- •«Қоғамдық денсаулық сақтау» факультетінің 2 курс студенттеріне арналған фармакология пәні бойынша емтихан сұрақтары
- •Жаңа дәрілік заттарды іздеп табу қағидалары. Жаңа дәрілік заттарды шығару. Дәрілік заттардың сынаудың негізгі әдістері және қағидалары.
- •Жаңа дәрілік заттардың шығарылуын регламенттейтін мемлекеттік жүйелер. Мемлекеттік және халықаралық фармакопеялар, мазмұны және тағайындалуы.
- •Рецепт дәрігер мамандықтың негізгі құжаттарының бірі ретінде. Рецепт бланкілерінің түрлері. Рецепттерде дәрілік заттардың түрін жазу ерекшеліктері.
- •Уытты, жоғары әсер ететін және наркотикалық заттарға рецепт жазып беру ерекшеліктері.
- •Қатты дәрілік формалар: ұнтақтар, таблеткалар, дражелер, түйіршектер. Анықтамасы. Сипаттамасы.
- •Сұйық дәрілік формалар: ерітінділер, суспензиялар, эмульсиялар, линименттер. Анықтамасы. Сипаттамасы.
- •Сұйық дәрілік формалар: түндырма мен қайнатпалар, тұнбалар (Tincnura), сұйық сығыныдылар, микстуралар. Анықтамасы. Сипаттамасы.
- •10)Инъекцияға арналған дәрілік формалар: ампулалар мен флакондар. Анықтамасы. Сипаттамасы.
- •11)Әр түрлі дәрілік формалар: капсулалар, аэрозольдер.
- •12)Жалпы фармакологияның анықтамасы және міндеттері. Жалпы фармакология бөлімдері.
- •16. Дәрілік заттарды энтеральды енгізу жолы: сублингвальды, суббукальды, пероральды, ректальды. Артықшылықтары мен кемшіліктері.
- •17. Дәрілік заттарды парентеральды енгізу жолы: тері астына, бұлшық етке, көк тамырға. Артықшылықтары мен кемшіліктері.
- •18. Дәрілік заттарды парентеральды енгізу жолы: ингаляциялық, ионофорез, сыртқа қолдану. Артықшылықтары мен кемшіліктері.
- •19. Дәрілердің сіңуі. Сіңу механизмдері. Әртүрлі жолдармен енгізгенде дәрілердің сіңуіне әсер ететін факторлар.
- •20. Биотиімділік. Анықтамасы. Биоэквиваленттік туралы түсінік.
- •21. Дәрілік заттардың организмде таралуы. Дәрілердің су мен липидтерде ерігіштігінің маңызы Биологиялық тосқауылдар. Гематоэнцефальды және плацентарлы тосқауылдар туралы түсінік.
- •22. Дәрілердің қан плазмасы белоктарымен байланысуы. Маңызы. Дәрілердің организмде жиналуы.
- •23. Дәрілердің биотрансформациясы. Маңызы. Дәрілердің биохимиялық өзгерістерінің түрлері.
- •24. Дәрілік заттардың фармакодинамикасы, анықтамасы және мазмұны.
- •29). Дәрілік заттар әсерінің түрлері: негізгі және кері, тікелей және жанама, қайтымды және қайтымсыз.
- •30)Ағзада дәрілік заттардың әсерлерінің көрінуіне әсер ететін шарттар. Химиялық құрылымы және физикалық-химиялық қасиеттері. Суда және липидтерде еру мәні, ұшқыштық, диссоциация дәрежесі.
- •31)Организм қасиеттеріне дәрілік заттардың әсерінің тәуелді болуы.
- •32)Әсер етуші заттың көлеміне, концентрациясына және әсер ету ұзақтығына әсерлердің тәуелді болуы.
- •33)Дәрілік ауру. Анықтамасы. Даму себептері.
- •35)Терапевтік әсер ету кеңділігі. Анықтамасы. Практикалық маңызы.
- •36)Қайта қолданғанда дәрілік заттардың әсерінің өзгерісі: кумуляция, түрлері, сенсибилизация, бейімделу, дәріге тәуелділік, түрлері.
- •37)Дәрілік заттардың біріктірілген түрде қолданылудың әсерлері: дәрілердің синергизмі және антагонизмі. Анықтамасы. Синергизм түрлері.
- •39)Дәрілік заттар әсерінің көрінісіне биоритмдердің ықпалы. Хронофармакология туралы түсінік.
- •Дәрілік заттардың тиімсіз (теріс) әсер ету түрлері: аллергиялық емес жағымсыз кері әсері, дәрілік заттарды мөлшерден тыс қолдануына байланысты токсикалық әсері.
- •Аллергиялық жағымсыз кері әсері (жгт, бгт)
- •42) Арнайы және токсикалық әсерлердің көрінісі
- •43)Генетикалық сертті әсерлер.Фармококинетика
- •44) Фармокотерепия.Түрлері
- •45) Жергілікті жансыздандыратын заттар.Жіктелуі
- •47)Бырыстыратын заттар.
- •50)Холинорецепторларға әсер ететін заттар
- •51) Тікелей әсер ететін м,н холинорецепторлар
- •2. Холинэстеразаға қарсы заттар
- •52) Антихолинэстеразды заттар
- •53) М холинергиялық заттар
- •54) Н холинергиялық заттар
- •55) Адренорецецепторға әсер ететін заттар
- •56. Адренергиялық синапстарда қозудың берілуіне әсер ететін заттардың жіктелуі. Қолданылуы.
- •57. Тікелей әсер ететін адреномиметикалық заттар. Жіктелуі. Қолданылуы. Кері әсерлері.
- •58. Тікелей әсер ететін адреноблокаторлық заттар. Жіктелуі. Қолданылуы. Кері әсерлері.
- •59. Пресинапстық әсер ететін адренергиялық заттар. Жіктелуі. Әсер ету механизмі. Қолданылуы. Кері әсерлері.
- •Орталық жүйке жүйесіне әсер ететін заттар
- •Этил спирті. Жергілікті және резорбтивті әсері. Ожж әсері. Қуаттылық маңызы. Медициналық практикада қолданылуы.
- •Этил спиртінің токсикологиялық сипаттамасы. Жүрек-қан тамырлар жүйесіне, асқазан-ішек жолдарына, бауыр және ағзадағы басқа мүшелер мен жүйелерге әсері.
- •62)Этил спиртімен жедел улану және оны емдеу, алкоголизм, алкоголизм және оның әлеуметтік аспектілері. Алкаголизмнің фармакотерапиясының қағидалары.
- •63)Ұйықтатқыш заттар. Жіктелуі. Мүмкіншілік әсер ету механизмдері, ұйқы құрылымына ықпалы. Кері әсерлері. Дәріге тәуелділік даму мүмкіндігі.
- •I. Беизодиазепин рецепторларының агонистері
- •64)Ұйықтатқыш заттармен жедел улану және оның фармакотерапиясының қағидалары.
- •65)Анальгетикалық заттар. Анықтамасы. Жіктелуі. Қолданылуы.
- •67)Есірткі анальгетиктермен жедел улану және оның фармакотерапиясының негізгі қағидалары.
- •68)Дәріге тәуелділік, әлеуметтік аспектілері, терапиялық қағидалары. Есірткі анальгетиктердің антагонисттері. Олардың әсерінің қағидалары.
- •1. Орталық әсерлі (парааминофенол туындылары) опиоидты емес (наркотикалык емес) апальгетиктер
- •2. Әсерлерінің анальгетвкалык компоненті бар әр түрлі фармакологиялық топтардын прспараттары
- •71.Психотропты заттардың жіктелуі, олардың ашылуы мен практикаға кеңінен енгізілуінің медико-әлеуметтік маңызы.
- •73.Нейролептиктердің негізгі кері әсерлері және олардың фармакологиялық коррекциясы. Экстрапирамидті бұзылыстарды шақырмайтын немесе сирек шақыратын заттар.
- •75.Транквилизаторлардың қолдану көрсеткіштері. Кері әсерлері. Дәріге тәуелділіктің даму мүмкіншілігі.
- •76.Күндізгі транквилизаторлар. Қолдану көрсеткіштері. Кері әсерлері.
- •78.Психостимульдеуші заттар. Жіктелуі. Әсер ету механизмі. Психостимульдеуші әсердің сипаттамасы. Қолдану көрсеткіштері. Кері әсерлері. Дәріге тәуелділіктің даму мүмкіншілігі.
- •79.Кофеин, ожж-не, жүрек-қан тамырлар жүйесіне, зат алмасуына ықпалы.
- •80.Аналептиктер. Жалпы сипаттамасы. Ожж-не стимульдеуші әсерінің механизмдері. Тыныс алу мен қан айналымына әсері. Қолданылуы. Кері әсерлері.
- •84. Нитраттармен улану. Көмек көрсету шаралары.
- •86. Гипертониялық криз кезінде қолданылатын заттар.
- •87. Клофеллинмен улану. Көмек көрсету шаралары.
- •89. Анафилактикалық шок кезінде қолданылатын заттар. Қолдану ерекшеліктері.
- •90. Иммуностимуляторлар. Жіктелуі. Әсер ету механизмі. Организмнің спецификалық емес тұрақтылығын арттыратын әртүрлі фармакологиялық топтағы препараттар. Қолданылуы. Кері әсерлері.
- •91. Анаболикалық стероидтар. Ақуыз алмасуына ықпалы. Қолдану көрсеткіштері мен кері көрсеткіштері. Кері әсерлері. Допингті препараттар туралы түсінік.
- •92. Эритропоэзді ынталандыратын заттар. Жіктелуі. Қолданылуы.
- •93. Гипохромды анемияларда қолданылатын заттар. Темірдің организмде сіңірілуі мен қолданылуына әсер ететін факторлар. Қолданылуы, кері әсерлері.
- •94. Гиперхромды анемияларда қолданылатын заттар. Цианкобаламиннің және фолий қышқылының фармакодинамикасы. Қолданылуы. Мүмкін болатын кері әсерлері.
- •95. Эритропоэзді тежейтін заттар. Әсерінің механизмі және ерекшеліктері, қолданылуы, кері әсерлері.
- •96. Лейкопоэзді ынталандыратын заттар. Препараттардың салыстырмалы сипаттамасы. Қолданылуы. Кері әсерлері.
- •97. Лейкопоэзді тежейтін заттар (қатерлі ісіктерге қарсы заттар).
- •Антисептика және дезинфекция туралы түсінік. Антисептикалық және дезинфекциялайтын заттарға қойылатын талаптар. Жіктелуі.
- •Галоген құрамдас қосылыстар. Микробқа қарсы механизмі, хлор және йод қосылыстарының қолдану және әсер ету ерекшеліктері. Мүмкін болатын кері әсерлері.
- •Тотықтырғыштар. Микробқа қарсы әсер ету механизмі. Мүмкін болатын кері әсерлері.
- •Қышқылдар мен сілтілер. Микробқа қарсы механизмі және әсерлерінің ерекшеліктері Мүмкін болатын кері әсерлері.
- •Металл қосылыстары. Микробқа қарсы әсер ету механизмі. Жергілікті әсері (бырыстыратын, қаптайтын және күйдіргіш әсерлері). Микробқа қарсы қасиеттері. Резорбциялық әсердің жалпы сипаттамасы.
- •Ауыр металлдар тұздарымен улану. Уланғанда көмек көрсету шаралары. Антидотты терапияның қағидалары.
- •Фенол және оның туындылары. Микробқа қарсы механизмі және қолданылуы мен әсерінің ерекшеліктері. Мүмкін болатын кері әсерлері.
- •Альдегидтер және спирттер. Микробқа қарсы әсер ету механизмі. Әртүрлі концентрацияда формальдегид ерітіндісінің және спирттің антимикробты белсенділігі. Қолданылуы және кері әсерлері.
- •Бояғыштар. Антимикробты әсерінің механизмі және ерекшеліктері. Қолданылуы және кері әсерлері.
- •Нитрофуран туындылары (фурацилин). Антимикробты әсерінің механизмі және спектрі. Қолданылуы және кері әсерлері.
- •Бигуанидтер. Антимикробты әсерінің спектрі. Қолданылуы және кері әсерлері.
- •Химиотерапияның негізгі қағидалары. Жіктелуі.
- •Антибиотикотерапия туралы түсінік. Оған қойылатын талаптар.
- •Антибактериальды заттар. Антибиотиктердің негізгі әсер ету механизмдері, жіктеу қағидалары. Негізгі және қордағы антибиотиктер туралы түсінік.
- •112. Бета-лактамды антибиотиктер. Әсер ету механизмдері. Кері әсерлері. Қолданылуы.
- •115. Карбапенемдер. Антибактериальды әсерінің спектрі, қолдану ерекшеліктері. Кері әсерлері.
- •116. Монобактамдар. Антибактериальды әсерінің спектрі, қолдану ерекшеліктері. Кері әсерлері.
- •117. Макролидтер. Әсер ету механизмі. Микробқа қарсы спектрінің және фармакокинетикасының ерекшеліктері, қолданылуы. Кері әсерлері. Жаңа макролидтер, олардың ерекшеліктері.
- •118. Тетрациклиндер. Жалпы сипаттамасы. Жіктелуі, әсер ету механизмі. Жартылай синтетикалық тетрациклиндердің әсерлерінің ерекшеліктері. Қолданылуы. Кері әсерлері.
- •119. Хлорамфеникол тобы. Жалпы сипаттамасы. Әсер ету механизмі. Антибактериальды әсерінің спектрі мен фармакокинетикасының, қолданылуының ерекшеліктері. Кері әсерлері.
- •120. Аминогликозидтер. Жалпы сипаттамасы. Жіктелуі, әсер ету механизмі. Әртүрлі қатардағы (ұрпақтағы) препараттардың
- •121. Рифампициндер. Антибактериальды әсерінің механизмі және спектрі. Қолданылуы. Кері әсерлері.
- •122. Полимиксиндер. Жалпы сипаттамасы. Жіктелуі, әсер ету механизмі. Әсер ету спектрі мен қолданылуының ерекшеліктері. Кері әсерлері.
- •124. Сульфаниламидтердің триметоприммен біріктірілген препараттары. Әсерінің және қолданылуының ерекшеліктері.
- •125. Салазоқосылыстар, олардың әсері және қолданылуы. Кері әсерлері.
- •126. Фторхинолондар. Жалпы сипаттамасы. Әсер ету механизмі. Антибактериальды әсерінің спектрі. Әсерлерінің ерекшеліктері. Қолдану көрсеткіштері. Кері әсерлері.
- •127. Туберкулезге қарсы заттар. Жалпы сипаттамасы, әртүрлі топтағы препараттардың туберкулезге қарсы механизмі. Кері әсерлері.
- •128. Туберкулез терапиясындағы біріктіру қағидалары.
- •129. Туберкулезды емдегенде қолданылатын антибиотиктер препараттары.
- •I топтың заттары
- •130. Лепраға қарсы заттар. Қолдану көрсеткіштері. Кері әсерлері.
- •131. Бензилпенициллин препараттарының спирохеттерге қарсы қасиеттері. Қордағы спирохеттерге қарсы антибиотиктер: тетрациклин, эритромицин және т.Б.
- •132. Висмут препараттарының әсер ету механизмі, олардың мерезді емдеуде қолданылуы. Кері әсерлері.
- •134. Вирустарға қарсы заттар. Әсер ету механизмі. Қолданылуы.
- •135. Интерферондардың биологиялық маңызы, қасиеттері және қолданылуы. Интерфероногендер.
- •137. Безгекке қарсы заттар. Химиялық құрылысы бойынша жіктелуі. Гематошизотропты заттар. Гистошизотропты заттар. Қолданылуы. Кері әсерлері.
- •144. Лейшманиозда қолданылатын заттар. Тері және висцеральды лейшманиоздың емдеуінде қолданылатын препараттар. Кері әсерлері.
«Қоғамдық денсаулық сақтау» факультетінің 2 курс студенттеріне арналған фармакология пәні бойынша емтихан сұрақтары
Кіріспе
Фармакология анықтамасы, басқа медициналық және биологиялық ғылымдар арасындағы орны.
Фармакология1 - химиялык косылыстармен тірі агзанын өзара әсерлесуі жөніндегі ғылым. Фармакология негізінен әртүрлі аурулар мен патологиялық жағдайларды емдеу және алдын алу ушік колданылатын дэрілік заттарды окытады. Фармакологиянын алдында тұрган манызды мәселелердің бірі - тиімді жэне қауіпсіз жана дәрілік заттарды іздеу.Медико-биологиялық гылымның бірі болгандыктан фармакология зисоерименталдық жэне практикалык медицинаньщ әртүрлі салаларымен тығыз байланысады. Атап айтканда, фармакология коптеген баска мелико-биологиялык пәндердің әсіресе, физиология мен биохнмиянын дамуына үлкен әсерін тигізеді. Мысалы, вегетотропты заттардын көмегімен медиаторлар катысуымен жүзеге асатын синапстык берілудің нәзік механизмдерін ашу мүмкін болды. Накты ферментті багытты тежейтін немесе олардын синтезін жылдамдататын заттарды алу энзимологиянын дамуына ыкпал етті. Орталык жүйке жүйесінің (ОЖЖ) кептеген күрделі кызметін зерттеуге нейротропты заттардың нәтижесінде кол жетті.Фармакплсгнянын практикалык медицина үшін маңызы ете зор, өйткені тәжірибешіпер ушін фармакологиялыкзаттардың басты күндылыгы. олардың негізінде жаткан көптеген биохимиялык және физиологиялык үрдістерді баскарута жәае мочанизмлерін сараптауға сол заттардың кең мүмкіндіктер беруі болып табылады.Жоғары тиімді көптеген препараттардың алынуы нәтижесінде фармакотерапия көптеген ауруларды емдеудің жан-жакты әгісі болды Орталык жэне шеткі жүйке жүйесін тежейтін немесе ынталандыратын; артериялык кысымлы жоғарылататын немесе төмендететін; жүрек кызметін, тынысты ынталандыратын; қан жасауды, кан ұюын, зат алмасу үрдісін жэне т.б. реттейтін дәрілік заттар медицинада кең колдану тапты. Жұкпалы ауруларды емдеу жэне алдын алу үшін қолданылатын микробтарға карсы жэне паразиттерге қарсы заттар маңьгзды рөл атқарады.Фармакологияның алга басуы клиникалык пэндердің дамуына сөзсіз эсер етеді. Атап айтканда, наркозга арналғаи заттардың, жергілікті анестетиктердің, кураре тәрізді заттардың, ганглиоблокаторлардың және басқа препараттардың пайда болуы хирургияның дамуына ықпалын тигізді. Психиатрияның дамуындагы сапалы жаңа кезең психотропты заттардьщ ашылуына байланысты. Гормондык заттардың бөлініп алынуы және синтезделуі эндокриндік аурулары бар науқастарды емдеудің нәтижесін біршама өзгертті. Бактериялық инфекцияларды тиімді емдеу тек антибиотиктер мен сульфаниламидтік препараттарды алған соң гана мүмкін болды. Мүшені ауыстырып салу негізінен иммунодепрессанттарды алған соң гана жүзсге асты. Мұндай мысалдарды көптеп келтіруге болады.Практикалык медицинада фармакотерапияның зор маңыз алуына байланысты фармаколоіия жөиінде білімі болу эртүрлі мамандықтағы дәрігерлер үшін өте қажет. Бұл ерекше маңызга ие болды, өйткені, көптеген қазіргі дэрілік заттардың белсенділігі оте жоғары болатындықтан, оларды тагайындаудағы сол ұқыпсыздык наукастың жағдайына зияыды жагымсыз эсерлердің себебі болуы мүмкін.Фармакологияныц клиника үшін маңызы соңгы жылдары дәрілік заттардың адам ағзасымен өзара асерлесуін зертейтін (көбінесе патологиялык жағдайда) клиникалык фармакологияның өз алдына пән болып болініп шыгуьгмен толыктырылады.