9.Дж. Томсоның моделi мен Резерфордтың атомның ядролық моделiн сипаттап беріңіз.

Томсон моделі. 1904 жылы Томсон бірінші болып атом моделін ұсынды. Томсонның айтуы бойынша диаметрі 1 Ангстремге тең шеңбердің ішінде оң заряд бірдей тығыздықпен шашыратылған, ал осы зарядтардың ішінде электрондар бос жүреді.

Резерфорд моделі. 1911 жылы ағылшын ғалымы Резерфорд планетарлық модель ұсынды. Резерфорд моделі бойынша атомның ішіндегі оң зарядты ядроны теріс зарядты электрондар қоршап, айналып жүреді. Оң заряд атомның ортасында шоғырланған. БҒл модельдің дұрыс екені мынадай тәжірибемен дәлелденді. Бір элементтен алынған ( - бөлшектердің жолына жұқа металл фольгасы қойылды, оң зарядты ( - бөлшектердің бір бҰлҢгҢ фольгадан тура өте шықты. Ол жерде теріс зарядты электрондар болғаны, бір бҰлҢгҢ бағытын аз өзгертті, олар оң зарядты ядроны жанай өткендері, ал аз мөлшері қайта тебілді, олар оң зарядты ядродан тебҢлгенҢ. Ядро кішкентай болады. Осы модель Томсон моделінің дұрыс емес екенін көрсетті. Бірақ электрондар саны жөнінде мәлімет бере алмады.

10.Нильс Бор теориясы, онын дамуы және жетiмсiздiгiне сипат беріңіз.

1913 жылы Дания физигі Нильс Бор планетарлық атом моделін негізге алып, атом құрылысының жаңа теориясын ұсынды. Бор теориясының постулаттары (қағидалары).

1. Электрон ядроны айналғанда, кез келген емес, квант теориясынан шығатын кесімді шарттарға сай орбиталар бойымен ғана қозғалады. Ол орбиталар стационар немесе квантталған орбиталар деп аталады.

2. Электрон өзіне тиісті квантталған орбитамен айналғанда, энергия жұмсамайды.

3. Электрон бір орбитадан екінші орбитаға көшкенде ғана энергия бөлінеді немесе сіңіріледі.

Бор теориясы бойынша орбитаның радиусын және электронның жылдамдығын есептеуге болады.

және

- Планк тұрақтысы

- 3,14; - электрон заряды; - электрон массасы.

Егер барлық тұрақтыларды ( =6,6262^.10^-34 Дж^.с; - 3,1415; =9,1095 ^.10^-31 кг; =1,6022^.10^-19 Кл) орнына қойсақ: =0,053 нм^.n² болып шығады, бұл формулада n квантталған орбитаның немесе квант қабатының нөмірі.

( =2,187 ^. 10⁶ м/сек ^. 1/n

Бор теориясы бойынша орбитаның энергиясын есептейді:

- ядро заряды, теœдеуге тұрақтыларды қойса, келесҢ формула шыƒады:

, мҒнда - Ридберг тұрақтысы.

Электрон бір орбитадан екінші орбитаға ауысқанда, энергия былай өзгереді:

Бор теориясы атом құрылысы туралы ғылымды біраз алға жылжытты, Бірақ оның көп кемшіліктері болды. Спектр сызықтарының мультиплеттілігін түсіндіре алмады, көп электронды атомдарға қолдануға болмайды, химиялық байланыстардың сандық мәнін есептеп шығаруға болады.

11. Атом құрылысы туралы квантты-механикалық көқзарас. Квант сандары.

Кванттық механика

Атом құрылысының азіргі замандағы теориясы – кванттық механика. Кванттық механика атомдардың, молекулалардың, кристалдардың ішіндегі микробөлшектердің қозғалысын зерттейді. ХҚХ ғасырдың алғашқы жартысында материалды бөлшектің әрі бөлшек, әрі толқын екені дәлелденген. Жарықтың интерференциясы және дифракциясы зерттеліп, олардың электр магниттік толқындар екені дәлелденді және жарықтың фотон деп аталатын бөлшектердің ағыны екені анықталды. Столетов ашқан фотоэффект құбылысы жарықтың және рентген сәулесінің бөлшектік қасиетін дәлелдеді.