1. Курстық жұмыстың тақырыбы мен тапсырмалары

1.1 "Елді мекенін және оның шаруашылықтарын сумен қамтамасыз ету желісін жобалауындағы гидравликалық есептеу" тақырыбы

Тапсырманың мақсаты- елді мекені және оның шаруашылықтарының су құбыры желісін есептеу, қысымды су мұнарасының биіктігін және ондағы резервуардың сыйымдылығын анықтау, сорғыларды таңдау және суға жұмсалатын шығындардың техникалық және экономикалық есептерін жүргізіп үйрену.

1.1 кесте- Сумен қамтамасыздандыру объектілерінің сипаттамалары

Тұрғындар саны	Абаттандыру деңгейі	Қабаттардың саны	Қоғамдық малдардың түрлері					Кәсіпорындағы жұмысшылар саны
			Сауын сиырлары	ІҚМ төлдері 2 жасқа дейінгі	Аналық шошқалар	Жемдегі шошқалар	Ересек қойлар
7000	Ыстық суы ж/е канализ-сы бар	3	850	700	650	1100	1200		180

1.2 Сумен қамтамасыздандыру есебі

Сумен қамтамасыздандырудың есебі ҚМНЕ II-31-94 (Құрылыс нормалары мен ережелері, II бөлім, 31 тарау, 1994 ж.) көрсетілгендей ережелерді қатаң сақтай отырып жүргізіледі.

Суды тұтыну нормасы- суды тұтынушының бір тәулік ішінде орташа пайдаланылатын су көлемі. Су құбырларын жобалау кезінде қажетті су көлемі суды тұтыну нормалары негізінде анықталады. Коммуналды сектордағы суды тұтыну нормалары негізінен екі факторға байланысты: біріншісі абаттандырылу деңгейі, ал екіншісі аймақтың климаты. Норманың төменгі шектері солтүстік аймақтарға, ал жоғары шектері- оңтүстік өңіріне арналған.

1.2 кесте - Ауыз су тұтынушыларының нормасы

Тұрғын үй құрылысының абаттандырылу деңгейі	1 тұрғынға жұмсалатын орташа тәуліктік норма, л/ тәулік
1. Ішкі су құбырларымен және канализациямен жабдықталған, бірақ ваннасы жоқ ғимараттар	125 - 160
2. Сол сияқты ванналарымен және жергілікті су жылытқыштары бар ғимараттар үшін	160- 230
3. Сол сияқты орталықтандырылған және ыстық сумен қамтамасыздандырылған ғимараттар үшін	250 - 350
4. Кәсіпорындағы жұмысшының нормасы	30

1. Тұрғындарды сумен қамтамасыздандыру

Орталықтандырылған және ыстық сумен қамтамасыздандырылған ғимараттар үшін 1 тұрғынға жұмсалатын орташа тәуліктік норма 250 - 350 л/ тәулік деп аламыз.

Шаруашылықпен ауыз су қажеттіліктеріне судың орташа тәуліктік шығыны:

Q _{тәул.орт.} = q·N = 250·7000 = 1750000 л/тәул.

мұндағы q - 1 кесте бойынша қабылданатын тұтыну су нормасы;

N - тұрғындар саны.

Тәулігіне суды ең көп тұтыну көлемі:

Q_{тәул.max.} = K _{тәул.max.}· Q _{тәул.орт.} = 1,1·1750000 = 1925000 л/тәул.

мұндағы, K _{тәул.max.} - суды тәуліктік бірқалыпсыз тұтыну коэффицентін

(коммуналды және мал шаруашылық секторлары үшін)

1,1÷1,3 тең деп қабылданады.

Судың ең жоғарғы сағаттық есептеу мөлшері:

Q_сағ.max. = (K_сағ.max. · Q_{тәул.max.})/ 24 = 125125 л/сағ.

Шаруашылықпен ауыз суының сағаттық ең жоғарғы бірқалыпсыз тұтыну коэффиценті:

K_сағ.max. = α _{max ·} β _max = 1,2·1,3 = 1,56

бұндағы, α _max - жергілікті жағдайлар мен ғимараттардың абаттандырылу деңгейін есептейтін коэффицент., 1,2÷1,4 тең деп қабылдаймыз, ал β _max - 2 кесте бойынша тұрғылықты жерлердегі тұрғындар санын есепке алып қабылданатын коэффицент.

2 кесте - Коэффицент мөлшері β _max

Тұрғындар саны дейін	1000	1500	2500	4000	6000	10000
β max	2	1,8	1,6	1,5	1,4	1,3

Секундтық есептеу шығыны:

Q_с = Q_сағ.max. /3600 = 125125 /3600 = 34,75694 л/сек.

2. Шаруашылықты сумен қамтамасыздандыру

Жеке қолдағы малдарға және көкөніс, жидек ағаштарының суарылуына және ішкі алаңдарды ылғандандыруға жұмсалатын тәуліктік су мөлшерін әр тұрғынға шамамен 50÷90л. ден алынады, ал тәуліктік бірқалыпсыз коэффицентін, K _{тәул.max.} = 1,1 тең деп қабылдаймыз. Ал сағаттық ең жоғарғы бірқалыпсыз коэффицентін, К_сағ. = 2 тең деп қабылданады.

Q _{тәул.орт.} = q·N= 50· 7000 = 350000 л/тәул.

Q_{тәул.max.} = K _{тәул.max.}· Q _{тәул.орт.} = 1,1· 350000 = 385000 л/тәул.

Q_сағ.max. = (K_сағ.max. · Q_{тәул.max.})/ 24 = 32083,3 л/сағ.

K_сағ.max. = 2

Q_с = Q_сағ.max. /3600 = 8,912027 л/сек.

3. Кәсіпорынды сумен қамтамасыздандыру

Кәсіпорындағы жұмысшының орташа тәуліктік нормасы 30 л/ тәул. деп қабылдаймыз.

Кәсіпорындар, шеберханалар мен машина-тракторлар парктері үшін сағаттық және тәуліктік ең жоғарғы бірқалыпсыз тұтыну коэффиценттерін 1,1 және 2 сәйкес деп қабылдаймыз.

Q _{тәул.орт.} = q·N = 30· 180 = 5400 л/тәул.

Q_{тәул.max.} = K _{тәул.max.}· Q _{тәул.орт.} = 1,1· 5400 = 5940 л/тәул.

K_сағ.max. = 2

Q_сағ.max. = (K_сағ.max. · Q_{тәул.max.})/ 24 = 495 л/сағ.

Q_с = Q_сағ.max. /3600 = 495/ 3600 = 0,1375 л/сек.

4. Мал шаруашылықты сумен қамтамасыздандыру

Қоғамдық малдарға судың мөлшерін 3-кестеде көрсетілген нормалар бойынша қабылдаймыз.

3 кесте - Мал шаруашылығындағы су шығынының нормалары

Тұтынушылардың атауы	Бір басқа шаққандағы су шығынының нормасы, л/тәул.
Сауын сиырлары	100
2 жасқа дейінгі ІҚМ үшін	30
Аналық шошқалар торайларымен	60
Жемдегі шошқалар	15
Ересек қойлар	10
Жылқылар	60
Тауықтар	1
Үйректер	2
Қояндар	3

Мал шаруашылығында судың ең жоғарғы сағаттық бірқалыпсыз тұтыну коэффицентін 2,5 – деп, ал тәуліктік ең жоғарғы бірқалыпсыз тұтыну коэффицентін 1,1-ге тең деп алынады.

• Сауын сиырлары үшін:

Q _{тәул.орт.} = q·N= 100· 850 = 85000 л/тәул.

Q_{тәул.max.} = K _{тәул.max.}· Q _{тәул.орт.} = 1,1· 85000 = 93500 л/тәул.

Q_сағ.max. = (K_сағ.max. · Q_{тәул.max.})/ 24 = 9739,583 л/сағ.

K_сағ.max. = 2,5

Q_с = Q_сағ.max. /3600 = 2,705439 л/сек.

• 2 жасқа дейінгі ІҚМ үшін:

Q _{тәул.орт.} = q·N= 30· 700 = 21000 л/тәул.

Q_{тәул.max.} = K _{тәул.max.}· Q _{тәул.орт.} = 1,1· 21000 = 23100 л/тәул.

Q_сағ.max. = (K_сағ.max. · Q_{тәул.max.})/ 24 = 2406,25 л/сағ.

K_сағ.max. = 2,5

Q_с = Q_сағ.max. /3600 = 0,668402 л/сек.

• Аналық шошқалар үшін:

Q _{тәул.орт.} = q·N= 60· 650 = 39000 л/тәул.

Q_{тәул.max.} = K _{тәул.max.}· Q _{тәул.орт.} = 1,1· 39000 = 42900 л/тәул.

Q_сағ.max. = (K_сағ.max. · Q_{тәул.max.})/ 24 = 4468,75 л/сағ.

K_сағ.max. = 2,5

Q_с = Q_сағ.max. /3600 = 1,241319 л/сек.

• Жемдегі шошқалар үшін:

Q _{тәул.орт.} = q·N= 15· 1100 = 16500 л/тәул.

Q_{тәул.max.} = K _{тәул.max.}· Q _{тәул.орт.} = 1,1· 16500 = 18150 л/тәул.

Q_сағ.max. = (K_сағ.max. · Q_{тәул.max.})/ 24 = 1890,625 л/сағ.

K_сағ.max. = 2,5

Q_с = Q_сағ.max. /3600 = 0,525173 л/сек.

• Ересек қойлар үшін:

Q _{тәул.орт.} = q·N= 10· 1200 = 12000 л/тәул.

Q_{тәул.max.} = K _{тәул.max.}· Q _{тәул.орт.} = 1,1· 12000 = 13200 л/тәул.

Q_сағ.max. = (K_сағ.max. · Q_{тәул.max.})/ 24 = 1375 л/сағ.

K_сағ.max. = 2,5

Q_с = Q_сағ.max. /3600 = 0,381944 л/сек.

Суды тұтыну есебінің нәтижелерін 4 кестесіне сәйкес рәсімдейміз.

4 кесте – Есептеу шығындарының анықтамасы

Тұтынушы	Тұт-ның сип-сы	q, л/ тәул	Qтәул.орт .103 л/тәул	Kтәул.max.	Qтәул.max. .103 л/тәул	Kсағ.max.	Qсағ.max .103 л/тәул	Qс, л/с
Тұрғындар	7000	250	1750	1,1	1925	1,56	125,125	34,75694
Шаруашы-лық	7000	50	350	1,1	385	2	32,0833	8,912027
Кәсіпорын-дар	180	30	5,4	1,1	5,94	2	0,495	0,1375
Сауын сиырлар	850	100	85	1,1	93,5	2,5	9,739583	2,705439
2 жасқа дейінгі ІҚМ	700	30	21	1,1	23,1	2,5	2,40625	0,668402
Аналық шошқалар	650	60	39	1,1	42,9	2,5	4,46875	1,241319
Жемдегі шошқалар	1100	15	16,5	1,1	18,15	2,5	1,890625	0,525173
Ересек қойлар	2200	10	12	1,1	13,2	2,5	1,375	0,381944
Σ			2278,9		2506,79		177,5835	49,32874