1.2.2 Тектоника

Тектоникалық жағынан аудан Каспий маңы ойпатының борт алдындағы ватолы бөлігінде орналасқан. Ол өз кезегінде Орал геосинклиналь аймағындағы Ащысай мен Сакмар – Көкпекті бұзылымдарымен бөлінген.Геологиялық дамуының ерекшеліктерінің бірі болып, аумақтың жедел түсуі және мықты шөгінді түзілімнің қалыптасуы болып табылады. Оның негізгі бөлігін тұзасты кешені құрайды (7 – 10 км). Тұзасты қалыңдығының жапсарлары батысқа қарай еңкейген кезде, бір қатар жекелеген баспалдақтармен қиындатылады (жату тереңдігіне байланысты). Оларға: Жаңажолдық (5,5 – 6 км), Кеңқияқтық, Қоздысайлық және Шұбарқұдықтық (7 – 7,5) баспалдақтары жатады, олар өз кезегінде түзу емес ақауларымен сипатталады. Шектерінде қарастырылып отырған кен орын орналасады, яғни Жаңажол баспалдағындағы ерекшеліктерінің бірі болып, брахиантиклиналды түріндегі ірі ашылымдарымен қиындатылған мықты карбонатты массивтердің дамуы табылады.

Жаңажол кенорыны Гжель – Подоль (КТ – 1) және Кашир – Венев (КТ – 2) жастағы жыныстардан құралатын карбонатты массивінің жоғарғы бөлігіне бейімделген. Құрылым үлкен емес тоқымымен бөлінген, иррационалды созылған солтүстік пен оңтүстік күмбездері бар, ірі брахиантиклинальмен сипатталған. Барлау ұңғыларымен ауданды бұрғылаған кезде, карбонатты қалыңдығының төменгі қимасында тектоникалық ақаулар бар екендігі анықталды, олардың ішінде аса созылғандары 100 – 150 м ығысу амплитудасымен батыс қанаты бойынша өтеді, қалған екеуі 40 – 50 м амплитудасымен ығысып орталық бөлігін қиындатады (61 – шы ұңғыманың ауданында). Осы ақаулардың арқасында жалпы құрылым 3 блокқа бөлінеді: 1 (оңтүстік бөлік), 2 (61 – шы ұңғыманың ауданында), 3 (солтүстік бөлік). Сұйықтардың қорлары негізінен 1 мен 3 блоктарда шоғырланған. Кенорынның өндірістік мұнайгаздылығы екі карбонатты қалыңдықпен байланысады: бірінші және екінші, олар өз кезегінде қалыңдығы 206 – 417 м болатын терригенді жыныстардың жиынтығымен бөлінеді.

1.5.1 Қабаттағы мұнай мен газдың физикалық, химиялық қасиеттері.

Жаңажол кен орынының жер бетіндегі мұнайының қасиеті, төмен тығыздылығымен, төмен тұтқырлықпен, шайырлы асфальттардың аз болуымен, суу температурасының төмендігімен және жоғары күкірттілігімен сипатталады. КТ – 1 мен КТ – 2 жиынтықтары бойынша қабаттың мұнайы мен газдың физика – химиялық құрамын қарастырайық.А жиынтығыЗерттеулер мен есептеулердің нәтижелері бойынша қабаттағы мұнайдың тығыздығы 0,7055 гр/см , қабаттағы температурада мұнайдың газбен қанығу қысымы 24,0 МПа, қабаттағы газды фактор 269,2 м /т , қабаттағы мұнайдың динамикалық тұтқырлығы 0,34 мПа*с. Дифференциалды газсыздандырудан кейінгі, жұмыс жағдайындағы мұнайдың тығыздығы 0,8174 гр/ см , жұмысшы газды фактор 234,8 м /т, көлемдік коэффициент 1,3904, газсыздандырылған мұнайдың динамикалық тұтқырлығы 4,6 мПа*с. Тауарлық сипаттамасы бойынша мұнай күкіртті (күкірттің салмақтық құрауы 1,00 %), шайырлы (5,4 %), парафинді (3,6 %). 300 градусқа дейін мұнайды қыздырған кезде, жеңіл фракциялардың шығу көлемі – 55 %. Б жиынтығы Зерттеулер мен есептеулердің нәтижелері бойынша қабаттағы мұнайдың тығыздығы 0,7080 гр/ см , қабаттағы температурада мұнайдың газбен қанығу қысымы 24,8 МПа, қабаттағы газды фактор 286,3 м /т , қабаттағы мұнайдың динамикалық тұтқырлығы 0,36 мПа*с Тауарлық сипаттамасы бойынша мұнай күкіртті (күкірттің салмақтық құрауы 0,83 %), аз шайырлы (4,2 %), парафинді (5,8 %). 300 градусқа дейін мұнайды қыздырған кезде, жеңіл фракциялардың шығу көлемі – 55 %.В1+В жиынтығы Зерттеулер мен есептеулердің нәтижелері бойынша қабаттағы мұнайдың тығыздығы 0,6820 гр/ см , қабаттағы температурада мұнайдың газбен қанығу қысымы 25,46 МПа, қабаттағы газды фактор 288,0 м /т , қабаттағы мұнайдың динамикалық тұтқырлығы 0,37 мПа*с Тауарлық сипаттамасы бойынша мұнай күкіртті (күкірттің салмақтық құрауы 0,84 %), аз шайырлы (4,4 %), парафинді (6,0 %). 300 градусқа дейін мұнайды қыздырған кезде, жеңіл фракциялардың шығу көлемі – 53 %.Г жиынтығы Зерттеулер мен есептеулердің нәтижелері бойынша қабаттағы мұнайдың тығыздығы 0,6389 гр/ см , қабаттағы температурада мұнайдың газбен қанығу қысымы 32,22 МПа, қабаттағы газды фактор 392,5 м /т , қабаттағы мұнайдың динамикалық тұтқырлығы 0,29 мПа*с Тауарлық сипаттамасы бойынша мұнай күкіртті (күкірттің салмақтық құрауы 0,66 %), аз шайырлы (3,9 %), жоғары парафинді (10,1 %). 300 градусқа дейін мұнайды қыздырған кезде, жеңіл фракциялардың шығу көлемі – 53 %. Д жиынтығы Зерттеулер мен есептеулердің нәтижелері бойынша қабаттағы мұнайдың тығыздығы 0,6838 гр/ см , қабаттағы температурада мұнайдың газбен қанығу қысымы 27,57 МПа, қабаттағы газды фактор 275,5 м /т , қабаттағы мұнайдың динамикалық тұтқырлығы 0,39 мПа*с Тауарлық сипаттамасы бойынша мұнай күкіртті (күкірттің салмақтық құрауы 0,82 %), шайырлы (5,1 %), жоғары парафинді (7,7 %). 300 градусқа дейін мұнайды қыздырған кезде, жеңіл фракциялардың шығу көлемі – 52 %.