Тәжірибелік жұмыс № 10,11,12 Курс тақырыбы: 1.2. Linux/unix ож файлдық жүйесі
Сабақ тақырыбы: UNIX файлдық жүйелерді жүзеге асыру. NTFS рұқсаттылығы UNIX операциялық жүйенің файлдары
Кез келген файлдық жүйенің функциялануын ішінде әрбір деңгей жоғары тұрған деңгейге кейбір интерфейс ұсынатын көпдеңгейлі үлгімен көрсетуге болады, ал өзінін кезі келген кезде жұмысың орындалуын үшін төмендегі тұрған деңгейдің интерфейсін пайдаланады.
Файлға сұраныс
(операция, файлдың аты, логикалық жазба)
Файлдың символды
аты бойынша оның уникалды атын анықтау
Уникалды аты
бойынша файлдың сипаттамаларын анықтау
Берілген операцияның
берілген файлға рұқсатын тексеру
Файлда логикалық
жазбаның координатасын анықтау
Логикалық жазбадан
тұратын физикалық блоктың нөмірін
анықтау
Енгізу – шығарудың жүйесіне
Символдық
деңгейдін мақсаты файлдың символдық
атауы бойынша оның уникалды атын анықтау
болып табылады. әрбір файлы тек бір ғана
символдық атқа ие бола алатын файлдық
жүйелерде бұл деңгейі жоқ болады, себебі
файлға пайдаланушымен берілген символдық
атау бір уақытқа уникалды болып 
табылады
және операциялық жүйемен қолданылуы
мүмкін. Бір және сол файлда бірнеше
символдық атау болуы мүмкін басқа
файлдық жүйелерде берілген деңгейде
файлдың уникалды атауын анықтау үшін
каталог-тар
тізбегі
қарастырылады.
Келесі базалық деңгейде файлдық уникалды атауы бойынша оның сипаттамалары анықталады: каталог құрамына кіретін немесе жеке кестелерде сақталатын рұқсат құқықтары, адресі, өлшемі және басқалары. Файлды ашқанда оның сипаттамалары файлға рұқсаттың орташа уақытын азайту үшін дискіден оперативті жадыға орын ауыстырады.
Файлға сұранысты жүзеге асырудың келесі кезеңі оған рұқсат құқықтарын тексеру болып табылады. Ол үшін пайдаланушының немесе сұранысты берген берілген файлға кірудің рұқсат етілген түрлерінің тізімімен бірге процестің өкілеттіктері салыстырылады. Егер рұқсаттың сұралып жатқан түрі рұқсат етілсе, онда сұраныстың орындалуы жалғастырылады, ал егер жоқ болса, онда рұқсат құқықтарыньщ бұзылуы туралы хабарлама шығады.
Логикалық деңгейде файлда сұралатын логикалық жазбаның координаталары анықталады, яғни талап етілетін логикалық жазба файлдың басынан қандай арака-шыңтықта (байттармен) орналасқанын анықтау керек. Бұл жағдайда файлдың физикалық орналасуынан абстракцияланады, ол байттардың толассыз реттілігі түрінде көрсетіледі. Берілген деңгейдің жұмысының алгоритмі файлдың логикалық ұйымдасуына тәуелді болады. Мысалы, файл 1 ұзындығымен бекітілген логикалық жазбалардың реттілігі ретінде үйымдасса, онда n-ші логикалық жазбаның 1 (n - 1) байттың жылжыту бар. Ин-декстік-реттілік ұйымдасуымен бірге файлда логикалык жазбаның координаталарын анықтау үшін ішінде
Қисындық файлдық жүйе
Жалпы алынған негізгі файлдар мен каталогтардын құрылымы операциялық жүйеде жұмысты істегенде кезінде жеңілдетеді.
Unix файлдық жүйенің негізгі каталогтар
Түбірлік / бумасында орналасқан бумаларға тоқталып өтсек,
/bin – ен негізгі бағдарламалар
/boot – оның ішінде ядро, жүктеуші мен оның баптау файлы жатады
/etc – жүйелік баптаулар
/home – пайдаланушылардың үй бумалары үшін орын (мысалы, /home/bolat)
/lib – жүйелік библиотекалар мен ядро модульдері
/media – осы бумаға көбінесе дисктер тіркеледі
/usr – бағдарламалар мен олардың мәліметтері
/var – ішінде лог және т.б. ақпарат сақталады
/tmp – уақытша бума, оған кез–келген пайдаланушы жаза алады
Тағы да ерекше бумалар бар, олар
/proc және /sys – осы бумаларда ядроның ағымдағы күйі туралы және үрдістердің ақпараттары сақталынады.