- •Мазмұны
- •1. Персоналды басқарудың теориясы мен әдістемесі
- •1.1Персоналды басқарудың мәні
- •1.2 Персоналды басқарудың негізгі түсініктері
- •Құралдар
- •Сурет 1.1 Персоналды басқару жүйесі
- •1.3 Персоналды басқарудың даму этаптары
- •Кесте 1.3 Германиядағы персоналды басқарудың даму этаптарының ерекшеліктері
- •1.4 Персоналды басқарудың өзектілігі
- •Кесте 1.4 Қазіргі және болашақ ұйымдардың салыстырмалы сипаттамасы
- •1.5 Персоналды басқаруды дамытудың қазіргі бағыттары
- •Кәсіпорын қызметінің мақсаттары
- •Негізгі бағдары Сурет 1.2 Персоналды басқарудың бағдарлануы
- •Сурет 1.3 Құзыреттілікті бөлу
- •2.Персонал қызметі және онын жүмыс істеуіне қойылатын негізгі талаптар
- •2.1 Персонал құрылымы
- •2.2 Персонал потенциалы мен кадрлық потенциал түсінігі
- •2.3 Персоналды басқару қызметінің кадрлық потенциалы
- •Кесте 2.2 Мемлекеттер бойынша ұйымдағы кадр бөлімше жұмыскерлерінің пайызы
- •2.4 Персонал қызметі мен өндірістік міндеттердің ара-қатынасы
- •Кесте 2.3 Өндірістік тапсырмалар мен персоналды басқару тапсырмаларының арасындағы қарым-қатынас
- •2.5 Кәсіпорын мен еңбек қатынастары жағдайының шартты факторлары мен өмір сүруі
- •3.Ұйымның кадрлық саясаты
- •Кадрлық саясаттың мәні, мақсаты және түрлері
- •Кадр саясатын қалыптастыру және жоспарлау
- •2 Цехтін бастығы
- •2 Цехтін бастығының орынбасары
- •1 Цехтін ауыспалы шебері
- •Сурет 3.1 Менеджер мансабы
- •3.3 Персоналдың стратегиялық дамуын қамтамасыз ету
- •Сурет 3.2 Персоналдың даму стратегиясының құрылымы
- •4. Ұйым персоналын басқару стратегиясы
- •4.1 Персоналды стратегиялық басқарудың факторлары
- •Сурет 4.1 Персоналды инновациялық басқарудың стратегиялық факторлары
- •Кадр саясатының стратегиясы
- •4.3 Қызметкерлердің іскерлік белсенділігі
- •Сурет 4.3 Менеджмент категориясы жүйесіндегі мақсаттардың орны
- •5. Персоналды жоспарлау
- •5.1 Кадрлық жоспарлаудың негізгі сатылары, кезеңдері
- •5.2 Персоналды қаржыландыруды жоспарлау: кадр құрамының сақталуы, оларды қамқорлыққа алу, біліктілігін арттыру
- •Кесте 5.1 Персоналдың даму тапсырысы мен мақсатының құрылымы
- •5.3 Персоналдың даму жүйесі мен кезектілігі
- •Персонал маркетингі
- •Персонал маркетингінің ролі мен маңыздылығы
- •6.2 Басқару персоналына талап ету және мансаптық өсу динамикасы
- •Сурет 6.2 Ұйым мақсаттары мен орындаушыларға деген талаптың өзара байланысы
- •Сурет 6.3 Бағалардың полярлік профилі
- •Кесте 6.1 Неміс, американдық және тмд елдері кәсіпкерлері үшін сапалар тобы мәнінің айырмашылығы
- •Кесте 6.3 Басшылар мен менеджерлер арасындағы келісім-шарттың бұзылу себептері
- •Кесте 6.4 Менеджерлердің конкурсында жеңілуінің негізгі себептері
- •Кесте 6.5 Цех басшысының профессиограммасы
- •Кесте 6.6 Кәсіпорын шеберлерінің сапалық құрылымына мысалы
- •Кесте 6.7 а.Файоль шкаласы
- •Кесте 6.9 Жетекші сапасының құрылымы (а.Файоль бойынша)
- •Сурет 6.4 Менеджердің талап ету эволюциясы
- •7.Ұйымдағы персоналды басқару технологиясы
- •7.1 Кадрларды жинақтау, іріктеу техникасы, әдістері және әсер етуші факторлар
- •Сурет 7.1 Менеджмент категориясы жүйесіндегі кадрлық реттеудің техникасы
- •Сурет 7.2 Маман таңдау жүйесі
- •Сурет 7.4 Персонал жинақтау әдістерінің жүйесі
- •7.2 Персонал таңдаудағы қойылатын талаптар
- •7.3 Адамға бағдарлану (ориентация) және оның жұмыс жағдайы
- •Сурет 7.5 Персоналды басқару мақсатының иерархиясы
- •7.4 Персоналды басқару және ұйымның өмір сүруі
- •Сурет 7.6 Менеджмент жүиесіндегі персонал
- •8. Жұмысқа қабылдау және босату технологиясы және еңбек шарттары
- •8.1 Жұмысқа қабылдау және босату технологиясы
- •8.2 Еңбекті ұйымдастыру оның тиімділігін жоғарылату ретінде
- •8.3 Әкімшілік пен кәсіподақтардың арасындағы байланысты қамтамасыз ету
- •9.Ұйым персоналдарынын енбегінін нәтижесін бағалау
- •9.1 Қызметкерлерді еңбек нәтижелері бойынша бағалау
- •Сурет 9.1 Мамандардың еңбектерін бағалаудың бағыттары
- •9.2Еңбекті бағалау және еңбекақы төлеу байланыстығы
- •9.3 Кадрларды аттестациялау және оның өткізу жолдары
- •10.Персоналды оқыту
- •10.1 Персоналды оқытужәне оқыту процестерінің әдістері
- •10.2 Кадрларды дайындаудың жапондық жүйесінің ерекшеліктері
- •11.Персоналдын іскерлік мансабын баскару
- •11.1 Менеджер мансабының түсінігі және бағыттары
- •2 Цехтін бастығы
- •2 Цехтін бастығының орынбасары
- •1 Цехтін ауыспалы шебері
- •Сурет 11.1 Менеджер мансабы
- •11.2 Менеджер мансабын жоспарлау негіздері
- •Кесте 11.1 Жеке тұлғалар ресурстарының портфелі
- •Cурет 11.2 Мансапқа бағытталған индивидуалдық бағыттар
- •Cурет 11.3 Жеке тұлғалар ресурстарының портфелі
- •Cурет 11.4 Өндірістік немесе тұлғалық даму концепциясы ретіндегі мансапты жоспарлау
- •Kесте 11.2 Мансап фазаларының байланысы және өмірлік циклі
- •Cурет 11.5 Персоналды басқару бойынша шешімдер жүйесіндегі мансапты жоспарлау
- •Сурет 11.7 Мансапты жоспарлау моделі
- •. Кадрлық резервті басқару
- •Кадрлық резервтің мәні, қалыптастыру тәртібі және қойылатын талаптар
- •12.2 Басқару персоналының резервін жоспарлау және дайындау
- •Кесте 12.1 Резервке енгізу критерилері
- •Сурет 12.1 Цех жетекшілері резервін қалыптастыру көздері
- •Кесте 12.2 Резервке үміткерлер мен олардың эксперттерінің тізімі
- •Кесте 12.3 Маман және бағалаушылардың тізімі
- •13. Персоналды мотивациялау
- •13.1 Жұмыскерлерді мотивациялаудың түсінігі және маңыздылығы
- •13.2 Кәсіпорынның ынталандыру саясатын қолдануы
- •13.3Басқарудың экономикалық әдістері – мотивацияның құралы ретінде
- •14.Жұмысшылардың енбегі өтемінің жүйесі
- •14.1 Жұмысшыларды бағалаудың түсінігі мен міндеттері
- •14.2 Персоналды бағалаудың әдістері
- •Кесте 14.1 Персоналды зерттеу мақсаты мен әдістердің өзара байланысы
- •Кесте 14.2Қызметкерлер және олардың жұмыстарын бағалау қатынасы
- •14.3Еңбек ақының мәні,сипаттамасы және мемлекеттің реттеуші функциясы
- •14.4 Кәсіпорында еңбек ақының құрамы мен құрылымы және оны ұйымдастыру
- •15. Персоналды басқару тиімділігін бағалау
- •15.1 Жұмыс күшіне кететін шығындар және олардың сипаттамасы
- •Сурет 15.1 Кәсіпорынның жұмыс күшіне кететін шығынның сыныптамасы
- •15.2 Персоналды басқару тиімділігін бағалау
- •15.3 Персоналды басқару сапасын бағалаудың негізгі әдістері
- •Сурет 15.2 Өнім көлемінде жұмыс күші шығындары бірлігінің еңбекшығындары бірлігіне есептегенде тәуелділігі
- •15.4 Жұмыс күшіне қатысты шығындардың ақталуы
- •Әдебиеттер
- •Анафияева жибек, ерназарова анар каржаубаевна
- •Оқу құралы
Кесте 11.1 Жеке тұлғалар ресурстарының портфелі
(Human Resources Portfolio (HRP))
Нәтижелігі |
Даму потенциалы |
|
Төмен |
Жоғары |
|
Жағары Төмен |
Жұмыстын орындаушылары «Жалаушылар» |
Басқару күштері «Сұрақ қоюды сүйетіндер» |
Басқарушы күштер жетістікке жетуге мүмкіндігі көп және бос іс-әрекет жасай алатын қызметтерді қамтуы керек.
«Сұрақ қоюды сүйетіндер» ұйымның дамуына және проблемаларын анықтауға септігін тигізеді.
Жұмысты орындаушылар құрығында өздерінің қызметінің даму перспективасын көре алады және жетістікке жетуге ұмтылады. Ал «жолаушылар» болса, олар тиімсіз жұмыс жасайды, бірақ бюрократиялық ұйымда тиімді орындаушы жоғарғы нәтижелікпен уақыты жоқ адам ретінде өзін көрсетеді. Егер ұйымда «жолаушылар» көбейіп кетсе, онда жеке тұлғалар арасында қақтығыстар бет алып және жұмыс туралы сұрақтар қарастырылмайды, өйткені жұмыстың өзі жоқ.
Human Resources Portfolio-ны басшылыққа ала отырып, қызметкерлер ұйымдағы өз орнын анықтап алуына және өзінің мансапқа жету себептерін түсіне алады. Орын ауыстыру адамның өзіндік шешімімен болуы мүмкін, бірақ оның шешімі оң шешім таба алмаса, ол өзінің белсенділігін басқа кәсіпорында көрсетеді немесе осы кәсіпорында өз күш қуатын, позициясын өзгертуге тырысады. Егер қызметкер мансапқа байланысты сұрақтарында өзіндік шыңға жетсе, онда ол өз күш-қуатын өндірістік емес мақсаттарға бағыттайды, яғни даму потенциалын орындауға жағдайлар іздейді.
Мансапты зерттеушілер HRP концепциясына өзгермелі «позиция мобилділігін» қосады. Яғни бағдарлық бағытталған потенциалды пайдалану түрі. Мысалы, менеджерлік мансапқа қажеттілік туғанда. Мұндай жағдайда қызметкердің қабілетін жақсарту мен жағдайға талдау бойынша индивидуалдық шаралар дайындалады.
Мансапты жоспарлау мақсаттары. Мансап жүйесі әр уақытта белгілі міндеттерді орындауға бағытталуы керек.
Өндірістік мансаптар. Жалпы түрде стратегиялық негізде мұндай мақсаттар кәсіпорын жұмысының экономикалық және істік белсенділігіндегі мансапты жоспарлау көмегімен анықталады. Істегі белсенділік қызметкерлердің біліктілігі мен қызметтеріне қойылатын талаптар арасында идеалды қарым-қатынасты қалыптастыру көмегімен мансап сұрақтарын шешеді.
Егер бір бос орынға бірнеше үміткерлер болса, онда басқа қызметкердің индивидуалдық мақсаттарына кері әсерін тигізбеу үшін олардың өндірістік мақсаттарын басшылыққа алу керек.
Қызметкерлердің мансап проблемаларын шешу экономикалық балсенділікті қажет етеді. Жұмысшы орны мен жұмысшылардың классификациясына қойылатын талаптар сәйкестігі жеке тұлғаның потенциалын пайдалануға және кәсіпорынның экономикалық өсуіне әсерін тигізеді. Мансапты жоспарлау өз кезегінде еңбектің нәтижелілігіне алып келеді және қызметкерлерді мотивациялауға, сонымен бірге олардың персоналдық дамуын жақсартады.
Индивидуалдық мақсаттар. Олар индивидуалдық мақсаттардың өте тығыз байланысын негізгі және олардың жүзеге асырылу жолдарын анықтайды 11.2.суретте 10 мүмкін болатын мансапқа негізделген. Индивидуалдық мақсаттарды қарастырайық
1
Жоғарыға
жылжу
Кәсіптік
бағытталуы
2
Қауіпсіздік
3
4 7
Өнімділік
Іскерлік
мансабтын бағыталуы
Кәсіпорын-ның
ұйыммдық құрылы-мына бағыт-талуы
5
8
6
Мүмкіншілік- терді
қолдану
9
10
Автономия
