51. Араб елдеріндегі дипломатиялық өкілдік басшылары және олардың функцияларын ашып көрсетіңіз

Араб мемлекеттерінің Лигасы – арабтар мекендеген елдерінің өзара ынтымағын нығайтуды, сыртқы саясатын үйлестіруді, тәуелсіздігі мен мүдделерін қорғауды мақсат еткен ұйым.

1945 жылы 22 наурызда әл-Қаһира қаласында құрылған. Құрамында алғаш 5 ел (Мысыр, Ирак, Сирия, Ливан, Иордания) болған, кейін Йемен мен Сауд Арабиясы қосылды. Оған тәуелсіздікке қолы жеткен араб мемлекеттері қабылданып, қазір лига 22 елді біріктіріп отыр. Олар (жоғарыда айтылғандардан басқа): Мавритания, Марокко, Алжир, Ливия, Судан,Джибути, Эритрея, Сомали, Оман, Біріккен Араб Әмірліктері, Катар, Бахрейн, Кувейт, Палестина.

Жамағаттың жоғарғы құрымы – Сыртқы істер министрлерінің кеңесі. Кеңес жылына екі рет өтеді. Ұйымның тұрақты органдары – Бас хатшылық, Бас хатшы кеңсесі; арнайы күштерінің (саяси, әскери, заң, қаржы-экономикалық, мәдени, т.б.) штаб-пәтері Мысыр астанасы – әл-Қаһирада орналасқан.

52. Қытайдың дәстүрлі дипломатиясы және экономиканың Қытайдың әлемдегі күшеюіндегі рөлін (ҚХР-ның экономикалық дипломатиясының қалыптасуы. Қытайдың қазіргі кездегі экономикалық дипломатиясы дамуының негізгі кезеңдері мысалында) баяндаңыз

Қазіргі кезеңдегігеосаясаттаҚытайХалықРеспубликасынатеңдесіжоқэкономикалықөсуесебіменқұрылуда. Осы ғасырдыңбіріншіонжылдығындаҚытайжалпыұлттықөнімніңкөлемібойынша АҚШ-ты басыпозадыдегенжорамал бар. «ҮлкенҚытайдың» экспорты жапондықтарданасыптүсті. Қытайдыңқаржы резерв көрсеткіштері (403,3 млрд доллар) дүниежүзібойынша тек қанаЖапония мен Тайваньғаорынбереді. Қытайдыңглобальдыстратегиясыныңбасымдылығындажақынкөршілеріменқарым-қатынастұрақтандыружәнеглобальдылидерлерменбейбітқарым-қатынастаболуынескереотырып, қытайлықреформалар мен ашықсаясатжүргізудехалықаралыққолайлыжағдайларқамтамасызетуорыналады. Ху Цзиньтао жаңабасшылығымен ҚХР-ң алдында «тарихиәділеттіліктіқайтажаңғыртужәнеҚытайдыңмаңыздылығынжандандыру» міндетітұр. Соныменқатарәскери-саясиміндеті – ОтанаясынаТайваньдықайтару, Қытайдың Тибет пен Синьцзян тәуелсіздігінекепілдік беру; ұлттық территория шеңберіненҚытайдыңстратегиялықшекарасынкөшіру. Соларқылы, ҚХР сыртқысаясатытікелейелдіңішкісаясижәнеэкономикалықдамуыменбайланысты. ТеңдесіжоқҚытайдыэкономикалықдеңгейіПекинніңсыртқысаясижәнегеосаясиамбициясынынталандырады. Шынмәнінде, бұл процесс басталды. Осы курс жұмысымыздыңөзектілігі – экономикалықжәнесаясиқатынастардаглобальдыжәнеаумақтықжүйеде ҚХР рөліөсуіқазіргітаңдаөтеактуалды. Курс жұмыстыжазубарысындаосындайтарихнамалықбазағасүйендік: «Современные международные отношения» , «Мировая политика после 1945г.» және «Политика КНР на современном этапе: реалии и перспективы» , соныменқатар «Преодоление» кітаптарындағымағлұматтарменжәнекөптегенавторлардың «ҚХР сыртқысаясатытуралы» мақала-зерттеулеріментолықтаныстық.

Қазіргікезде ҚХР сыртқысаясибағытынүшкебөлугеболады:

1. Глобальды – Қытайдыңглобализацияныбағалауыжәнеөзорны мен мәнінанықтау; қытай-американқарым-қатынасы; Батыс пен ҚХР қарым-қатынасы, БҰҰ жәнехалықаралықсауда, геоэкономикалықмәселелер, Азия-ТынықАумағындағы (АТА) ҚХР стратегиясы, қауіпсіздіктіңҚытайсаясаты.

2. Азиядағы ҚХР саясаты – Қытай-Үндістан, Қытай-Пакистан қарым-қатынастары, ҚХР-ң сыртқысаясистратегиясындағыОңтүстік-Шығыс Азия мен Оңтүстік Азия, Солтүстік-Шығыс Азия мен Қытаймүдделері, Орта жәнеТаяуШығыс.

3. Қытай мен Евразия – Қытай-Ресейқарым-қатынастары, Орта АзиядағыҚытайстратегиясы, ішкіЕвразиядағыэнергетикалық пен коммуникациялықжобалары.

Курстықжұмысымыздыңмақсаты - осы ҚХР-ң үшсыртқысаясибағыттарынасипаттама беру.

Осы мақсатқажетуүшінқойылғанміндеттер: тарихнамалықбазанықолданаотырып, ҚХР сыртқысаясатынының даму барысынажанжақтыталдаужасау. Курс жұмысыныңқұрылымы: кіріспеден, 4 тараудан, қорытындыжәнеқолдыналғынәдебиеттертізімінентұрады. І тарауындаҚытайсыртқысаясатыныңидеологиясы мен механизмітуралы, ІІ тауарындаҚытайжәнеБатысқарым-қатынастарытуралы, ІІІ тарауындаҚытайдыңАзиялықстратегиясытуралы, IV тарауындаЕвразиядағы ҚХР стратегиясытуралымәселелерқарастырылған.

1949 жылдыңжелтоқсанында ҚХР құрылғалыелдетөрт Конституция қабылданды(1954, 1975, 1978 и 1982). ҚытайХалықРеспубликасыныңКонституциясыбойынша (1982 жылдыңжелтоқсаны), ҚХР — халықтыңдемократиялықөктемдігі бар социалистікмемлекет.

Мемлекеттікбиліктіңжоғарғы органы — жергіліктіжиналыста 5 жылғасайланатынхалыққалаулыларынантұратын 2979 депутаттантұратынбірпалаталыБүкілҚытайхалыққалаулыларыныңжиналысы (БҚХҚЖ). БҚХҚЖ сессиясыжылсайынғытәртіппеншақырылады.

Депутаттардыңсаныныңкөптігінен БҚХҚЖ функцияларын сессия мерзімдерініңарасындаделегаттардансайланғантұрақты комитет атқарады (шамамен 150 адам).

Сайлауға тек қанаҚытайКоммунистікпартиясы мен ХалықтыңсаясикеңесСоветінекіретінсегіздемократиялық партия қатысады.

ШәңғаңдажәнеМакаодаөззаңшығаружүйелері бар.

БҚХҚЖ барлықдепутаттарыкоммунистержәнедемократтарблогінентұрады.

Экономикасы

Қытай мен Азия, Африка, ЛатынАмерикасымемлекеттеріарасындағыэконмикалыққатынасысыртқысаудажәнекөмексалаларынабайланыстыжүзегеасады. Экономикалыққатынастардақытайлықықпалдыазшылықтары бар бұлелдерде (бұл ел алдыменОңтүстікШығыс Азия елдері) пекин, осы азшылықтардыңэкспедициялықэлементтерінесаяситұрғыданқолдаукөрсетугежәнеолардыңкәсіпкерлікмүмкіншіліктерінҚытайдыңкөрсетілгенелдердеэкономикалықжәнесаясиқатысуынжәнеөзініңэксплуаттарылықкірістерінкеңейтуүшінқолдануғаұмтылады.

ҚХР жәнешетелдікҚытайбуржуазиясыбөлігіарасындағыерекшеқатынастарнәтижесініңбіріҚытайэкономикалықнегізіжоқжәнедамушыелдердің экономика үшінорнынтолтырмайтынтауарлыжәнеқаржылыаударылымдарболды. ҚытайдамушыелдерменэкономикалықбайланысоблысындаҚытайбасшылығының «теориялық» құрылуы.

Қытайбасшылығыөзініңсыртқысаясижаспарларындадамушыелдердіңэкономикалықбағынуынамаңыздыорынбөледі. Осы мақсаттарда Пекин оларғаэкономикалықдамуынжәнесыртқыэкономикалықбайланыстарыныңконцепциясынбайланыстыруғатырысады. Осылай бола тұра «өзкөршінесүйену» дегенмодификацияланғанконцепциясынасихатынақытайдыңдамушы социалисттік ел рольінеәрекеттенуінежәнебұлерекшехарактерденшығатыноныңдамушыелдерменэкономикалықбаланысынабастыорынберіледі.

МаоизмтарұлттықкөзқарастарданжәнеҚытайэкономикасыүшінсоциалисттікелдердіңинтерпоционолдықкөмегінесүйенеотрып «өзкүшінесүйену» концепциясындабейнеленгенхалықаралықеңбектіңбөлінуіндеқатысуыныңмақсаттыңсәйкестілігінжоққашығарады. Бұл концепция Қытайдыңэкономикалықдамуынаүлкензиянтигізеді. Әлемдікшаруашылықбайланыстағылыми – техникалықреволюцияда. Социалисттікэкономикалықпотенциялыныңөсуіндежәнесоциалисттік носондарбойыншаҚытайдүниежүзіліксүйену 3 шаруашылықпенайналасу.

Халықаралықкүш салу бәсеңділіктерідамуынаелдерүшін, алахронизмболыптабылады. Жеткіліктіғылымитехникалықпотенциялдары бар жәнеэкономикалыққұрылуқажеттіліктеріүшінсыртқыресурстардыбірқалыптыжұмылдыруғамұқиятелдер, еңбіріншісоциалисттікелдерменжәнешетелдерменэкономикалықбайланыстардышартыбойыншаұлттықэкономикалықдеңгейдіқазіргіуақыттағыталаптарғасайкөтереалады. Маонистік доктринаныңауқатсыздығы «өзкүшінесүйену» теориясыдамушыелдергебайланыстыраотырыпшығадыжәнемаонистердіөздеріҚытайдыңсыртқыэкономикалыққатынастарыпрактикасындаоныңережелеріненаймақтады. Қытай «тор» модернизациясыпрограммасынжүзегеасырубарысында «Батысмонополиясыүшінэкономикалықесігінбіртіндепашады.

Қазір Пекин «өзкүшінесүйену» маонисттікдоктринасыныңбанкротқаұшырауынынңкуәчіболатын, Қытайтерриториясындаараласкәсіпкерлікершығарудыұсынады. Қытайлықөкіл 1974 жылы 1 сәуірде БҰҰ бастыАссемблеясының ҮІ арнайысессиясында «өзкүшінесүйену» біразтүзетілгенбаяндамасынберді. Олсоныменқатар «өзкүшінесүйену» шетелдіккенеттен бас тартунемесе «тұйықтық» дегендібілдірмейдідеді. Бізбір – бірініңорнантолтырушылық, бір – бірінепайдалылықжәнемемлекеттіңсуверенитетісыйлаунегізіндегіэкономикалықжәнетехнолгиялықалмасуды, әртүрліелдердіңұлттыэкономикасыныңдамуынапайдалыжәнеажетдепойлаймын.

Пекин халықаралықэкономикалыққатынаспрактикасындаешқандайсипттарыжәнеөнегелеріжоқҚытайдыңдамушыелдерменсыртқыэкономикалықбайланысынқатынастардағыжаңаүлгіретіндекөрсетугетырысады. Соңғы 20 – 25 жылдаҚытайэкономикасыжоғарықарқынмендамыды. Сыртқысауда ел экономикасының 45%-дан астамынқұрайды. Негізгісаудасеріктесі – Жапония, онанкейін АҚШ пен Оңтүстік Корея.

ШетелинвестициясынтартуданҚытай АҚШ-танкейінгі 2-орында. 1997 жылы 1 шілдеде ҚХР-ғабұрынҰлыбритания отары болыпкелген Сянган (Гонконг) аралықайтарылды. Оғанарнайыәкімшілікауданмәртебесіберілді. СянганныңқосылуыҚытайэкономикасыныңдамуынжеделдетті. Бұлаудандүниежүзіндегі аса ірісаудажәнеқаржыорталығыболыптабылады. Ондаәлемдегі аса ірі 100 банктің 85-інің бөлімдеріорналасқан.