Тәжірибелік жұмыс № 16,17,18

1.5 Тақырып. Linux/unix ож администрациялау жүйесі

Сабақ тақырыбы: Қолданушының есеп жазбаларын басқару. Қолданушы туралы ақпаратты қосу, өзгерту. UNIX ОЖ көп қолданушылық режимі.

Бағдарлама - бұл компьютерге арналған нұсқаулардын жиынтығы. Алдын ала трансляциясыз орындалатын бағдарламалар жасалынған командалар немесе бағдарламалар деп аталады.

Қолданушы командалар не істей алады? unix жүйесінін сыртқы келбеті бағдарламаларды және жүйенін саймандық құралдарын тұрады. Олар функцияларға бөлінеді:

6. Бағдарламалық байланыс – бағдарламалық тілдер және жүйенін интерфейсін қамтамасыз етеді.

7. мәтінді өңдеу - жүйеде жолдық және экрандық редакторлар бар, сонда мәтінді өңдеуге, қателерді іздеуге болады

8. Ақпаратты ұйымдастыру – көптеген бағдарламалар каталогтарды, папкаларды жасауға, жоюға мүмкіндік береді.

9. Қызмет ететін бағдарламалар – графиканы және есептерді шешетін саймандар құрылғылары

10. Электрондық байланыс – басқа жүйелерге ақпаратты жіберуге мүмкіндік береді

Командаларды қалай орындауға болады

UNIX жүйесіне сұраныс ұғымды болу үшін біз команданы командалық жолына жазамыз. Егер синтаксис бойынша команданын бөліктерін жазбасақ,онда shell сұранысты интерпретиция алмайды.

Командалық жолдын синтаксисынын мысалы:

command option(s) argument(s) <CR>

әр командалық жолына жоқ дегенде екі компоненті жазу керек:команданы және батырманы <RETURN>. Командалық жол кілттерді және аргументтерді пайдалана алады.

Көрсетілген мысалда:

command – бұл орындалатын бағдарламанын option – бағдарламаны қалай іске қосу үшін кілттер argument – өңделетін мәліметтерді көрсетеді, бұл каталог немесе файл аты

Кейбір командалар бір командалық жазбада бірнеше аргументті қолдана алады.Мысалы:

ls -l -i file1 file2 file3

команда кілт аргумент

команда орындалу үшін экранда көмек көрсетіледі (мысалы # символы). Shell команданы тексереді, абғдарлама орындалу үшін каталогтарды іздейді,содан кейін сұранысты ядроға жібереді. Ядро нұсқаларды орындайды да сіз берген команданы орындады.

Бағдарламаны аяқтаған сон, shell келесі команданы орындауга дайындығын көмек жол мен көрсетеді.

Файлдық жүйе UNIX ОЖ-нін тасы болып табылады. Ол логикалық әдістін ұйымдастыруын, ақпараттын басқаруын қамтамасыз етеді. Файлдық жүйе иерархиялық құрылымнан тұрады.

UNIX ОЖ-нің негізгі элементі файл болып табылады. Фалдын түрлері:

5. Қарапайым

6. Анықтама

7. Арнайы

8. Символдық каналдын байланысы

Қарапайым файл символдардын жиынтығы. әр түрлі ақпаратты сақтауға арналған. Мәтіндерден,бағдарламанын кодынан тұра алады.

Анықтамалар супер-файл болып табылады. Олар басқа файлдар немесе басқа анықтамалардын тұрады. Сіз жасаған анықтамалар, өзініздін анықтамасынызда сақталынады. Жүйеге кіргенде бұл анықтама сізге беріледі.

Арнайы файлдар физикалық құралдарға сәйкес келеді. Олар дискжетек,магниттік лента немесе байланыс каналы.

Символдық каналдын байланысы – бұл файл басқа файлдарды көрсетеді.

Символические каналы связи - это файлы, которые указывают на другие файлы.

1-деңгей тапсырмалары:

1. Түпкі каталогтың ішкі каталогтарын көрсетіңіз?

[user@localhost ~]$ find

./xxx

./xxx/yyy

./xxx/yyy/zzz

./file.test

2. «re» сөзінен басталатын барлық /etc каталогының ішіндегі файлдарды шығару жолдарын көрсетіңіз?

[user@localhost ~]$ find /etc -name "re*"

find: /etc/tcb: Permission denied

find: /etc/default: Permission denied

/etc/chroot.d/resolv.all

/etc/chroot.d/resolv.conf

/etc/chroot.d/resolv.lib

/etc/redhat-release

/etc/remounttab

/etc/resolv.conf

2-деңгей тапсырмалары: