- •(Морфология)
- •(Формула)
- •ا َقْسَامٌ - (Бөлімдер)
- •2) مُضَاعَفْ - (Қосарланған)
- •(Етістік және істеуші)
- •فِعْلُ مَاضِى(Өткен шақ етістігі) مَعْلُومٌ فِعْلُ مَاضِى(Өткен шақ негізгі етістігі)
- •مَجْهُولٌ فِعْلُ جَحْدُ (Өткен шақтың болымсыз, ырықсыз етістігі)
- •ف ِعْلُ نَفِي (Осы және келер шақтың болымсыз етістігі)
- •مَعْلُمٌ فِعْلُ نَفِيُ الْحَال(Осы шақ болымсыз, негізгі етістік)
- •مَجْهُولٌ فِعْلُ نَفِيُ الْحَال (Осы шақ болымсыз, негізгі етістік)
- •مَعْلُمٌ فِعْلُ نَفِيُ الاِسْتِقْبَل (Келер шақ болымсыз, ырықсыз етістік)
- •مَجْهُولٌ فِعْلُ نَفِيُ الاِسْتِقْبَل (Келер шақ болымсыз, ырықсыз етістік)
- •1) أمْرُ الَحَاضِرُ- екінші жаққа қатысты бұйрық рай.
- •مَعْلُمٌ أمْرُ الَحَاضِرُ (Екінші жаққа қатысты негізгі етістіктің негізі түрі)
- •مَجْهُولٌ أمْرُ الَحَاضِرُ (Екінші жаққа қатысты негізгі етістіктің ырықсыз түрі)
- •2) أمْرُ الْغَائِبُ - бірінші және үшінші жаққа қатысты бұйрық рай.
- •مَعْلُمٌ أمْرُ غَائِبُ (Бірінші және үшінші жаққа қатысты бұйрық рай негізгі етістік)
- •مَجْهُولٌ أمْرُ غَائِبُ (Бірінші және үшінші жаққа қатысты бұйрық рай негізгі етістік)
- •فِعْلُ نَهِي (Бұйрық райдың болымсыз түрі) مَعْلُمٌ فِعْلُ نَهِي (Болымсыз бұйрық райдың негізгі етістігі)
- •مَجْهُولٌ فِعْلُ نَهِي (Болымсыз бұйрық райдың ырықсыз етістігі)
- •اِسْمُ زَمَانٌ و اِسْمُ مَكَانٌ (Мезгіл және мекен есімдері)
- •اِسْمُ آلاَتٌ (Құрал жабдық есімі)
- •اِسْمُ تَفْضِيلٌ (Салыстырмалы шырай)
- •اِسْمُ تَصْغِيرٌ (Кішірейтпелі шырай)
- •نُونُ الْتَعْقِيدِ (Күшейткіш нуны)
- •نُونُ الْتَعْقِيدِ (Күшейткіш нуны)
- •اِفْعَالٌ - бабы.
- •2) تَفْعِيلٌ - бабы.
- •3) مُفَاعَلَة ٌ - бабы
- •4) اِنْفِعَالٌ - бабы
- •5) اِفـْتِعَالٌ - бабы
- •6) تَفَعُّلٌ- бабы
- •7) تَفَاعُلٌ - бабы
- •8) اِفْعِلآلٌ - бабы
- •9) اِفْعِيلآلٌ- бабы
- •10) اِسْتِفْعَالٌ - бабы
- •11) اِفْعِيعَالٌ - бабы
- •12) اِفْعِوَّالٌ - бабы
- •(Сарф қағидалары)
مَعْلُمٌ أمْرُ الَحَاضِرُ (Екінші жаққа қатысты негізгі етістіктің негізі түрі)
مُخَاطَبٌ |
مُذ َكَّرٌ |
اُنْصُرْ |
Көмектес |
مُفْرَدٌ |
اُنْصُرَا |
Екеуің көмектесіңдер |
مُثَنَّى |
||
اُنْصُرُوا |
Сендер көмектесіңдер |
جَمْعٌ |
||
مُخَاطَبَة ٌ |
مُؤَنَّثٌ |
اُنْصُرِي |
Көмектес |
مُفْرَدٌ |
اُنْصُرَ |
Екеуің көмектесіңдер |
مُثَنَّى |
||
اُنْصُرْنَ |
Сендер көмектесіңдер |
جَمْعٌ |
مَجْهُولٌ أمْرُ الَحَاضِرُ (Екінші жаққа қатысты негізгі етістіктің ырықсыз түрі)
مُخَاطَبٌ |
مُذ َكَّرٌ |
لِتُنْصَرْ |
Саған көмек берілсін |
مُفْرَدٌ |
لِتُنْصَرَا |
Екеуіңе көмек берілсін |
مُثَنَّى |
||
لِتُنْصَرُوا |
Сендерге көмек берілсін |
جَمْعٌ |
||
مُخَاطَبَة ٌ |
مُؤَنَّثٌ |
لِتُنْصَرِي |
Саған көмек берілсін |
مُفْرَدٌ |
لِتُنْصَرَا |
Екеуіңе көмек берілсін |
مُثَنَّى |
||
لِتُنْصَرْنَ |
Сендерге көмек берілсін |
جَمْعٌ |
2) أمْرُ الْغَائِبُ - бірінші және үшінші жаққа қатысты бұйрық рай.
أمْرُ الْغَائِبُ жасау үшін مُضَار ِعُ етістігінің غَائِبٌ және مَتَكَلِّم нің соңғы әрпін сукундеп, алдына لِ касралы ләм қоямыз. Ер тегінің көпше түріндегі және барлық екілік түрлердегі ن әрпін түсіріп тастаймыз. Егер أمْرُ الْغَائِبُ етістігінің алдында харакалы ا келсе, ل әрпі сукунделеді. Мысалы: لِيَضْرِبْ - فَلْيَضْرِبْ
أمْرُ الْغَائِبُ тың сегіз жіктелу формуласы бар: алтауы غَائِبُ екеуі مُتَكَلِّمٌ.
مَعْلُمٌ أمْرُ غَائِبُ (Бірінші және үшінші жаққа қатысты бұйрық рай негізгі етістік)
غَائِبٌ |
مُذ َكَّرٌ |
لِيَنْصُرْ |
Көмектессін |
مُفْرَدٌ |
لِيَنْصُرَا |
Екеуі көмектессін |
مُثَنَّى |
||
لِيَنْصُرُوا |
Олар көмектессін |
جَمْعٌ |
||
غَائِبَة ٌ |
مُؤَنَّثٌ |
لِتَنْصُرْ |
Көмектессін |
مُفْرَدٌ |
لِتَنْصُرَا |
Екеуі көмектессін |
مُثَنَّى |
||
لِيَنْصُرْنَ |
Олар көмектессін |
جَمْعٌ |
||
مُتَكَلِّمٌ |
|
لِأنْصُرْ |
Мен көмектесемін! |
مُفْرَدٌ |
لِنَنْصُرْ |
Біз көмектесеміз! |
جَمْعٌ |