360См,доптың салмағы 570-670гр .4кезеңнен 10минут,2минут үзіліс.

Футбол-аяқ добы.1862жылы Англияда футбол ережесі бекітілген.Алаң көлемі: ұзындығы100-110м дейін,ені 60м-ден75м-дейін.доптың массасы-450гр.Ойын ұзақтығы-90минут,2кезең(тайм),14-15жас-(30минуттан),16-17жас(40минуттан)

Қол добы-(гандбол)Қол добының отаны-Дания.Х1Хғасырдың аяқ кезіХ.Нильсен-1936ж.7ойыншыдан оның біреуі қақпашы.

Ойын алаңының өлшемі:40х20м;(30минуттан 2тайм;үзіліс10минут)қақпаның өлшемі:2х3м;

Ерлер үшін ойын добының массасы-425-475гр;қыздар үшін-325-400гр;доптың диаметрі58-60см н\е54-56см тең болады.Кейде ойын алаңының ұзындығы-18-26м,ені-9-14м аралығы,қақпадан 6м қашықтыққа айып добын лақтыратын сызық,8метр қаш-ққа еркін лақтыру сызығы сызылады.5-негізгі ойыншы;7-қосалқы ойыншы.

Гимнастика-Ертедегі Грецияда б.э.д. VІІІ-ғасырда эллин(көне грек)мәдениеті дәуірінде пайда болды.Гим.-адамның жан-жақты өсіп-жетілуі,денсаулығын нығайту ж\е күш,ептілік сияқты қимыл- сапаларын жақсартумен қатар,адамның тиянақтылық,батылдық,жігерлілік,мінез-құлық сапаларын қалыптастырады.

Гим-а-дене тәрбиесі жүйесінің негізі.Гим.-адамның дұрыс қозғалысының,күш-қуатының,сымбаттылығының т.б адам бойындағы барлық қабілет қасиетінің дұрыс қалыптасуының негізгі көзі,жалпы адамның адами болмысын қалыптастырады.

Гимнастикамен шұғылдану деген сөз-адамның өзін-өзі тіршілікке қалыптасуға дайындауы.

Гим.шұғылдану негізінен 2бағытта жүреді.

1)Гим-ның негізін қалайтын жалпы дамыту жаттығулары.Сондықтан,негізгі гимнастика деп аталады.Негізгі гимнастика барлық жаттығулардың негізгі жиынтығы болып табылады.

2)Спорттық гимнастика.С.гим. бірнеше жекелеген спорт жаттығуларынан тұрады.

Ерлердің жабдықтары-керме,шығыршық,қоссырық,кіші ж\е үлкен ағаш ат ж\е еркін жаттығу.

Әйелдердің жабдықтары-бөрене, үлкен ағаш ат ,әртүрлі биіктегі қоссырық ж\е еркін жаттығу.

Жалпы дамыту жаттығулары- спорттың барлық түрінде ,ең әуелі денені қыздыру үшін ,арнаулы жаттығуды орындау үшін дайындықтан басталады.

Таңертеңгілік бой жазу жаттығуларының жиынтығы-гимнастикалық жалпы дамыту жаттығулар жиынтығынан тұрады.

Гигиеналық гимн.-денсаулықты қалыптастыратын таңертеңгілік бой жазу жаттығуларының жиынтығы, сондай-ақ өндірістік гимнастика ж\е арнаулы емдеу гимнастикасы.

Ырғақты гим-ка- негізгі мақсаты әр адамның дене жағынан дамуына байланысты ж\е жалпы денсаулығына байланысты шұғылданады.Жалпы дамыту жаттығуларының мақсатты түрде белгілі бір уақыт аралығында үздіксіз орындалуы.

Атлетикалық гим-ка-жалпы дамыту жаттығуларының мақсатты түрде дене құрылысын жетілдіру үшін қолданылады.А.гим.-негізінен жалпы дамыту мақсатында спорт ретінде қарастырылады.

Спорттық акробатика-жұптасып ж\е топтасып орындалатын акробатикалық жаттығулар.Ең әуелі гимн.сабағы басталмас бұрын,сабақтың қауіпсіздік ережесін білу керек.Үйрену-мұғалімнің тұжырымдамасымен орындалады.

Жалпы дамыту жаттығулары-дененің жекелеген бөліктерінің қимылын ж/е олардың өзара үйлесімді болуын дамытады.Бұл жаттығулар тез н/е баяу,белгілі бір жабдықпен н/е жабдықсыз орындалуы мүмкін.

Тіреп секіру мынадай кезеңдерден тұрады:1)Екпіндей жүгіру;2)Көпіршені басу;3)аяқпен серпілу;4)Қолды ағаш атқа тірегенге дейінгі қалықтап ұшу;5)қолмен серпілу;6)Серпілуден кейінгі қалықтап ұшу;7)Жерге түсу.Екпіндей жүгіріп келу қашықтығы 12-15метрден аспайды

.Акробатика-гимнастика спортының жеке бір түрі.Спорттық гимнастиканың еркін жаттығуларының негізін қалайды.Спорттық акробатика деген атпен мынадай жаттығулар жиынтығын құрайды;1)Акробатикалық еркін жаттығулар:2)жұптасып орындайтын жаттығулар;3)Топтасып орындайтын жаттығулар.

Арқанмен өрмелеудің-3 тәсілі қолданылады.1) арқанды аяққа орап алып,қолды жоғарыдан

ұстап өрмелеу,2) арқанды екі тіземен қысып тұрып,қолды босата беріп жоғарыдан ұстап өрмелеу,3) қолдың күшімен өрмелеу.

Өрмелеп шығу жаттығулары –күшті, ептілік пен батылдықты қалыптастырады. Биіктікке

өрмелеуде-батылдық пен сенімділік дамиды. Қимылдар үйлесімін жақсартады.

Епті болу деген сөз –тез қимылдау, шапшаң қозғалу, сонымен бірге қарсыластың ойын көздеген мақсатын сезіну. Спорттың түріне байланысты шапшаңдықты дамыту үшін кәсіби жаттығуларға қоса арнайы жаттығуларда бар.

Физкультүзіліс дегеніміз –қысқа мерзімде өтетін, ағзаны сергітуге ,демалдыруға арналған

Дене жаттығуларының сериясы, әр мұғалім өз сабағының спецификасын ескере отырып, ФҮөткізе білуі тиіс.Фүзіліс –құрылымына міндетті түрде дене қалпын ширататын, көруді нығайтатын ж/е тиімді тыныстауға үйрететін жаттығулар кешенін қосу керек.

Жеңіл атлетика –жүгіретін жолдардың ені 1метр25см-ден кем болмауы қажет, жолдардың аралығы 5см сызықпен белгіленеді. Сөренің алдында 3-5метр бос жер, ал мәреден кейін 12-15метр бос жер болуы қажет. Екпін алып секіретін орында 45метрдей жүгіру жолы, секіріп түсетін 6х8м шұңқыр болуы керек. Шұңқырдағы қопсытылған құмның тереңдігі 40-50см шамасында болады. Гранат лақтыратын орынның ені-10метр. Найза, гранат немесе доп лақтырған кезде, жүгіріп келетін жолдың ұзындығы-25метрден кем болмайды.