Масала: кепиг — кетьигаш, шод — шодац

борз — берзаца, наб — набарца, г1ап— г1апаца, г1ад — г1адаца, борц - берцаца, муж - мужаца, муш — мушаца.

§ 12. Нагахьа санна дош кхоачалуча шекон мукъаза оаз г1 е х хозаш хуле, хьанах. сенах, яхача хаттарашта жоп луча деша т1ехьа х язде деза, х1аьта кхы мел йолча моттиге г1 язде деза.

Масала: хьанах? сенах? - говрах, вордах, машинах, сагах; миштпа? малаг1а? массалаг!а? маца? — дикаг1а, шийлаг1а, доккаг1а, хьалхаг1а, т1ехьаг1а, шoллaг1a, Орджоникидзе ц1ераг1ча ( боахаме ).

§ 13. Шола мукъаза оазаш дош кхоачалуча латташ хилча, мукъача оаза хьалха хозача бесса шола язъе еза.

Масала: итт — итташ, мотт — метташ, дит — дитташ, икк — иккаш, класс — классаш, улл — уллар, тотт — теттар.

§ 14. Нагахьа санна дешашца в1аши лалла мукъаза ши шолха алап нийсделча, царех хьалхарча алапа т1ехьа доаг1а, уж шолха доаха х, ь, ъ, I яха алапаш яздеш хилац.

Масала: чкъаьра, ткъо, йиткъа, лаьрхх1а, доккха, юккъе, яьтт1ай, цкъа.

§ 15. Мукъазача оазашта т1ехьа хь е I хозаш хилча, зовне мукъазача оазашта т1ехьа 1 язде деза, х1аьта къора мукъазача оазашта т1ехьа хь язде деза, д1айха, з1им, з1ар, ж1али, м1ара, н1ана, 61ар, в1ов, пхьар, пхьид, пхьор, цхьайтта, чхьаг1ар, тхьаг1ара (вахав), тхьайсад.

Алапаш ъ, ь

§ 16. Мукъеи мукъазеи оазаш в1ашаг1къоастае езаш хилча, цига къоастора хьаракаш ь,ъ язду.

§ 17. Нагахьа санна деша юкъера мукъаза оазаш г, тс, хь къоастаеш хуле, цига къоастора хьарак ъ язде деза.

Масала: лохаргья, Яхьья, йоаг1аргья, ешаргья, ергья, з1окъеттарг, шокьеттарг, Ахььяд, шекъяьлар, кагъергья.

§ 18. Нагахьа санна деша юкъера къоастаеш йола мукъаза оазаш г, к, хъ йоацаш, кхыйола мукъаза оазаш хуле, цига массаза къоастора хьа­рак ъ язде деза.

Масала: лакхъяла, хьалъолла, хьалъзца,

хъалъийцай, г1адъяхай, лохъе, тишъе, язъе.

§ 19. Эрсий меттацара хьаийца, вай меттаца леладеча дешашта юкъе къоастора хьаракаш эр­сий меттаца яздеча тайпара язде деза.

Масала: Ульянов, статья, съезд, объявлени.

§ 20. Йиш хадача мукъача оаза т1ехьа йиш ха- дара хьарак ъ язде деза: фуъ, шиъ, тоъал, даъал, Тоъарха.

ЧОАЛХАНЕ ДЕШАШ ЯЗДАРА БОКЪОНАШ

§ 21. Цхьа ма1ан хьалуш дола в1ашаг1теха ши дош, нагахьа санна уж в1ашаг1кхетача хана, ца- рех цхьанне е шинне шоай хьалха хинна ма1ан довш, е шоай хьалха хинна оазаш хувцалуш е йовш хуле, уж цхьана язде деза.

Масала:

Щердешаш

машинникъ

тп1оникъ

бочаб1ар

дуъэсти

ц1енчкъаъра

къахььэсти

сакъердам

ц1астапхьар

дотопхьар

ц1итох

аьшкапхьар

дегабуам

готахьазилг

мехкадаьтта

бешкарт

къахьегам

Хандешаш

догдаха

дагаваккха

дехкеваккха

катоха

каралаца

шелдала

язде

шаьрдала

д1аьхдала

лоацдала

лохдала

1Аьрждала

мистдала

сийндала

§ 22. Щердоши -рг яха суффикс йола причас­тии в1ашаг1кхетарца хьахинна цхьа ма1ан хьалуш дола чоалхане дешаш цхьана язду.

Масала:

ц1илеторг

ц1иймерг

нувхашкхувсарг

босбуарг

к1олдйоахарг

тайувзарг

даъттадеттарг

хийдеттарг

кулгахйоаллорг

чкъаърийдуарг

тухлоатторг

шекарлоатторг

бусйоагорг

пхъег1ашлоатторг

шаъкъалоатторг

лампалоатторг

§ 23. Шинне а керда цхьа ма1ан хьа а луш, в1ашт1ехьа доаладаь долча шин дешах хьахинна чоалхане дешаш юкъе такилг (дефис) хьокхаш язду.

Масала:

да-нана

йиша-воша

шуча-мохча

дика-во

лакха-лоха

эг1а-маг1а

хъалха-т1ехьа

ц1е-к1ай

дехъа-сехъа

шийла-й1айха

т1аьда-екъа

мерза-къахьа

даь-да

даъ-воша

даь-нана

наьна-йиша

наьн-нана

уст-воша

§ 24. Цхьа х1ама ч1оаг1дара е къаьстта белгалдара шозза в1ашт1ехьа доаладаь дола цхьа дош юкъе такилг (дефис) хьокхаш а, хьалхарчунна т1ехьа мукъа алап доацаш а язде деза.

Масала:

дик-дикаг1а

хоз-хозаг1а

тайп-тайпара

хан-ханнахъа

кхаьч-кхаъчар

диъ-диъ

ялх-ялх

къаьст-къаьста

ваьн-ваьннар

воаг1- воаг1ар

воккх-воккхаг1вар

тех-техар

кхосс-кхоссар

оал-оалар

§ 25. Шин дешах латта доала ц1ераш юкъе такилг (дефис) хьокхаш а, шинна а деша хьалха латта алапаш доккха долаш а язъе еза.

Масала:

Наъсар-Керте

Дошлакъий-Юрт

Темар-Солта

Нана-Наъсаре

Султан-Гири

Махьмад-Султан

1Аьлий-Юрт

Т1ой-Юрт

Мочкъий-Юрт

1Аддал-Хъамид

Султан-Хьамид

Махъмад-Гири

Эрсий меттацара хьаийцача дешай яздара бокъонаш

§ 26. Эрсий меттацара таржам ца деш хьаийца общественни а политически а лоарх1ам бола де- шаш чаккхенаш мара ца хувцаш, шоаш долчча бесса д1аязду: авиаци, авиационни, агитаци,акци, арми, алюмини, аттестаци, генеральни, деклараци, демократы, заявлены, Испаны, Итали, компаны, культурны, Констытуцы, конституци­онны, магны, мыграцыонны, парты, преми, прива- тызацы, реабылытацы, революцы, резолюци, ре­прессы, станцы, столовы.

§ 27. Эрсий меттацара хьаийца кхоачалуча к1аьда хьарак дола дешаш г1алг1ай меттала ц1ера дожаре латташ хилча, из к1аьда хьарак долаш