2.Тест түрлері

Жеке адамды зерттеуде Кэттелдің психодиагностикалық əдістемесінің бірнеше түрінің сипаттамасын келтіруге болады. 1. Жеке тұлғаны зерттеуге арналған психодиагностикалық тестер. 2. Түрлі материалдарды, сұрақтар мен тапсырмаларды сөздік сипаттау немесе сұрақ-жауап тəсілі. 3. Вербалды емес əдістер. 4. Суреттер негізінде əңгіме құру. 5. Дифференциалдық-диагностикалық тестер.

Психодиагностикалық тестердің мазмұнына қарй төмендегі топтамасын көрсетуге болады: 1. Типологиялық тест – мұнда тестілеуге жеке тұлғаның мінезі, темпераменті, нерв жүйесін диагностикалы жəне зерттелінушінің мақсаты, қызығушылығы, шыдамдылығы зерттеледі. 2. Тестілеу сапасына стандартты жəне стандартты емес тестер,

яғни: - жалпы диагностикалық (Кэттелл, Айзенк, Векслер сауалнамалары жəне т.б.); - кəсиби тесттер (Армиялық классификациялық тест); - қасиеттердізерттеу тесттері (техникалық, музыкалық жəне т.б.); - жетістікке жетуді зерттеу тесттері.Сонымен қолданылатын жабдықтарға байланысты тесттер төмендегідей болып бөлінеді: - бланкілік тестер («қарындаш-қағаз») қолдану арқылы; - Вэкслердің қиын фигураларын қолдану; - аппаратты тесттер, олар: ойлау, ес, зейін-танымдық процестерді зерттеу тестері; - компьютерлік тестер.

3.Психодиагностика психологияның қандай әдістеріне сүйенеді?

Сонымен қатар психодиагностика психологиялық əдіс-тəсілдердің белгілі бір талаптарға сай қолданылуын қадағалайтын ғылыми сала.Психологиялық сөздіктерде психодиагностика ұғымы адамның

даралық-психологиялық ерекшеліктерін анықтайтын, өлшейтін əдіс түрінде жəне психология ғылымының саласы ретінде сипатталады. К. М. Гурьевич психодиагностиканы психологиялық эксперимент-

пен бақылаудың бір түрі ретінде қарастырады, С. Л. Рубинштейн психологияны топтағы адамдардың деңгейіне қарай бөлу керек деп түсіндіреді. В. А. Дюк диагностиканың негізін жеке адамның

қасиеттерін сандық бағалауда, яғни статистикалық заңдылықтарды анықтау өлшемдерімен сипаттауды ұсынды. Сонымен қатар, психодиагностика жеке адам қасиеттерін зерттеу барысын бағалауғада бағытталады. Мұнда ол эксперименттің ерекше бір түрі ретінде қолданылады жəне диагностикалық əдістер мен тəсілдердің жиынтығы ретінде түсіндіріледі. Көрнекті психолог Р. С. Немов психодиагностиканы оқыту пəні ретінде зерттеліп отырған обьектіні психологиялық өлшемдермен бағалау құралы деп қарастырды. Ал кейбір ғалымдар (А. А. Бодалев, В. А. Столин, Й. Шванцар) психодиагностиканы психология ғылымының практикалық өрісі мен теориялық негізінің шыңы ретінде қарастырады. Сонымен, жеке адамның қасиеттерін тəжірибе барысында зерттеу ережелеріне негізделген психодиагностикалық қызмет психологəрекетіндегі кəсіби нормалардың жиынтығы жəне соның барысында анықталған адами қасиеттердің сапалы да, шынайы өлшемі болып

табылады. Осы өлшемнің көмегімен жеке адамның сапалы стимулға деген реакциясы, дағдысы, икемділігі, мотивациясы анықталады. Жоғары дəрежелі психолог кеңесші болу үшін психодиагностиканың тəжірибелік жəне теориялық саласын жеткілікті білушарт. Бұл деңгейде психолог практикалық психодиагностиканытүзету-дамыту, кеңес беру барысында жəне қолданбалы психология,

педагогика салаларында кеңінен қолданады. Адамдардың психологиялық қасиеттерін бағалау жүйесінің тарихы мен оларды қолдану сонау ерте заманнан психодиагностикапсихологияның барлық саласы, соның ішінде, еңбек психологиясы, инженерлік психология, медициналық психология, патопсихологиясалаларында кеңінен қолданылады. Нақты айтқанда, тəжірибиелік

психология мен психодиагностика мамандардың негізгі қызметіндеəлеуметтік зерттеу əдістері ретінде қарастырылады. Бұл қалыптасқандəстүр ретінде, яғни əлеуметтік қызмет саласында белсенді

əлеуметтік психологиялық зерттеу түрінде қолданады. Əлеуметтік психологиялық зерттеулерде психодиагностика кейбір өлшемдердіңсандық жəне сапалық көрсеткіштерін беретінмəлімет ретінде кең

пайдаланылады. Бұл мəлімет психодиагностиканы теориялық жəнеқолданбалы психологиялық ғылым саласы ретінде айқындай түседі.