- •Мазмұны
- •1. Персоналды басқарудың теориясы мен әдістемесі
- •1.1Персоналды басқарудың мәні
- •1.2 Персоналды басқарудың негізгі түсініктері
- •Құралдар
- •Сурет 1.1 Персоналды басқару жүйесі
- •1.3 Персоналды басқарудың даму этаптары
- •Кесте 1.3 Германиядағы персоналды басқарудың даму этаптарының ерекшеліктері
- •1.4 Персоналды басқарудың өзектілігі
- •Кесте 1.4 Қазіргі және болашақ ұйымдардың салыстырмалы сипаттамасы
- •1.5 Персоналды басқаруды дамытудың қазіргі бағыттары
- •Кәсіпорын қызметінің мақсаттары
- •Негізгі бағдары Сурет 1.2 Персоналды басқарудың бағдарлануы
- •Сурет 1.3 Құзыреттілікті бөлу
- •2.Персонал қызметі және онын жүмыс істеуіне қойылатын негізгі талаптар
- •2.1 Персонал құрылымы
- •2.2 Персонал потенциалы мен кадрлық потенциал түсінігі
- •2.3 Персоналды басқару қызметінің кадрлық потенциалы
- •Кесте 2.2 Мемлекеттер бойынша ұйымдағы кадр бөлімше жұмыскерлерінің пайызы
- •2.4 Персонал қызметі мен өндірістік міндеттердің ара-қатынасы
- •Кесте 2.3 Өндірістік тапсырмалар мен персоналды басқару тапсырмаларының арасындағы қарым-қатынас
- •2.5 Кәсіпорын мен еңбек қатынастары жағдайының шартты факторлары мен өмір сүруі
- •3.Ұйымның кадрлық саясаты
- •Кадрлық саясаттың мәні, мақсаты және түрлері
- •Кадр саясатын қалыптастыру және жоспарлау
- •2 Цехтін бастығы
- •2 Цехтін бастығының орынбасары
- •1 Цехтін ауыспалы шебері
- •Сурет 3.1 Менеджер мансабы
- •3.3 Персоналдың стратегиялық дамуын қамтамасыз ету
- •Сурет 3.2 Персоналдың даму стратегиясының құрылымы
- •4. Ұйым персоналын басқару стратегиясы
- •4.1 Персоналды стратегиялық басқарудың факторлары
- •Сурет 4.1 Персоналды инновациялық басқарудың стратегиялық факторлары
- •Кадр саясатының стратегиясы
- •4.3 Қызметкерлердің іскерлік белсенділігі
- •Сурет 4.3 Менеджмент категориясы жүйесіндегі мақсаттардың орны
- •5. Персоналды жоспарлау
- •5.1 Кадрлық жоспарлаудың негізгі сатылары, кезеңдері
- •5.2 Персоналды қаржыландыруды жоспарлау: кадр құрамының сақталуы, оларды қамқорлыққа алу, біліктілігін арттыру
- •Кесте 5.1 Персоналдың даму тапсырысы мен мақсатының құрылымы
- •5.3 Персоналдың даму жүйесі мен кезектілігі
- •Персонал маркетингі
- •Персонал маркетингінің ролі мен маңыздылығы
- •6.2 Басқару персоналына талап ету және мансаптық өсу динамикасы
- •Сурет 6.2 Ұйым мақсаттары мен орындаушыларға деген талаптың өзара байланысы
- •Сурет 6.3 Бағалардың полярлік профилі
- •Кесте 6.1 Неміс, американдық және тмд елдері кәсіпкерлері үшін сапалар тобы мәнінің айырмашылығы
- •Кесте 6.3 Басшылар мен менеджерлер арасындағы келісім-шарттың бұзылу себептері
- •Кесте 6.4 Менеджерлердің конкурсында жеңілуінің негізгі себептері
- •Кесте 6.5 Цех басшысының профессиограммасы
- •Кесте 6.6 Кәсіпорын шеберлерінің сапалық құрылымына мысалы
- •Кесте 6.7 а.Файоль шкаласы
- •Кесте 6.9 Жетекші сапасының құрылымы (а.Файоль бойынша)
- •Сурет 6.4 Менеджердің талап ету эволюциясы
- •7.Ұйымдағы персоналды басқару технологиясы
- •7.1 Кадрларды жинақтау, іріктеу техникасы, әдістері және әсер етуші факторлар
- •Сурет 7.1 Менеджмент категориясы жүйесіндегі кадрлық реттеудің техникасы
- •Сурет 7.2 Маман таңдау жүйесі
- •Сурет 7.4 Персонал жинақтау әдістерінің жүйесі
- •7.2 Персонал таңдаудағы қойылатын талаптар
- •7.3 Адамға бағдарлану (ориентация) және оның жұмыс жағдайы
- •Сурет 7.5 Персоналды басқару мақсатының иерархиясы
- •7.4 Персоналды басқару және ұйымның өмір сүруі
- •Сурет 7.6 Менеджмент жүиесіндегі персонал
- •8. Жұмысқа қабылдау және босату технологиясы және еңбек шарттары
- •8.1 Жұмысқа қабылдау және босату технологиясы
- •8.2 Еңбекті ұйымдастыру оның тиімділігін жоғарылату ретінде
- •8.3 Әкімшілік пен кәсіподақтардың арасындағы байланысты қамтамасыз ету
- •9.Ұйым персоналдарынын енбегінін нәтижесін бағалау
- •9.1 Қызметкерлерді еңбек нәтижелері бойынша бағалау
- •Сурет 9.1 Мамандардың еңбектерін бағалаудың бағыттары
- •9.2Еңбекті бағалау және еңбекақы төлеу байланыстығы
- •9.3 Кадрларды аттестациялау және оның өткізу жолдары
- •10.Персоналды оқыту
- •10.1 Персоналды оқытужәне оқыту процестерінің әдістері
- •10.2 Кадрларды дайындаудың жапондық жүйесінің ерекшеліктері
- •11.Персоналдын іскерлік мансабын баскару
- •11.1 Менеджер мансабының түсінігі және бағыттары
- •2 Цехтін бастығы
- •2 Цехтін бастығының орынбасары
- •1 Цехтін ауыспалы шебері
- •Сурет 11.1 Менеджер мансабы
- •11.2 Менеджер мансабын жоспарлау негіздері
- •Кесте 11.1 Жеке тұлғалар ресурстарының портфелі
- •Cурет 11.2 Мансапқа бағытталған индивидуалдық бағыттар
- •Cурет 11.3 Жеке тұлғалар ресурстарының портфелі
- •Cурет 11.4 Өндірістік немесе тұлғалық даму концепциясы ретіндегі мансапты жоспарлау
- •Kесте 11.2 Мансап фазаларының байланысы және өмірлік циклі
- •Cурет 11.5 Персоналды басқару бойынша шешімдер жүйесіндегі мансапты жоспарлау
- •Сурет 11.7 Мансапты жоспарлау моделі
- •. Кадрлық резервті басқару
- •Кадрлық резервтің мәні, қалыптастыру тәртібі және қойылатын талаптар
- •12.2 Басқару персоналының резервін жоспарлау және дайындау
- •Кесте 12.1 Резервке енгізу критерилері
- •Сурет 12.1 Цех жетекшілері резервін қалыптастыру көздері
- •Кесте 12.2 Резервке үміткерлер мен олардың эксперттерінің тізімі
- •Кесте 12.3 Маман және бағалаушылардың тізімі
- •13. Персоналды мотивациялау
- •13.1 Жұмыскерлерді мотивациялаудың түсінігі және маңыздылығы
- •13.2 Кәсіпорынның ынталандыру саясатын қолдануы
- •13.3Басқарудың экономикалық әдістері – мотивацияның құралы ретінде
- •14.Жұмысшылардың енбегі өтемінің жүйесі
- •14.1 Жұмысшыларды бағалаудың түсінігі мен міндеттері
- •14.2 Персоналды бағалаудың әдістері
- •Кесте 14.1 Персоналды зерттеу мақсаты мен әдістердің өзара байланысы
- •Кесте 14.2Қызметкерлер және олардың жұмыстарын бағалау қатынасы
- •14.3Еңбек ақының мәні,сипаттамасы және мемлекеттің реттеуші функциясы
- •14.4 Кәсіпорында еңбек ақының құрамы мен құрылымы және оны ұйымдастыру
- •15. Персоналды басқару тиімділігін бағалау
- •15.1 Жұмыс күшіне кететін шығындар және олардың сипаттамасы
- •Сурет 15.1 Кәсіпорынның жұмыс күшіне кететін шығынның сыныптамасы
- •15.2 Персоналды басқару тиімділігін бағалау
- •15.3 Персоналды басқару сапасын бағалаудың негізгі әдістері
- •Сурет 15.2 Өнім көлемінде жұмыс күші шығындары бірлігінің еңбекшығындары бірлігіне есептегенде тәуелділігі
- •15.4 Жұмыс күшіне қатысты шығындардың ақталуы
- •Әдебиеттер
- •Анафияева жибек, ерназарова анар каржаубаевна
- •Оқу құралы
Персонал маркетингі
Персонал маркетингінің ролі мен маңыздылығы
Персоналы маркетингі ролінің өсуі - жұмыс орны нарығы мен жұмыс күшін сатып алушылар арасындағы қатынастардың қажеттілігінен және компания арасында кадрлық реттеу, кадр потенциалын тиімді пайдалану қажеттілігіне байланысты. Ұйымның негізгі мүддесі жоғары біліктілікті персоналды тартуда. Бұл мақсатта кадрға деген қажеттілікті жоспарлау үшін, оларды қамсыздандыру үшін, қолдану үшін персонал маркетингі қарастырылады. Персонал маркетингі сыртқы көздерден керекті жұмыс, еңбек күшін тартып, кадр мүмкіндігінің өсуіне жағдай жасайды.
Персонал маркетингі өзіне мыналарды қосады:
еңбек күші нарығын зерттеу;
кандидаттардың сапасын зерттеу;
олардың талаптары мен мүмкіндігін зерттеу;
ұйымдағы қызмет орнын субьектіге дұрыс қабылдата білу;
еңбек күші нарығын сегменттеу (инженерлер, экономистер, жұмыскерлер);
ұйымның ішкі кандидаттардан құралатын резервін қалыптастыру.
Маркетингтің принципиалды үлгісі6.1 суретте көрсетілген.
Ұйым “аңшы” ретінде шығады. Себебі, ұйым тек тұтынушыларды ғана іздей қоймай, сонымен бірге оларға жоғары дәрежеде қызмет көрсететін қызметкерлерді де іздейді.
Ұйым
Кандидатқа
қойылатын талаптар
Еңбек
нарығы
Аң
«Аңшы»
Жұмыс күшінің сипаттамасы
Сурет 6.1 Персонал маркетингінің үлгісі
Персонал маркетингісінің негізгі принциптері:
мақсаттық анықтылығы;
шыдамдылық (нәтижеге байланысты);
албырлық;
Негізгі қызметкерлерді іздеуде мынадай әдістерді қолданады:
газет, журналдарға хабарлама беру;
қызмет орны жәрмеңкесі;
оқу орнындағы маман резерві;
жұмысбастылық жөніндегімемлекеттік қызметтен мәлімет алу;
кеңесшілерге сүйену;
қызмет орнын иеленуге конкурс жариялау;
оқу орындарымен келіссөз жүргізу;
ауызша тілдесу.
Ынталандыру факторлары әртүрлі болып келеді:
жұмыс уақытын икемді қолдану;
акция иегері арқылы басқару ісіне араласу;
білім алуды жалғастыра алу;
жаңа іскерлік мүмкіншілікті игеру;
шығармашылық тапсырманы беру;
әлеуметтік кепіл беру;
жұмыс істеуге жақсы жағдай жасау;
жұмыс орнына кепіл беру;
карьера, ұйым имиджі, басқару стилі;
еңбекақы, т.б.
Персонал маркетингі ролінің өсуі келесілерге байланысты:
қызметкерлерді қабылдаушылар мен еңбек күші, еңбек нарығы арасындағы байланыс, өзара байланыс болу керек;
фирмаішілік кадр басқарудағы қажеттілік пен кадр мүмкіншілігін тиімді пайдалануды сәйкестендіру.
Үлкен ұйымдардағы кадр қызметінің маркетингінде бөлімшелердің болуы орынды болып саналады. Олар мынадай сұрақтар, істер бойынша шешім қабылдайды:
ұйым ішіндегі кадр маркетингі бойынша туындаған сұрақтар;
іскерлік мансапты жоспарлау;
жұмыс күшінің аймақтық және салалық маркетингі;
кадрлық менеджменттің біріккен ақпараттық желісін құру.
6.2 Басқару персоналына талап ету және мансаптық өсу динамикасы
Персоналға қойылатын талаптарға ең алдымен менеджердің қызметтік сапасы, сонымен қатар нақты қызметі бұйыратын, жұмыстағы ерекшеліктер түсіндіріледі. Оларға білім және оның саласы, жасы, басқарушылық қызметі, еңбек өтілі жатады. Талап қоюдағы ерекшелік шешілетін мәселелердің әр түрлілігі және олардың деңгейінен тәуелділігімен басқару масштабын білдіреді.
Мысалы, үлкен ұйым басшысында жаңа технологиямен өлшенетін техникаға деген қажеттілік жоқ. Ол үшін басқарудың көп тармақты аппараты бар. Кіші өлшемдегі ұйым басшысы да бүкіл штаттық қызметін жиі орындайды.
Ұйым құрылымы динамикалық, онда тапсырмалар мен талаптардың өзгеруінің үзіліссіз процесі жүреді. Бұндай жағдайларда басқару персоналының кәсіпкерлік, коммуникациялық және ақпараттық қабілеттіліктері ерекшеленеді. Ұйым құрылымының өзгерісі – менеджерлерге қойылатын тапсырмалардың өзгерісіне әкелетін көп факторлардың бірі. Менеджерде болатын сапаның тізбегін белгілеу үшін оларға қойылған басқарушылық және өндірістік тапсырмаларды нақты білуі керек. Олардың құрылымы менеджерлерге қойылатын талап деңгейі мен санын анықтайды.
Ұйымдас- тыру
мақсаты
Бөлім
тапсырма- лары
Басқару
функция- лары
Функция
орындау шыла-рына
деген талап
Менед-жерлер
сапасы
