- •Құрметті әріптестер!
- •Мазмұндамасы
- •Басылымға қатысушылар
- •Тіркеу тізімі анықтамасының құрау әдістемелігі мен қолданылуы туралы нұсқау
- •Қысқартулар мен шартты белгілердің тізімі
- •Тіркеу тізімі мақалалар бөлімінің мінездемелері
- •Дәрілік заттар тиімділігінің дәлелдемесі туралы қысқаша мәліметтер
- •Жүктілік және емшекпен емізу кезінде дәрілік заттарды қолдану
- •Дәрілік заттарды жазып беретін, дәрігерлерге жалпы нұсқау
- •1. Жансыздандырушы дәрілер (анестетиктер)
- •1.1 Жалпы жансыздандыруға арналған заттар және оттегі
- •Жанама әсерлері
- •Жанама әсерлері
- •1.2 Жергілікті жансыздандыру үшін қолданылатын препараттар
- •1.3 Операция алдындағы дәрілік заттар және қысқа емшаралар жүргізу үшін қолданылатын тыныштандыратын заттар
- •Мөлшерден тыс қолданғанда
- •2. Анальгетиктер, қызуды басатын дәрілер (антипиретиктер), стероидты емес қабынуға қарсы дәрілік заттар (сеққз), аяқ қақпаны кезінде және ревматизм ауруларында қолданылатын дәрілік заттар.
- •2.1. Опиоидты емес анальгетиктер
- •2.2. Опиоидты анальгетиктер
- •2.3. Аяқ қақпаны, амилоидоз кезінде қолданылатын дәрілік заттар
- •2.4. Ревматизм ауруларында қолданылатын дәрілік заттар
- •3. Аллергияға қарсы дәрілік заттар және анафилаксия кезінде қолданылатын дәрілік заттар
- •4. Уланған кезде қолданылатын антидоттар мен басқа да субстанциялар
- •4.1. Арнамалы емес
- •4.2. Арнамалы антидоттар
- •5. Тырыспаға қарсы және қояншыққа қарсы дәрілік заттар
- •Кері көрсеткіштері
- •Кері көрсеткіштері
- •6. Микробтарға қарсы және тоғышарларға қарсы дәрілік заттар
- •6.1. Құрттарға қарсы дәрілік заттар
- •6.2. Бактерияға қарсы заттар Антибиотиктерді клиникада қолданудың негізгі принциптері
- •Антибиотиктер тек келесі факторларды қарастырғаннан кейін барып талдануы тиіс:
- •Антибиотиктік алдын алу шаралары
- •Антибиотиктерді қолданудың тиімділік дәрежесін жоғарлату бойынша ұсыныстар
- •6.2.2. Басқа да бактерияларға қарсы заттар
- •6.2.3. Алапеске қарсы дәрілік заттар.
- •6.3. Зеңдерге қарсы дәрілік заттар.
- •6.4. Вирустарға қарсы заттар
- •6.4.1. Ұшық кезінде қолданылатын дәрілік заттар.
- •6.4.2. Тұмауды емдеу және алдын алу шараларында қолданылатын дәрілік заттар
- •6.4.3. Созылмалы вирусты гепатит (свг) кезінде қолданылатын дәрілік заттар
- •6.4.4 Ретровирустарға қарсы дәрілік заттар (аиж -инфекциясын емдеу)
- •6.4.4.1. Нуклеозидті аив транскриптазасының қайтымды баяулатқыштары
- •6.4.4.2. Нуклеозидті емес қайтымды аив транскриптаза баяулатқышы
- •6.4.5. Жергілікті қолданылатын препараттар
- •6.5. Қарапайымдыларға қарсы дәрілік заттар
- •6.5.1. Амебиаз бен лямблиоз кезіндегі қолданылатын дәрілік заттар.
- •6.5.2. Лейшманиозға қарсы дәрілік заттар
- •6.5.3. Безгекке қарсы дәрілік заттар.
- •6.5.4. Пневмоцистоз бен токсоплазмоз кезінде қолданылатын дәрілік заттар.
- •7. Бас сақинасына қарсы дәрілік заттар
- •7.1. Жедел ұстамаларды емдеу үшін
- •7.2. Алдын алу шаралары үшін.
- •8. Неопластикаға қарсы және иммуносупрессивті дәрілік заттар мен паллиативті емдеу кезінде науқастардың күтімі үшін қолданылатын дәрілік заттар
- •8.1 Иммносупрессивті препараттар
- •8.1.1. Антипролиферативті иммунодепрессанттар
- •8.1.2. Глюкокортикостероидтар
- •8.1.3. Моноклональды антиденелер
- •8.1.4. Басқа да иммунодепрессанттар
- •Цитотоксикалық заттар.
- •8.2.1. Алкилдеуші препараттар
- •8.2.2. Ісіктерге қарсы антибиотиктер және басқа днқ интеркаляторлары
- •8.2.3. Антиметаболиттер
- •8.2. 4. Өсімдіктерден алынған, сонымен қатар жартылай жасанды препараттар
- •8.2.5. Басқа да цитостатиктер
- •8.3. Гормонды және гормондарға қарсы препараттар
- •8.3.5. Антиэстрогендер
- •8.3.6. Антиандрогендер
- •8.4. Ісіктерге қарсы әсері бар, басқа топтағы фармакологиялық препараттар
- •8.5.1. Ферментті препараттар
- •8.4.2. Фитопрепараттар
- •8.5. Ісіктерге қарсы емнің жанама әсерлерін түзету үшін қолданылатын заттар.
- •8.5.1. Фолий қышқылы антагонистерінің антидоты
- •8.5.2. Цитопротективті заттар (амифостин)
- •8.5.3. Иммунды түрлендірушілер
- •8.5.4. Колонияны белсендіруші факторлар – лейкопоэз белсендірушілер
- •8.5.5. Сүйек құрылысы мен минерализацияға әсер етуші заттар
- •8.5.6. Арнамалы антидаттар
- •8.5.7. Құсуға қарсы заттар
- •9. Паркинсонизмге қарсы арналған дәрілік заттар
- •10. Қанға әсер ететін дәрілік заттар
- •10.1. Қаназдыққа қарсы дәрілік заттар
- •11. Қаннан алатын препараттар, плазманың орынын басушылар және парентеральді қоректенуге арналған заттар
- •11.1. Плазманың орынын басушы заттар
- •11.2. Арнайы қолдануға арналған қан плазмасының бөлігі
- •11.3. Парентеральды қоректенуге арналған заттар
- •12. Жүрек қан-тамырлар дәрілік заттары
- •12.1. Антиангинальды дәрілік заттар
- •Тұрақсыз стенокардия
- •12.2. Аритмияға қарсы дәрілік заттар
- •12.3. Қан қысымына қарсы дәрілік заттар
- •Препараттарды талдау кезіндегі қалаулар
- •Қандай да бір топ препараттарының артықшылық жағдайы
- •Гипертензияға қарсы заттардың абсолюттік және айқын кері көрсеткіштері
- •Монотерапия немесе біріктірілген терапия?
- •Келесі біріктірулердің рандомизирленген зерттеулерде қабылданған дәлелдемелер деңгейі бар:
- •12.4. Жүрек жетіспеушілігі кезінде қолданылатын дәрілік заттар
- •12.5. Тромбаға қарсы дәрілік заттар
- •12.6. Артериялардың бітелу аурулары кезінде қолданылатын дәрілік заттар
- •12.7. Антихолестеринемиялық препараттар
- •13. Дерматологиялық дәрілік заттар (жергілікті қолдану үшін)
- •13.1. Зеңдерге қарсы дәрілік заттар
- •13.2. Бактерияларға қарсы дәрілік заттар
- •13.3. Қабынуға қарсы және қышынуға қарсы дәрілік заттар
- •13.4. Тұтқырлаушы дәрілік заттар
- •13.5. Тері беті жасушаларының жетілуіне және пролиферация үдерісіне әсер ететін дәрілік заттар
- •13.6. Битшеңдік пен қышыманы емдеуге арналған дәрілік заттар
- •15. Антисептикалық және зарарсыздандырғыш заттар
- •15.1 Антисептиктер
- •16. Несеп айдағыштар
- •17. Асқорыту мүшелерінің ауруларында қолданылатын дәрілік заттар
- •17.1 Антацидтік және басқа да жараларға қарсы дәрілік заттар
- •17.2 Құсуға қарсы дәрілік заттар
- •17.3. Көтеуге қарсы заттар
- •17.4. Қабынуға қарсы заттар
- •17.5 Спазмолитикалық дәрілік заттар
- •17.7 Іш өту кезінде қолданылатын дәрілік заттар.
- •17.7.1. Пероральды регидратация үшін қолданылатын заттар.
- •17.7.2. Іштің өтуіне қарсы (симптоматикалық) дәрілік заттар.
- •17.7.3 Ішектің микроэкологиялық тепе-теңдігінің қалпына келуіне ықпалын тигізетін заттар
- •17.8. Ас қорыту ферменттерінің препараттары
- •17.9. Гепатопротекторлық әсері бар дәрілік заттар
- •18. Гормондар, басқа эндокринді дәрілік заттар және ұрықтануға қарсы дәрілер
- •18.1. Кортикостероидтар және жасанды аналогтары
- •18.2. Андрогендер
- •18.3. Ұрықтануға қарсы дәрілік заттар
- •Кері көрсеткіштері
- •Жанама әсерлері
- •18.4. Эстрогендер
- •18.5. Инсулиндер және басқа диабетке қарсы дәрілік заттар
- •18.6. Овуляцияны белсендірушілер
- •18.7. Прогестагендер
- •18.8. Тиреоидты гормондар және антитиреоидты дәрілік заттар
- •18.9. Гипофиздің гормондары, гипоталамиялық гормондар және олардың аналогтары
- •19. Иммуномодуляторлар. Цитокиндер.
- •20. Миорелаксанттар және холинэстеразаның баяулатқыштары
- •21. Офтальмологиялық заттар
- •21.1. Бактерияға қарсы заттар
- •21.2. Қабынуға қарсы заттар
- •21.3. Жергілікті жансыздандырулар
- •21.4. Миотикалық және глаукомаға қарсы дәрілік заттар
- •21.5. Көз қарашығын кеңейтетін (мидриатикалық) заттар
- •21.6. Вирустарға қарсы заттар
- •22. Жатырдың ет қабатының (миометрияны) жиырылу белсенділігін жоғарлататын немесе тежейтін заттар
- •22.1. Жатырдың ет қабатының жиырылу белсенділігін жоғарлататын заттар
- •22.2. Жатырдың ет қабатының жиырылу белсенділігін тежейтін заттар
- •23. Гемодиализ жүргізуге арналған ерітінділер мен тұздар, концентраттар
- •24. Психотерапевтикалық дәрілік заттар
- •24.1. Антипсихотикалық дәрілік заттар
- •24.2. Көңіл күйдің бұзылуы кезінде, қолданылатын дәрілік заттар
- •24.2.1. Антидепрессанттар
- •24.2.2. Биполярлы бұзылыстарда қолданылатын дәрілік заттар
- •24.3. Анксиолитиктер және ұйықтататын дәрілік заттар
- •24.4. Обсессивті-компульсиялық бұзылыстар мен абыржу атқылауы кезінде қолданылатын дәрілік заттар
- •24.5. Метаболизм мен ми қан айналымын жақсартатын дәрілік заттар
- •24.6. Бас айналуды шеттетуге арналған заттар
- •24.7 Лекарственные средства, применяемые для лечения синдрома нарушенного внимания и гиперактивности детей
- •25. Тыныс алу мүшелерінің аурулары кезіндегі қолданылатын дәрілік заттар
- •26. Cу, электролиттер мен қышқылды-негіздік тепе-теңдік бұзылғанда түзетулер үшін қолданылатын ерітінділер
- •26.1 Пероральды ерітінділер
- •26.2 Парентеральды ерітінділер
- •27. Витаминдер және минеральды заттар
- •Таблетки 50 мг, 100 мг, 500 мг; раствор для инъекций 5%, 10%
- •Қосымша 1 Дәрілердің өзара әрекеттестігі
- •Дәрілік заттар әрекеттестігінің белгіленген ықпалдар тізімі
- •Қосымша 2
- •Қосымша 3 Емшекпен емізу
- •Қосымша 4 Бүйрек жетіспеушілігі
- •Бүйрек жетіспеушілігі кезінде сақтықпен немесе қолдануға болмайтын дәрілік заттар кестесі
- •Қосымша 5 Бауыр жетіспеушілігі
- •Қосымша 6
- •Инструкция по проведению мониторинга побочных действий лекарственных средств
- •1. Общие положения
- •Қосымша 7 Фармакоэпидемиология
- •Қосымша 8 Фармакоэкономика
Антибиотиктерді қолданудың тиімділік дәрежесін жоғарлату бойынша ұсыныстар
1. Антибиотикалық алдын алу шаралары мен антимикробты ем принциптерінің негіздерін қатаң сақтау.
2. Жергілікті мәліметтерді ескеріп антибиотикалық тұрақтылық бойынша, антибиотиктерді тағайындау. 3. Бастапқы эмпириялық емге түзетулерді микробиологиялық зерттеулер мен науқастың динамикасындағы жағдайларына қарап жүргізу.
4. Мүмкіндігінше дәлелденген ықпалы бар, қысқа антимикробты ем тағайындау.
5. Микроорганизмдердің антибиотиктерге тұрақты штаммдарымен инфицирленген немесе колонизирленген ауруханаға түскен науқастарды оқшаулау.
6. Тұрақтылықты мониторинг жасау және эпидемиологиялық бақылау поликлиникада да және стационарда да қалыптасуы тиіс.
6.2.1. β-лактамды дәрілік заттар
β-лактамды антибиотиктер жаңа кезеңдегі бактерияларға қарсы химиотерапияның негізін құрайды. Барлық бета-лактамды антибиотиктерге жататын пенициллиндердің, цефалоспориндердің және карбапенемдердің жалпы құрылысы бірдей; олар бактерицидтік әсерге ие, ал әсер ету механизмдері бактерияның жасуша қабырғасының пептидогликан-мукопептидтерін бұзумен байланысты. Кеңінен таралған тұрақтылықтың түзілу механизміне бактериялардың β-лактамазаны өндіру жатады (β-лактамды сақинаны бұзатын ферменттер). Бензилпенициллин және феноксиметилпенициллин грамм оң және грамм теріс бактериялар, спирохет және актиномицет штамм сезімталдығына әсер етеді, бірақ олар пенициллиназамен немесе басқа да бета-лактамдармен әсерсізденеді. Бензатин бензилпенициллин және прокаин бензилпенициллин ұзақ әсер ететін препараттар, бензилпенициллинді енгізгеннен кейін баяу босатылады. Асқазанның қышқылды ортасына және пенициллиназаға тұрақтылығы жоғары - көптеген жаңа пенициллиндер саны –– 6-шы қалыптағы аминтобын 6-аминопенициллан қышқылымен ығыстыру жолымен синтездеген. Клоксациллин (Рессейде тіркелмеген) стафилококк пенициллиназасына тұрақты изоксазоилонды пенициллинге жатады. Рессейде оксациллин қолданылады. Кең спектр әсерлі пенициллиндер, ампициллин сияқты, қышқылға тұрақты және грамм оң мен грамм теріс бактерияларға белсенді әсер етеді, бірақ пенициллиназамен әлсіздендіреді. Кейде грамм оң және грамм теріс бактериялар өндіретін бета-лактамазды тежеу үшін, клавулан қышқылы сияқты, бета-лактамаз баяулатқыштары қажет.
Цефалоспориндер ұрпақтарына қарай жіктеледі, бірінші ұрпаққа грамм оң және кейбір грамм теріс бактерияларға әсер ететін препараттар жатады; екінші ұрпақтағы препараттар грамм теріс бактерияларға жақсы әсер етеді, ал үшінші ұрпақтағы цефалоспориндер кең спектрлі әсерге ие, бірақ бірінші ұрпақ препараттарына қарағанда грамм оң бактерияларға нашар әсер етеді, бірақ грамм теріс бактериялар Enterobacteriaceae және Pseudomonas aeruginosa жақсы әсер етеді.
Карбапенемдер Streptomyces cattleya өндіретін жартылай жасанды антибиотик туындылары. Олар кең спектрлі әсерге ие және көптеген пенициллиназа әсеріне тұрақты. Олар тек басқа антибиотиктерге тұрақтылық болғандағы ауыр инфекцияларда қолданылады.
Пенициллиндер олардың ми тінін тітіркендіретін әсеріне байланысты, энцефалопатия туғығызуы мүмкін. Бұл сирек, қауіпті жанама әсер өте жоғары мөлшерлерді қолданғанда немесе ауыр бүйрек жетіспеушілігінде тағайындағанда болуы мүмкін. Пенициллиндер интратекально (қапшық ішіне) енгізілмеуі тиіс, себебі олар өлімге аяқталатын энцефалопатияға әкелуі мүмкін.
ЖОҒАРЫ СЕЗІМТАЛДЫҚ
Пенициллиндердің негізгі жанама әсерлеріне өліммен аяқталатын тері бөртпелері және кейде анафилаксиямен жүретін жоғары сезімталдық жатады. Науқастың анамнезін алдыңғы аллергиялық реакцияларды анықтау үшін жақсылап жинау керек. Бөртпелер пайда болғанда препаратты басқа микробтарға қарсы дәрілермен ауыстыру керек. Пенициллинге аллергиялық реакциялар 1–10% адамдарда болады, ал анафилактикалық реакциялар емделген науқастардың 0,05% болуы мүмкін. Анамнезенде анафилаксия, уртикария немесе бөртпелер болған адамдарда, пенициллинді енгізгеннен кейін, тез пенициллинге жылдам дамитын жоғары сезімталдық реакциясы даму тәуекелі бар. Бұндай адамдарға пенициллинді, цефалоспоринді немесе басқа бета-лактамды антибиотиктерді қолдануға болмайды. Науқаста бір пенициллинге аллергиясы болса, барлық пенициллиндерге де аллергиясы болады, ондай жоғары сезімталдық пенициллиндердің негізгі құрылысына байланысты, ал 10% пенициллинге сезімталдығы бар науқастар цефалоспориндер мен басқа да бета-лактамды препараттарға аллергиялық реакциялар көрсетеді. Анамнезенде шамалы бөртпелер (қосылмайтын бөртпелер, дененің кішкене шектеулі жерінде) немесе пенициллинді енгізгеннен кейін 72 сағаттан соң дамыған бөртпелер болған науқастарда, пенициллинге аллерния болмауы мүмкін, бұларға ауыр инфекциялар кезінде себепсіз пенициллиндерді қолданудан бас тартпау керек, бірақ аллергиялық реакция даму мүмкіндіктерін есте сақтау жөн және анафилаксияны емдеу үшін жағдайлар жеткілікті болу тиіс.
БЕНЗИЛПЕНИЦИЛЛИН
(BENZYLPENICILLIN, PENICILLIN G)
Шығарылу түрі. Егуге арналған ұнтақ сауытта 500 000 ЕД, 1 000 000 ЕД
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Сезімтал флорамен туындаған бактериалды инфекциялар.
ЛОР аурулары: балалардағы жедел отитА - 50 мың ЕД/кг/тәу 4 реттен тәулігіне. Мұрынның, кеңірдектің инфекциясыС, ангина (стрептококкты тонзиллофарингит)В – 50-100 мың ЕД/кг/тәу 4 реттен тәулігіне. Басқа да стрептококкты инфекциялар (тілік, скарлатина)В – 50-100 мың ЕД/кг/тәу 4 реттен тәулігіне. ДифтерияВ – балаларға 50 мың ЕД/кг/тәу 5 күндей, кейін феноксиметилпенициллин. Ауруханадан тыс пневмококкты пневмонияВ, плевраның эмпиемасыD, бронхитD - 3 млн к/т әр 8 сағат сайын дене қызуы қалпына келгенше, кейін феноксиметилпенициллин; МенингитВ (балаларға алдын алу шараларында б/е 50 мың ЕД/кг 6 реттен тәулігіне 10 күндей), балалардағы пневмококкты немесе менингококкты менингит – 300 мың ЕД/кг/тәуС , к/т 10-20 млн ЕД тәулігіне, эндолюмбальді 5000 – 10 000 ЕД 1 реттен тәулігіне 2-3 күн, кейін б/е. Акушерлік-гинекологиялық тәжірибеде ірінді-қабыну ауруларында (босанудан кейінгі эндометритА, гинекологиялық инфекцияларВ – к/т 3-5 млн ЕД әр 6-8 сағатта аминогликозидтермен, клиндамицинмен, цефотаксиммен біріктіріп. Мерез (біріншілік және екіншілік) – б/е 1 млн ЕД/тәу, 15 күндейВ , нейромерезВ – к/т 6 сағаттық инфузия 30 млн ЕД 10 күндей. ГонореяВ, уретритВ – 4,8 млн/тәулігіне пробеницидпен біріктіріп. Жедел және үстірт септикалық эндокардит – 10- 20 млн/тәу.
Б/е, к/т: ересектерге 2-12 млн ЕД/тәу. 4-6 ин., ауруханадан тыс пневмонияда – 8-12 млн ЕД/тәу 4-6 ин., менингит кезінде , эндокардитте, газды гангренада: к/т 18-24 млн ЕД/тәу 6 енгізуден.
Кері көрсеткіштері
Пенициллиндер мен басқа да β-лактамдарға жоғары сезімталдық. Қояншық (эндолюмбальды енгізу үшін). Гиперкалиемия, аритмия (калий тұздары үшін).
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Дәрілік аллергия, бүйрек жетіспеушілігі.
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы В. Сақтықпен.
Емшекпен емізу: Сақтықпен. Төс сүтіне өтеді. Ішек микрофлорасының өзгеруі, балада сенсибилизацияның, кандидоздың, тері бөртпелерінің болуы мүмкін.
Жанама әсерлері.
Аллергиялық реакциялар (бөртпелер, есекжем, гемолитикалық қаназдық, нейтропения, тромбоцитопения), нейротоксикалық (үлкен мөлшерде енгізгенде немесе бүйрек жетіспеушілігінде).
Саудаға тіркелген атауы: Бензилпенициллин, Бициллин 5, Ретарпен
БЕНЗАТИНА БЕНЗИЛПЕНИЦИЛЛИН
(BENZATHINE BENZYLPENICILLIN)
Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін сауыттағы ұнтақ
1 200 000 ЕД, 2 400 000 ЕД
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Трепонема туғызған аурулар: мерезА - 2,4 млн ЕД әр 5-7 тәулігіне (2-3 ин.). Бозғылт трепонема туғызған басқа да аурулар - фрамбезия – 1-2 инъекциядан 1,2 млн-нан ЕД. Стрептококкты инфекция, В тобының стрептококкы туғызған инфекциялардан басқа – жедел тонзиллитВ, скарлатинаD, жаралы инфекциялар мен жаралы инфекциялардың алдын алу шараларындаB – б/е 2,4 млн бір рет, тілікті қабынуВ -1, 2 млн ЕД әр 15 тәулікте, ревматизмнің алдын алу шараларындаВ - 1,2 млн ЕД 1 рет 3 аптада, науқаспен қатынаста болған балалардағы скарлатинаның алдын алу шараларында – 1,2 млн ЕД 1 рет аптасына.
Кері көрсеткіштері
Жоғары сезімталдық (сонымен қатар цефалоспориндерге, карбапенемдерге және басқа да пенициллиндерге), бронхиалды демікпе, пішен лихорадкасы, аллергиялық көріністерге бейім болу.
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Алергияның бірінші көріністерінде емді бірден доғару керек.
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы В. Сақтықпен.
Емшекпен емізу: Сақтықпен. Төс сүтіне өтеді. Ішек микрофлорасының өзгеруі, балада сенсибилизацияның, кандидоздың, тері бөртпелерінің болуы мүмкін.
Жанама әсерлері.
Бастың ауруы, қаназдық, тромбоцитопения, лейкопения, коагуляцияның бұзылуы, аллергиялық реакциялар (тері мен шырышты қабаттағы бөртпелер, есекжем, дене қызуының жоғарлауы, эозинофилия, буындардың ауруы, Квинке ісінуі, анафилактикалық шок); жергілікті көріністер: енгізілген жердің ауырсынуы, инфильтраттар, абсцесстер, жылан көздері, шеткі невриттер.
Саудаға тіркелген атауы: Бензатина бензилпенициллин.
АМПИЦИЛЛИН
(Ampicillin)
Шығарылу түрі. Таблеткалар 250 мг; капсулалар 250 мг, 500 мг; егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 500 мг, 1000 мг; суспензия 125/5 мл флаконда
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Жедел ортаңғы отит, жедел синусит, созылмалы бронхиттің асқынуы, ауруханадан тыс пневмония, өт шығару және несеп жолдарының инфекциясы, шигеллез, сальмонеллез, менингит, бактериальды эндокардит (гентамицинмен немесе стрептомицинмен біріктіру).
Ішке, тамақты қолдануға байланыссыз, ересектер үшін бір реттік мөлшер — 0,5 г, тәуліктік — 2–3 г. Орташа ауырлықпен жүретін инфекция кезінде ересектерге б/е 0,25–0,5 г әр 6–8 сағатта енгізіледі, ауыр инфекциялар кезінде — 1–2 г-нан әр 4–6 сағатта немесе к/т 0,5 г-нан әр 6 сағатта. 1 айға дейінгі балаларға тағайындалмайды, одан жоғары жастағыларға дене салмағына шаққанда 100–200 мг/кг енгізеді, тәуліктік мөлшерді 4-6 қабылдауға бөледі. Емдеу ұзақтығы жағдайдың ауырлығына және емнің тиімділігіне тәуелді (5–10 күннен 2-3 аптаға дейін).
Кері көрсеткіштері
β-лактамды препараттарға жоғары сезімталдық, инфекционды мононуклеоз.
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Аллергия. АМП пенициллиндер тобының барлығына айқастық болып келеді. Кейбір науқастарда цефалоспориндерге аллергиясы болса, пенициллиндерге де аллергиясы болуы мүмкін. Аллергологиялық анамнезенің мәліметтерін ескеру қажет, күмәнданған жағдайларда теріге сынама жүргізу тиіс. Прокаинге (новокаин) аллергиясы бар науқастарға бензилпенициллин прокаинді тағайындауға болмайды. Пенициллиндермен емдеу кезінде аллергиялық реакция белгілері (бөртпелер және т.б.) көрінгенде АМП тез доғару керек.
Жүктілік. Пенициллиндер, баяулатқыштардан қорғалғандарда жүкті әйелдерге еш қандай шектеусіз қолданылады, әйтсе де адамдарға қауіпсіздігінің қатаң және бара-бар бақыланған зерттеулері жүргізілмеген.
Емшекпен емізу. Төс сүтінде пенициллиндердің жоғары құнарлығы болмаса да, оларды емізетін әйелдер қолданғанда, нәрестелердің сенсибилизациясына әкелуі мүмкін, оларда бөртпелердің пайда болуына, кандидоздың және диареяның дамуына әкеледі.
Педиатрия. Нәрестелерде және ерте жастағы балаларда пенициллиндердің бүйректегі экскреция жүйесінің дамымау салдарынан, олардың жиналуы мүмкін. Тырысулардың дамуымен жүретін нейротоксикалық әсер тәуекелінің жоғарылауы байқалады. Оксациллинді қолданған кезде транзиторлы гематурия байқалуы мүмкін. Пиперациллин/тазобактам 12 жасқа дейінгі балаларға қолданылмайды.
Гериатрия. Егде жастағы науқастарға, бүйрек қызметінің жасқа қарай өзгеруіне байланысты, пенициллиндердің мөлшерлену тәртібіне түзетулер енгізу қажет.
Бүйрек қызметінің бұзылыстары. Пенициллиндер өзгермеген күйде бүйрек арқылы шығарылуына байланысты, бүйрек жетіспеушіліктері кезде мөлшерлеу тәртібін түзету керек. Бүйрек қызметі бұзылған науқастарға бензилпенициллин калий тұздарын қолданған кезде гиперкалемия даму тәуекелі жоғарлайды.
Қанның ұю патологиясы. Тромбоциттердің агрегациясын бұзатын карбенициллинді қолданған кезде, қан кету тәуекелінің жоғарлауы мүмкін. Бұл ең төмен дәрежеде уреидопенициллиндер үшін тән.
Тоқыраулы жүрек жетіспеушілігі. Көк таяқшаға әсер ететін бензилпенициллин натрий тұзы, карбенициллин және аз дәрежеде басқа да пенициллиндер үлкен мөлшерлері ісінулердің пайда болуын немесе күшеюін туғызуы мүмкін.
Артериальды гипертензия. Көк таяқшаға әсер ететін бензилпенициллин натрий тұзы, карбенициллин және аз дәрежеде басқа да пенициллиндер үлкен мөлшерлері АҚ жоғарлауына және антигипертензивті препараттардың тиімділігін (қолданған жағдайларда) төмендетуге әкелуі мүмкін.
Инфекционды мононуклеоз. «Ампициллинді» бөртпелер мононуклеозбен ауыратын науқастардың 75-100% байқалады.
Стоматология. Пенициллиндерді ұзақ қолданғанда, әсіресе кең спектрлі және баяулатқыштармен қорғалған препараттар ауыз қуыс кандидозының дамуына әкеледі.
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы В. Сақтықпен.
Емшекпен емізу: Сақтықпен. Төс сүтіне өтеді. Ішек микрофлорасының өзгеруі, балада сенсибилизацияның, кандидоздың, тері бөртпелерінің болуы мүмкін.
Жанама әсерлері.
Диспепсиялық көріністер (жүректің айнуы, диарея), дисбактериоз, тұрақты штаммдар туғызған суперинфекция; аллергиялық реакциялар (есекжем, макулопапулезді бөртпелер, сирек жағдайларда — анафилактикалық шок).
Саудаға тіркелген атауы: Ампициллин, Ампизид, Фарилин.
АМОКСИЦИЛЛИН
(Amoxicillin).
Шығарылу түрі.Таблеткалар 500 мг, 1000 мг; капсулалар 250 мг, 500 мг; пероральды суспензия 250 мг/5 мл
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Жедел ортаңғы отит, жедел синусит, созылмалы бронхиттің асқынуы, ауруханадан тыс пневмония, өт шығару және несеп жолдарының инфекциясы, сүзек қызбасы, бактериальды эндокардиттің алдын алу шаралары үшін, эрадикация H.pilory, боррелиозды кене.
Ересектерге п/о 1,5– 3 г/тәу 3 қабылдауға, бактериальды эндокардиттің алдын алу шаралары үшін – 3 г бір рет.
Ішке. Ересектерге және 10 жастан үлкен жасөспірімдерге — 500–750 мг-нан тәулігіне 2 реттен немесе 375–500 мг-нан (ауыр инфекцияларда 1 г-ға дейін) тәулігіне 3 реттен (ең жоғарғы тәуліктік мөлшер — 6 г), 3 жастан 10жасқа дейінгі балаларға — 375 мг-нан 2 реттен немесе 250 мг-нан тәулігіне 3 реттен, 1 жасқа дейін — 125 мг-нан 2 реттен немесе 100 мг-нан тәулігіне 3 реттен. Балалар үшін тәуліктік мөлшер — 30 мг/кг (60 мг/кг дейін), қабылдау жиілігі — 2–3 рет. Жедел соз кезінде — 3 г-нан бір реттен 1 г пробенецидпен біріктіріп (әйелдерге қайта енгізу ұсынылады) қолданады. Cl креатинині 10 мл/мин төмен науқастарға мөлшерін 15–50%-ға дейін төмендетеді, анурия кезінде мөлшері тәулігіне 2 г-нан аспауы керек. Орта курсы — 5–7 күн (стрептококкты инфекция кезінде — 10 күнен кем емес).
Кері көрсеткіштері
Жоғары сезімталдық (сонымен қатар басқа да пенициллиндерге, цефалоспориндерге, карбапенемдарға), аллергиялық диатез, бронхиальды демікпе, поллиноз, инфекционды мононуклеоз, лимфолейкоз, анамнезенде АІЖ аурулары (әсіресе антибиотиктерді қолданғаннан болған колиттер).
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Бүйрек қызметінің ауыр бұзылыстарында (Cl креатинин 10 мл/мин төмен) енгізу арасын 12-24 сағатқа ұзарту. Есекжем және пішен қызбасында сақтықпен қолдану. Ұзақ емдеген кезде кезекті бүйрек, бауыр қызметін және гемопоэзді бақылау керек. Емді аурудың клиникалық белгілері жойылғаннан кейін, 48-72 сағатқа дейін жалғастыру керек. Жүктілік пен лактация кезеңінде қолдануда, ана үшін күтілетін ем және потенциальды тәуекел бала мен ұрықтың өмір көрсеткіштерін ескеріп қолданылады. Емдеу курсы кезінде емшекпен емізуге болмайды.
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы В. Сақтықпен.
Емшекпен емізу: Сақтықпен. Төс сүтіне өтеді. Ішек микрофлорасының өзгеруі, балада сенсибилизацияның, кандидоздың, тері бөртпелерінің болуы мүмкін.
Жанама әсерлері.
Жүректің айнуы, құсу, диарея, анус айналасының ауруы, стоматит, глоссит; қозу, мазасыздану, ұйқының қашуы, естің шатасуы, мінез-құлқының өзгеруі, бастың ауруы, бастың айналуы, тырысу реакциялары; тыныстың қиындауы, тахикардия; буындардың ауруы; интерстициальды нефрит; дисбактериоз, суперинфекция, ауыз қуысы мен қынаптың кандидозы, псевдомембранозды немесе геморрагиялық колит; қандағы трансаминаза деңгейінің шамалы жоғарлауы, транзиторлы қаназдық, тромбоцитопениялық пурпура, эозинофилия, лейкопения, нейтропения және агранулоцитоз; аллергиялық реакциялар: эксфолиативті дерматит, көптүрлі экссудативті эритема, Стивенса — Джонсона синдромы, анафилактикалық шок, макулопапулезді бөртпелер, қышыма, есекжем, Квинке ісінуі, сарысу ауруларына ұқсас реакциялар.
Саудаға тіркелген атауы: Амоксисар, Амоксициллин, Оспамокс, Фарамокс, Флемоксин Солютаб.
АМОКСИЦИЛЛИН +КЛАВУЛАН ҚЫШҚЫЛЫ
(AMOXICILLIN+CLAVULANIC ACID)
Шығарылу түрі.Таблеткалар 375 мг, 625 мг, 1000 мг; егу үшін ерітіндіні дайындауға арналған ұнтақ 600 мг; ауыз арқылы суспензия дайындау үшін ұнтақ 156,25 мг/5мл, 228,5 мг/5 мл, 312 мг/5 мл, 457 мг/5 мл
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Сезімтал микроорганизмдер штаммдары туғызған инфекциялар: жоғары тыныс алу жолдарының және ЛОР-мүшелерінің инфекциясы (жедел және созылмалы синусит және ортаңғы отит, тамақ артындағы абсцесс, тонзиллит, фарингит); төменгі тыныс алу жолдарының инфекциясы (бактериальды суперинфекциясымен жедел бронхит, созылмалы бронхит, пневмония); несеп жолдарының инфекциясы, гинекологиядағы инфекция; тері мен жұмсақ тіндер инфекциясы; өт жолдарының инфекциясы; сүйек және сңір тіндерінің инфекциясы; одонтогенді инфекциялар; операциядан кейінгі инфекция, хирургиялық араласулар кезіндегі инфекциялардың алдын алу шаралары үшін.
Ішке, ересектерге және дене салмағы 40 кг-нан артық балаларға — 375 немесе 625 мг (инфекция ауырлығына байланысты) әр 8 сағатта (кесте).
Ішке қолдануға арналған суспензия — 3 айдан 1 жасқа дейін — 1/2 өлшем қасықпен тәулігіне 3 реттен (суспензия 156,24 мг/5 мл), 1–7 жасқа — 1/2 өлшем қасықпен (суспензия форте) немесе 1 өлшем қасықпен (суспензия 156,24 мг/5 мл) тәулігіне 3 рет; 7–14 жастағы балаларға — 2 өлшем қасықпен (суспензия 156,24 мг/5 мл) немесе 1 қасықтан (суспензия форте) 3 реттен тәулігіне. 1 өлшем қасық 156,25 мг/5 мл сәйке келеді, 1/2 өлшем қасық — 78,13 мг/2,5 мл). Суспензияны құрғақ затқа 2 порцияға 86 мл суды қосу арқылы дайындайды, суспензия форте — 2 порцияға 85 мл суды қосу арқылы ұнтақтың толық еруіне дейін шайқайды. Амоксициллиннің ең жоғарғы тәуліктік мөлшері — 6 г (ересектер үшін) және 45 мг/кг (балалар үшін); клавулан қышқылы (калий тұзы ретінде) — 600 мг (ересектер үшін) және 10 мг/кг (балалар үшін).
Бүйрек жетіспеушіліг кезінде мөлшерін төмендеті қажет немесе қабылдау арасын жоғарлату (Cl кезінде 10–30 мл/мин қабылдау арасы — 12 сағ, 10 мл/мин төмен болғанда — 24 сағ).
К/т, баяу (3–4 мин барысында) немесе инфузия түрінде (30–40 мин барысында), ересектерге және 12 жастан үлкен балаларға — 1,2 г-нан 8 сағаттан (ауыр жағдайларда — 6 сағаттан), 3 айдан 12 жасқа дейінгі балаларға — 30 мг/кг (Амоксиклавты дене салмағына шаққанда) 8 сағаттан (ауыр жағдайларда — 6 сағаттан). 3 айға дейінгі балаларға: шала туылған және нәрестелерге — 30 мг/кг (Амоксиклавты дене салмағына шаққанда) 12 сағаттан, 0 ден 3 айға дейінгі — 8 сағаттан. Емдеу курсы — 5–14 күндей. К/т егу үшін ерітіндіні дайындау үшін флакон ішіндегісін 600мг-ды 10 мл егуге арналған суда ерітеді, 1200 мг флакон ішіндегісін 20 мл егуге арналған суда дайындайды. Көктамырға енгізу үшін ерітіндіні дайындау үшін:
600 мг, 10 мл егуге арналған суда ресуспендирленген, 50 мл инфузиялық сұйықтыққа қосады; 1200 мг, 20 мл егуге арналған суда ресуспендирленген, 100 мл инфузиялық сұйықтыққа қосады.
Кері көрсеткіштері
Жоғары сезімталдық; анамнезінде пенициллиндер мен цефалоспориндер тобындағы антибиотиктерге аллергиялық реакцияларда; анамнезенде пенициллиндер тобының антибиотиктерін қабылдаудан пайда болған холестазды сары ауру, гепатит; бауыр жетіспеушілігі; инфекционды мононуклеоз, лимфолейкоз.
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Цефалоспориндер мен басқа да β-лактамды антибиотиктерге аллергиялық реакцияларға бейім болатын науқастарға (қайшылас сезімталдық даму тәуекелі) сақтықпен тағайындайды, бауыр, бүйрек қызметінің ауыр бұзылыстары (мөлшерлеу тәртібін түзету қажет).
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы В. Мүмкін, егер күтілетін ем тиімділігі ұрық үшін потенциальды тәуекелден жоғары болса.
Емшекпен емізу: Сақтықпен. Төс сүтіне өтеді. Ішек микрофлорасының өзгеруі, балада сенсибилизацияның, кандидоздың, тері бөртпелерінің болуы мүмкін.
Жанама әсерлері.
Қара амоксициллинді. Сонымен қатар, клавулантаның кіруіне байланысты егде жастағы адамдарда сирек жағдайда гепатотоксикалық реакциялар болуы мүмкін (трансаминаза белсенділігінің жоғарлауы, қызба, жүректің айнуы, құсу).
Саудаға тіркелген атауы: Амоксициллин+клавулановая кислота.
ТИКАРЦИЛЛИНА НАТРИЙ ТҰЗЫ + КЛАВУЛАН ҚЫШҚЫЛЫ
(TICARCILLIN+CLAVULANIC ACID)
Шығарылу түрі. Инфузия үшін ерітіндіні дайындауға арналған лиофилизирленген ұнтақ 3000 мг/200 мг
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Нозокомальды пневмония және синусит, тері мен жұмсақ тіндерінің ауыр инфекциялары (сонымен қатар диабеттік аяқ), интраабдоминальды және жамбас инфекциялары, сепсис.
К/т 3,1 г әр 4-8 сағатта.
Кері көрсеткіштері
Жоғары сезімталдық; пенициллиндер мен цефалоспориндер тобындағы антибиотиктер анамнезенде аллергиялық реакциялар; пенициллин тобының антибиотиктерін қабылдаумен пайда болған холестазды сары ауру, гепатит (анамнезенде); бауыр жетіспеушілігі; инфекционды мононуклеоз, лимфолейкоз.
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Цефалоспориндер мен басқа да β-лактамды антибиотиктерге аллергиялық реакцияға бейім науқастарға сақтықпен тағайындайды (қайшыластық сезімталдық даму тәуекелі), бауыр, бүйрек қызметінің ауыр бұзылыстары (мөлшерлеу тәртібін түзету қажет).
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы В. Мүмкін, егер күтілетін ем тиімділігі ұрық үшін потенциальды тәуекелден жоғары болғанда.
Емшекпен емізу: Сақтықпен. Төс сүтіне өтеде. Ішек микрофлорасының өзгеруі, балада сенсибилизацияның, кандидоздың, тері бөртпелерінің болуы мүмкін.
Жанама әсерлері.
Клавуланат болуына байланысты егде жастағыларда сирек гепатотоксикалық реакциялар болуы мүмкін (трансаминаза белсенділігінің жоғарлауы, қызба, жүректің айнуы, құсу). Электролиттік бұзылыстар туғызады (гипернатриемия, гипокалиемия – әсіресе ЖЖ бар науқастарда), тромбоциттердің агрегациясын төмендетеді.
Саудаға тіркелген атауы: Тиментин
Карбапенемдер.
Аэробты және анаэробты, грам(+) және грам(-) бактериялар кіретін, β-лактамдардың ішіндегі ең спектр белсенділігі бар. MRSA-ға белсенділігі жоқ (имепенем E. faecalis. әсер етеді. β-лактамаздың көбімен әлсіздендірілмейді.)
МЕРОПЕНЕМ
(MEROPENEM)
Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін лиофилизат 500 мг, 1 г
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Ауыр инфекциялар, нозокомиальды көп тұрақтылықты және аралас микрофлоралар туғызған: төменгі тыныс алу жолдарының инфекциясы (пневмония, өкпе абсцессі, плевра эмпиемасы); несеп шығару жолдарының асқынған инфекциясы ; интраабдоминальды инфекциялар; кіші жамбас мүшелерінің инфекциясы; сепсис; нейтропениямен ауыратын науқастардағы бактериальды инфекция; менингит, тері мен жұмсақ тіндер инфекциясы.
К/т 2 г/тәу 4 енгізу немесе 3 г/тәу 3 енгізу, менингит кезінде: к/т 6 г/тәу 3 енгізу.
Кері көрсеткіштері
Жоғары сезімталдық, жүктілік, емшекпен емізу, 3 айлық жасқа дейін.
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
β-лактамдыларға аллергиялық реакциялар, бүйрек қызметінің бұзылуы. Б/е енгізілетін түрі жоқ.
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы В. Мүмкін, егер күтілетін ем тиімділігі ұрық үшін потенциальды тәуекелден жоғары болғанда.
Емшекпен емізу: Ерекше жағдайларда, егер потенциальды пайда тәуекелден жоғары болса.
Жанама әсерлері.
Жүректің айнуы, құсу (тез енгізу кезінде), сирек: антибиотикоассоциирленген диарея, ЖБЖ, аллергиялық реакциялар, миоклония, психикалық бұзылыстар, тырысулар, Спл несепәрдің, креатининнің, АЛТ, АСТ жоғарлауы, тромбофлебит.
Саудаға тіркелген атауы: Меронем
ИМИПЕНЕМ+ЦИЛАСТАТИН
(IMIPENEM+CILASTATIN)
Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 500 мг
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Микрофлораларға сезімтал туғызған бактериялық инфекциялар. Нозокомиальды пневмония, интраабдоминальды және гинекологиялық инфекциялар, операциядан кейінгі жаралы инфекциялар, несеп жолдарының асқынған инфекциялары, тері, жұмсақ тін, сүйек, буын, инфекциялары, сепсис, сезімталды флора туғызған бактериальды эндокардит, иммунды жетіспеушілік бар науқастардағы инфекция.
К/т 1,5-4 г/тәу 3-4 енгізу, кәдімгі 0,5 г 4 рет/тәу; б/е 1-1,5 г/тәу 2 енгізу.
Кері көрсеткіштері
Жоғары сезімталдық (сонымен қатар басқа да β-лактамды антибиотиктерге), жүктілік (тек өмірге қажеттілік бойынша), 3 айға дейінгі жастарға, балалардағы ауыр бүйрек жетіспеушілігінде (СІ креатинин >2мг/дл).
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Емшекпен емізу, ОЖЖ-нің аурулары, егде жастағылар. Препарат, тек б/е енгізілуге тағайындалған, к/т енгізуге болмайды!
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы С. Ерекше жағдайларда, егер потенциальды пайда тәуекелден басым болғанда. Жануарларға тератогенді әсерлер көрсеткендері туралы мәліметтер бар.
Емшекпен емізу: Ұсынылмайды.
Жанама әсерлері.
Жүректің айнуы, құсу (тез к/т енгізген кезде), сирек: антибиотикоассоциирленген диарея, ЖБЖ, аллергиялық реакция, миоклония, психикалық бұзылыстар, тырысулар, Спл несепнәрдің, креатининнің, АЛТ, АСТ белсенділігінің жоғарлауы, тромбофлебит.
Саудаға тіркелген атауы: Имипенем+Циластатин
Цефалоспориндер.
Цефалоспориндерді антимикробты спектр ерекшеліктеріне байланысты 4 ұрпаққа бөледі
.
І ұрпақ цефалоспориндері. Грам(+) кокктарға қарағанда белсенділігі күшті – стафилококк, стрептококк, пневмококк. Грам(-) бактериялар тұрақты E. coli мен P. Mirabilis –тен басқасы. |
Цефазолин Цефалексин Цефадроксил |
ІІ ұрпақ цефалоспориндері. Грам(+) кокктарға белсенділігі шамалы төмен, грам(-) бактерияларға әсері жағынан асып түседі, әсіресе H.influenzae. |
Цефуроксим Цефаклор |
ІІІ ұрпақ цефалоспориндері. Грам(-) бактерияларға белсенділігі жоғары (Enterobacteriaceae, H.influenzae, N gonorrhoeae, N meningitidis), грам(-) бактериялар өндіретін көптеген β-лактамазамен әлсіретілмейді. Кеңейтілген спектрлі β-лактамазамен бұзылады және С классының β-лактамазасымен (ampC). Цефтазидим және цефоперазон P. Aeruginosa белсенді болып келеді. Стафилококктарға белсенділігі жағынан І және ІІ ұрпақтарға орын береді, бірақ стрептококк пен пневмококктарға цефотаксим мен цефтриаксон басқа цефалоспориндерге қарағанда асып түседі және көптеген пенициллинге тұрақты штамдарға әсер етеді. |
Цефотаксим Цефтриаксон Цефоперазон Цефоперазона/сульбактам Цефтазидим Цефиксим Цефтибутен |
IV ұрпақ цефалоспориндері. Грам(-) бактерияларға белсенділігі жоғары, P. аeruginosa және ІІІ ұрпақ препараттарына қарағанда грам(+) бактерияларға белсенділігі жоғары. Кейбір нозокомиальді штамдар Enterobacteriaceae белсенділігі бар. |
Цефипим |
ЦЕФАЗОЛИН
(CEFAZOLIN)
Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 1000 мг
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Терінің, жұмсақ тіндердің, сүйектің, буынның инфекциясы, ауруханадан тыс сепсис, операция алдында алдын алу шаралары үшін.
Б/е, к/т: ауыр емес инфекцияларда – 2 г/тәу 2 егу, ауыр инфекциялар кезінде – 4-6 г/тәу 2-3 егу; алдын алу шаралары мақсатымен – 1-2 г 0,5-1сағат алдын операцияға дейін бір рет.
Кері көрсеткіштері
Жоғары сезімталдық, 1 айға дейінгі жасқа.
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Цефазолинді және басқа да І ұрпақтағы цефалоспориндерді менингитті емдеу үшін қолдануға болмайды, тіпті оның белсенділігі in vitro болса да, себебі ол ГЭК нашар өтеді.
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Емшекпен емізу: Сақтықпен. Төс сүтіне өтеде. Ішек микрофлорасының өзгеруі, балада сенсибилизацияның, кандидоздың, тері бөртпелерінің болуы мүмкін.
Жанама әсерлері.
Анорексия, жүректің айнуы, диарея, транзиторлы АЛТ, АСТ белсенділігі жоғарлайды, сирек: антибиотикоассоциирленген диарея, флебит, аллергиялық реакция, лейкопения, гиперурикемия, б/е еккенде ауырсынулар.
Саудаға тіркелген атауы: Цефазолин, Цефамезин, Амзолин.
ЦЕФАЛЕКСИН
(CEFALEXIN)
Шығарылу түрі.Таблеткалар, капсулалар 250 мг, 500 мг; ауыз арқылы қолданылатын суспензия дайындау үшін гранулалар 125 мг, 250 мг/ 5 мл
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Тері, жұмсақ тіндер, сүйек және буын инфекциялары.
П/о 1-4 г/тәу 4 қабылдауға тамақтың алдында 1 сағат алдын.
Кері көрсеткіштері
Жоғары сезімталдық, 1 айға дейінгі жасқа.
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Цефалексинді және басқа да І ұрпақтағы цефалоспориндерді менингитті емдеу үшін қолдануға болмайды, тіпті оның белсенділігі in vitro болса да, себебі ол ГЭК нашар өтеді. Цефалексинді жедел отит пен синусит кездерінде қолдануға болмайды, себебі ол Н.influenzae белсенділігі төмен және синустар мен ортаңғы құлаққа нашар өтеді.
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы В. Сақтықпен
Емшекпен емізу: Сақтықпен. Төс сүтіне өтеде. Ішек микрофлорасының өзгеруі, балада сенсибилизацияның, кандидоздың, тері бөртпелерінің болуы мүмкін.
Жанама әсерлері.
Жүректің айнуы, құсу, диарея, ауыздың құрғауы, тәбеттің болмауы, іштің ауруы, транзиторлы сары су аминотрансферазасы мен сілтілік фосфатаза белсенділігінің жоғарлауы, жалған мембранозалы колит, холестазды сары ауру, гепатит, бастың ауруы, бастың айналуы, әлсіздік; лейкопения, нейтропения, тромбоцитопения, дисбактериоз, суперинфекция, аллергиялық реакциялар: қышынулар, тері бөртпелері, есекжем, ангионевротикалық ісінулер, анафилактикалық шок.
Саудаға тіркелген атауы: Цефалексин, Споридекс, Фалексин.
ЦЕФУРОКСИМ
(CEFUROXIME)
Шығарылу түрі.Таблеткалар 250 мг, 500 мг; егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін сауыттағы ұнтақ 750 мг, 1,5 г, ауыз арқылы беретін суспензияны дайындау үшін гранулалар125 мг/5мл, 250 мг/5мл
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Жедел ортаңғы отит, жедел синусит, эпиглоттит, созылмалы бронхиттің асқынуы, пневмония, жедел және созылмалы пиелонефрит, терінің, жұмсақ тіндердің, сүйектің, және буындардың инфекциясы, сепсис; операция алдындағы алдын алу шаралары үшін.
Парентеральды натрий тұзын қолданады, п/о – цефуроксима ацетил.
Б/е, к/т 1,5-4,5 г/тәу 3 рет егугу, алдын алу шаралары мақсатымен – 1,5 г 0,5-1 сағат операция алдында және қажет жағдайларда 4 сағаттан соң қайталау. П/о 0,5-1 г/тәу тамақпен бірге 2 қабылдауға.
Кері көрсеткіштері
Жоғары сезімталдық, 1 айға дейінгі жасқа.
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Нәрестелерге, шала туылған балаларға, СБЖ кезінде, АІЖ қан кету мен ауруларында (сонымен қатар анамнезендегі, арнамалы емес жаралы колит), әлсіреген және қалжыраған науқастарға, жүктілікте, емшекпен емізуде сақтықпен қолдану керек.
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы В. Сақтықпен.
Емшекпен емізу: Сақтықпен. Төс сүтіне өтеде. Ішек микрофлорасының өзгеруі, балада сенсибилизацияның, кандидоздың, тері бөртпелерінің болуы мүмкін.
Жанама әсерлері.
Диарея, жүректің айнуы, құсу, іштің қатуы, метеоризм, іштің спазмы мен ауруы, диспепсия, ауыз қуысының жаралары, анорексия, шөлдеу, ауыз қуысының кандидозы, глоссит, жалған мембранозды колит, транзиторлы трансаминаза, сілтілі фосфатаза, ЛДГ немесе билирубин белсенділігінің жоғарлауы, бауыр дисфункциясы, холестаз, бүйрек қызметінің бұзылуы, қан сары суындағы креатининнің және/немесе азот несепнәрінің жоғарлауы, Cl креатининнің төмендеуі, дизурия, шаттың қышуы, вагинит, көкіректің ауруы, тыныстың қысқаруы, гемоглобиннің және гематокриттің төмендеуі, транзиторлы эозинофилия, нейтропения, лейкопения, апластикалық және гемолитикалық қаназдық, тромбоцитопения, агранулоцитоз, гипопротромбинемия, протромбин уақытының ұзаруы, бастың ауруы, ұйқышылдық, дисбактериоз, суперинфекция, кандидоз, естудің бұзылуы, тырысулар (бүйрек жетіспеушілігі кезде), аллергиялық реакциялар: бөртпелер, қышыну, есекжем; сирек — дәрілік қызба немесе дірілдеу, сары су ауруы, бронхоспазм, оң тест Кумбса, көп түрлі эритема, интерстициальды нефрит, Стивенса — Джонсона синдромы және анафилактикалық шок; жергілікті реакциялар: егілген жердегі ауыру немесе инфильтрат, к/т егуден кейінгі тромбофлебит.
Саудаға тіркелген атауы: Зиннат, Зинацеф, Кетоцеф, Аксетин.
ЦЕФТАЗИДИМ
(CEFTAZIDIM)
Шығарылу түрі.Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 500 мг, 1000 мг, 2000 мг
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Тері, жұмсақ тін, сүйек, буын инфекциялары, ауруханадан тыс сепсис, операция алдындағы алдын алу шаралары.
К/т 3-6 г/тәу 2-3 енгізу, көк таяқшалы инфекция кезінде – 6 г/тәу 3 енгізуге.
Кері көрсеткіштері
Жоғары сезімталдық, 1 айға дейінгі жасқа.
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Нәрестелерге, жүктіліктің (І үшайында), СБЖ, анамнезенде колит болғанда, мальабсорбция синдромы кезінде.
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы В. Сақтықпен
Емшекпен емізу: Сақтықпен. Төс сүтіне өтеде. Ішек микрофлорасының өзгеруі, балада сенсибилизацияның, кандидоздың, тері бөртпелерінің болуы мүмкін.
Жанама әсерлері.
Бастың ауруы, бастың айналуы, қояншық тәрізді талмалар, энцефалопатия, парестезия, жүректің айнуы, құсу, диарея, эпигастральды аймақтың ауруы, жалған мембранозды колит, қанда бауыр ферменттер құнарлығының жоғарлауы (АСТ, АЛТ, сілтілік фосфатаза, ЛДГ), лейкопения, нейтропения, агранулоцитоз, тромбоцитопения, лимфоцитоз, гемолитикалық қаназдық, кандидомикоз, аллергиялық көріністер (тері бөртпелері, қышынулар, улы эпидермальды некроз, Стивенса — Джонсона синдромы, көп түрлі эритема, ангионевротикалық ісіну, анафилактикалық шок), енгізілген жердегі реакция: инфильтраттар мен абсцесстердің түзілуі, флебиттер мен тромбофлебиттер.
Саудаға тіркелген атауы: Лемоксол, Тазид, Тизим, Цефдим, Цефтазидим, Цефтум.
ЦЕФТРИАКСОН
(CEFTRIAXONE)
Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 250 мг, 500 мг, 1000 мг флаконда
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Жоғары және төменгі тыныс алу жолдарының инфекциясы, ЛОР-мүшелері (сонымен қатар жедел және созылмалы бронхит, пневмония, өкпе абсцессі, плевра эмпиемасы), тері және жұмсақ тіндердің, несеп жыныс мүшелерінің (пиелит, жедел және созылмалы пиелонефрит, цистит, простатит, эпидидимит ж.т.б.), буындардың, жарақаттардың, жақ-бет аймағының, құрсақ қуысы мүшелерінің (перитонит, өт жолдары мен АІЖ) инфекциясы, сонымен қатар пенициллиназа бөлетін микроорганизмдермен туғызған асқынбаған соз, сепсис және бактериальды септицемия, остеомиелит, бактериальды менингит және эндокардит, жұмсақ шанкр және мерез, Лайма ауруы (спирохетоз), сүзек қызбасы, сальмонеллез және сальмонеллотасмалдаушы, иммунитеті әлсіреген науқастағы инфекциялар, операциядан кейінгі инфекциялық асқынулардың алдын алу шараларында.
К/т және б/е 1-2 г 1 рет/тәулігіне, менингит кезінде – 4 г/сут 1-2 егу, жедел соз кезінде – б/е 0,25 г бер рет.
Кері көрсеткіштері
Бүйрек-бауыр жетіспеушілігі, қан кетулер мен АІЖ аурулары анамнезенде, әсіресе антибактериальды препараттарды қолданумен байланысты арнамалы емес жаралы колит, энтерит немесе колит; нәрестелердегі және шала туылған балалардағы гипербилирубинемия.
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Гемодиализдегі науқастардағы бауыр-бүйрек жетіспеушіліктері кезінде, мөлшер түзету мен плазмадағы құнарлығын мониторинг жасау қажет (қандағы құрамын кезекті бақылау ұсынылады және ошақталған бауыр немесе бүйрек қызметі бұзылғанда).
Артериальды гипертензия және су-электролит тепе-теңдігі бұзылған кезде, плазмадағы натрий деңгейін тексеру қажет. Ұзақ тағайындалған жағдайларда қанның цитологиялық анализін міндетті түрде орындау, дисбактериоз даму мүмкіндіктерін ескеру керек. Нәрестелердегі гипербилирубинемия кезінде, шала туылған балаларға, аллергиялық реакцияларға бейім науқастарға сақтықпен қолдану. Егде жастағы және әлсіреген науқастарға Витамин К тағайындалуы қажет.
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы В. Сақтықпен.
Емшекпен емізу: Сақтықпен. Төс сүтіне өтеде. Ішек микрофлорасының өзгеруі, балада сенсибилизацияның, кандидоздың, тері бөртпелерінің болуы мүмкін.
Жанама әсерлері.
Диарея, жүректің айнуы, құсу, іштің қатуы, метеоризм, іштің ауруы, дәмнің бұзылуы, стоматит, глоссит, жалған мембранозды колит, транзиторлы трансаминаза белсенділігінің жоғарлауы, сирек — сілтілік фосфатазасы немесе билирубиннің, холестазды сары ауру, жалған холелитиаз, креатининнің жоғарлауы, глюкозурия, зәрде цилиндрлердің болуы, гематурия, олигурия, анурия, тромбоцитоз, тромбоцитопения, лейкопения, сирек — гемолитикалық қаназдық, нейтропения, лимфопения, қанның ұю плазмалық факторлар деңгейінің төмендуі (II, VII, IX, Х), протромбин уақытының ұзаруы, бастың ауруы, бастың ауруы, мұрыннан қан кету, дисбактериоз, суперинфекция, кандидоз, аллергиялық реакциялар: бөртпелер, қышыну, есекжем, қызба немесе дірілдеу, сары су ауруы, бронхоспазм, эозинофилия, көп түрлі экссудативті эритема, Стивенса — Джонсона синдромы және анафилактикалық шок; жергілікті реакциялар: енгізілген жердің ауырсынуы немесе инфильтрат, сирек — к/т енгізгеннен кейін тромбофлебит.
Саудаға тіркелген атауы: Цефтриаксон, Роцефин, Лендацин
ЦЕФОПЕРАЗОН
(CEFOPERAZONE)
Шығарылу түрі.Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 1,0 г
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Сезімтал микрофлора туғызған бактериялық инфекция. Фебрильді нейтропения, иммунды жетіспеушілік тұсындағы инфекция (2 г-нан күніне 2 реттен сульбактам мен амикацинмен біріктіру немесе 6 г-нан күніне 2 реттен); тыныс алу мүшелерінің инфекциясы, пневмонияВ, сонымен қатар нозокомиальдыВ (б/е 1 г-нан әр 12 сағатта), созылмалы бронхиттің асқынуы (тәулігіне 2 г-нан), өт шығару және несеп жолдарының, терінің, жұмсақ тіндердің, сүйектің, буынның инфекциясы, интраабдоминальды инфекциялар, сепсис. P/aeruginosa туғызған инфекциялар.
К/т, б/е 4-12 г/тәулігіне 2-3 егуге.
Кері көрсеткіштері
Жоғары сезімталдық (сонымен қатар басқа да β-лактамдарға).
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Бүйрек-бауыр жетіспеушілігі, жүктілік, емшекпен емізу, анамнезенде колиттің болуы. Емделу кезінде алкогольді қолдануға болмайды, 1 жасқа дейін, порфирия.
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы В. Сақтықпен.
Емшекпен емізу: Сақтықпен. Төс сүтіне өтеді. Ішек микрофлорасының өзгеруі, балада сенсибилизацияның, кандидоздың, тері бөртпелерінің болуы мүмкін.
Жанама әсерлері.
Анорексия, жүректің айнуы, диарея (3,8-9,3%), транзиторлы АЛТ, АСТ белсенділігінің жоғарлауы, флебит, лейкопения, аллергиялық реакциялар (тері бөртпелері 1,1%), дисульфирамидті ықпал, гипопротромбинемия (13%В), қан кетулер, қанталаулар, (7,7%В), псевдомембранозды колит (Clostridium difficile 43,7%В өсуі), тырысу талмалары (пиперациллинмен біріктіргенде – 2,2%В).
Саудаға тіркелген атауы: Цефоперазон, Цефобид, Медоцеф.
ЦЕФОПЕРАЗОН+СУЛЬБАКТАМ
(CEFAPERAZONE+SULBACTAM)
Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 2 г
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Сезімтал микрофлора туғызған бактериялық инфекция. Фебрильді нейтропения, иммунды жетіспеушілік тұсындағы инфекция. Пневмония, сонымен қатар нозокомиальды, өт шығару және несеп жолдарының, терінің, жұмсақ тіндердің, сүйектің, буынның инфекциясы, интраабдоминальды инфекциялар, сепсис. P/aeruginosa туғызған инфекциялар.
К/т 2-4 г/тәулігіне 2 егуге. Ауыр жағдайларда – 8 г/тәулігіне.
Кері көрсеткіштері
Жоғары сезімталдық (сонымен қатар басқа да β-лактамды антибиотиктерге).
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Бүйрек, бауыр жетіспеушіліктері, жүктілік, емшекпен емізу, анамнезенде колиттің болуы. Емделу кезінде алкогольді қолдануға болмайды.
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы В. Сақтықпен.
Емшекпен емізу: Сақтықпен. Төс сүтіне өтеді. Ішек микрофлорасының өзгеруі, балада сенсибилизацияның, кандидоздың, тері бөртпелерінің болуы мүмкін.
Жанама әсерлері.
Анорексия, жүректің айнуы, диарея, транзиторлы АЛТ, АСТ белсенділігінің жоғарлауы, сирек: флебит, лейкопения, аллергиялық реакция, дисульфирамидті ықпал, гипопротромбинемия.
Саудаға тіркелген атауы: Сульперазон, Сульперацеф, Сульцеф.
ЦЕФЕПИМ
(CEFEPIME)
Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 1000 мг
Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.
Нозокомиальды пневмония, несеп жолдарының асқынған инфекциялары, терінің, жұмсақ тіндердің, сүйектің, және буынның инфекциялары, интраабдоминальды инфекциялар, сепсис, менингит. P.aeroginosa және Enterobacter spp туғызған инфекциялар. Нейтропениямен ауратын науқастардағы қызба.
К/т 2-4 г/тәу 2 енгізу. Нейтропения кезінде: 6 г/тәу 3 енгізу.
Кері көрсеткіштері
Жоғары сезімталдық (сонымен қатар басқа да β-лактамды антибиотиктерге).
Сақтандыру.
Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:
Жүктілік, емшекпен емізу, жас балаларға, АІЖ аурулары (сонымен қатар анамнезенде), ауыр СБЖ.
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.
Жүктілік: FDA категориясы В. Сақтықпен.
Емшекпен емізу: Сақтықпен. Төс сүтіне өтеде. Ішек микрофлорасының өзгеруі, балада сенсибилизацияның, кандидоздың, тері бөртпелерінің болуы мүмкін.
Жанама әсерлері.
Анорексия, жүректің айнуы, диарея, транзиторлы АЛТ, АСТ белсенділігінің жоғарлауы, сирек: антибиотикоассоциирленген диарея, флебит, аллергиялық реакциялар, лейкопения, гиперурикемия, б/е еккендегі ауырсыну, қаназдық.
Саудаға тіркелген атауы: Цефепим, Максицеф, Максипим.
