5. Ad Nottebohm (19955) Lichtenstein V. Gwatemala

Okoliczności sprawy:

Fryderyk Nottebohm był Niemcem, który całe życie mieszkał i prowadził interesy w Gwatemali

W 1939r. nabył obywatelstwo Lichtensteinu, ale nigdy tam nie mieszkał i nie pracował.

W 1944 Gwatemala uznała go za obywatela niemieckiego i jego obywatela państwa wrogiego wydaliła go ze swojego terytorium.

Lichtenstein zaprotestował, że Gwatemala naruszając prawo międzynarodowe nie uznała obywatelstwa Lichtensteinu nadanego Nottebohnowi.

Wyrok:

MTS: Państwo nie może żądać uznania ze strony innych państw faktu obywatelstwa, jeśli obywatelstwo nie pozostaje w zgodzie z zasadą efektywnego związku miedzy tym państwem a jego obywatelem.

MTS Obywatelstwo jest węzłem prawnym u podstaw którego leży przede wszystkim społeczny fakt przywiązania efektywna solidarność bytu, interesów i obowiązków. Jest ono prawnym wyrazem faktu, wykazującego na to, że jednostka…

6. Znaczenie sprawy Nottebohna

Zasada rzeczywistej więzi z państwem obywatelstwa wpisała się do prawa międzynarodowego jako kryterium służące rozstrzygnięciu konfliktu obywatelstw oraz przy stwierdzeniu czy obywatelstwo jest efektywne i czy daje prawo opieki dyplomatycznej.

Praw do opieki dyplomatycznej

• Prawo państwa do ochrony swoich obywateli lub osób prawnych

• Regulacja zwyczajowa

• W Komisji Prawa Międzynarodowego toczy się kodyfikacja norm zwyczajowych

7. Istota opieki dyplomatycznej

Państwo domaga się by przestrzegano wobec niego prawa międzynarodowego

Przyczyna: naruszenie prawa międzynarodowego przez inny podmiot i szkoda obywatela

Prawo opieki dyplomatycznej przysługuje także organizacji międzynarodowej

4. Sprawa hrabiego Bernadotte

Przesłanki

5. Pobyt obywatela w obcym państwie jest legalny

6. Obywatelstwo jest efektywne

7. Naruszenie prawa międzynarodowego przez organ obcego państwa

8. Wyczerpanie drogi wewnętrznej przez obywatela

9. Obywatel nie może zrzec się opieki. Były takie próby – doktryna Calvo (osoby prawne mogą zrzec się tej opieki a państwa nie muszą względem ich wykonywać opieki – doktryna obalona), ale nieskuteczne

Środki

- zwrócenie uwagi obcemu rządowi na naruszenie prwa

pozew do organu sądowego

Wykonują: misje dyplomatyczne, rząd itp.

8. Nabycie obywatelstwa (pierwotne, ipso iure)

• Zasada prawa ziemi (ius soli) – dziecko nabywa obywatelstwo państwa, na terytorium którego się urodziło, np. kraje Ameryki płd.

Stosowane jest częściej w państwach anglosaskich i zresztą wywodzi się ze średniowiecznej Anglii

Była używana przez państwa nowopowstające i słabo zaludnione, gdyż umożliwia łatwą asymilację imigrantów drugiego pokolenia. Towarzyszą jej również szybkie procedury naturalistyczne.

Doktryna o ius soli

Związek z teraźniejszością i z przyszłością.

Jednostka a jako współtwórca państwa i osoba, z którą możliwe jest osiągnięcie wspólnych celów oraz przestrzeganie zasada stanowiących fundament państwa.

• Zasada prawa krwi (ius sangunis) – dziecko nabywa obywatelstwo, które posiadają jego rodzice, bądź jedno z nich (np. Austria, Finlandia, Hiszpania, Norwegia, Włochy)

Wykształciła się w związku z rozwojem państw narodowych i akcentuje związki jednostki z konkretną wspólnotą etniczną.

Zasada ius sanguinis utrudnia dostęp do obywatelstwa imigrantom, nawet tym, którzy przebywają od dłuższego czasu terytorium państwa.

Używana jest niekiedy przez państwa, z których duże ludności emigruje, po to, by kraj mógł utrzymać związki z emigrantami.