Монотерапия немесе біріктірілген терапия?

Препаратты талдауына тәуелсіз монотерапия АҚ толық бір деңгейге төмендеуін шектеулі науқастарға ғана береді.

Біріктірілген ем АҚ толық деңгейін төмендеуін көптеген науқастарға береді.

Бастапқы ем монотерапиядан болуы мүмкін немесе төменгі мөлшердегі екі біріктірілген препараттардан болуы мүмкін.

Монотерапияның шамалы гипертензия мен кардиоваскулярлы тәуекелдің төменгі деңгейінде мәні бар. Бастапқы емде екі препараттың төменгі мөлшерімен біріктірілген ем АҚ жоғарлауының 2-3 дәрежесінде немесе тәуекелдің жоғары деңгейінде.

Бекітілген екі гипертензияға қарсы препараттардың артықшылығы жиынтығында.

Ықпалы болмаған кезде үш немесе одан көп препараттар санын біріктіруді қолданады.

Асқынулары болмаған кезде және егде жастағыларға мөлшерін біртіндеп жоғарлатады. Жоғары тәуекел кезінде АҚ біріктірілген ем арқылы тез қол жеткізу және тез мөлшерін жоғарлату.

Келесі біріктірулердің рандомизирленген зерттеулерде қабылданған дәлелдемелер деңгейі бар:

• Тиазидті несеп айдағыштар және ААФ баяулатқыштар

• Тиазидті несеп айдағыштар және ангиотензина II рецепторларының антагонистері

• Кальций антагонистері және ААФ баяулатқыштары

• Кальций антагонистері және ангиотензина II рецепторларының антагонистері

• Кальций антагонистері және тиазидті несеп айдағыштар

• β-тежегіштер және кальций антагонистері (дигидропиридинді)

β-тежегіштер мен тиазидті несеп айдағыштарды біріктіру де тиімді болуы мүмкін, бірақ бұл біріктіруде дисметаболиттік ықпалдың күшею дәлелдейтін дәлелдемелер бар. Бұндай біріктірулерді метаболиттік синдромы бар және диабет тәуекелі жоғары науқастарда қолданудан қашу керек.

Калийдің жоғалу мүмкіндіктерін шеттету мақсатымен көп жылдары қолданылатын тиазидті несеп айдағыштар мен калий сақтауыштарды (амилорид, триамтерен, спиронолактон) біріктіруде, гипокалемия дамуына байланысты (бірден өлу, диабет дамуының тәуекелінің төмендеуі), тиазидтердің жанама әсерлерін төмендету.

ААФ баяулатқыштар мен ангиотензин рецепторларының антагонистерін біріктіру жуырда зерттелуде. Диабеттік және диабеттік емес нефропатия кезінде әр препаратты жеке қолданылуына қарағанда, АҚ төмендеуіне қатысты ықпалы біршама үлкен болуы мен протеинурияның төмендеуі белгіленген. Бұл біріктірілу сонымен қатар жүрек жетіспеушілігі кезіндегі тіршілік сақтау қабілет көрсеткішінің жоғарлауын көрсетті. Бірақ, монотерапияда әр препараттың жеке мөлшерін жоғарлату осындай ықпалға әкелетіндігі туралы әзірше мәлімет жоқ.

Төменгі мөлшерде бекітілген біріктіру (ААФ баяулатқыштары тиазидті несеп айдағыштар, ангиотензин рецепторларының антагонистерін тиазидті немесе кальций антагонистерімен, β-тежегіштерді несеп айдағыштармен және тиазидтерді калий сақтаушы несеп айдағыштармен) жеткілікті және біріктірулердің дәрежесі анағұрлым жоғары. Бірақ, , әрине мөлшер тәртібінің жұмсақтығы төмендейді.

Қолайлы толық систолиялық қан қысымын <140 мм.сын.бағ. және диастолиялық қан қысымын <90 мм.сын.бағ құрайды. Толық систолиялық қан қысымының төмен болуы <130 мм.сын.бағ. және диастолиялық қан қысымы <80 мм.сын.бағ. табиғаты белгіленген атеросклероздық атеросклерозды жүрек-тамырлар патологиясымен, диабетпен немесе созылмалы бүйрек жетіспеушілігімен ауыратын науқастарда болуы мүмкін.

Егде жастағы гипертония

Антигипертензивті ем шараларын жүргізу айқындылығы 80 жасқа дейін тиімді. Антигипертензивті дәрілер үшін жасына қарай қатаң шектеулер жоқ. Көбінесе тиазидтік несеп айдағыштар мен дигидропиридин қатарының кальций өзекшелерін тежегіш дәрілердің төменгі мөлшерлері тиімді болып келеді. Қажет жағдайларда ААФ баяулатқышын немесе ангиотензин ІІ қарсыласын қосуына мүмкіндіктер бар. Арнаулы қысым орта есеппен ≥ 90 мм.сын.бағ. немесе диастолиялық және ≥ 160 мм.сын.бағ, 3-6 айдан асық қадағалағанда құрауы тиіс.

Оқшауланған систолиялық гипертония

Оқшауланған систолиялық гипертония (систолиялық қысым ≥ 160 мм.сын.бағ, диастолиялық қысым <90 мм.сын.бағ) жүрек-қан тамыр ауруларының тәуекелінің жоғарлауымен байланысты, әсіресе 60 жастан асқан науқастарда. Систолиялық қан қысымы, орта есеппен 160 мм.сын.бағ немесе 3-6 айдан асық бақылағанда жоғары болып келгенде төмендеуі тиіс, тіпті диастолиялық гипертония болмаған жағдайдың өзінде де. Кәдімгі фармакотерапия тиазидтердің және дигидропиридинді кальций өзекшелер тежегіштерінің төменгі мөлшерлерін құрайды. Қажет жағдайларда ААФ баяулатқыштарын немесе ангиотензин ІІ қарсыластарын қосу мүмкін.

Диабет кезіндегі гипертония

Диабетпен ауыратын науқастардағы арнаулы АҚ деңгейі - систолиялық қысым <130 мм.сын.бағ және диастолиялық қысым <80 мм.сын.бағ құрайды. Бірақ, кейбір науқастарда арнаулы қысым қажеті емге қарамастан қалпына келмеуі мүмкін. Көп науқастарға антигипертензивті дәрілерді біріктіріп қолдануды қажет етеді.

ААФ баяулатқыштары немесе ангиотензин ІІ рецепторлар қарсыластары диабеттік нефропатия кезінде маңызды болуы мүмкін және микроальбуминурия мен нефропатия дамуын ұстап тұруы мүмкін.

Бүйрек патологиялары кезіндегі гипертония

Үнемі протеинуриямен жүретін науқастардағы антигипертензивті емдегі арнаулы қысым - систолиялық қан қысымы ≥ 140 мм.сын.бағ. немесе диастолиялық қан қысымы ≥ 90 мм.сын.бағ. Қолайлы қан қысымы - систолиялық қан қысымы <130 мм.сын.бағ және диастолиялық қысым <80 мм.сын.бағ, немесе төмен 24 сағат ішіндегі протеинурия деңгейі 1г. жоғары болса. Тиазидтер тиімсіз болуы мүмкін және ілмекті несеп айдағыштар қажет болуы мүмкін. ААФ баяулатқыштарын тағайындағанда анық сақтық қажет, бірақ олар тиімді болуы мүмкін. Дигидропиридинді кальций өзекшелерін тежегіштерді біріктірілген фармакотерапияға қосуға болады.

Жүктілік кездегі гипертония

Метилдопа жүктілік кезінде қауіпсіз. Бета-тежегіштер жүктіліктің үшінші кезеңінде тиімді және қауіпсіз. Әсері ұзақ нифедипинде жүктілік кезінде гипертонияны бақылау үшін қолданылады. Преэклампсия және эклампсия магния сульфатын тағайындау көрсеткіштеріне жатады.

Гипертониялық күрт асқыну

Гипертонияның күрт асқынуы немесе шынайы гипертензия (мысалы диастолиялық қан қысымы > 140 мм.сын.бағ) стационар жағдайында шұғыл дәрілік емді қажет етеді, бірақ бұл – парентеральды гипертонияға қарсы ем үшін міндетті белгілер емес. Кәдімгі ем ААФ баяулатқыштарымен (каптоприл), ішке қолданатын бета тежегіштермен (метопролол), ілмекті несеп айдағыштармен, клонидинмен немесе ұзақ әсер ететін кальций өзекшелерінің тежегіштерімен (мысалы, амлодипин немесе ұзақ әсер ететін нифедипин) жүргізілуі тиіс. Қысқа әсерлі нифедепин препараттарын қолдану тиімсіз, әсіресе тілдің астына тағайындау да асқынулардың даму тәуекелінің жоғарлауы және АҚ бақылау мүмкін емесАлғашқы сағаттарда 24 сағаттың ішінде диастолиялық қан қысымы 100-110 мм.сын.бағ. дейін төмендеуі керек. Қалған 2 немесе 3 күннің ішінде кальций өзекшелерінің тежегіштерін, несеп айдағыштарды, ААФ баяулатқыштарды, вазодилататорларды монотерапия немесе біріктіру арқылы АҚ қалпына келтіруге болады.

АҚ тез төмендеуі өмірге қажетті мүшелерде қан айналымын төмендетіп, инсультке, соқырлыққа, бүйрек жетіспеушілігіне және миокардтың ишемиясына әкелуі мүмкін. Парентералды антигипертензивті дәрілер өте сирек қажет; натрий нитропруссид – АҚ шұғыл төмендету кезінде сирек қолданылатын дәрі.

Тиазидті және тиазид тәрізді несеп айдағыштар

Гидрохлоротиазид

(HYROCHLORTHIAZIDE)

Шығарылу түрі. Таблетка гидрохлоротиазид 25 мг [ӘДҰ ұсынылған]. Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^А, өзін және басқа дәрілермен бірге біріктіру. Ішке, ересектерге 12,5 мг/тәу

Созылмалы жүрек жетіспеушілігі^В (құрама ем құрамында), алғашқыда 25 мг күніне, танертең. Қажет жағдайларда 50 мг-ға дейін жоғарлату, ең жоғарғы тәуліктік мөлшер 100 мг. Дәріні күн сайын қолдану мүмкін, бірақ оны жиі 1-2 күнде бір реттен тағайындайды.

Әртүрлі генезді ісіну синдромы^В (портальды гипертензия, нефротикалық синдром, СБЖ, семіздік кезде сұйықтықтың жиналып қалуы), ішке, ересектерге, алғашқыда 25 мг күніне, танертең. Қажет жағдайларда мөлшерін 50 мг-ға дейін жоғарлату; егде жастағыларға, алғашқы мөлшер 12,5 мг күніне. Айқын ісіну синдромы бар, ілмекті несеп айдағыштарды көтер алмайтын науқастарға, ішке, ересектерге 100 мг күніне немесе күн ара (ең жоғарғы мөлшер 100 мг күніне).

Жүктілік уыттану (нефропатия, ісінулер, эклампсия)^D , алғашқы мөлшер 25 мг күніне, танертең. Қажет жағдайларда мөлшерін 50 мг/тәу жоғарлату.

Қантсыз диабет^D, ересектерге 25 мг 1–2 рет тәулігіне мөлшерін біртіндеп жоғарлату арқылы (тәуліктік мөлшері 100 мг) емдік ықпалға қол жеткізгенше (шөлдеудің және полиурияның төмендеуі), әрі қарай мөлшерін төмендету мүмкін.

Несеп жолдарында тастардың байлануының алдын алу шаралары^С – 50 мг/тәу.

Глаукоманың субтеңгерілген түрі^D , 25 мг-нан күніне 1 рет 1-6 күн.

2 айдан 14 жасқа дейінгі балаларға тағайындау 1 мг/кг/тәу. Балаларға ең жоғарғы мөлшер 6 айға дейінгі 3,5 мг/(кг·тәу), 2 жасқа дейін — 12,5– 37,5 мг/тәу, 3–12 жас — 100 мг/тәу, 2–3 қабылдауға бөліп беру.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық; аяқ қақпаны; қант диабетінің ауыр түрлері; ауыр бүйрек (түйін фильтрациясы 20–30 мл/мин төмен, анурия) немесе бауыр жетіспеушілігі; гипонатриемия, гиперкальциемия, рефрактерлі гипокалиемия, симптоматикалық гиперурикемия; Аддисон ауруы, жүктілік (I үшайда).

Сақтандыру.

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет.

Бүйрек қызметінің ауыр бұзылыстары (дәрі тиімсіз). Бауыр қызметінің бұзылыстары (дегидратация бауыр комасының дамуына ықпал етеді). Гиперкальциемия немесе гиперхолестеринемия немесе гипертриглицеридемия немесе гипонатриемия (жағдайы нашарлайды). Жүйелік қызыл жегі (үдерістің белсенуі). Панкреатит.

Егде жаста мөлшерін төмендету керек, жанама әсерлерінің даму тәуекелін азайту үшін. Гидрохлортиазидті қолдану гипокалиемияның тууына әкелуі, қант диабетін, аяқ қақпанының күшейтуі мүмкін. Жүктіліктің ІІ-ІІІ үшайында сақтықпен қолдану керек. Нәрестелердің сарғаюы кезінде дәріні қолданғанда гипербилирубинемия даму тәуекелі бар.

Әрекеттесуі: Қосымша.

Жүктілік: ФДА категория В.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді. Емшекпен емізудің бірінші айында ілмекті несеп айдағыштарды қолданбау керек, лактацияны басатын әсері бар туралы мәлімет бар.

Жанама әсерлері

Сұйықтық пен электролиттер тепе-теңдігінің бұзылыстары, ауыздың құрғауына, шөлдеуге, ішек-қарын бұзылыстарына (жүректің айнуы, құсу), әлсіздікке, летаргияға, ұйқышылдықа, сіреспелерге, бастың ауруына, бұлшық еттің ауруы мен тарылуына, гипотензияға (ортостатикалық гипотензия), олигоурияға, аритмиға әкеледі; гипокалиемия, гипомагниемия, гипонатриемия, гипохлоремиялық алкалоз, гиперкальциемия; гипергликемия, гиперурикемия, аяқ қақпаны; бөртпелер, фотосенсибилизация; қанның сары суында липидтердің құнарлығының бұзылуы; сирек белсіздікке (қайтымды); қан жағынан бұзылыстар болуы (нейтропения, тромбоцитопения); панкреатит, бауыр ішілік холестаз; жедел бауыр жетіспеушілігі; жоғары сезімталдық реакциялар (пнев­мониттер, өкпе ісінулері, ауыр тері реакциялары

Мөлшерден тыс қолдану. Гипокалиемия (адинамия, сал, іштің қатуы, аритмия), ұйқышылдық, естің шатасуы, АҚ төмендеуі.

Саудаға тіркелген атауы: Гидрохлортиазид, Гипотиазид, Дихлотиазид.

ИНДАПАМИД

(INDAPAMIDE) Шығарылу түрі. Индапамид, таблеткалар қабықпен қапталған 2,5 мг. Индапамид ретард – таблетка 1,5 мг – негізгі дәрілік заттың баяу босатылуымен жүретін ұзақ әсерлі дәрілік түр.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^В 2,5 мг (ұзақ әсер ететін түрі емес) ішке тәулігіне1 рет танертең, 4 аптадан кейін мөлшерін 5 мг-ға көтеруге болады, ең жоғарғы мөлшер -10 мг немесе 1,5 мг (таблетка ретард) ішке тәулігіне 1 рет таңертен.

Тоқыраулы жүрек жетіспеушілігі кезіндегі ісіну синдромы. 2,5-5 мг тәулігіне 1 рет.

Кері көрсеткіштері.

Жоғары сезімталдық; анурия; бас қан айналымының жедел бұзылыстары; ауыр бауыр немесе бүйрек жетіспеушілігі; қалпына келмейтін қант диабеті; аяқ қақпаны (сонымен қатар анамнезінде); кетоацидоз.

Сақтандыру.

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет.

Қант диабеті (глюкоза тұрақтылық бұзылуы мүмкін). Бауыр қызметінің бұзылуы (дегидратация тәуекелі, бауыр комасының тәуекелін туғызуы мүмкін). Симпатэктомия (гипотензивті ықпалы күшейеді). Гипокалиемияда, гипонатриемияда және басқа да су-электролит балансының бұзылыстарында, сонымен қатар урекемияда жанама әсерлерінің тәуекелі жоғарлайды. 18 жасқа дейінгі балаларда қолдану қажетті дәрежеде зерттелмеген.

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория В.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтуі туралы мәліметтер жоқ.

Жанама әсерлері

Ортостатикалық гипотензия (1-10%). Мазасыздану, депрессия, бастың айналуы, ұйқышылдық, қалжырау, бастың ауруы (1-10%). Іштің ауруы, анорексия, жүректің айнуы, құсу, диарея, іштің қатуы (1-10%). Жиі зәр бөлу, полиурия, никтурия (1-10%). Көру қабілетінің бұзылуы (1-10%). Сирек: гипонатриемия, гипохлоремиялық алкалоз немесе гипокалиемия клиникалық белгілерімен. Мөлшерге тәуелді тұзды баланс бұзылыстары (гипокалиемия жиі болады), бірақ клиникалық симптомдармен жүрмейді.

Мөлшерден тыс қолдану: жүректің айнуы, құсу, әлсіздік, су-электролиттік баланс бұзылыстары, айқын АҚ төмендеуі, тыныстың тежелуі, бауыр комасы (бауыр циррозымен ауыратын науқастарда).

Саудаға тіркелген атауы: Индапамид, Арифон, Индап, Ариндап.

β – адренотежегіштер. Бөлімді қара.

КАРВЕДИЛОЛ

CARVEDILOL

Шығарылу түрі. Таблетка 6,25 мг, 12,5 мг, 25 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^В Алғашқыда 12,5 мг бір рет тәулігіне, мөлшерін 2 күннен кейін кәдімгі мөлшерге дейін жоғарлату 25 мг/тәу; егер қажет болса, мөлшер әрі қарай үзіліс ара қашықтығымен жоғарлатуға болады 2 аптада ең жоғарғы мөлшерге дейін 50 мг/тәу.; егде жастағы науқастарда алғашқы мөлшер 12,5 мг/тәу қанағаттанарлық АҚ бақылауды қамтамасыз етуі мүмкін.

Стенокардия^А . 12,5 мг/тәу. бірінші 2 күнде, кейін 25 мг-нан 2 реттен күніне (ең жоғарғы мөлшер 100 мг, екі қабылдауға бөлінген тәулігіне).

Созылмалы жүрек жетіспеушілігі^А . Дигоксин, ААФ баяулатқыш пен несеп айдағыштармен ем жүргізген кезде 3,125 мг-нан 2 реттен күніне 2 аптаға дейін қолданады, кейін 6,25 мг-нан 2 реттен күніне, соңында, 2 аптадан кейін 12,5-25 мг-ға дейін күніне 2 реттен жоғарлатады. Ең жоғарғы мөлшері 25 мг-нан 2 рет, егер дене салмағы 85 кг дейін болса, 50 мг-нан 2 реттен – егер дене салмағы 85 кг-нан артық болса.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық, АВ-тежелудің II-III әрежесі, айқын брадикардия, СССУ, кардиогенді шок, артериальды гипотензия (систолиялық АҚ <85 мм.сын.бағ.), бауыр жетіспеушілігі, бронхиалды демікпе, жүктілік, төспен емізу, 18 жасқа дейін.

Сақтандыру

Бронхоспастикалық синдромда, созылмалы бронхитте, өкпе эмфиземасында, Принцметал стенокардиясында тағайындағанда сақтықпен қолдану керек. Анамнезінде аллергия болған жағдайларда, аллергендерге сезімталдығы жоғарлайды, аллергиялық реакциялар ауырланады және адреналинге жауап төмендейді.

Бірден алып тастаудан қашу керек.

Келесі мәселелерде қолдануға болмайды, тек ерекше жағдайларда ғана.

Айқын жүрек жетіспеушіліктері, кардиогенді шок, жүрекше-қарынша тежелуі II –III дәрежесі, синусты брадикардия минутына 45 рет соғудан, миокардтың инфаркты кезіндегі гипотензия (тиімсіз болуы мүмкі).

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Эмфизема немесе аллергиялық емес бронхит, тоқыраулы жүрек жетіспеушілігі, қант диабеті, бауыр қызметінің бұзылуы, гитертиреоз, қазіргі кездегі немесе анамнезіндегі депрессия, миастения, феохромоцитома, теңге қотыр, бүйрек қызметінің бұзылуы, Рейно синдромы және басқа да шеткі тамырлардың аурулары.

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория С.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді.

Жанама әсерлері

ЖЖЖ төмендеуі, брадикардия (2-9%) және миокардтың жиырылуының төмендеуі. Бронхтың тарылуы. Әлсіздік, қажу; ұйқының бұзылуы; аяқ-қолдың салқындауы, парэстезия; глюкозаға тұрақтылықтың төмендеуі; ортостатикалық гипотензия, бастың айналуы, бастың ауруы; көкірек ішінің ауруы; аяқ-қолдың ісінуі мен ауруы; ауыздың құрғауы; зәр бөлудің бұзылуы; тұмауға ұқсас симптомдар; терінің аллергиялық реакциялары; бауыр ферменттер белсенділігінің жоғарлауы; тромбоцитопения, лейкопения, теңге қотырдың асқынуы.

Саудаға тіркелген атауы: Карвидил, Таллитон.

БИСОПРОЛОЛ

(BISOPROLOL)

Шығарылу түрі. Таблетка бисопролол фумарат 5 мг, 10 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^В 5-10 мг/тәу

Стенокардия^В 5-10 мг/тәу

Созылмалы жүрек жетіспеушілігі^А . Дигоксин, ААФ баяулатқыш пен несеп айдағыштармен ем жүргізген кезде 1,25 мг/тәу. 2 аптаға дейін қолданады, кейін 2,5 мг/тәу бір апта бойы, кейін 3,75 мг/тәу бір апта бойы, кейін 5 мг-нан 4 апта бойы, кейін 7,5 мг-нан 4 апта бойы кейіннен 10 мг/тәу тәртібіне өту.

Тахиаритмиялар – синусты тахикардия^В, қарынша үсті және қарынша экстрасистолиясы^D, митралды қақпақшаның пролапсы кезіндегі аритмия^D, тиреотоксикоз^В – 10 мг/тәу.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық, АВ-тежелудің II-III дәрежесі, айқын брадикардия, СССУ, кардиогенді шок, артериальды гипотензия (систолиялық АҚ <85 мм.сын.бағ.), бауыр жетіспеушілігі, бронхиалды демікпе, жүктілік, төспен емізу, 18 жасқа дейін.

Сақтандыру

Бронхоспастикалық синдромда, созылмалы бронхитте, өкпе эмфиземасында, Принцметал стенокардиясында тағайындағанда сақтықпен қолдану керек. Анамнезінде аллергия болған жағдайларда, аллергендерге сезімталдығы жоғарлайды, аллергиялық реакциялар ауырланады және адреналинге жауап төмендейді.

Бірден алып тастаудан қашу керек.

Келесі мәселелерде қолдануға болмайды, тек ерекше жағдайларда ғана.

Айқын жүрек жетіспеушіліктері, кардиогенді шок, жүрекше-қарынша тежелуі II –III дәрежесі, синусты брадикардия минутына 45 рет соғудан, миокардтың инфаркты кезіндегі гипотензия (тиімсіз болуы мүмкі).

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Эмфизема немесе аллергиялық емес бронхит, тоқыраулы жүрек жетіспеушілігі, қант диабеті, бауыр қызметінің бұзылуы, гитертиреоз, қазіргі кездегі немесе анамнезіндегі депрессия, миастения, феохромоцитома, теңге қотыр, бүйрек қызметінің бұзылуы, Рейно синдромы және басқа да шеткі тамырлардың аурулары.

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория С.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді.

Жанама әсерлері

Төменгі мөлшерлерде кардиоселективті әсеріне байланысты бронхтың тарылу, гипогликемия және шеткі тамырлардың тарылу тәуекелі төмендейді. ГЭК-н нашар өтуіне байланысты, ОЖЖ-сі жағынан жанама әсерлері шамалы. ЖЖЖ төмендеуі, брадикардия және миокардтың жиырылуының төмендеуі. Бронхтың тарылуы. Әлсіздік, қажу; ұйқының бұзылуы; аяқ-қолдың салқындауы, парэстезия; глюкозаға тұрақтылықтың төмендеуі; ортостатикалық гипотензия, бастың айналуы, бастың ауруы; көкірек ішінің ауруы; аяқ-қолдың ісінуі мен ауруы; ауыздың құрғауы; зәр бөлудің бұзылуы; тұмауға ұқсас симптомдар; терінің аллергиялық реакциялары; бауыр ферменттер белсенділігінің жоғарлауы; тромбоцитопения, лейкопения, теңге қотырдың асқынуы.

Саудаға тіркелген атауы: Конкор.

НЕБИВОЛОЛ

(Nebivolol)

Шығарылу түрі. Таблеткалар 5 мг

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериалды гипертензия (монотерапия немесе басқа да гипертензивті дәрілермен біріктіру), ЖИА, күш түскендегі стенокардия. Ішке, тәуліктің бір мезгілінде, шайнамастан, жеткілікті сумен ішу, тағаммен бірге немесе тамақтан соң — 5 мг-нан тәулігіне 1 реттен. Бүйрек жетіспеушілігімен ауыратын науқастарға немесе 65- жастан үлкен науқастарға — 2,5 мг/тәу. ең жоғарғы тәуліктік мөлшер — 10 мг.

Кері көрсеткіштері.

Жоғары сезімталдық, синусты брадикардия (45–50 соққы/мин төмен), артериалды гипотензия, кардиогенді шок, синусты түйіннің әлсіздік синдромы; AV тежелудің II-III дәрежесі, рефрактерлі ауыр жүрек жетіспеушілігінің емінде; шеткі қан айналымының бұзылыстары, синоатриальды тежелу, бауыр қызметінің бұзылуы, бронхиальды демікпе, бронхоспазм, жүктілік, емшекпен емізу, жас балаларға.

Сақтандыру.

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Брадикардияға бейім болу, қант диабеті, қалқанша безінің гиперфункциясы, тенге қотыр, аллергологиялық анамнезі нашар, егде жастағылар (75 жастан үлкен).

Емді біртіндеп доғару керек (1-2 апта бойы). ЖЖЖ 55 соқ/мин дейін баяулауында мөлшерін төмендету ұсынылады. Қант диабеті кезінде гипогликемия белгілері, қалқанша безінің гиперфункциясында - тахикардия байқалуы мүмкін. Шаң мен басқа да аллергенді заттарға реакцияның күшеюі мүмкін. Жалпы анестезияны қолданумен жүретін операциялық араласуларда (хирургиялық стоматологияны қоса) 24 сағат алдын доғару керек немесе инотропты әсері шамалы жансыздандыратын заттарды талдау керек. Антацидтермен бірге тағайындалған жағдайларда небивололды тамақпен бірге қолданады, ал антацидтерді – тамақты қолдану арасында. Транспортты жүргізушілер және үлкен көңіл қоюды талап ететін мамандықтарда жұмыс істейтін адамдарға сақтықпен қолдану керек. Емделу кезінде алкоголді қолдануды шеттету тиіс.

Әрекеттесуі: 1 қосымша қара.

Жүктілік: FDA категориясы С. Жүктілік кезінде кері көрсетілген.

Емшекпен емізу: Емделу кезінде емшекпен емізуді доғару керек.

Жанама әсерлері.

Жүйке жүйесі мен сезім мүшелері жағынан: 1–10% жағдайларда — бастың ауруы, бастың айналуы, шаршау (әлсіздік), парестезия; 1% жағдайларда — депрессия, түнгі қорқыныштар; өтпелі көрудің бұзылуы.

АІЖ мүшелері жағынан: 1% жағдайларда және жоғары — жүректің айнуы, құсу, іштің қатуы; метеоризм, диарея.

Жүрек-қан тамырлары мен қан ( қанның түзілуі, гемостаз) жүйесі жағынан: симптоматикалық брадикардия, AV тежелуі, гипотензия, жүрек жетіспеушілігі, ауыспалы ақсақтықтың асқынуы.

Басқа да: тері реакциялары, бронхоспазм.

Саудаға тіркелген атауы: Небилет.

Кальций өзекшелерінің тежегіштері. Бөлімді қараша

АМЛОДИПИН

(Amlodipine)

Шығарылу түрі. Таблеткалар 5 мг және 10 мг [ӘДҰ ұсынылған].

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериалды гипертензия^А . Бастапқы мөлшер 2,5 мг/тәу, тәулігіне 5 -10 мг-ға дейін жоғарлатады (қант диабетімен ауыратын науқастарда 10 мг/тәу^А )

Тұрақты стенокардия - 3 мг/тәу^А . Вазоспастикалық стенокардия – 5-15 мг/тәу. (секция…)

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық (сонымен қатар басқа да дигидропиридиндерге). Тамырлар шоктары, кардиогенді шок, тұрақсыз стенокардия, миокард инфаркты, аортальды стеноз, ИГСС, тахикардия, артериальды гипотензия (90 мм сын бағ төмен), жүктілік, төспен емізу.

Сақтандыру.

Келесі мәселелерде қолдануға болмайды, тек ерекше жағдайларда ғана.

Ауыр гипотония (нашарлауы мүмкін).

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет.

Аорта сағасының стенозы (жүрек жетіспеушілік тәуекелінің жоғарлауы).

Бауыр жетіспеушілігі (амлодипиннің клиренсі төмендеуі мүмкін, мөлшерін төмендету қажет).

Созылмалы жүрек жетіспеушілігі. Амлодипинді созылмалы жүрек жетіспеушілігі кезінде тек ААФ баяулатқыштарымен бірге мөлшері 1-5 мг/тәу біріктіріп қолдану керек. Амлодипин симптоматиканы жақсартады және СЖЖ^А кезінде науқастардың жағдайын нашарлатпайтын жалғыз кальций өзекшелерінің тежегіштері. Қолдану көрсеткіштеріне тұрақты АГ жүретін СЖЖ, стенокардия, өкпе гипертензиясы немесе айқын қақпақша қайта құйылуы.

Балаларда қолданған мәліметтер қорытындысы толық емес.

Бірден алып тастаудан қашу керек, стенокардияның күшеюіне әкелуі мүмкін.

Балалардың жасына қарай амлодипиннің әсері туралы ақпараттар жоқ. Педиатрияда қауіпсіздігі мен ықпалдылығы анықталынбаған.

Әрекеттесуі: Қосымшаны қара.

Жүктілік: ФДА категория С. Адамдарға зертеулер жүргізілмеген. Амлодипин егеуқұйрықтарда босануды ұзартады.

Емшекпен емізу: сүтке өтеме белгісіз.

Жанама әсерлері.

Шеткі ісінулер (мөлшерге тәуелді 2-14,6%); бастың айналуы, бетке қанның құйылуы, ыстықтың сезінуі, бастың ауруы, тахикардия, шаршау, әлсіздік; іштің ауруы, жүректің айнуы, іштің қатуы; Өте сирек – аритмия, стенокардияның асқынуы, естен тану, гингивит, иектің гиперплазиясы, бауыр ферменттер деңгейінің жоғарлауы, аллергия.

Саудаға тіркелген атауы: Норваск, Нормодипин, Кардилопин, Калчек, Амлодипин, Амловас, Акридипин, Тенокс, Амлопин.

НИФЕДИПИН (NIFEDIPINE)

Шығарылу түрі. Белсенді зат‑нифедипин. Баяу босатылатын таблеткалар (түрлендіріліп босатылатын таблеткалар), нифедипин 10 мг [ӘДҰ ұсынылған]. Таблеткалар, нифедипин 10 мг [ӘДҰ Модель тізіміне енгізілмеген]. Рапид-ретард таблеткалары, пленкалық қаппен қапталған, нифедипин 20 мг [ӘДҰ Модель тізіміне енгізілмеген]. Ұзақ әсерлі таблеткалар, нифедипин 20 мг [ӘДҰ Модель тізіміне енгізілмеген]. Түрлендірілгенмен босатылатын таблеткалар, нифедипин 40 мг [ӘДҰ Модель тізіміне енгізілмеген]. Ұзақ әсерлі таблеткалар, қабықпен қапталған, нифедипин 10 мг, 20 мг, 30 мг [ӘДҰ Модель тізіміне енгізілмеген]. Бақылаумен босатылатын таблеткалар, қабықпен қапталған, нифедипин 30 мг, 60 мг [ӘДҰ Модель тізіміне енгізілмеген].

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^А . Ішке (баяу босатылатын таблетка түрінде), ересектерге мөлшер ара қашықтығы 20–100 мг күніне 1–2 рет өнірушішісін нұсқау арқылы тағайындау. Көбінесе бақыланбай босатылатын таблеткаларды 30-60 мг 1 рет тәулігіне тағайындайды, қажет жағдайларда және мөлшерін көтере алуына қарай 7-14 күн ішінде мөлшерге түзетулер енгізеді. Ұзақ әсер ететін таблеткаларды 20 мг 2 реттен тәулігіне тағайындайды, қажет жағдайларда және мөлшерін көтере алуын есептеп мөлшерін біртіндеп жоғарлатады.

Кернеулі стенокардия (алдын алу шаралары мен басу)

Вазоспастикалық стенокардия ( Принцметал^В стенокардиясы) – 80 мг/тәу дейін (алдын алу шаралары 10 мг/тәу).

Рейно^В ауруы мен синдромы – нифедипин ретард 10- 20 мг күніне 2 реттен.

Өкпе гипертензиясы (созылмалы обструктивті өкпе ауруларымен ауыратын науқастарға 10-20 мг/тәу^В, бірінші өкпелік гипертензия кезінде 80 мг/тәу^С ).

Кері көрсеткіштері

Нифедипинге жоғары сезімталдық кезінде. Тұрақсыз стенокардия. Миокардтың инфаркты (бірінші айларда), кардиогенді шок, коллапс, артериальды гипотония (систолиялық АҚ 90 мм сын. бағ. төмен). Айқын жүрек жетіспеушілігі (декомпенсация сатысы). СССУ, ИГСС, тахикардия. Айқын аортальды стеноз. Жүктілік, лактация, жас балаларда. Порфирия.

Сақтандыру.

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет.

Аорта сағасының стенозы (жүрек жетіспеушілігінің тәуекелі жоғарлайды). Брадикардия немесе жүрек жетіспеушілігі, миокард инфаркты (шамалы теріс инотропты ықпалы бар). Бауыр қызметінің бұзылуы (әсер ету ұзақтығы ұзаруы мүмкін). Бүйрек қызметінің бұзылуы (клиренс төмендейді). Жеңіл немесе шамалы гипотензия (гипотензияның күшеюі).

Нифидипиннің қысқа әсерлі дәрілік түрін кеңінен АҚ бақылауда және стенокардияда ұзақ қолданбауы тиіс, олар артериальды қысымның тербелуі мен рефлекторлы тахикардия туғызуы мүмкін және миокардтың немесе бас миының ишемиясына әкеп соғады. Қысқа әсерлі нифедипиннің үлкен мөлшерін қолданғанда жүрек-тамырларының қалаусыз асқынуларының тәуекеліне және инфаркттан кейінгі кардиосклерозбен, стенокардиямен^А ауыратын науқастарды өлімге әкелуі мүмкін. Жедел ишемиялық инсульт^А кезеңінде нифедипиннің қолданылуының таңдаулылығы дәлелденбеген. Нифедипин-ретардтың гипотензивті әсері, амлодипинге қарағанда автономды жүйке жүйесінің симпатикалық тонусын жоғарлауымен және парасимпатиканың^В төмендеуімен жүреді. Гипотензияны түзету үшін нифедипин-ретардты -адренотежегіштермен немесе несеп айдағыштармен біріктіріп қолданған да жәй нифедипинді^А науқастар жақсы көтереді.

Бауыр қызметі бұзылған немесе егде жастағы науқастарға мөлшерін төмендету және тәулігіне 1-2 рет ұзақ әсер ететін түрін тағайындау мүмкін. Есте сақтайтын жәй әртүрлі баяу босатылатын таблеткалық дәрілер әртүрлі клиникалық ықпалдарға ие; сол себепті науқастар бір өндірісте шыққан дәріні қолдануы тиіс.

Уақытынан ерте босанғанда токолитиктерді қолдану қажеттілігі кезінде нифедипин тиімдірек, -адреномиметиктермен салыстырғанда, бұл кезде нифедипин неонатальды дистресс-синдромы мен неонатальды сары аурудың^А жиілігін төмендетеді.

Жүктілік кездегі гипертониялық күрт асқынуды басу үшін қолданады, оның әсері магния сульфатын, гидралазин, лабеталол, нимодипин, урапидил, хлорпромазин, простациклин А қолданғанмен бара-бар.

Нифедипинді қолданғанда грейпфрут шырынын қолданбау емдәмнен алып тастау керек (зат алмасуын бұзуы мүмкін);

Әрекеттесуі: Қосымшаны қара....

Жүктілік: ФДА категория С.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді, адамдарда асқынулар тіркелмеген.

Жанама әсерлері

Шекі ісінулер (мөлшерге тәуелді 7-10%-дан, 50%-ға дейін). Терінің гиперемиясы болуы мүмкін, жылудың сезінуі, бастың ауруы, жүректің айнуы, тізенің ісінуі, тері бөртпелері, тахикардия, артериальды гипотония, тәуліктік диурездің жоғарлауы. Үлкен мөлшерде ұзақ қолданғанда парестезия болуы мүмкін, бұлшық еттердің ауырсынуы, дірілдеу, көздің шамалы көру бұзылыстары, диспептикалық көріністер. Сирек жағдайларда стенокардия ұстамаларының күшеюі, сонымен қатар бауыр мен бүйрек қызметтерінің бұзылуы. Бірен сараң лейкопения, тромбоцитопения, иектің гиперплазиясы, гинекомастия, телангиэктазия жағдайлары сипатталған. Өте сирек антиядролық антиденелердің титрінің өсуімен жүретін артрит. Қан сары суындағы құнарлығының ең жоғарғығы кезінде сирек транзиторлы соқырлық болуы мүмкін. Өте сирек ‑ брадикардия, қарынша тахикардиясы, асистолия.

Саудаға тіркелген атауы: Кордипин, Коринфар.

Ангиотензин айналдырушы ферменттің баяулатқыштары

КАПТОПРИЛ

(captopril)

Шығарылу түрі. Таблетка 25мг [ӘДҰ ұсынылған].

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^А 25 -тен 150 мг/тәу дейін. Бірінші мөлшер 12,5 мг 2 реттен тәулігіне, егер несеп айдағыштармен бірге қолданса немесе науқас егде жаста болса, онда тәулігіне 2 реттен 6,25 мг-нан қолдану керек. Гипертониялық күрт асқыну – 25 мг тілдің астына.

Созылмалы жүрек жетіспеушілігі^А (кешенді емде), 25-тен 150 мг/тәу дейін. Бірінші 6,25 – 12,5 мг/тәу, кейін кәдімгі 25 мг-нан 2-3 рет тәулігіне.

Нәрестелердегі гипертензияны және нәрестелер мен емізулі балалардағы тоқыраулы жүрек жетіспеушілігін емдеу. 10мкг/кг (0,01 мг/кг) 2-3 рет тәулігіне нәрестелер үшін, 300 мкг/кг (0,3 мг/кг) 3 рет тәулігіне шамалы үлкен жастағы балаларға. Қажет жағдайларда мөлшерін 300 мкг/кг 8-24 сағаттық ара қашықтықпен ең төменгі әсерлі мөлшерге дейін жоғарлатады.

Тұрақты клиникалық жағдайда миокардтың инфарктынан кейінгі сол қарыншаның қызметі бұзылғанда^А, 25-тен 150 мг/тәу дейін^А. Инфарктан кейін 3 күннен соң, 6,25 мг/тәу бастау, бірнеше аптадан кейін 150 мг /тәу дейін.

Диабетикалық нефропатия инсулинге тәуелді қант диабеті кезінде^А (альбуминурия кезінде 30мг/тәу жоғары), 75 – 100 мг/тәу.

Диабетикалық ретинопатия^В , 75-100 мг/тәу.

Кері көрсеткіштері.

Жоғары сезімталдық, жүктілік, емшекпен емізу, ангионевротикалық ісінулер (анамнезінде ААФ баяулатушыларды қабылдау кезінде), жас балаларға, фотосезімталдық.

Сақтандыру

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Анамнезінде Квинке ісінуі (Квинке ісінуінің тәуекелі жоғарлайды); ауыр аутоиммуннды аурулар, әсіресе жүйелі қызыл жегі (нейтропения тәуекелі жоғарлайды); жүрек тамыр жетіспеушілігі (АҚ төмендеуі ишемияның күшеюін қолдауы мүмкін); қант диабеті (гиперкалиемия тәуекелінің жоғарлауы); бүйрек артериясының екі жақты стенозы, жалғыз бүйрек артериясының стенозы; бүйрек қондыруынан кейінгі жағдай; ауыр бүйрек жетіспеушілігі, анамнезінде бүйрек ауруы (протеинурия тәуекелі жоғарлайды); бауыр жетіспеушілігі.

Дәрінің бірінші қабылдауы айқын артериальды гипотензия туғызуы мүмкін, әсіресе СЖЖ кезінде, несеп айдағыштарды қабылдайтын науқастарда, тұзы аз емдәмді сақтайтындарда, диализдегілерде. Бүйрек қызметін бақылау қажет (креатинин мен сары судағы калий деңгейін бақылау). Мөлшерін жіберіп алғанда, егер келесі мөлшерді қабылдау уақыты келгенде мөлшерін екі есеге көтермеу керек!

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория бірінші үшай – С, екінші және үшінші - D. Қолданбау керек!

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді (анасының қанындағы 1% құнарлығынан), асқынулар тіркелмеген.

Жанама әсерлері

Гипотензия (40%-ға дейін қабылдағаннан кейін бір сағат ішінде). Құрғақ жөтел (2,7-37%). Тері бөртпелері. Квинке ісінуі. Бас ауру. Гиперкалиемия. Протеинурия ( 1%, көбінесе 150 мг/тәу артық қолданғанда). Сирек – көкірек қуысының ауыруы, нейтропения, агранулоцитоз (0,2%), шаршау, жүректің айнуы, диарея, ауызда дәмнің бұзылуы, гепатотоксикалық, панкреатит.

Саудаға тіркелген атауы: Капотен, Каптоприл.

ЭНАЛАПРИЛ

(ENALAPRIL)

Шығарылу түрі. Таблетка 2,5мг, 10 мг [ӘДҰ ұсынылған].

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^В 2,5 мг-нан 40 мг/тәу. алғашқы мөлшері 5 мг тәулігіне, егер несеп айдағыштармен бірге қолданса немесе науқас егде жаста болса, 2,5 мг тәулігіне. Кәдімгі мөлшері 20 мг/тәу. ең жоғарғы мөлшер – 40 мг/тәу.

Созылмалы жүрек жетіспеушілігі^А (кешенді ем құрамында), 2,5 мг-нан 40 мг/тәу. Алғашқы 2,5 мг/тәу, кейін 20 мг –нан тәулігіне.

Тұрақты клиникалық жағдайда миокардтың инфарктынан кейінгі сол қарыншаның қызметі бұзылғанда^В, 2,5мг-нан 20 мг/тәу.

Диабетикалық нефропатия инсулинге тәуелді қант диабеті кезінде^А , 20 мг/тәу.

Кері көрсеткіштері.

Жоғары сезімталдық, жүктілік, төспен емізу, ангионевротикалық ісінулер (анамнезінде ААФ баяулатушыларды қабылдау кезінде), жас балаларда, фотосезімталдық.

Сақтандыру

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Анамнезінде Квинке ісінуі (Квинке ісінуінің тәуекелі жоғарлайды); ауыр аутоиммуннды аурулар, әсіресе жүйелі қызыл жегі (нейтропения тәуекелі жоғарлайды); жүрек тамыр жетіспеушілігі (АҚ төмендеуі ишемияның күшеюін қолдауы мүмкін); қант диабеті (гиперкалиемия тәуекелінің жоғарлауы); бүйрек артериясының екі жақты стенозы, жалғыз бүйрек артериясының стенозы; бүйрек қондыруынан кейінгі жағдай; ауыр бүйрек жетіспеушілігі, анамнезінде бүйрек ауруы (протеинурия тәуекелі жоғарлайды); бауыр жетіспеушілігі (дәрінің тегін белсенді түрге айналуын бұзылады).

Қан айналым көлемі төмен науқастарда артериальды қысымның тез төмендеу тәуекелі бар; сол себепті емді өте төменгі мөлшерден бастау керек. Несеп айдағыштардың жоғары мөлшерлерімен (фуросемид мөлшері 80мг артық) емдегенде, дәріні доғару керек немесе эналаприлді тағайындаудан бұрын ең кем дегенде 24 сағат алдын мөлшерін төмендету керек (жүрек жетіспеушілігі кезінде өкпе ісіну тәуекелінің болмауы мүмкін); егер несеп айдағыштардың үлкен мөлшері алып тасталынбаса, енгізілгеннен кейін екі сағаттай немесе артериалды қысымның тұрақтанғанынша дәрігердің бақылауында болуы керек.

Анафилактоидты реакциялар қауіпсіздігі алдын алу үшін эналаприлді диализ кезінде жоғары ағынды полиакрилонитрилді мембрананы қолданғанда және липопртеинді төмегі тығыздықтағы декстран сульфатымен аферез кезінде алып тастау керек; сонымен қатар ара немесе бал ара уына сезімталдықты жою алдында.

Дәрінің бірінші қабылдауы айқын артериальды гипотензия туғызуы мүмкін, әсіресе СЖЖ кезінде, несеп айдағыштарды қабылдайтын науқастарда, тұзы аз емдәмді сақтайтындарда, диализдегілерде. Бүйрек қызметін бақылау қажет (креатинин мен сары судағы калий деңгейін бақылау).

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория бірінші үшай – С, екінші және үшінші - D. Қолданбау керек!

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді, асқынулар тіркелмеген.

Жанама әсерлері

Құрғақ жөтел (5-68%), бас ауру, гипотензия, гиперкалиемия, шаршау, депрессия, астения; сирек - ауыздың құрғауы, ульцерогенді әсер, анорексия, ішек бітелуі; аритмия; күйгелектену, ұйқышылдық, ұйқысыздық, бастың айналуы; шаштың түсуі, тершеңдік; гипонатриемия; сирек стоматит, глоссит, бауыр жетіспеушілігі, Рэйно ауруы, өкпе инфильтраттары, аллергиялық альвеолит, гинекомастия, Стивенс-Джонсон синдромы, эпидермальды некролиз, эксфолиативті дерматит; өте сирек асқазан ішек ангио ісінуі.

Саудаға тіркелген атауы: Ренитек, Берлиприл, Эналаприл, Энап, Энаренал.

Лизиноприл

(LISINOPRIL)

Шығарылу түрі. Таблетка, лизиноприл 2,5 мг, 5 мг, 10 мг, 20 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия (сонымен қатар симптоматикалық) – 10-80 мг/тәу^А. Алғашқы мөлшері 5 мг несеп айдағыштар нәтижесінен дегидратация болғаннан кейінгі натрий жетіспеушілігі бар науқастарға тағайындау, несеп айдағыштарды қабылдауды жалғастыру кезіндегі науқастарға немесе бүйрек жетіспеушілігі бар науқастарға.

Жүрек жетіспеушілігі^А. 2,5 -35 мг/тәу. Ең жоғарғы тәуліктік мөлшер 80 мг.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық. Екі жақты бүйрек артериясының стенозы, жалғыз бүйрек артериясының стенозы дамушы азотемиямен, СБЖ, уремия, гиперкалиемия, жүктілік, төспен емізу, жас балаларға.

Сақтандыру

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Анамнезінде Квинке ісінуі (Квинке ісінуінің тәуекелі жоғарлайды); ауыр аутоиммуннды аурулар, әсіресе жүйелі қызыл жегі (нейтропения тәуекелі жоғарлайды); жүрек тамыр жетіспеушілігі (АҚ төмендеуі ишемияның күшеюін қолдауы мүмкін); қант диабеті (гиперкалиемия тәуекелінің жоғарлауы); бүйрек артериясының екі жақты стенозы, жалғыз бүйрек артериясының стенозы; бүйрек қондыруынан кейінгі жағдай; ауыр бүйрек жетіспеушілігі, анамнезінде бүйрек ауруы (протеинурия тәуекелі жоғарлайды);

Дәрінің бірінші қабылдауы айқын артериальды гипотензия туғызуы мүмкін, әсіресе СЖЖ кезінде, несеп айдағыштарды қабылдайтын науқастарда, тұзы аз емдәмді сақтайтындарда, диализдегілерде. Бүйрек қызметін бақылау қажет (креатинин мен сары судағы калий деңгейін бақылау). Бауыр белсенділігін қажет етпейді, дәрінің тегі болып келмейді.

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория бірінші үшай – С, екінші және үшінші - D. Қолданбау керек!

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді. Қолданбау керек!

Жанама әсерлері

Құрғақ жөтел (1% - 72% мөлшеріне тәуелді, егде жастағыларға 10мг қабылдағанда – 97%-ға дейін), гипотензия, Квинке ісінуі, гиперкалиемия, протеинурия, бас ауру, айтусыз шаршау, жүректің айнуы, диарея, тері бөртпелері, сирек: ауыз дәмінің бұзылуы, көкірек қуысының ауруы, нейтропения, агранулоцитоз, гепатотоксикалық әсер, панкреатит.

Саудаға тіркелген атауы: Лизитон

ФОЗИНОПРИЛ НАТРИЙ

(FOSINOPRIL НАТРИЙ)

Шығарылу түрі. Таблетка 2,5мг, 10 мг [ӘДҰ ұсынылған].

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^В Алғашқы мөлшері 10 мг/тәу, қажет жағдайларда мөлшерін 4 аптадан кейін 40 мг-ға дейін жоғарлатады.

Созылмалы жүрек жетіспеушілігі^А (кешенді ем құрамында). Алғашқы мөлшері 5-10 мг/тәу, қажет жағдайда мөлшерін 20 мг-ға дейін жоғарлату. Ең жоғарғы мөлшері – 40 мг/тәу.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық, ангионевротикалық ісінулер (анамнезінде ААФ баяулатқыштарын қолданған кезде), бүйрек артериясының екі жақты стенозы, жалғыз бүйрек артериясының стенозы; бүйрек қондыруынан кейінгі жағдай, ЖҚЖ, склеродермия, жілік майы қан түзілуін тежеу, гиперкалиемия, гипонатриемия, айқын аортальды склероз, митралды стеноз, гипертрофиялық кардиомиопатия, біріншілік гиперальдостеронизм, жүктілік, төспен емізу, жас балаларға, бауыр жетіспеушілігі, фотосезімталдық.

Сақтандыру

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Анамнезінде Квинке ісінуі (Квинке ісінуінің тәуекелі жоғарлайды); ауыр аутоиммуннды аурулар, әсіресе жүйелі қызыл жегі (нейтропения тәуекелі жоғарлайды); жүрек тамыр жетіспеушілігі (АҚ төмендеуі ишемияның күшеюін қолдауы мүмкін); қант диабеті (гиперкалиемия тәуекелінің жоғарлауы); бүйрек артериясының екі жақты стенозы, жалғыз бүйрек артериясының стенозы; бүйрек қондыруынан кейінгі жағдай; ауыр бүйрек жетіспеушілігі, анамнезінде бүйрек ауруы (протеинурия тәуекелі жоғарлайды); бауыр жетіспеушілігі (дәрінің тегін белсенді түрге айналуын бұзылады).

Фозиноприл каптоприлмен салыстырғанда бірінші мөлшері аз әсер береді. Бүйрек жетіспеушілігі кезінде мөлшерін өзгертудің қажеті жоқ.

Дәрінің бірінші қабылдауы айқын артериальды гипотензия туғызуы мүмкін, әсіресе СЖЖ кезінде, несеп айдағыштарды қабылдайтын науқастарда, тұзы аз емдәмді сақтайтындарда, диализдегілерде. Бүйрек қызметін бақылау қажет (креатинин мен сары судағы калий деңгейін бақылау).

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория бірінші үшай – С, екінші және үшінші - D. Қолданбау керек!

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді, 20 мг қабылдағаннан кейін төс сүтінде 3 күнге дейін анықталынады.

Жанама әсерлері

Құрғақ жөтел (5%), гипотензия, гиперкалиемия, шаршау, депрессия, астения, іштің ауруы, көкірек қуысының ауруы, бұлшық-буындарының ауруы; сирек – ауыздың құрғауы, анорексия, ішек бітелуі; аритмия; күйгелектеу, ұйқышылдық, ұйқысыздық, бас айналу; шаштың түсуі, тершеңдік; гипонатриемия; сирек стоматит, глоссит, бауыр жетіспеушілігі, Рэйно ауруы, өкпе инфильтраттары, аллергиялық альвеолит, гинекомастия, Стивенс-Джонсон синдромы, эпидермалды некролиз, эксфолиативті дерматит; өте сирек асқазан -ішек ангио ісінуі.

Саудаға тіркелген атауы: Моноприл, Фозикард.

Рамиприл

(RAMIPRIL)

Шығарылу түрі. Таблетка 1,25мг, 2,5 мг, 5 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^В 2,5-5 мг/тәу, бір рет немесе 2 бөлінген мөлшерде, қажет жағдайда тәуліктік мөлшерді 20 мг-ға дейін жоғарлату. Алғашқы мөлшер 1,25 мг/тәу несеп айдағыштар нәтижесінен дегидратация болғаннан кейінгі натрий жетіспеушілігі бар науқастарға тағайындау, несеп айдағыштарды қабылдауды жалғастыру кезіндегі науқастарға немесе бүйрек жетіспеушілігі бар науқастарға.

Созылмалы жүрек жетіспеушілігі^А (кешенді ем құрамында) 1,25 – 10 мг/тәу.

Сол қарынша қызметінің симптомсызбұзылыстары (лақтыру фракциясы35% төмен)^В 2,5мг-нан 10 мг/тәу

Миокардтың инфарктынан кейінгі сол қарынша қызметінің бұзылуы (лақтыру фракциясы 40%-дан төмен)^В 2,5-тен 10 мг/тәу .

Диабетикалық нефропатия^В- 1,25-тен 5 мг/тәу

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық, ангионевротикалық ісінулер (анамнезінде ААФ баяулатқыштарын қолданған кезде), бүйрек артериясының екі жақты стенозы, жалғыз бүйрек артериясының стенозы; бүйрек қондыруынан кейінгі жағдай, ЖҚЖ, склеродермия, жілік майы қан түзілуін тежеу, гиперкалиемия, гипонатриемия, айқын аортальды склероз, митралды стеноз, гипертрофиялық кардиомиопатия, біріншілік гиперальдостеронизм, жүктілік, төспен емізу, жас балаларға, бауыр жетіспеушілігі, фотосезімталдық.

Сақтандыру

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Анамнезінде Квинке ісінуі (Квинке ісінуінің тәуекелі жоғарлайды); ауыр аутоиммуннды аурулар, әсіресе жүйелі қызыл жегі (нейтропения тәуекелі жоғарлайды); жүрек тамыр жетіспеушілігі (АҚ төмендеуі ишемияның күшеюін қолдауы мүмкін); қант диабеті (гиперкалиемия тәуекелінің жоғарлауы); бүйрек артериясының екі жақты стенозы, жалғыз бүйрек артериясының стенозы; бүйрек қондыруынан кейінгі жағдай; ауыр бүйрек жетіспеушілігі, анамнезінде бүйрек ауруы (протеинурия тәуекелі жоғарлайды); бауыр жетіспеушілігі (дәрінің тегін белсенді түрге айналуын бұзылады).

Дәрінің бірінші қабылдауы айқын артериальды гипотензия туғызуы мүмкін, әсіресе СЖЖ кезінде, несеп айдағыштарды қабылдайтын науқастарда, тұзы аз емдәмді сақтайтындарда, диализдегілерде. Бүйрек қызметін бақылау қажет (креатинин мен сары судағы калий деңгейін бақылау).

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория бірінші үшай – С, екінші және үшінші - D. Қолданбау керек!

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді.

Жанама әсерлері

Құрғақ жөтел (4-6%), тері бөртпелері, бас ауру, гипотензия, гиперкалиемия, Квинке ісінуі; сирек – нейтропения, гепатотоксикалық әсері, пакреатит, ауыздың құрғауы, анорексия, ішектің бітелуі; аритмия; күйгелендеу, ұйқышылдық, ұйқысыздық, бас айналу; шаштың түсуі, тершеңдік; гипонатриемия; өте сирек стоматит, глоссит, Рейно синдромы, өкпе инфильтраттары, аллергиялық альвеолит, гинекомастия, эпидермалды некролиз, эксфолиативті дерматит, либидоның төмендеуі.

Саудаға тіркелген атауы: Хартил

МОЭКСИПРИЛ

(MOEXIPRIL)

Шығарылу түрі. Моэксиприл гидрохлорид қабықпен қапталған таблеткалар 7,5 мг және 15 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^В жай 7,5 -тен 30 мг/тәу. Алғашқы мөлшері 3,75 мг 1 рет тәулігіне, кейіннен мөлшерін жоғарлатады

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық, ангионевротикалық ісінулер (анамнезінде ААФ баяулатқыштарын қолданған кезде), бүйрек артериясының екі жақты стенозы, протеинурия 1 г/тәу жоғары, жалғыз бүйрек артериясының стенозы; бүйрек қондыруынан кейінгі жағдай, гемодиализ және гемосорбция, ЖҚЖ, склеродермия, жілік майы қан түзілуін тежеу, гиперкалиемия, гипонатриемия, айқын аортальды склероз, митралды стеноз, гипертрофиялық кардиомиопатия, біріншілік гиперальдостеронизм, жүктілік, төспен емізу, жас балаларға, бауыр жетіспеушілігі, бауыр жетіспеушілігі.

Сақтандыру

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Анамнезінде Квинке ісінуі (Квинке ісінуінің тәуекелі жоғарлайды); ауыр аутоиммуннды аурулар, әсіресе жүйелі қызыл жегі (нейтропения тәуекелі жоғарлайды); жүрек тамыр жетіспеушілігі (АҚ төмендеуі ишемияның күшеюін қолдауы мүмкін); қант диабеті (гиперкалиемия тәуекелінің жоғарлауы); бүйрек артериясының екі жақты стенозы, жалғыз бүйрек артериясының стенозы; бүйрек қондыруынан кейінгі жағдай; ауыр бүйрек жетіспеушілігі, анамнезінде бүйрек ауруы (протеинурия тәуекелі жоғарлайды); бауыр жетіспеушілігі (дәрінің тегін белсенді түрге айналуын бұзылады).

ААФ баяулатқыш дәрілерінің ішіндегі өте аз зерттелген. Көптеген зерттеулер постменопаузадағы әйелдерге жүргізілген. Бауыр жетіспеушілігі кезінде жанама әсерлері жиіленеді.

Дәрінің бірінші қабылдауы айқын артериальды гипотензия туғызуы мүмкін, әсіресе СЖЖ кезінде, несеп айдағыштарды қабылдайтын науқастарда, тұзы аз емдәмді сақтайтындарда, диализдегілерде. Бүйрек қызметін бақылау қажет (креатинин мен сары судағы калий деңгейін бақылау).

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория бірінші үшай – С, екінші және үшінші - D. Қолданбау керек!

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді.

Жанама әсерлері

Құрғақ жөтел (4-6%), тері бөртпелері, бас ауру, гипотензия, гиперкалиемия, Квинке ісінуі; сирек – нейтропения, гепатотоксикалық әсері, пакреатит, ауыздың құрғауы, анорексия, ішектің бітелуі; аритмия; күйгелендеу, ұйқышылдық, ұйқысыздық, бастың айналуы; шаштың түсуі, тершеңдік; гипонатриемия; өте сирек стоматит, глоссит, Рейно синдромы, өкпе инфильтраттары, аллергиялық альвеолит, гинекомастия, эпидермалды некролиз, эксфолиативті дерматит, либидоның төмендеуі.

Саудаға тіркелген атауы: Моэкс

ПЕРИНДОПРИЛ

(PERINDOPRIL)

Шығарылу түрі. Таблетка периндоприл 4 мг, 8 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^В 4 -тен 8 мг/тәу. Ең жоғарғы мөлшері -16 мг/тәу.

Созылмалы жүрек жетіспеушілігі^А – 2 -ден 4 мг/тәу.

Диабетикалық нефропатия (алғашқы сатысында)^В 4 -тен 8 мг/тәу.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық, ангионевротикалық ісінулер (анамнезінде ААФ баяулатқыштарын қолданған кезде), бүйрек артериясының екі жақты стенозы, жалғыз бүйрек артериясының стенозы; бүйрек қондыруынан кейінгі жағдай, гемодиализ және гемосорбция, ЖҚЖ, склеродермия, жілік майы қан түзілуін тежеу, гиперкалиемия, гипонатриемия, айқын аортальды склероз, митралды стеноз, гипертрофиялық кардиомиопатия, біріншілік гиперальдостеронизм, жүктілік, төспен емізу, жас балаларға, бауыр жетіспеушілігі, бауыр жетіспеушілігі.

Сақтандыру

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Анамнезінде Квинке ісінуі (Квинке ісінуінің тәуекелі жоғарлайды); ауыр аутоиммуннды аурулар, әсіресе жүйелі қызыл жегі (нейтропения тәуекелі жоғарлайды); жүрек тамыр жетіспеушілігі (АҚ төмендеуі ишемияның күшеюін қолдауы мүмкін); қант диабеті (гиперкалиемия тәуекелінің жоғарлауы); бүйрек артериясының екі жақты стенозы, жалғыз бүйрек артериясының стенозы; бүйрек қондыруынан кейінгі жағдай; ауыр бүйрек жетіспеушілігі, анамнезінде бүйрек ауруы (протеинурия тәуекелі жоғарлайды); бауыр жетіспеушілігі (дәрінің тегін белсенді түрге айналуын бұзылады).

Дәрінің бірінші қабылдауы айқын артериальды гипотензия туғызуы мүмкін, әсіресе СЖЖ кезінде, несеп айдағыштарды қабылдайтын науқастарда, тұзы аз емдәмді сақтайтындарда, диализдегілерде. Бүйрек қызметін бақылау қажет (креатинин мен сары судағы калий деңгейін бақылау).

Ауыр бүйрек жетіспеушілігінде (азотемия), айқын аорталды склерозда, митралды стенозда байқап тағайындайды.

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория бірінші үшай – С, екінші және үшінші - D. Қолданбау керек!

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеуі туралы мәліметтер жоқ.

Жанама әсерлері

Құрғақ жөтел (3,9 – 13,2%), гипотензия, тері бөртпелері, Квинке ісінуі, гиперкалиемия, нейтропения; сирек – гепатотоксикалық әсері, пакреатит, анорексия, ішектің бітелуі, диарея; аритмия, көкірек қуысының ауруы; күйгелектеу, ұйқышылдық, ұйқысыздық, бастың айналуы; гипонатриемия.

Саудаға тіркелген атауы: Престариум

ПЕРИНДОПРИЛ/ИНДАПАМИД

(PERINDOPRIL/INDAPAMID)

Шығарылу түрі. Таблеткалар периндоприл 2 мг / индапамид 0,625 мг, периндоприл 4 мг / индапамид 1,25 мг (форте).

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериалды гипертензия^В 1 таблеткадан тәулігіне.

Кері көрсеткіштері.

Жоғары сезімталдық, анамнезендегі ангионевротикалық ісінулер (сонымен қатар ААФ ингибиторларын қабылдау тұсында); гипокалиемия; бүйрек жетіспеушілігінің ауыр дәрежесінде (КК 30 мл/мин төмен); айқын бауыр жетіспеушілігі (сонымен қатар энцефалопатиямен бірге); QT ара қашықтығын ұзартатын препараттармен бірге қолдану; жүктілік; лактация (емшекпен емізу); периндоприл мен басқа да ААФ ингибиторларына жоғары сезімталдық; индапамид пен сульфонамидтерге жоғары сезімталдық.

Сақтандыру.

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Анамнезендегі Квинке ісігі (Квинке ісігінің даму тәуекелінің жоғарлауы); ауыр аутоиммуннды аурулар, ерекше жүйелі қызыл желік (нейтропенияның жоғары тәуекелі); коронарлы жетіспеушілік (АҚ төмендеуі ишемияның дамуына әкелуі мүмкін); қант диабеті (гиперкалиемия тәуекелінің жоғарлауы); бүйрек артериясының екі жақты стенозы, жалғыз бүйрек артериясының стенозы; бүйректі қондырудан кейінгі жағдайлар; ауыр бүйрек жетіспеушілігі, анамнезенде бүйрек аурулары (протеинурия тәуекелінің жоғарлауы); бауыр жетіспеушілігі (продәрінің белсенді түріне айналуының бұзылуы). Дәрінің бірінші қабылдауы айқын артериалды гипотензия туғызуы мүмкін, әсіресе СБЖ кезінде, несеп айдағыш дәрілерді қабылдайтын науқастарда, аз тұзды емдәмді сақтайтындарда, диализдегі науқастарда. Бүйрек қызметін бақылау қажет (сары судағы креатинин мен калий деңгейін анықтаумен). Ауыр бүйрек жетіспеушілігінде (азотемия), айқын аорталды стенозда, митральды стеноз кезінде сақтықпен тағайындау керек.

Периндоприл/индапамид препараттарын қолдану АҚ бірден төмендеуін туғызуы мүмкін, әсіресе препаратты бірінші қолданғанда және емнің бірінші 2 аптасында. АҚ шамадан тыс төмендеу дамуының тәуекелі АҚК төмен науқастарда (қатаң тұзсыз емдәмді сақтау, гемодиализ, құсу және диарея нәтижелерінде), ауыр жүрек жетіспеушілігінде (қосымша бүйрек жетіспеушілігінде және оның болмауы кезінде), бастапқыда АҚ төмен кезінде, бүйрек артерияларының стенозы кезінде немесе жалғыз қызмет ететін бүйрек артериясының стенозында, ісінулер мен асцитпен жүретін бауыр циррозы кезінде болады. Сусыздану мен тұздарды жоғалтудың клиникалық белгілерінің көрінісін жүйелік бақылау қажет, қан плазмасындағы электролиттер құнарлығын үнемі өлшеу. Препаратты бірінші қабылдағанда АҚ айқын төмендеуі, препаратты одан әрі қабылдау үшін кедергі жасамайды. АҚК мен АҚ қалпына келтіргеннен кейін, препараттың аз мөлшерін қабылдаумен немесе оның бір құрамымен монотерапия арқылы емді жалғастыруға болады. Ренин-ангиотензин-альдостерон жүйесін ААФ баяулатқыштарымен тежеу АҚ бірден төмендеуімен қатар бүйрек қызметінің жетіспеушілігін дәлелдейтін, кейде жедел қан плазмасында креатинин құрамын жоғарлатады. Аталған жағдай сирек дамиды. Соған қарамастан барлық жағдайларда емді сақтықпен және біртіндеп бастау керек. Емдеу кезінде жүйелік қан плазмасындағы креатинин құнарлығының деңгейін бақылап отыру керек. Препаратты қабылдау барысында үнемі қан плазмасында калий құнарлығын бақылап отыру керек. Егде жастағылар немесе қалжыраған науқастарда калий құнарлығының төмендеу тәуекелінің жеткілікті төменгі деңгейін (3,4 ммоль/кг төмен) ескеру керек. Бұл топқа әртүрлі дәрілерді қабылдайтын науқастарды, ісіну немесе асцит көріністерімен жүретін бауыр циррозымен ауыратын науқастарды, ЖИА науқастарын немесе жүрек жетіспеушілігімен ауыратын науқастарды жатқызады. Калий деңгейінің төмендеуі жүрек гликозидтерінің улылығын күшейтеді және аритмияның даму тәуекелін жоғарлатады. Калий деңгейінің төмендегі, брадикардия, сонымен қатар QT ара қашықтығының ұлғаю факторлары, өлімге алып келетін «пирует» аритмиясының даму тәуекеліне жатады. Егде жастағы науқастарға препаратты қабылдау алдында бүйрек қызметінің белсенділігін және қан плазмасындағы калий құнарлығын бағалау қажет. Препараттың алғашқы мөлшерін АҚ төмендеу дәрежесімен белгілейді, сусыздану мен электролиттерді жоғалту мүмкіндіктерін ескеріп. Бұл шаралар АҚ бірден төмендеуінен болдырмайды. Нолипрел препаратының көмекші заттар құрамына лактоза моногидрат кіретінін ескеру керек. Осыған байланысты бұл препаратты лактоза жетіспеушілігі, галактоземия немесе глюкозды/галактозды мальабсорбция синдромы бар науқастарға тағайындамайды.

Сонымен қатар, кәдімгі жекеленген периндоприл мен индапамидті қолдану жағдайларында сақтықты сақтау керек.

Нолипрелды балаларға қолданудың тиімділігі мен қауіпсіздігі белгіленбеген. Препаратты балалар мен 18 жасқа дейінгі жасөспірімдерге қолдану ұсынылмайды. Автокөліктерді жүргізу мен механизмдерді басқаруда әсер ету қабілеті бар. Нолипрелды қолдану кезінде (әсіресе емнің бастапқы кезеңінде) автокөлікті басқарғанда және жоғары көңіл қоюды талап ету мен психомоторлы реакциялардың жоғары жылдамдығында сақтықты сақтау керек.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара (периндоприл мен индапамидті жеке).

Жүктілік: FDA категориясы бірінші үшайында – С, екінші және үшінші – D. Жүктілік кезінде қолдану кері көрсетілген. Нолипрелдің жүктілік кезінде қолдануына бақыланылатын адекваттық зерттеулер адамдарға жүргізілмеген. ААФ баяулатқыштары плацент арқылы өтеді және ұрық пен нәрестелердің ауруы мен өлімінің өсуіне әкеледі. ААФ баяулатқыштарының жүктіліктің ІІ және ІІІ үшайында әсері, нәрестелерде артериальды гипертензияның дамуына, бүйрек жетіспеушілігіне, бас пен бет сүйегінің деформациясына, кейде өлімге әкелуі мүмкін. Олигогидрамнионның дамуы туралы мәліметтер бара (ұрық маңының сұйық көлемінің айқын азаюы), ол ұрық бүйрегі қызметінің бұзылуына әкеледі. Олигогидрамнион ұрықтың аяқ-қолының контрактурасының пайда болуымен, бас пен бет сүйегінің деформациясымен, өкпенің гипопластикалық дамуымен және құрсақ ішіндегі дамуының баяулауымен жүруі мүмкін. Құрсақ ішінде ААФ баяулатқыштарының әсеріне шалдыққан нәрестелерге, артериалды гипотензияны, олигурия мен гиперкалиемияны шеткеру үшін, толық тексерулер жүргізілуі тиіс. Олигурияны емдеуде АҚ деңгейі мен бүйрек перфузиясын ұстап тұрумен біріктіру керек. Құрсақ ішінің дамуының баяулауы, алдын ала босану, артериальды өзектің (боталлов) бітелмеуі, сонымен қатар жүктілік кезінде ААФ баяулатқыштарды қолдану тұсында ұрықтың өлімі туралы мәліметтер бар. Бірақ нақты анықтау керек, қай жағдайларда препаратты тағайындау маңыз ойнады, ал қай жағдайларда – анасының фонды ауруы, мүмкін емес. Қазіргі кезде жүктіліктің І үшайында тағайындалынатын ААФ баяулатқыштарының әсері туралы мәліметтер жоқ. Егер ААФ баяулатқыштарының тұсында жүкті болса, онда оны үзудің қажеті жоқ, бірақ препаратты қабылдауды доғару қажет және ұрық бас сүйегіне ультрадыбысты зерттеулер жүргізу қажет. ААФ баяулатқыштарын қабылдау кезінде жүкті болған әйелдер, ұрық денсаулығы үшін потенциалды қауіпсіздіктерден хабардар болуы тиіс. Индапамидті қоса несеп айдағыштарды қабылдағанда, плацентарлық жеткіліксіздік пен ұрықтың құрсақ ішіндегі дамуының тежелуін туғызуы мүмкін.

Емшекпен емізу: Лактация кезеңінде қажет жағдайларда тағайындағанда емшекпен емізуді доғару керек.

Жанама әсерлері.

Біріктірілген препарат әсерімен байланысты ықпалдылық. Су-электролит тепе-теңдік жағынан: гипокалиемия мүмкіндіктері. Препарат құрамына кіретін периндоприл, ренин-ангиотензин-альдостерон жүйесін баяулату арқылы, индапамид туғызатын калий азаюына әкелетін, калий құнарлығын жоғарлататын қабілеті бар. 2 % науқастарда 12 апталық емнен кейін қабылдау тұсында калий құнарлығы 3,4 ммоль/л төменді құрайтыны көрсетілген. Көбінесе калий құнарлығының төмендеуі 12 аптадан кейін 0,1 ммоль/л құрады.

Периндоприл әсеріне байланысты ықпалдылық. Жүрек-қан тамыр жүйесі жағынан: АҚ шамадан тыс төмендеуі, ортостатикалық гипотензия; жеке жағдайларда – миокардтың инфаркты, стенокардия, инсульт, аритмия. Несеп шығару жүйесі жағынан: сирек — бүйрек қызметінің төмендеуі, протеинурия (түйінді нефропатиясы бар науқастарда); жеке жағдайларда — жедел бүйрек жетіспеушілігі. Зәр мен қан плазмасында шамалы креатинин құнарлығының жоғарлауы (қайтымды препаратты доғарғаннан кейін) бүйрек артериясының стенозы кезінде айқын, артериальды гипертензияны несеп айдағыштар көмегімен емдегенде, бүйрек жетіспеушілігі болғанда. ОЖЖ мен шеткі жүйке жүйесі жағынан: бастың ауруы, шаршаудың жоғарлауы, астения, бастың айналуы, көңіл күйдің тұрақсыздығы, көру қабілетінің бұзылуы, құлақтың шулауы, ұйқының бұзылуы, тырысулар, парестезия, анорексия, дәмді сезінудің бұзылуы; жеке жағдайларда – естің шатасуы. Тыныс алу жүйесі жағынан: құрғақ жөтел; сирек – тыныстың қиындауы, бронхоспазм; жеке жағдайларда — ринорея. Асқорыту жүйесі жағынан: іштің ауруы, жүректің айнуы, құсу, іштің қатуы, диарея; сирек – ауыздың құрғауы; жеке жағдайларда – холестазды сары ауру, панкреатит, бауыр трансаминаза белсенділігінің жоғарлауы, гипербилирубинемия. Қан түзілу жүйесі жағынан: қаназдық (бүйректі қондырғаннан кейінгі науқастарда, гемодиализа); сирек - гипогемоглобинемия, тромбоцитопения, гематокриттің төмендеуі; жеке жағдайларда - агранулоцитоз, панцитопения. Аллергиялық реакциялар: тері бөртпелері, қышыну; сирек - есекжем, ангионевротикалық ісінулер; жеке жағдайларда - мультиформалы эритема. Басқа да: уақытша гиперкалиемия, гемолитикалық қаназдық (глюкозо-6-фосфатдегидрогеназа жетіспеушілігінің тұсында); сирек – жоғары тершеңдік, потенцияның төмендеуі.

Индапамид әсеріне байланысты ықпалдар. ОЖЖ мен шеткі жүйке жүйесі жағынан: сирек – бастың айналуы, бастың ауруы, астения, парестезия (көбінесе препараттың мөлшерін төмендеткен кезде жойылады). Асқорыту жүйесі жағынан: сирек – жүректің айнуы, іштің қатуы, ауыздың құрғауы; жеке жағдайларда - панкреатит; бауыр жетіспеушілігі кезінде бауыр энцефалопатиясының дамуы мүмкін. Су-электролит тепе-теңдігі жағынан: гипокалиемия болуы мүмкін (әсіресе тәуекелді топқа жататын науқастарда), гиповолемиямен жүретін натрий деңгейінің төмендеуі, ағзаның дегидратациясы және ортостатикалық артериальды гипотензия. Бір мезгілде ион хлорын жоғалтуда компенсаторлы метаболиттік алкалозға әкелуі мүмкін (алкалоз дамуының жиілігі мен оның айқындылығы шамалы). Жеке жағдайларда – кальций деңгейінің жоғарлауы. Зат алмасу жағынан: қан плазмасында несепнәр мен глюкозаның жоғарлауы мүмкін. Қан түзілу жүйесі жағынан: жеке жағдайларда - тромбоцитопения, лейкопения, агранулоцитоз, апластикалық қаназдық, гемолитикалық қаназдық. Дерматологиялық реакциялар: тері бөртпелері болуы мүмкін, геморрагиялық васкулит, ЖҚЖ асқынуы. Аллергиялық реакциялар: бейім болып келетін науқастарда тері көріністері болады.

Саудаға тіркелген атауы: Нолипрел.

Ангиотензин ІІ рецепторларының тежегіштері

ЭПРОСАРТАН

(EPROSARTAN)

Шығарылу түрі. Таблетка эпросартан мезилат 600 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальдыя гипертензия^В 600 мг-нан бір рет тәулігіне (бүйрек жетіспеушілігі кезінде 300 мг/тәу), қажет жағдайларда мөлшерін 2-3 аптадан кейін 800 мг/тәулігіне жоғарлатады.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық, бүйрек артериясының екі жақты стенозы, жалғыз бүйрек артериясының стенозы, біріншілік гиперальдостеронизм, бүйрек жетіспеушілігі (КК 30 мл/мин төмен), жүктілік, төспен емізу, 18 жасқа дейін.

Сақтандыру

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Бүйрек артериясының стенозы кезінде, СБЖ, ҚАК төмен кезде, бауыр немесе бүйрек жетіспеушілігінде, аортальды немесе митралды саңылаудың стенозында, сол қарыншаның шығарушы жолының обструкциясында, гиперкалиемияда, ЖИА, жүрек жетіспеушілігінде сақтықпен тағайындайды. Қанның сары суында калий құнарлығын бақылау керек, әсіресе егде жастағы науқастардың бүйрек қызметінің бұзылуы кездек.

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория бірінші үшай – С, екінші және үшінші - D. Қолданбау керек!.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеуі туралы мәліметтержоқ.

Жанама әсерлері

Гипотензия, гиперкалиемия, қанда креатинин деңгейінің жоғарлауы, метеоризм, артралгия, ринит, гиперглицеридемия, жөтел (<1%); сирек: қаныаздық, несеп жолдарының инфекциясы, тыныс алу жолдарының инфекциясы.

Саудаға тіркелген атауы: Теветен.

α - адренотежегіштер

ГИДРАЛАЗИН

(HYDRALAZINE)

Шығарылу түрі. Таблетка, қапшықпен қапталған, драже 25 мг, 50 мг, егуге арналған ұнтақ 20 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериалды гипертензия - жүктілік тұсындағы гипертензия кезінде шұғыл ем жағдайларындағы қажеттілікте (эклампсия, преэклампсия^В. к/т немесе б/е 10-20 мг, егуді 2-6 сағаттан кейін қайталауға болады).

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық, ЖҚМ, шеткі невропатия, айқын атеросклероз, белсенді аутоиммунды аурулар.

Әрекеттесуі: 1 Қосымшаны қара.

Жүктілік: FDA категориясы С.

Емшекпен емізу: төс сүтіне аз мөлшерде өтеді.

Жанама әсерлері

Жиі: аллергиялық реакциялар^А, тері васкулиті, стенокардия, ісінулер, ЖҚЖ-синдромы, анорексия, жүректің айнуы^А, құсу, іштің қатуы, диарея. Сирек: лимфоаденопатия; шеткі неврит; бастың ауруы^А; тахикардия, гипотензия, беттің қызаруы, ентігу, көздің жасаурауы, мұрынның бітелуі.

Саудаға тіркелген атауы: Апрессин

ДОКСАЗОЗИН

(DOXAZOSIN)

Шығарылу түрі. Таблетка, қабықпен қапталған 0,2 мг, 0,3 мг, 04 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^В - фармакотерапия үшін қосымша дәрі ретінде. Бастапқы мөлшері 1 мг/тәу, қажет жағдайларда 4-8 мг/тәу 1-2 аптадан кейін жоғарлату, ең жоғарғы 16 мг/тәу.

Қуық асты безінің қатерлі емес гиперплазиясы^В. алғашқы мөлшері 1 мг/тәу, қажет жағдайларда 2-4 мг/тәу 1-2 аптадан кейін жоғарлату, ең жоғарғы мөлшер 8 мг/тәу. Ұстап тұрушы мөлшер 2-4 мг/тәу.

Кері көрсеткіштері.

Жоғары сезімталдық, аортальды стеноз немесе қос жарғақты қақпақша, өкпе артериясының тромбоэмболиясы, жүктілік, төспен емізу.

Сақтандыру

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет.

Бауыр жетіспеушілігі (ұзақ әсер етуі) және созылмалы бүйрек жетіспеушілігі («бірінші мөлшер феномен» тәуекелінің жоғарлауы, гипотензивті ықпалының ұзаруы). Бірінші мөлшерді қабылдағаннан кейін 2-6 сағаттан соң АҚ өлшеуді ұсынады және әр мөлшерді жоғарлатқан сайын тексеру, себебі постуральды әсерлер болуы мүмкін. 18 жастан төмен балаларға қолданған туралы мәліметтер жоқ.

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория С.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеуі туралы мәліметтер жоқ.

Жанама әсерлері

Бастапқы мөлшерді қолданғаннан кейін ортостатикалық гипотония, «бірінші мөлшер феномені» сияқты, әсіресе науқас «тіке тұрғанда» жағдайда. Естен тану болуы мүмкін немесе басқа постуральды симптомдар, мысалы бас айналу. әсер жиілігі мөлшерге тәуелді, 1 мг бастау маңызды. өте жиі болатын: бастың айналуы, бастың ауруы, шаршау, астения, ісінулер, жүректің айнуы, ринит; асқазандағы сире болатын дискомфорт, диарея, құсу, бөртпелер, pruritus; сирек гипокалиемия, гематурия, тромбоцитопения, лейкопения, гепатит, сары ауру, холестаз, зәрдің ұстамауы.

Саудаға тіркелген атауы: Артезин, Кардура

ТЕРАЗОЗИН

(TERAZOSIN)

Шығарылу түрі. Таблетка 1мг, 2 мг, 5 мг, 10мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^В. 1 мг ұйықтар алдында (ұйқының уақытымен келістіру маңызды. Бұл асқынуды жиілігін төмендетеді); мөлшерін егер қажет болса 7 күннен кейін екі есе жоғарлатуға болады; кәдімгі мөлшері 2-10 мг/тәу; 20 мг/тәу жоғары болу әсерін жоғарлатуы сирек.

Қуық асты безінің қатерлі емес гипертрофиясы^В (симптоматикалық ем) – бастапқы мөлшер 1 мг/тәу ұйықтар алдында, біртіндеп мөлшерін 2-10 мг/тәу жоғарлату.

Гиперлипидемия^С . 1 мг ұйықтар алдында.

Кері көрсеткіштері.

Жоғары сезімталдық, артериальды гипотония, жүктілік (бірінші үшай), жас балаларға.

Сақтандыру

Бірінші мөлшерді қабылдағанға 30-90 минут ішінде ортостатикалық гипотония дамуы мүмкін. Бұл әсерлердің жиілігі мөлшерге тәуелді болып келеді, сол себепті тәулігіне 1 мг ұйықтар алдында тағайындаудан бастау керек.

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Стенокардия немесе жүректің ауыр аурулары (ЖИА барысын ауырлатуы мүмкін); бауыр қызметінің бұзылуы (ұзақ әсер етуі); бүйрек қызметінің бұзылуы (ұзақ әсер етуі).

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория С.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеуі туралы мәліметтер жоқ.

Жанама әсерлері

Бастың айналуы (25%), ортостатикалық гипотензия (8%), емнің бірінші күндері естен тану, көрудің анықсыздығы, ұйқышылдық, бастың айналуы, әлсіздік (15%), шеткі ісінулер, ринит (8%); сирек –жиі зер бөлу, белсіздік, приапизм.

Саудаға тіркелген атауы: Сетигис

Орталыққа әсер ететін гипертензияға қарсы заттар

КЛОНИДИН

(CLONIDINE)

Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітінді 0,01% - 1 мл, таблетка 0,075 мг, 0,15 мг

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^А(сонымен қатар бүйрек патологиясы кезіндегі артериальды гипертензия⁾. Ішке 50-100 мкг 3 рет, күнде, мөлшерін 2-3 күннен кейін жоғарлатуға болады; кәдімгі ең жоғарғы мөлшері 1,2 мг күнделікті. Баяу көк тамырға енгізу 150-300 мкг; ең жоғарғы 750 мкг 24 сағаттан кейін. Гипертониялық күрт асқыну^В. Тілдің астына, ересектерге (айқын ауыздың құрғауы болмаған жағдайда) 0,075 мг немесе көк тамырға 1 мл 10 мл физиологиялық ерітіндіде 7-10 минут ішінде, тамшылатып 500 мл 5% декстроза жылдамдығы 20 там/мин, немесе бұлшық ішіне 0,15 мг.

Бас сақинасы, тамырлар генезімен байланысты бас ауру (елдын алу шаралары). Ішке 0,025 мг 2-4 рет тәулігіне, қажет жағдайларда мөлшерін 0,05 мг 3 реттен тәулігіне жоғарлатуға болады.

Дисменоррея^В (вазомоторлы симптомдарды емдеуде) – ішке 0,025 мг 2 реттен тәулігіне 14 күндей еттеккірдің алдында және кезінде.

Никотинді тәуелділік^А , Жиль де ля Туретта синдромы – 3-5 мкг/кг/тәу^В .

Нашақорлықтарда тоқтату синдромы^А (құрама емнің құрамында) – 0,075 мг 3 реттен тәулігіне. Мөлшерін біртіндеп жоғарлату арқылы 0,9 мг жеткізу. Ең жоғарғы тәуліктік мөлшері -2,4 мг.

Кері көрсеткіштері.

Жоғары сезімталдық, бас ми тамырларының айқын слерозы, артериальды гипотензия.

Сақтандыру

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет.

Синусты-жүрекше немесе синусты-қарынша түйін қызметінің бұзылуы (кезбе жүйкесіне әсер етуі жағдайды асқындыруы мүмкін); бас-ми қан айналымының бұзылуы немесе жүрек тамырларының жетіспеушілігі немесе жуырда миокард инфарктын алу (қан айналымының нашарлауы мүмкін); Рейно синдромы кезінде және басқа да шеткі тамырлардың патологиясы жанама әсерлердің тәуекелін жоғарлатуы мүмкін; анамнезінде депрессиялық жағдайлар болған кезде енгізгенде сол жағдайлардың асқындыруы мүмкін; порфирия кезінде науқастардың жағдайын нашарлатады.

Қимыл реакцияларының жылдамдығының баяулауы, науқас қажетті жұмыстарды орындағанда маңызды болуы мүмкін. Алкоголь ықпалының жоғарлауы мүмкін.

Көк тамырға енгізу біртіндеп жүргізілуі тиіс, тез енгізумен бірге жүретін, гипертензивті синдромды болдырмау үшін. Дәріні алып тастауды біртіндеп жүргу тиіс, 1–2 аптаның ішінде, себебі алып тастау синдромының белгілері сияқты гипертензия болуы мүмкін (клиникалық 5-20% науқастарда көрінуі мүмкін). Көбінесе жоғары мөлшерді 1,2 мг тәулігіне қабылдаған науқастарда алып тастау синдромы кездеседі немесе клонидинмен емдеуді бета адренотежегіштерді тағайындаудан бұрын немесе бета адренотежегіштерді клонидинмен бірге қолданғанда болады.

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория С.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді, нәрестелердің қан сары суында байқалады, бірақ нәрестелерде гипотензивті ықпалы тіркелмеген.

Жанама әсерлері

Ауыздың құрғауы (40%-ға дейін), бастың айналуы (16%), ұйқышылдық (33%), әлсіздік (10%), іштің қатуы (10%), депрессия, сұйықтықтың жиналуы, брадикардия, Рейно синдромы, бастың ауруы, эйфория, түнгі қорқыныштар, тері бөртпелері, жүректің айнуы, ортостатикалық гипотензия, сирек белсіздік. Бұл ықпалдар біртіндеп әлсіздейді және бірнеше күннен кейін қайтуы мүмкін.

Саудаға тіркелген атауы: Клофелин

МЕТИЛДОПА

(METHYLDOPA)

Шығарылу түрі. Таблетка 250 мг [ӘДҰ ұсынылған].

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^В (жеңіл және орта ауырлық, сонымен қатар жүктілік кезінде^А ). Алғашқы кезде 250 мг 2-3 рет, күнсайын, мөлшерін біртіндеп ара қашықтықпен жоғарлату, ең кемінде 2 күн, ең жоғары 3 г күнсайын; егде жастағыларға алғашқы мөлшер 125 мг, 2 реттен күніне, жоғарлату біртіндеп, ең жоғарғы 2 г күнсайын.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық. Гемолитикалық қаныаздық. Жедел гепатит, белсенді цирроз. Коллагеноздар. Депрессия. Феохромоцитома. Порфирия. Желед миокард инфаркты. Емшекпен емізу.

Сақтандыру

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет.

Екі жақты ауыр бас миының қан айналым бұзылыстары (хореоатетоидті қозғалыстар болуы мүмкін). Жүрек тамыр жетіспеушілігі (жағдайдың нашарлауы мүмкін). Анамнезіндегі утоиммуннды гемолитикалық қаныаздық. Бауыр қызметінің бұзылуы (биотрансформацияның төмендеуі). Анамнезіндегі депрессия. Паркинсон ауруы (асқынуы мүмкін). Феохромоцитома (катехоламиндерге тесттің өзгеруі). Бүйрек қызметінің бұзылуы (дәріге сезімталдықтың жоғарлауы, кіші мөлшерлер қажет болуы мүмкін).

Дәріні қабылдағанда қозғалысты қадағалаумен байланысты жұмыстарда орындауда пайда болатын ұйқышылдық. Мысалы, қозғалыстағы механизмді қадағалауды, көлікті жүргізуді басқару қабілеті бұзылады. Алкоголь ықпалын жоғарлатуы мүмкін.

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория В.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді, бірақ асқынулар тіркелмеген.

Жанама әсерлері

Шеткі ісінулер – табанның немесе сирақтың (>10%); дене қызуының жоғарлауы немесе дәрілікқызба, тұмау тәрізді синдром (1-10%, емнің алғашқы 3 айында болуы мүмкін және кейде эозинофилиямен немесе бауырдың қызметтік сынамасының өзгерулерімен жүреді); аутоиммуннды гемолитикалық қаныаздық; холестаз немесе гепатит және бауыр жасушаларының зақымдалуы; қайтымды лейкопения немесе гранулоцйитопения; миокардит; пенкреатит; жүйелік қызыл жегі синдромына ұқсас; тромбоцитопения; ұйқышылдық, ауыздың құрғауы, бастың ауруы (5%-дан артық); жыныстық қызметтің төмендеуі (көбінесе ер кісілерде); жүректің айнуы немесе құсу; парестезия; синусты брадикардия; мұрынның бітелуі.

Саудаға тіркелген атауы: Допегит

МОКСОНИДИН

(MOXONIDINE)

Шығарылу түрі. Таблетка, қабықпен қапталған 0,2 мг, 0,3 мг, 04 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Артериальды гипертензия^В . Ішке тамақпен бірге немесе тамақтан соң, сумен ішу 0,2 мг/тәу, ләжі болса таңертеңгі уақытта. Қажет жағдайларда мөлшерін жоғарлату 0,4 мг/тәу дейін, ең жоғарғы мөлшер 0,6 мг/тәу.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық. СССУ, АВ-тежелу, брадикардия (50/мин төмен), ауыр аритмиялар, жүрек жетіспеушілігі, тұрақсыз стенокардия, Паркинсон ауруының ауыр түрлері, қояншық, ауыр бауыр жетіспеушілігі, ара-кідік ақсандау, Рейно ауруы, жүктілік, төспен емізу, 16 жасқа дейін.

Сақтандыру

Егер моксонидинді бета тежегіштермен бірге қолданса, алып тастау қажеттілігі кезінде, алдымен бета тежегіштерді, содан кейін бірнеше күннен соң - моксонидинді доғарады.

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: мәліметтер жоқ.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеуі туралы мәліметтер жоқ.

Жанама әсерлері

Ауыздың құрғауы (23%); бастың ауруы, шаршау, бастың айналуы (18%), жүректің айнуы (14%), түсіне қорқыныштар ену, астения, вазодилатация; сирек тері реакциялары; өте сирек жабық бұрышты типті гаукома.

Саудаға тіркелген атауы: Физиотенз, Цинт

Вазодилататорлар

НАТРИЯ НИТРОПРУССИД

(SODIUM NITROPRUSSIDE)

Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 25мг, 30 мг 50 мг [ӘДҰ ұсынылған].

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Гипертензиялық күрт асқыну (ішке қолдану мүмкін болмағанда). К/т егу 0,3 – 1,5 мкг/кг/мин АҚ бастапқымен салыстырғанда 30-40% төмендегенше. Қажет жағдайларда мөлшерін қажетті ықпалға қол жеткізгенше немесе жанама әсерлерге қол жеткізгенше 0,5-1 мкг/кг/мин әр 5 минут сайын егу, кәдімгі мөлшері 3-10 мкг/кг/мин. 10 минут ішінде ең жоғарғы мөлшерде қажетті ықпал болмаса, енгізуді доғару керек.

Бақылай алатын (реттелуші) гипотензия анестезиологияда. К/т енгізу, ең жоғарғы мөлшер 1,5 мкг/кг/мин.

Феохромоцитома жайындағы операция кезіндегі пароксизмальды гипертензия. К/т енгізу 0,3 – 1,5 мкг/кг/мин

Жедел жүрек жетіспеушілігі. К/т енгізу 10-15 мкг/мин, қажет жағдайда мөлшерін әр 5-10 минут сайын жоғарлату, кәдімгі мөлшері 10-200 мкг/мин ≤ 3 тәулік бойы.

Жүректің тоқтап қалуы. К/т енгізу 10-15 мкг/мин, әр 5-10 минутта жоғарлату 200 мкг/мин дейін, жәй 3 тәулік ішінде.

Қастауыш алкалоидтарымен улану. К/т енгізу 0,3 – 1,5 мкг/кг/мин

Кері көрсеткіштері

Қаныаздық; ауыр бауыр жетіспеушілігі; теңгерілген гипертензия (артериовенозды шунт кезінде немесе аортаның коарктацииясы); В₁₂ витаминінің ауыр жетіспеушілігі; көру Лебера атрофиясы. Шұғыл жағдайда (өмір қажеттілігінің көрсеткіштері бойынша) бұл кері көрсеткіштер салыстырмалы болып келеді.

Сақтандыру

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет.

Гипотиреоз (нитропруссид метаболизмі иодтың сіңірілуін және байланысын басады); энцефалопатия немесе бас ішінің қысымының жоғарлауымен жүретін басқа жағдайлар, (бас ішінің қысымы оданда жоғарлауы мүмкін); бауыр қызметінің бұзылуы (бауырда нитропруссид метаболизмі жүреді); өкпе қызметінің бұзылуы (гипоксемияның күшеюі); бүйрек қызметінің бұзылуы (тиоцианаттың шығарылуының төмендеуі); қанда цианид құнарлығының жоғары және натрий нитропруссидтің енгізілуі 3 күннен артық болған жағдайларда. Бірден енгізуді доғарудан сақ болу, дәріні доғаруды 15-30 минутқа созу керек.

Қаныаздық немесе гиповолемия кезінде тек бақылай алатын гипотензияда наркоз уақытында қодану мүмкін.

Әрекеттесуі: Қосымша қара...

Жүктілік: ФДА категория С.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтуі туралы мәліметтер жоқ.

Жанама әсерлері

АҚ тез төмендеу көріністері: бастың ауруы, бастың айналуы, жүректің айнуы, құсу, іштің ауруы, тершеңдік, көкіректе ыңғайсыз аурулар, сирек тромбоцитопения, флебит. Натрий нитропруссид метоболиттерінің қанның сары суындағы шамадан тыс жоғары құнарлығынан болатын жанама әсерлері – тиоцианат, тахикардия туғызады, тершеңдік, гипервентиляция, аритмия, метаболиттік ацидоз (енгізуді доғару және антидот беру, бөлімді қара …).

Саудаға тіркелген атауы: Натрия нитропруссид.