1.12 Сурет – Jоhn Dееrе 455 меxаникалық дәндi дақыл сепкiшi
1.6 Себушi қондырғылардың конструкцияларына шолу
Тыңайтқыш сепкiштердiң негiзгi жұмыс бөлiгi себушiлер. Құралдарда шынжырлы, табақшалы, барабанды, делегейлi себушiлер орнатылады. Бұлардан түскен тыңайтқыштың бiрқалыпсыздығы 15% аспауы қажет.
Себушiлер меxаникалық, пневмомеxаникалық және электро-меxаникалық болып бөлiнедi.
Минералдық тыңайтқыштарды себуге арналған себушiлердiң жиі таралған түрi меxаникалық себушiлер: тiстi-шарғылы, науалы–шарғылы, тарелкалы-делегейлi, қырғыш-тарелкалы, делегейлi, тасымалдаушы, конвейерлi және шнектi.
Тiстi-шарғылы және науалы-шарғылы тыңайтқыш себушiлер дән және дән-шөп сепкiштерiнде де орнатылады. Оның iшiнде тiстi-шарғылы себушi СЗ маркалы дән-тыңайтқыш сепкiшiнде және оның модификацияларында қолданылады. Осы себушi Канаданың "Моррис" фирмасының М 620 маркалы дән-тыңайтқыш сепкiшiнде де қолданылады.
Себушi қораптан 3 (1.12-сурет), шарғыдан 6, жетекшi бiлiктен 2 және қозғалмалы түптен 4, бiлiкке бекiтiлген топтық ақтарғыш меxанизмiнен 5 тұрады. СЗ маркалы сепкiштерiнде шарғының тiстерi екi қатарға орналасқан. Ал, М 620 сепкiшiнде бiркелкi себудi жоғарлату үшiн шарғының тiстерi сегiз қатарға орналастырған. Тыңайтқыш жәшiгiнде, шарғының алдында терезе 7 орналасқан және терезенi қалқанмен 1 жабады.
Тыңайтқыш жәшiктен өз ағысымен қорапқа түседi. Тiстi-шарғы айналып, тыңайтқышты тiстер арқылы түптен қырып, түтiкшеге бағыттайды. Ақтарғыш меxанизмiнiң тұтқасын бұрау арқылы, себушiнi тыңайтқыштан босатады және тiстi-шарғымен түптiң арасындағы саңылауды реттейдi. Саңылаудың өлшемi тыңайтқыштың физикалық-меxаникалық қасиетiмен түйiршiктердiң өлшемiне байланысты реттеледi. Себу мөлшерi шарғының айналу жиiлiгiмен қалқанды 1 реттеуiне байланысты 15.
Науалы - шарғылы себушi жүгерi отырғызатын СПЧ-6 М және СПЧ-8 М сепкiштерiнде орнатылады. Оның құрылысы алюминийден жасалған қораптан 9 (1.13-сурет), шнектiк түтiкшесi бар бiлiктен 7 және себу шарғысының бiлiгiнен 3 тұрады. Қорапқа 9 жәшiк пен шарғыдан шыққан тыңайтқышты терезе 4 арқылы түтiкшаге бағыттайтын капронды түтiкше 2 бекiтiлген. Себушiден тыңайтқыш қалдығын тазалау үшiн люк бар, ол ақпақпен 10 жабылады, қақпақ шарнир 8 арқылы бекiген.
Қорапқа жәшiк 6 пен қақпақ 5 қолданылады және қорапта болат кронштейн 1 бар, сол арқылы себушi сепкiштiң рамасына бекiтiледi. Шарғының бiлiгi 3 және шнектi араластырғыш бiлiгi 7, шынжырлы берiлiс 11 арқылы жалғанған.
Себушiнiң жұмыс тәртiбi келесiндей. Себушiнiң бiлiктерiне айналу берiлiсi берiлгенде, шарғы сағат тiлiне керi айналып өзiнiң науаларымен тыңайтқышты қамтып, жәшiктен түтiкке түсiредi. Араластырғыш жәшiктен тыңайтқышты ортаға қарай итерiп, шарғының науаларына қарай бағыттайды 16.
Бұл себушiнiң кемшiлiгі олардың әмбебапсыз емес болуы және аммиак селитрасы, араласқан тыңайтқыштарды себе алмауы, себебi олар науалы шарғының жұмыс бетiне жабысып, себудi тоқтатуға әкелiп соқтырады 17.
1-қалқан; 2-бiлiк; 3-қорап; 4-түп; 5-атқарғыш меxанизм;
6-шарғы; 7-терезе.