10.Хvii-XVIII ғғ. Жапонияның әлеуметтік-экономикалық жағдайын сипаттаңыз

Егер жапон қоғамына XVII-XVIII ғғ. Аралығында тірі, өзара байланысқан ағза ретінде қарасақ, онда ол басынан үлкен тарихи мәні бар өзгерістерді өткерген екі аспектіні бөлуге болады. Оның біріншісі саяси және институцион алды өзгерістерге қатысты болды, нәтижесінде жапон қоғамын сонгоку дзидай кезеңінде Токугава бакуфу жүйесінің қоғамына айналды. Жапон тарихының бұл жағы өте әйгілі және зерттелген болды. Басқа жайтқа осы уақытқа дейін назар аз бөлінді. Мысалы, маңызды техникалық прогресс жөнінде, онығ нәтижесі өндіргіш мүмкіндігін ұлғайту, ауыл шаруашылығында, тау істерінде, құрылыс пен экономиканың басқа облыстарындағы тиімділік болды. Сөзсіз, жапон қоғамы дамуының екі аспектісі де өзара байланыста болды. Саяси өмірдің тұрақтануы Жапонияда тиімді экономикалық дамудың мүмкіндігін ашып, қоғамға саяси өзгерістер әкелді, ол өз кезегінде биліктің саяси-экономикалық шараларына әсер етті. Азық-түлік тағамдарын өндіру қоғамның барлық таптарының ең негізгі өмір сүру талабы болып табылады. Сондықтан Жапония саяси және қоғамдық-экономикалық өмірінде қандай өзгерістер жүрсе де, ел тұрғындарының қызметтерінің негізгі өндірістік сферасы ауыл шаруашылығындағы процестерде шешуші рөл ойнайды. Жапон ауылы мен ауыл шаруашылығын зерттеу капиталистік қатынастардың даму механизмін түсіну үшін ғана емес, қоғамдық мобилділік процестерін зерттеу үшін, жапон қоғамының қоғамдық топтық құрылымын енгізу үшін маңызды болды, өйткені, бақылау мен тәртіп белгілеудің қатты жүйесіне қарамастан, XVII-XVIII ғғ. Ақырын қоғамдық қалқаларды бұзу процесі жүріп, жерді сату тәжірибесі бақыланды. Феодалдық тіреулерді шайып өтудің басты күші, тауар ақша қатынастарының дамуы болды.

11.Мейдзи-син революциясы

Жапонияда буржуазиялық революцияның пайда болуына себептер-ол, әлеуметтік-саясат күштерінің революцияның жасалуы нәтижесінде болды. Революциядан бұрын Жапонияда тек кәсіпкерлік өндірісі, үйдегі және монуфактуралық өндірістері болды. Сол кезде экономикада маңызды роль атқараға буржуазияның сауда-өсімқорлық әрекеті болды.

Алғашқы әлеуметтік қозғалыстың сипаты-ол, жапондық дворяндар арасынан үкіметке қарсылық әрекетін көрсетті. Халықтың негізгі ереулдігіне сегунаттың дәрменсіздігі болды. Олар сырттан келетін басқыншылыққа төтеп бере алмады. 1865 жылы Англия, Франция, АҚШ, Голландия үнемі реттік саясаттық жұмысты жүргізу нәтижесінде Жапониядан сауда шартына келіуге қол жеткізді. Содан Жапония жартылайотарлық мемлекетке айналды. Осы аталған елдердің бұйыдарын сатып алуға міндетті болды.

Буржуазиялық мемлектті орнату жолында буржуазиялық экономикалық реформалары жүргізілді, атап айтқанда:

-монаполялық цехтары таратылды-цехтар және гильдалар, сонмен қатар оған байланысты сауда және кәсіпкерлері қысқартылды;

-буржуазиялық еркіндігі жарияланды: жерді еркін сатып алу- сату, мамандықты таңдау, тұратын жерді таңдау және т.б.;

-заң алдына барлық сословиелердің формальды түрде тең екендігі туралы

енгізілді;

-жерге деген жеке меншік құқығы орнатылды (жер иелері оның иесі болды);

-жерге деген біртұтас салығы енгізілді, ол бұрынғы феодалдың бірнеше рет

жинайтын алымды ауыстырды;

-барлық ішкі кедендер жабылды.

1872 жылы жалпыға бірдей білім беру заңы қабылданды.

Саяси салада мыналар болды:

-құқыққа қайшы жаслған жасалған шарттар жойылды;

-армия германияның үлгісі бойынша қайта қалыптасты, ал флот ангшлияның үлгісі бойынша; Самурайлар –офицерлік лауазымға ие болар кезде ерекше көңіл бөлуіне ие болды.

Мемлекеттік басқаруда: княздық билігі жойылды, оның орнына префект болды.

Кейбір салар бойынша министрліктер құрылды.

 

1867 ж., қазан айында Жапонияда Мейдзи иси (Мейдзи) революциясы басталды. Бұл революцияның мақсаты, император билігін орнату үшін сегундық билікті жою болды. Императорды қолдаушылар әскери мобилизациясын жариялады. 1868 жылы императопрдың атынан, қозғалыстар басшысы сегундық үкіметтің құлағаны туралы жария етті. Сегун оған қарсы өзіне сенімді әскерін жіберді , бірақ жеңіліске ұшырады. 1868 жылы сегун тізе бүкті. Билік импраторды жақтаушылардың княздар мен самурайлардың қолына көшті. Революцияның нәтижесінде феодалдық жүйе жойылып оның орнына орталықтандырылған буржуазиялы-помещик мемлекеті қалыптасты.