Б) ғалым
10. Орта ғасырда өмір сүрген данышпан ғалым кім?
А) Құрманғазы
Ә) әл-Фараби
Б) Шоқан Уәлиханов
Ежелгі дәуір әдебиеті
Түркі тілі дана сөздерді сақтаған,
Бабалардың сөздерін тыңдау керек ол үшін,
Бабалардың мақалдарын сақтау сенің борышың.
Жүсіп Баласағұн
Қазақ халқының арғы тегі көне түркі тайпаларынан шығады. Олар қазіргі Қазақстанды, Орта Азияны, Оңтүстік-шығыс Сібірді, Орталық Азияны, Еділ бойын, Каспий жағалауларын мекендеген. Түркі тілдес халықтардың әдебиеті де ортақ болған. Олар өздерінің елеулі тарихи адамдарының ерліктерін мадақтау түрінде құлпытастарға жырларын ойып жазып кеткен. Бұл түркі ұлыстарының жазба әдебиеті ерте пайда болғанын көрсетеді. Ол жазба әдебиеті Күлтегін, Тоңықұқ, Қорқыт ата, Ахмет Йасауи сияқты ғұламалардың шығармаларында дамыған.
Ежелгі дәуір әдебиетінің (VІІ-ХІV ғ.ғ.) басты-басты әдеби мұралары:
Орхон-Енисей ескерткіштері (VІІ ғ.): «Күлтегін» жыры (Монғолиядағы Орхон және Енисей өзендерінің бойында табылған).
«Қорқыт ата кітабы» (VІІІ ғ.). Осы күнге дейін Германияда 12 жырдан тұратын қолжазба күйінде және Италияда 6 жырдан тұратын қолжазба күйінде сақталған.
«Оғыз-нама» (ІХ ғ.). Оғыздар мен олардың ханы Оғыз қағанның әскери жорықтары, ерлік істері жырланады.
Әл-Фараби, М.Қашқари, Қ.А.Йасауи, Ж.Баласағұни сияқты ұлы ойшылдар, ғұлама ғалымдар, ақындардың еңбектері.
Қорқыт ата кітабы
А
дам
өзі өледі,
оның өзінен кейін қалдыратын рухани құндылықтары өлмейді
Қорқыт
Қорқыт – VІІІ ғасырда Сыр маңында өмір сүрген батыр, атақты ақын, асқан күйші. Ел аузындағы аңыздарда Қорқыт ата мәңгі өлмейтін өмір іздеуші ретінде суреттеледі. Мәңгілік өмірді ол қобыздың әуенінен іздейді.
Қорқыт – ақын ___________________________________________________________
__________________________________________________________________________
Қорқыт – күйші ___________________________________________________________
__________________________________________________________________________
Қорқыт – мәңгілік өмірді іздеуші _____________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
Мына музыкалық аспап туралы не айта аласың?
Символ-сөздердің астын сыз:
а) өлімді білдіретін сөздерді көк сызықпен;
ә) өмірді білдіретін сөздерді қызыл сызықпен;
«Дерсеханұлы Бұқашжан»
Жырдың кейіпкерлерін ата __________________________________________
____________________________________________________________________
Жырдан барлық сын есімдерді көшіріп жаз ____________________________
____________________________________________________________________
Жырда қандай оқиғалар орын алатынын үзінділермен дәлелде, мысалы:
а) «Күндердің күнінде Дерсеханның әйелі бір әдемі ұл туады», т.с.с.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________