16. Несеп айдағыштар

Несеп айдағыштар зәрмен бірге судың және электролиттердің шығуын жоғарлатады және әртүрлі жүрек жетіспеушілігі, нефротикалық синдром немесе бауыр циррозы салдарынан болған ісінулерді төмендету үшін қолданылады. Кейбір несеп айдағыштар шамалы мөлшерде жоғары артериальды қысымды төмендету үшін қолданылады. Осмотикалық несеп айдағыштар негізінен ми ісінгенде және жоғары көз қысымын төмендету үшін қолданылады.

Несеп айдағыштардың көптеген жанама әсерлері олардың су-электролит тепе-теңдігінің бұзылуымен жүреді. Гипонатриемия– барлық несеп айдағыштардың жанама әсерлері. Тиазидті және сонымен қатар ілмекті несеп айдағыштарды қолданғаннан болатын гипокалиемия тәуекелі, дәрінің күшіне ғана емес, әсер ету ұзақтығына және сол себепті тиазидтерді қолдануда (эквиваленттік мөлшерде ілмекті несеп айдаңыштармен бірге) гипокалемияның даму тәуекелі жоғары болып келеді. Калий сақтаушы несеп айдағыштар гиперкалемия туғызуы мүмкін. Басқа электролитік бұзылыстарға гиперкальцемия (тиазидті несеп айдағыштар), гипокальциемия (ілмекті несеп айдағыштар) және гипомагниемия (тиазидті және ілмекті несеп айдағыштар).

МАННИТОЛ

(MANNITOL)

Шығарылу түрі. Инфузия (көк тамырға енгізуге арналған ерітінді), маннитол 10, 20% [ӘДҰ ұсынылған]

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Мидың ісінуі^В. Бас-миының гипертензиясы^С (бүйрек және бауыр жетіспеушілігінде). Бүйректің фильтрациялық қасиеті сақталған науқастардағы жедел бүйрек немесе бүйрек‑бауыр жетіспеушілігі (фуросемидпен бірге және допаминмен)^В. Экстракорпоральды қан айналымымен жүретін операция (алдын алу шаралары және бүйрек ишемиясы үшін) – аппаратқа алдын ала перфузия алдында 20-40 г маннитол енгізіледі. Глаукома (жедел ұстама). Қояншық статусы. Уланған кезде жылдамдатылған несеп айдау. Сыймсыз қан құйғаннан кейінгі болған трансфузиядан кейінгі асқыну. К/т енгізеді (баяу құю немесе тамшылатып). Алдын алу шаралары үшін мөлшері 0.5 г/кг дене салмағына құрайды, емдеу ‑ 1‑1.5 г/кг дене салмағына. Тәуліктік мөлшері 140‑180 г аспауы керек.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық. СБЖ, бүйректің фильтрациялық қызметі бұзылғанда. Созылмалы қан айналым жетіспеушілігінің ауыр түрлері. Сол қарынша жетіспеушілігінің салдарынан болған өкпе ісінуі. Геморагиялық инсульт, субарохноидальды қан құйылу (тек бастың трепанациясы кезіндегі қан кетуден басқа). Сусызданудың ауыр түрлері. Гипонатриемия, гипохлоремия, гипокалиемия.

Сақтандыру

Сусызданудың алдын алу үшін ағзаға сұйықтық құю керек, АҚ, диурезді, қанның сары суында электролиттерді (калий, натрий иондарын), бүйрек қызметін бақылау қажет. Құрамында маннитолдың құнарлығы 15% дан жоғары ерітінділерді ұзақ сақтағанда криталлдауы мұмкін, кристаллдарды енгізер алдында жылыту арқылы еріту керек, ерітіндіде кристалл болған жағдайда енгізуге болмайды; көк тамырға енгізуге арналған жүйе фильтрмен қамтамас етілуі тиіс; маннитол қанмен бірге немесе қан енгізілген жүйе арқылы енгізілмеуі керек.

Ерекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: ФДА категория В.

Емшекпен емізу: төс сүтіне енуі туралы мәліметер жоқ.

Жанама әсерлері

Су мен электролит тепе-теңдігінің бұзылыстары (жүректің айнуы, құсу, елестер); көлемге циркуляторлы күш түсу; ацидоз; өкпе ісінуі, әсіресе жүрек қоры төмендегенде; қалтырау, қызба, бастың айналуы, көру қабілетінің бұзылуы; гипертензия; есекжем, жоғары сезімталдық реакциясы; экстравазация ісінулер туғызуы мүмкін, тері некрозы, тромбофлебит; сирек жедел бүйрек жетіспеушілігі (үлкен мөлшерде), сусыздану (терінің құрғауы, диспепсия, миастения, тырысулар, ауыздың құрғауы, шөлдеу, елестер, АҚ төмендеуі), тахикардия, көкіректің ауруы.

Саудаға тіркелген атауы: Маннитол, Соматулин.