс нәтижесінде Жапонияның тізе бүгуі және 1945-1949жж. азамат соғысының нәтижесінен кейін Қытайда билік басына коммулистік жаңа жүйе келді. 949жылдың 1қазан күні Қытай Халық Республикасы құрылды. Әлемде халықтық-демократиялық және социалистік елдер құрамдастыгы пайда болды. Екінші дүниежүзілік соғыстың таы бір маңызды нәтижесі-отарлық жүйенің жойылуының басталуы болды. Азаматтық мақсаттар және соғыстың антифашистік сипаты, фашистік басқыншылардың талқандауы ұлт-азаттық қозғалыстардың өрлеуіне мүмкіндік жасады. Жапонияның басып алған Азия және Тынық мұхит елдері метрополия елінің қарамағынан, бақылауынан шықты. Жапонияның тізе бүгуінен кейін бұл елдер өз тәуелсіздігін жариялады. Ал басқа отар елдерде, әсіресе

Үндістан, Сирия, Ливан, Палестинада соғыс халық бұқарасының саяси белсенділігін оятты, олар белсенді түрде тәуелсіздікт талап ете бастады. Екінші жүниежүзілік соғыс салдарынан әлемдік аренадағы күштер салмағы да тез өзгеріске түсті. Германия,Жапония,Италия соғысқа дейін державалар қатарында болса, жеңілгеннен кйін уақытша болса да тәуелсізді елдерге айналды. Жеңімпаз мемлекеттердің ішінде АҚШ соғыстан едәуір күшейіп шықты. Ал екінші «ұлы держава» Кеңестер Одағы болды. Ол капитализмге қарсы шыққан барлық қоғамдық күштерді шоғырландырды. Сонын нәтижесінде шартты түрде Шығыс пен Батыс деп аталған екі негізгі полюс, екі идеологиялық және әскери саясиблок құрылды.