Қазақ әдебиетінен
6-сыныптарға арналған
жұмыс дәптері
Кіріспе
Өзге тілді мектептердегі «Қазақ әдебиеті» пәнін оқытудың басты мақсаты – пән стандартында атап көрсетілгендей қазақ әдебиетінің үздік туындыларымен қазақ тілінде таныстыру арқылы қазақ әдебиеті туралы ұғым қалыптастырып, түсініктерін байыту, көркем әдеби мәтіндерді оқыту негізінде қазақ тілінде ауызша және жазбаша сөйлеу тілін дамыту, қазақ әдебиетін оқып, түсіне алуын қамтамасыз ететін тілдік негіз қалыптастыру болып табылады. Бір сөзбен айтқанда, қазақ әдебиетінің шығармалары мен кейіпкерлері орыс тілді ортаға түсінікті де жақын болуы тиіс.
Оқу орыс тілінде жүретін мектептердің 6-сыныбына арналған «Әдебиет» пәні жекелеген көркем шығармалардың үзінді түрінде алынған мәтінін оқыту арқылы тілдік ортаны кеңейтуді көздейді.
Ұсынылып отырған жұмыс дәптері оқушылардың пән бойынша дайындық деңгейлерін жетілдіру және анықтау мақсатында құрастырылған. Оқушыларға оқулықта берілген тапсырмалардың түрлендірген түрі берілген.
Жұмыс дәптерінде іріктеліп алынған тапсырмалар оқулық жүйесіне негізделеді және оқушылардың өз бетінше шығармашылықпен жұмыс жасауын ұйымдастыруға көмектеседі.
ХАЛЫҚ АУЫЗ ӘДЕБИЕТІ
Әдебиет – араб сөзі. Оның қазақша мағынасын Ахмет Байтұрсынов «____________________» деп айтуға болады деген.
Қазақ әдебиеті
Ауыз әдебиеті Жазба әдебиеті
Халық ауыз әдебиеті – __________________________________________________________________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Ертегілер
Ертегілер - ауыз әдебиетінің көне де мол мұрасы. Ертегілерде халық басынан кешкен ғасырлар ізі жатыр. Оларда еңбекші халықтың тұрмысы, әдет-ғұрпы, мұң-шері, арманы бейнеленген.
Әдетте ертегілер ___________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ деп басталып, ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ деп аяқталады.
р/с |
Ертегілердің түрлері |
Ертегілердің аттары |
Кейіпкерлері |
11. |
Қиял-ғажайып ертегілері
|
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ |
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ |
22. |
Хайуанаттар туралы ертегілер
|
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ |
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ |
33. |
Тұрмыс-салт ертегілері
|
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ |
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ |
«Алтын сақа» ертегісінің қиял-ғажайып ертегілеріне жататынын дәлелде.
________________________________________
________________________________________
________________________________________
________________________________________
________________________________________
Әдеби ертегілер мен халық ертегілерінің айырмашылығы мен ұқсастығын атаңдар.
«Толағай» ертегісін бөлімдерге бөліп, әр бөліміне ат қойыңдар.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Мақал-мәтелдер
Мақал-мәтелдер – ауыз әдебиетінің бір түрі. Мақал-мәтелдерді ғасырлар шежіресі деуге де болады. Мақал-мәтелдерде көбіне нақыл, ақыл айтылады. Олар ой тереңдігімен, ықшамдылығымен ерекшеленеді.
Мақал-мәтелдердің тақырыптары:
______________________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
Әр тақырыпқа екі мақал-мәтелден жазыңдар
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Жұмбақтар
Жұмбақ адамның дүниетану жолындағы қиялының шамасын білдіреді.
М. Әуезов
Жұмбақтар да ауыз әдебиетінің ертеден келе жатқан түрі. Бұл заттар мен құбылыстарды олармен ұқсас нәрселермен салыстыра отырып тұспалдап айтатын фольклор жанры. Жұмбақтар баланы қиялдай білуге, табиғатты, қоршаған ортаны бақылауына, тапқыр, ізденімпаз болуына әсерін тигізген.
Жұмбақтардың да тақырыптары алуан түрлі болып келеді:
_____________________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
Жұмбақтарды шешіп, олардың қандай тақырыпқа шығарылғанын анықтаңдар:
Қарап тұрсаң өзіне
Сурет түсер көзіңе.
Ол суретің ұқсайды,
Дәл қазіргі өзіңе.
Мұрты бар, сақалы жоқ.
Тоны бар, шапаны жоқ.
Жағалай-жағалай тас қойдым,
Жирен атты бос қойдым.
Аяғы жоқ жүреді,
Аузы жоқ сөйлейді.