- •«Unix (Linux) операциялық жүйесі» пәнінен оқу тәжірибесі бойынша тәжірибелік жұмыстар жинағы
- •2014-2015 Оқу жылы
- •«Unix (Linux) операциялық жүйесі» пәні бойынша оқу тәжірибесінен күнтізбелік-тақырыптық жоспардан үзінді
- •Тәжірибелік жұмыс №1,2,3
- •Командалар
- •Командалар не істей алады? unix жүйесінін сыртқы келбеті бағдарламаларды және жүйенін саймандық құралдарын тұрады. Олар функцияларға бөлінеді:
- •Файлдық жүйе
- •Символдық каналдын байланысы – бұл файл басқа файлдарды көрсетеді.
- •Unix қабықшалары
- •Unix ож-де еңгізу/шығару жүйелерімен жұмыс
- •Unix командалары қателерді арнайы шығару жүйесіне шығарылады (standard error)
- •Бақылау сұрақтары:
- •Тәжірибелік жұмыс № 4,5,6
- •Ядро модульдері
- •Ядромен арақатынас принциптері.
- •Файлдық жүйе
- •Символдық каналдын байланысы – бұл файл басқа файлдарды көрсетеді.
- •Файлдық жүйенің мысалы
- •Жүйелік буферизацияның енгізу – шығару принциптері
- •Енгізу – шығаруды басқаруға арналға жүйелік шақырулар
- •Тәжірибелік жұмыс № 7,8,9
- •2. Кейбір жиі қолданылатын командалар:
- •Pwd ағымдағы директорияның атын алу
- •Cd ағымдағы директорияны өзгерту
- •Ls Каталогты басып шығару
- •Rm Файлды немесе директорияны жою.
- •Mkdir Директория құру
- •Chmod Файлға ену құқығын өзгерту.
- •Файл типтері
- •Тапсырмалар: cat, cd, cp, cut, echo, find, grep, head, ln, ls, mkdir, mv, paste, pwd, sort, tail, tar, touch, uniq, wc командаларымен жұмыс. Жүйеге кіргеннен кейінгі командалық жол
- •1. Cat файл-аргументтерді стандартты шығаруға жинақтау немесе шығару арқылы келесі команданы орындап нәтижені көріңіз
- •2. More, pg Файлды жол бойынша көру әрекетін орындаңыз.
- •3. Cp Файлдарды көшіру командасын пайдалану арқылы «файл1»-дің көшірмесін «файл2»-ге көшіру әрекетін орындаңыз
- •Тәжірибелік жұмыс № 10,11,12 Курс тақырыбы: 1.2. Linux/unix ож файлдық жүйесі
- •Енгізу – шығарудың жүйесіне
- •Unix файлдық жүйенің негізгі каталогтар
- •Файлдық жүйе
- •Қалыпты (стандартты) бумалар
- •Тіркеу параметрлері
- •Ntfs рұқсаттылығы
- •Ntfs рұқсатын қолдану
- •Unix операциялық жүйенің файлдары
- •1.Командаларды пайдаланып операциялық жүйе туралы ақпараттарды көрсетіңіз.
- •Тәжірибелік жұмыс № 13,14,15 Курс тақырыбы: 1.4. Желі конфигурациясын орнату
- •Терминал
- •Теркеу ат алу
- •Тіркеу процедурасы
- •Тәжірибелік жұмыс № 16,17,18
- •1.5 Тақырып. Linux/unix ож администрациялау жүйесі
- •Қолданушы командалар не істей алады? unix жүйесінін сыртқы келбеті бағдарламаларды және жүйенін саймандық құралдарын тұрады. Олар функцияларға бөлінеді:
- •Символдық каналдын байланысы – бұл файл басқа файлдарды көрсетеді.
- •Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
- •2. Командный язык ос unixАвторлары:Ктитров с.В., Овсянникова н.В. 2007
1.Командаларды пайдаланып операциялық жүйе туралы ақпараттарды көрсетіңіз.
uname -a
ls /proc
who
mount
df -h
ps aux
ps aux | grep -v user
pstree
top
Тапсырмалар:
2. Запустим длительную команду, например find / > files.txt и приостановим её выполнение с помощью нажатия Ctrl-Z. При этом процессу посылается сигнал SIGSTOP.
Тәжірибелік жұмыс № 13,14,15 Курс тақырыбы: 1.4. Желі конфигурациясын орнату
Сабақ тақырыбы: Желі конфигурациясының орнатылуы және өзгертілуі. Жүйенің күн, уақыт, индексті түйіндер сипаттамаларын орнату Жүйеде тіркелу (init, getty, login, командалық интерпретаторлар)
Желілік арақатынастың базалық механизмдері
UNIX операциялық жүйесі жасалғаннан бастап желілік операциялық жүйе болады.
Ағындар (Streams). UNIX ең бірінші нұсқаларында коммуникациондық құралдар таңбалы кіріс/шығысқа негізделген, өйткені біріншіден ақпараттық негіздер модем мен терминалдар болып табылады. Осындай құралдар салыстырмалы баяу болғандықтан алғашқы нұсқаларында бағдарламалық жасақтаманың модульдігі жайында ойлауға керегі жоқ болады.
TCP/IP(Transmission Control Protocol),SNA(IBM’s System Network Architecture), OSI (Open Systems Internetworking), X.25 сияқтыкөп деңгейлі хаттамаларға негізделген желілік құралдарды құрудың кейбір ортақ негізінің талап етілуі түсінікті болады.
Көп жағдайда бұл қиындық құрылғылар драйверлері мен комуникациялық хаттамалардың жасалуы үшін иілгіш және модульді мүмкіндіктерді қамтамасыз ететін (STREAMS) ағындар механизімін шығарып жасаған AT&T компаниясымен шешіледі.
Streams желілік шақырулар мен ішкі желілерді және ядро ресурстарынан тұратын жалпы мақсаттағы өзара байланысқан құралдар жиыны болып табылады. Бірігіп бұл құралдар ядро ішіндегі, сонымен қатар ядролар және құрылғылардың сәйкес драйверлерінің арасында қатынастық сервистердің жасалу мен жұмыс істеудінің иілгіш және дамыған мүмкіндіктерін ұсынып үлгілі таңбалы кіріс/шығыс интерфейсін қамтамасыз етеді. Бірақ ағын механизімі қандай да бір нақты желі архитектурасын және нақты хаттамаларды міндетті етпейді. Құрылғының кез келген драйфері open, close, read, write және ioctl амалдардың стандартты жиынымен файлды жүйенің арнайы файлымен ұсынылады. Қолданбалы процесс open желілік шақыруымен қолданып ағынды құрылғыны ашұан кезде ядроны драйвермен ағын аты байланыстырады. Осыдан кейін қолданбалы процесс ағын атымен құрылғының кәдімгі драйвері секілді байланысады. Басқа сөзбен айтқанда, ағын атауы ағынды драйверге қатысты қолданбалы процесспен жасалатын барлық желілік шақырулардың өңделуіне жауап беретін. Егер процесс жазуды құрылғыға орындаса, ағын атауы деректерді құрылғы драйверіне кему бағытымен жібереді. Керісінше құрылғыдан оқу кезінде құрылғы драйвері деректерді ағын атына өсу бағытымен жібереді.
UNIX жүйесімен байланысу үшін сізге қажет:
терминал;
тіркеу аты;
пароль;
Терминал
Терминал бұл енгізу - шығару құралы болып табылады. Сіз терминалды жүйеге сұраныстарды енгізу үшін қолданыласыз, ал жүйе – сізге жауап беруге. Терминалдын екі түрі бар: видеотерминал және басушы терминал.
Видеотерминал экранға енгізуді және шығаруды көрсетеді. Ал басушы терминал баспаға.
Видеотерминал отображает ввод и вывод на экране дисплея; печатающий терминал постоянно подает на бумагу. Во многих случаях эти различия никак не влияют на действия пользователя или на ответы системы. В этой документации все, что выводится на экран терминала, как же отображается и печатающим терминалом, если не сделаны какие-либо замечания.
