
- •«Unix (Linux) операциялық жүйесі» пәнінен оқу тәжірибесі бойынша тәжірибелік жұмыстар жинағы
- •2014-2015 Оқу жылы
- •«Unix (Linux) операциялық жүйесі» пәні бойынша оқу тәжірибесінен күнтізбелік-тақырыптық жоспардан үзінді
- •Тәжірибелік жұмыс №1,2,3
- •Командалар
- •Командалар не істей алады? unix жүйесінін сыртқы келбеті бағдарламаларды және жүйенін саймандық құралдарын тұрады. Олар функцияларға бөлінеді:
- •Файлдық жүйе
- •Символдық каналдын байланысы – бұл файл басқа файлдарды көрсетеді.
- •Unix қабықшалары
- •Unix ож-де еңгізу/шығару жүйелерімен жұмыс
- •Unix командалары қателерді арнайы шығару жүйесіне шығарылады (standard error)
- •Бақылау сұрақтары:
- •Тәжірибелік жұмыс № 4,5,6
- •Ядро модульдері
- •Ядромен арақатынас принциптері.
- •Файлдық жүйе
- •Символдық каналдын байланысы – бұл файл басқа файлдарды көрсетеді.
- •Файлдық жүйенің мысалы
- •Жүйелік буферизацияның енгізу – шығару принциптері
- •Енгізу – шығаруды басқаруға арналға жүйелік шақырулар
- •Тәжірибелік жұмыс № 7,8,9
- •2. Кейбір жиі қолданылатын командалар:
- •Pwd ағымдағы директорияның атын алу
- •Cd ағымдағы директорияны өзгерту
- •Ls Каталогты басып шығару
- •Rm Файлды немесе директорияны жою.
- •Mkdir Директория құру
- •Chmod Файлға ену құқығын өзгерту.
- •Файл типтері
- •Тапсырмалар: cat, cd, cp, cut, echo, find, grep, head, ln, ls, mkdir, mv, paste, pwd, sort, tail, tar, touch, uniq, wc командаларымен жұмыс. Жүйеге кіргеннен кейінгі командалық жол
- •1. Cat файл-аргументтерді стандартты шығаруға жинақтау немесе шығару арқылы келесі команданы орындап нәтижені көріңіз
- •2. More, pg Файлды жол бойынша көру әрекетін орындаңыз.
- •3. Cp Файлдарды көшіру командасын пайдалану арқылы «файл1»-дің көшірмесін «файл2»-ге көшіру әрекетін орындаңыз
- •Тәжірибелік жұмыс № 10,11,12 Курс тақырыбы: 1.2. Linux/unix ож файлдық жүйесі
- •Енгізу – шығарудың жүйесіне
- •Unix файлдық жүйенің негізгі каталогтар
- •Файлдық жүйе
- •Қалыпты (стандартты) бумалар
- •Тіркеу параметрлері
- •Ntfs рұқсаттылығы
- •Ntfs рұқсатын қолдану
- •Unix операциялық жүйенің файлдары
- •1.Командаларды пайдаланып операциялық жүйе туралы ақпараттарды көрсетіңіз.
- •Тәжірибелік жұмыс № 13,14,15 Курс тақырыбы: 1.4. Желі конфигурациясын орнату
- •Терминал
- •Теркеу ат алу
- •Тіркеу процедурасы
- •Тәжірибелік жұмыс № 16,17,18
- •1.5 Тақырып. Linux/unix ож администрациялау жүйесі
- •Қолданушы командалар не істей алады? unix жүйесінін сыртқы келбеті бағдарламаларды және жүйенін саймандық құралдарын тұрады. Олар функцияларға бөлінеді:
- •Символдық каналдын байланысы – бұл файл басқа файлдарды көрсетеді.
- •Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
- •2. Командный язык ос unixАвторлары:Ктитров с.В., Овсянникова н.В. 2007
Unix ож-де еңгізу/шығару жүйелерімен жұмыс
find утилитасы жұмыстын нәтижесін стандартты шығару құрылғысына (stdout) шығарады.
Ал sort и uniq утилеттері stdout-қа нәтижесін шығарады.
Мысалы (% символлы – бұл қабықшаға еңгізуге шақыруы ) % sort mustache horn hat Control-D |
Sort утилитасы stdin-нан үш жолды оқиды, сұрыптайды және нәтижене шығарады.
Кейбір утилиттер мәліметтерді жүелік ресурстардан алады және stdout-қа нәтижесін шығарады.
Unix командалары қателерді арнайы шығару жүйесіне шығарылады (standard error)
Z shell қабықшасы
UNIX ОЖ-нын қазіргі қабықшалары бағыттардын түрлерін қолданылады. UNIX-та пернетақта мәліметтерді еңгізу үшін қолданылады. zsh - қабықшасы Z бірнеше еңгізілетін және шығарылатын бағыттарды бір командалық жолда көрсетеді.
1-деңгей тапсырмалары:
Тапсырмалар:
zsh% bash < tellme > log | mail -s "Who you are" 'whoami' bash: line 4: systemname: command not found zsh% <log Your current login, working directory, and system are... strike /home/strike |
'whoami' команданы жібереді және өз орынына нәтижелерді шығарады
Бақылау сұрақтары:
1) UNIX ОЖ қашан және қайда пайда болды?
2) UNIX ОЖ-нің қандай артықшылықтары бар?
3) UNIX ОЖ-де қандай бағдарламалармен жұмыс істеуге болады?
4) UNIX ОЖ-нің негізгі компоненттерін атаңыздар
5) UNIX ОЖ-нің негізні компоненттеріне сипаттама беріңіздер
6) UNIX ОЖ-ның негізгі оқиғалары
7) UNIX ОЖ –нің басты артықшылықтары қандай?
8) UNIX ОЖ қандай
9) үлкен бөліктерге бөлінеді?
2-деңгей тапсырмалары:
Тапсырмалар:
pwd командасы (print working directory — ағымдағы каталогты басып шығару) ағымдағы каталогтың атын білуге арналған команда. Төменде көрсетілген комаданы теріңізде, ағымдағы каталогтын атын атаңыз.
[user@localhost ~]$ pwd
/home/user
cd командасын ағымдағы каталогты ауыстыру үшін қолданылады.
Мысалы: cd /etc —/etc, каталогына ауыстыру және ағымдағы каталог болу керек.
[user@localhost usr]$ pwd
/usr
[user@localhost usr]$ cd local
[user@localhost local]$ pwd
/usr/local
Осы әркеттерді орындап ағымдағы каталогтың атын табыңыз
Каталог құру үшін mkdir командасын қолданып, жазылу түрі : mkdir [-p] каталог аты командасын орындап мысалда келтірілген, жаңадан құрылған каталогты табыңыз және өзіңіздің группаңыздың каталогын құрыңыз.
[user@localhost /]$ cd
[user@localhost ~]$ mkdir test
[user@localhost ~]$ ls
Documents test tmp
rmdir. командасының көмегімен керекті және құрған каталогты жоюға арналған.
[user@localhost ~]$ mkdir -p test/xxx/yyy/zzz
[user@localhost ~]$ ls -R test
test:
xxx
test/xxx:
yyy
test/xxx/yyy:
zzz
test/xxx/yyy/zzz:
3-деңгей тапсырмалары:
Өздік жұмыс:
Каталотарға және файлдарға қолданылатын қандай командаларды білесіз?
pwd командасының қызметі - ағымдағы директорияның атын алу
cd командасының қызметі - ағымдағы директорияны өзгерту
ls командасының қызметі - файлдар мен директориялар жөніндегі ақпараттарды баспаға шығару
cat командасының қызметі - файл-аргументтерді стандартты шығаруға жинақтау немесе шығару
cp командасының қызметі - файлдардың көшірмесін жасау
mv командасының қызметі - файлдардың орнын ауыстыру (атын өзгерту)
ln командасының қызметі - файлға сілтеме құру
rm командасының қызметі - файлды жою
man командасының қызметі - команданың қолданылғаны және кілттері бойынша анықтаманы шығару