21.4. Миотикалық және глаукомаға қарсы дәрілік заттар

Ацетазоламид

(Acetazolamide)

Шығарылу түрі. Таблеткалар 250 мг

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Ашық бұрышты созылмалы глаукома кезінде қосымша терапия, екіншілік глаукома, жедел жабық бұрышты глаукома кезінде операция алдында жүргізілетін емнің құрамында. Ішке, ересектерге 0,25–1 г-нан күніне бірнеше рет қабылдауға.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық (сонымен қатар басқа да сульфонамидтерге), гипонатриемия, гипокалиемия, бүйрек үсті безінің жетіспеушілігі, бүйрек немесе бауыр жетіспеушіліктері, бауыр циррозы (энцефалопатия даму тәуекелі), несеп тас байлану аурулары (гиперкальциурия кезінде), гиперхлоремиялық ацидоз, созылмалы декомпенсирленгенген жабық бұрышты глаукома (ұзақ ем үшін), қант диабеті, уремия, емшекпен емізу.

Сақтандыру.

Техникамен немесе көлікті жүргізу сияқты, арнайы қимылдарды талап ететін қызметтерді орындаудың бұзылыстары мүмкін.

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Егде жастағылар; қант диабеті; өкпенің обструктивті аурулары. Ұзақ қолданған кезде қанның жасушалық құрамын және электролиттерді бақылау қажет. Ацетазоламидті ацетилсалицил қышқылымен (жоғары мөлшерде) бірге қолданғанда, анорексияның, тахипноэның, летаргиялық жағдайдың, өлімге әкелетін команың дамуына байланысты сақтықпен қолдану керек.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Жүктілік кезде ұсынылмайды (әсіресе І үшайында), әр жеке жағдайларда күтілетін терапия ықпалы мен потенциальды ұрық үшін тәуекелді бағалай білу керек.

Емшекпен емізу: Емдеу кезінде емшекпен емізуді доғару керек.

Жанама әсерлері

Жүйке жүйесі мен сезім мүшесі жағынан: ұйқышылдық, естудің бұзылуы/құлақтың шулауы, дәмнің бұзылуы, өтпелі жақынжітілік, дезориентация, парестезия, тырысулар. АІЖ мүшелері жағынан: тәбеттің жоғалуы, жүректің айнуы, құсу, диарея, мелена, бауыр жетіспеушілігі. Зат алмасу жағынан: метаболиялық ацидоз және электролиттік тепе-теңдіктің бұзылуы (ұзақ қолданғанда). Басқада: есекжем, жарыққа жоғары сезімталдық, полиурия, гематурия, глюкозурия.

Саудаға тіркелген атауы: Ацетазоламид.

Таурин (Taurin)

Шығарылу түрі. Ерітінді 4% (көз тамшысы)

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Көздің тоша қабатының дистрофиялық зақымданулары, сонымен қатар тұқым қуалайтын тапеторетинальды дегенерация, қасаң қабақтың дистрофиясы, катаракта (кәрілік, диабеттік, жарақаттық, сәулелік), қасаң қабақтың жарақаты, ашық бұрышты глаукома.

Катаракт кезінде инстилляция түрінде қолданылады 2–3 тамшыдан 2–4 реттен күн ара 3 ай бойы; курсты бір айлық үзіліспен жалғастырады. Жарақат кезінде ос мөлшерді бір ай бойы қабылдайды. Ашық бұрышты глаукома кезінде конъюнктивальды қапшыққа инстилляция жасайды 2 реттен 20–30 минут алдын тимололды тамызар алдында. Тапеторетинальды дегенерацияны емдеу үшін және басқа қасаң қабақтың дистрофиялық ауруларында қолданылады, сонымен қатар қасаң қабақтың тесіп өтетін жарақаттарында конъюнктиваға енгізеді 0,3 мл-ден 4% ерітіндіні күніне 1 реттен 10 күн бойы енгізіледі; емдеу курсын 6-8 айдан кейін қайталайды.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық.

Жанама әсерлері

Аллергиялық реакциялар.

Саудаға тіркелген атауы: Таурин-АКОС, Тауфон®.

ПИЛОКАРПИН

(PYLOCARPINE)

Шығарылу түрі. Ерітінді (көз тамшысы) (гидрохлорид) 2% 5 мл, 4%

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Ашық бұрышты глаукома, көз ішінің гипертензиясы, жедел жабық бұрышты глаукоманы шұғыл емдеуде; мидриаз ықпалына қарсы немесе операциядан кейінгі дамыған немесе офтальмоскопиялық зерттеулерден кейінгі циклоплегия әсер ету үшін. Ашық бұрышыты глаукома, көзге тамызу, ересектерге 1 тамшыдан (2 немесе 4%) күніне 4 реттен. Жедел жабық бұрышты глаукома операция алдында, көзге тамызу, ересектерге 1 тамшыдан (2%) әр 10 минутта 30-60 минут бойы, кейін 1 тамшыдан әр 1-3 сағатта, көздің ішкі қысымы төмендемегенше.

Кері көрсеткіштері

Жедел ирит, жедел увеит, алдыңғы увеит, кейбір екінші түрлі глаукомалар; алдыңғы сегменттің жедел қабынуы; жабық бұрышты глаукома бойынша операциядан кейін қолданылмайды (артқы қосақталған жердің даму тәуекелі).

Сақтандыру.

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Қасаң қабақтың аурулары, конъюнктиваның немесе қасаң қабақтың зақымдалуы; ұзақ емдеген кезде созылмалы жабық бұрышты глаукомада көздің ішкі қысымын бақылау; жүрек аурулары, гипертензия, демікпе, пептиттік жаралар, несеп шығару жолдарының обструкциясы, Паркинсон ауруы; жүйелік улану белгілері пайда болғанда емді доғару керек.

Қараңғыда бейімделудің бұзылуларын туғызады, аккомодацияның тарылуын туғызуы мүмкін. Орындалуда арнайы амалдарды талап ететін қызметтерді, көру қабілеті толық қалпына келмегенше орындауға болмайды, мысалы техникамен немесе көлік жүргізу сияқты әрекеттер.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: FDA категориясы С.

Емшекпен емізу: Төс сүтіне өтуі туралы мәліметтер жоқ.

Жанама әсерлері

Көздің ауруы, көрудің анық болмауы, цилиарлы бұлшық еттің тарылуы, жасаурау, миопия, маңдайдың ауруы; конъюнктива тамырларында тоқырауы туралы мәліметтер бар, беткейлік кератит, Шыны денесіне қанның құйылуы және көру жүйкесінің тежелуі; ұзақ қолданғанда көз бұршағының бұлғырлануы мүмкін; сирек: жүйелік әсер етуі, оған гипертензия, тахикардия, бронхо­спазм, өкпенің ісінуі, гиперсанивация, жоғары тершеңдік, жүректің айнуы, диарея жатады.

Саудаға тіркелген атауы: Пилокарпина гидрохлорид.

ТИМОЛОЛ

(TIMOLOL)

Шығарылу түрі. Ерітінді (көз тамшысы) 0,25%, 0,5%

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Көз ішінің гипертензиясы, ашық бұрышты глаукома, қарақсыз көз глаукомасы, кейбір екіншілік глаукомалар. Көзге тамызу, ересектерге 1 тамшыдан (0,25 немесе 0,5%) екі реттен күніне.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық. Бақыланбайтын жүрек жетіспеушілігі, брадикардия, жүрек тежелуі, бронхоспазм, өкпенің обструктивті аурулары. Қасаң қабақтағы дистрофиялық өзгерістер. Жүктілік, емшекпен емізу, жас балалар (1 жасқа дейін).

Сақтандыру.

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Егде жастағылар (кератиттің даму тәуекелі); жабық бұрышты глаукома кезінде миотиктермен бірге қолдану керек, жеке емес, қант диабеті, бронхиальды демікпеде (сонымен қатар анамнезенде), бір мезгілде басқа β-адренотежегіштерді тағайындау.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: FDA категориясы С.

Емшекпен емізу: Төс сүтіне өтуі туралы мәліметтер жоқ.

Жанама әсерлері

Күйдіру, шаншу сезімі, ауыру, қышыну, қызару, уақытша құрғақшылық, аллергиялық блефарит, өтпелі конъюнктивит, кератит, қасаң қабақтың сезімталдығының төмендеуі, диплопия, птоз; сіңірілген кезде тыныс алу, жүрек қан-тамырлар және орталық жүйке жүйелері жағынан жүйелік әсері болуы мүмкін.

Саудаға тіркелген атауы: Норматин, Окумед, Офтан® Тимолол, Тимолола малеат.